BIOCHEMIA  test III
Kwasy tłuszczowe: kwasy karboksylowe o długich alifatycznych łańcuchach węglowodorowych, w warunkach fizjologicznych grupa karboksylowa występuje w postaci zjonizowanej  COO-, zazwyczaj zawierają
parzystą ilość atomów węgla.
Stanowią składową: trójglicerydów, fosfolipidów, niekiedy cholesterolu.
Kwasy tłuszczowe różnią się długością łańcucha:
·ð krótko Å‚aÅ„cuchowe (<6 wÄ™gli)
·ð Å›redniej dÅ‚ugoÅ›ci (6-10 wÄ™gli)
·ð dÅ‚ugoÅ‚aÅ„cuchowe (12 albo wiÄ™cej wÄ™gli)
CzÄ…steczka lipidu ma charakter amfipatyczny
" posiada ona fragment hydrofobowy (łańcuch węglowodorowy - niepolarny) i fragment hydrofilowy (zjonizowana grupa hydrofilowa - polarny)
Organizm nie potrafi syntetyzować kwasów wielonienasyconych takich jak
kwas linolowy C 18:2
kwas linolenowy Ä… i Å‚ C 18:3
kwas arachidonowy C 20:4
Powinny one być dostarczone do organizmu i określane są jako niezbędne- kwasy tłuszczowe.
Organizm może syntetyzować kwasy nasycone oraz jednonienasycone, w których wiązanie
podwójne położone jest w pozycji w-9. y
ródłem NNKT są oleje roślinne, m.in. kukurydziany, sojowy, lniany, arachidowy, olej z wiesiołka oraz fosfolipidy zwierzęce.
Kwasy nienasycone podwójne wiązanie między atomami węgla - ciekły stan skupienia.
jednonienasycone, czyli monoenowe wielonienasyconymi lub polienowymi zawierające wiele wiązań podwójnych, czyli 2, 3, 4, 5 lub 6
Kwasy nienasycone występują głównie w produktach pochodzenia roślinnego: olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, sezamowy, orzechy, nasiona i kiełki oraz ryby.
W naturalnych kwasach tłuszczowych powszechna jest konfiguracja cis
Długotrwałe spożywanie margaryny przez ludzi zwiększa zawartość kwasów trans w organizmie. W tkankach człowieka stwierdza się do 15% nienasyconych kwasów tłuszczowych o konfiguracji trans (kwas
oleostearynowy  cis-cis-trans).
Chemiczne opisanie nienasyconych kwasów tłuszczowych:
18:1c"9 Kwas oleinowy
18:3c"9,12,15 Kwas linolenowy
Liczba przed : oznacza całkowitą ilość atomów C, Liczba po : oznacza ilość wiązań podwójnych, Konfiguracja: c (cis) lub t (trans), Pozycja/e wiązań podwójnych oznaczona jest po ", liczy się od atomu C grupy
karboksylowej.
Biologiczne znaczenie mają kwasy tłuszczowe wielonienasycone należące do rodzin omega-3 i omega-6.
Przedstawicielami rodziny omega-6 sÄ…: kwas linolowy i kwasy wielonienasycone, z niego powstajÄ…ce, czyli " 6,9,12-g-linolenian, " 8,11,14- dihomo- g linolenian i " 5,8,11,14-arachidonian.
Przedstawicielami rodziny omega-3 sÄ…: kwas a-linolenowy i kwasy wielonienasycone z niego powstajÄ…ce, czyli " 5,8,11,14,17-ikozapentaenian i "7,10,13,16,19 -dokozapentaenian i " 4,7,10,13,16,19 -
dokozaheksaenian.
Kwasy tłuszczowe występują głównie w formie zestryfikowanej w naturalnych tłuszczach i olejach, oraz jako komponenty lipidów złożonych, rzadko jako wolne kwasy tłuszczowe.
Funkcje kwasów tłuszczowych
" składniki błon komórkowych
" łączenie się z białkami
" magazynujące energię w formie triglicerydów (estrów KT i glicerolu, PL)
" przekaz
niki sygnałów wewnątrzkomórkowych (KA, DAG, IP3, metabolity KA)
" jako hormony
Kwasy tłuszczowe wchodzące w skład tłuszczy w organizmie i żywności są mieszaniną nasyconych i nienasyconych.
