Wykładnia prawa - wprowadzenie
Zasada clara non sunt interpretanda a zasada omnia sunt interpretanda i
 złudzenie sądów wyższej instancji .
Racje lingwistyczne (m. in.  cień semantyczny ), systemowe i funkcjonalne.
Etapy wykładni:
1. Ustalenie lex non clara.
2. Ustalenie właściwego znaczenia lex non clara (dyrektywy I stopnia).
3. Jeśli rozbieżne rezultaty: zastosowanie dyrektyw II stopnia.
4. Decyzja interpretacyjna.
Podział wykładni ze względu na moc wiążącą: autentyczna (oficjalna i
nieoficjalna), legalna, operatywna i doktrynalna.
Dyrektywy wykładni - wprowadzenie
Cechy dyrektyw wykładni:
- są dyrektywami uzasadnienia,
- mają strukturę antytetyczną i są niekonkluzywne,
- stanowią toposy (racje) argumentacyjne
- tworzą powszechny kanon ius interpretandi.
Klasyfikacje dyrektyw wykładni wg Wróblewskiego:
językowa, systemowa i funkcjonalna
Klasyfikacje dyrektyw wykładni wg Savigny i Jheringa:
Gramatyczna, logiczna,historyczna, systematyczna, teleologiczna
Dyrektywy wykładni językowej
Dyrektywa języka powszechnego
- czy wydatek na budowę ogrodzenia nie może być uznany za wydatek na
budowę domu?
- czy wykonywanie czynności operacyjnych i śledczych zakłada konieczność
wykonywania obydwu rodzajów czynność?
- czy ślub kościelny jest zdarzeniem należącym do  prywatnej sfery życia ?
Dyrektywa języka prawnego
Definicje legalne wyraz
ne i kontekstowe; zupełne i cząstkowe, definicje
zakresowe.
Sytuacje kolizyjne przy definicjach legalnych; pojęcia z
ródłowe
Dyrektywy wykładni językowej
Dyrektywa języka prawniczego
communis opinio doctorum
Zastosowanie do kwalifikowanych/zwykłych adresatów
Dyrektywa języka specjalistycznego
Zastosowanie do kwalifikowanych/zwykłych adresatów
Dyrektywy wykładni językowej
Zakaz wykładni synonimicznej
Art. 228 ż 1 kodeksu karnego:  Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej,
przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze
pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
- A art. 115 ż 13 kodeksu karnego:  Funkcjonariuszem publicznym jest:
1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2) poseł, senator, radny,
2a) poseł do Parlamentu Europejskiego, (& ) .
Dyrektywy wykładni językowej
Zakaz wykładni homonimicznej
Różne znaczenia pojęć na tle różnych gałęzi prawa, np.: użytkowanie, dochód,
nieruchomość, dokument, środek odurzający.
Powody odstąpienia: względy systemowe (autonomia pojęciowa danej
dziedziny prawa) i funkcjonalne (odmienność celów regulacji).
Zasada konsekwencji terminologicznej i jej zastosowanie.
Zakaz wykładni per non est
Reguła lege non distinguente nec nostrum est distinguere
Dyrektywy wykładni językowej - podsumowanie
Pojęcie znaczenia literalnego
Zasada pierwszeństwa wykładni językowej i pomocniczości wykładni
systemowej i funkcjonalnej
Reguła harmonizowania kontekstów
Granice wykładni w ramach możliwego znaczenia słownikowego
Wykładnia systemowa - wprowadzenie
 Interpretując jedną normę interpretujemy cały system prawny
Charakter subsydiarny wykładni systemowej
Zapewnienie jednolitości i spójności
Dyrektywy wykładni systemowej
Normy prawne należy interpretować w sposób zgodny z zasadami
prawnymi, w szczególności zasadami konstytucyjnymi
Zasady jako dyrektywy interpretacji
Zasada życzliwej interpretacji praw i wolności obywatelskich
Normy prawne należy interpretować w sposób zgodny z normami
wyższego rzędu, w szczególności z konstytucją
Dyrektywa korespondująca z domniemaniem konstytucyjności ustaw
Dyrektywy wykładni systemowej
Zasada proporcjonalności:
- zasada celowości
- zasada konieczności
-zasada proporcjonalności sensu stricto
Normy prawne należy interpretować w sposób zgodny z normami prawa
międzynarodowego publicznego oraz prawa europejskiego
Wykładnia jako element harmonizacji systemów
Granice conforming interpretation
Dyrektywy wykładni systemowej
Zakaz wykładni prowadzącej do sprzeczności
Sprzeczności logiczne i przeciwieństwa logiczne a niezgodności
prakseologiczne i sposoby ich usuwania
Sprzeczność horyzontalne i wertykalne i sposoby ich usuwania
Zakaz wykładni prowadzącej do luk
Luki swoiste, techniczne i aksjologiczne oraz sposoby ich usuwania
Argumentum a rubrica
w odniesieniu do systematyki zewnętrznej
w odniesieniu do systematyki wewnętrznej aktu prawnego
Wykładnia funkcjonalna - wprowadzenie
Najmniej jednorodny i spójny zbiór dyrektyw.
Nakazują uwzględnianie szeroko rozumianego kontekstu społecznego,
politycznego, ekonomicznego, aksjologicznego.
Podobnie jak systemowa pełni rolę subsydiarną.
Rzadko mają wyraz
nie sprecyzowaną formę, ich powoływanie przybiera postać
przywoływania racji społecznych, ekonomicznych, moralnych.
Dyrektywy wykładni funkcjonalnej
Wykładnia teleologiczna
odwołanie do ratio legis, by określić sens przepisu prawnego.
znaczenie ratio legis:
cel danego przepisu
cel instytucji
cele całego systemu prawa
W toku interpretacji należy harmonizować te cele.
Jak zidentyfikować cele: preambuła do aktu, materiały przygotowawcze, z
treści przepisu, aktu normatywnego.
Dyrektywy wykładni funkcjonalnej
Czyje cele w wykładni prawa należy realizować:
cele historycznego prawodawcy (wykładnia subiektywna, historyczna,
genetyczna)
cele aktualnego prawodawcy (obiektywna)
cele, które wynikają z treści przepisów prawnych (inne znaczenie wykładni
obiektywnej)
W toku wykładni należy brać pod uwagę kontekst aksjologiczny
Reguły wykładni służą nie tylko do odtwarzania sensu przepisów.
Wykładnia powinna być prowadzona tak, aby usuwała niesprawiedliwości, w
każdym akcie wykładni problem sprawiedliwości musi być brany pod uwagę.
Dyrektywy wykładni funkcjonalnej
Argument konsekwencjonalistyczny
Dotyczy szczególnie tych regulacji, w których normy prawne funkcjonują jako
instrument polityki społecznej.
Argumentum ad absurdum
Jedna z najstarszych, najbardziej popularnych i powszechnie akceptowanych
dyrektyw wykładni i jednocześnie jedna z najmocniejszych dyrektyw.
Uznanie, że wykładnia prowadzi do rezultatów absurdalnych jest wystarczającą
racją, aby odrzucić taką wykładnię.
Wykładnia  dyrektywy preferencji
Teorie subiektywne i obiektywne
Teorie intencjonalne i tekstualne
Teorie statyczne i dynamiczne
The Golden Rule ius interpretandi
Rodzaje materiałów interpretacyjnych