Lipogeneza regulowana jest przez mechanizmy krótkoterminowe i długo terminowe
Zmiany aktywności karboksylazy acetylo-CoA aktywatory: cytrynian, inhibitory: acyloCoA długołąńcuchowy (produkt końcowy)
- hamowanie transportera trójkarboksylanów (transportujący cytrynian z mitochondrium) przez acylo-CoA,
- hamowanie dehydrogenazy pirogronianowej przez hanowanie transportera ATP-ADP wewnętrznej błony mitochondrialnej,
- hamowanie poprzez zwiększenie stosunku acetyloCoA/CoA i NADH/NAD+
DÅ‚ugoterminowa regulacjÄ™ genu karboksylazy acetylo-CoA przez:
-insulina (aktywacja)
-glukagon adrenalina (hamowanie)
Nienasycone kwasy tłuszczowe
Organizm nie potrafi syntetyzować kwasów wielonienasyconych takich jak kwas linolowy C 18:2 kwas linolenowy ą i ł C 18:3 (egzogennymi)
Powinny one być dostarczone do organizmu i określane są jako niezbędne- kwasy tłuszczowe
Kwas arachidonowy C 20:4 może być wytwarzany z kwasu linolowego u większości zwierząt
Jednonienasycone są syntetyzowane elongację przez układ "9-desaturazy (reduktaza NADH-cytochrom b5, cytochrom b5,desaturaza Fe) sytetyzowane z odpowiednich kwasów nasyconych, wiązanie podwójne
jest wprowadzone w pozycji "9 w siatce śródplazmatycznej w obecności NADH albo NADPH.
Degradacja kwasów tłuszczowych -B-oksydacja polega na kolejnym odszczepianiu i uwalnianiu acetylo-CoA z kwasów tłuszczowych
Metabolizm nienasyconych kwasów tłuszczowych i eikozanoidów
Kwas arachidonowy Fosfolipaza A2 katalizuje przy udziale jonów wapnia i ATP uwalnianie kwasu arachidonowego z błon fosfolipidowych
czynniki powodujące przemieszczenie fosfolipazy A2 z cytozolu do błony komórkowej:
·ð reakcja antygen-przeciwciaÅ‚o,
·ð stymulacja fizyczna (zimno, miejscowe zmiany skÅ‚adu i stężenia jonów)
·ð bodziec zapalny
·ð adrenalina
Działanie biologiczne eikozanoidów :
-wpływ na czynność układu krążenia
-istotna rola w regulacji ciśnienia tętniczego krwi
-wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego i wydzielanie soków trawiennych
-wpływ na agregacje płytek krwi
-wpływ na funkcje układu rozrodczego
-regulacja pracy nerek
-wpływ na erytropoezę poprzez uwalnianie erytropoetyny z kory nerki
-regulacja napięcia mięśni gładkich oskrzeli
-wpływ na ośrodkowy układ nerwowy
-działanie na układ immunologiczny
Nieprawidłowa proporcja pomiędzy omega 6 w stosunku do omega 3 w codziennej diecie jest najważniejszym czynnikiem obniżającym poziom kwasów tłuszczowych omega 3 w organizmie
człowieka. Aby zachować zdrowie należy zachować równowagę w spożywaniu kwasów omega 3 i omega 6.
Proporcja omega 6 do omega 3, która umożliwia prawidłowe przyswajanie kwasów tłuszczowych omega 3 wynosi 1:1 do 4:1, maksymalni e 5,6:1. Współczesna dieta zawiera znaczna
przewagÄ™ omega 6, nawet 15:1 - 20:1.
Prostaglandyny
-lokalne hormony o bardzo krótkim okresie półtrwania.
- są syntetyzowane i wydzielane przez niemal wszystkie komórki ssaków, z wyjątkiem erytrocytów - ich synteza jest ograniczona do wyspecjalizowanych komórek,
- wydzielane są bezpośrednio po wytworzeniu i nie są magazynowane w komórkach
Poszczególne typy prostaglandyn oznacza się symbolami od A do H. Różnią się między sobą grupami funkcyjnymi
(ketonową i hydroksylową), ich położeniem lub położeniem wiązania podwójnego
Prostaglandyny modulują funkcje mięśni gładkich.
Działanie różnych prostaglandyn może być przeciwstawne:
Øð prostaglandyny F stymulujÄ… skurcz
Øð prostaglandyny A i E rozkurcz mięśni gÅ‚adkich
·ð StymulujÄ… stany zapalne
·ð KontrolujÄ… kanaÅ‚y jonowe
·ð ModulujÄ… przekazywanie sygnałów przez synapsy
·ð DziaÅ‚ajÄ… antagonistycznie w stosunku do adrenaliny