www.radiomaryja.pl/artykuly.php?id=93350 2008-04-24
Prawda o preparatach homeopatycznych
Z prof. Jerzym Kruszewskim z Kliniki Chorób Infekcyjnych i Alergologii Wojskowej Akademii Medycznej
w Warszawie, członkiem zespołu ekspertów Naczelnej Rady Lekarskiej zajmujących się problemem
homeopatii, rozmawia Anna Zalech
Naczelna Rada Lekarska wydała oświadczenie, w którym negatywnie oceniła stosowanie oraz promowanie
homeopatii przez lekarzy. Jakie są przesłanki medyczne, które skłoniły zespół ekspertów do takiej oceny?
- Wraz z zespołem ekspertów NRL, której jestem członkiem, po zapoznaniu się z obecnym stanem wiedzy o
założeniach, skuteczności, bezpieczeństwie i konsekwencjach praktyk homeopatycznych, jednomyślnie
stwierdziliśmy, że praktyki homeopatyczne nie spełniają podstawowych wymagań stawianych metodom
leczenia stosowanym we współczesnej medycynie oraz że ich zasady są sprzeczne z aktualną naukową wiedzą
medyczną. Dlatego negatywnie oceniliśmy praktykowanie homeopatii, co jest jednoznaczne ze stwierdzeniem,
że lekarze nie powinni stosować tych metod. Uważamy, iż lekarze oraz instytucje i organizacje medyczne nie
powinny organizować szkoleń i innych działań promocyjnych w zakresie homeopatii, jak również innych
metod wywodzących się z homeopatii. Warto nadmienić, że żadne z wytycznych opracowanych przez
ekspertów polskich czy też zagranicznych naukowych towarzystw medycznych nie zalecają lekarzom
stosowania praktyk tego rodzaju.
Co rozumiemy pod pojęciem "preparaty homeopatyczne"?
- Sposób produkcji środków homeopatycznych jest dokładnie opisany. Aby otrzymać "skuteczny" środek
homeopatyczny, należy substancję wywołującą podobne objawy jak w chorobie wielokrotnie rozcieńczać
(roztwory - wodą lub wodą z dodatkiem alkoholu, substancje stałe - laktozą) i w określony sposób wstrząsać.
Rozcieńczanie zwykle jest tak daleko posunięte, że w efekcie mamy pewność, iż w przygotowanym
preparacie nie ma już nawet jednej cząsteczki rozpuszczanej substancji. Ale nawet w takiej sytuacji można ją
dalej rozcieńczać i wstrząsać. Według homeopatów, im większe rozcieńczenie, tym silniejsze działanie tak
przyrządzonego środka. Jest to stwierdzenie niemożliwe do akceptacji na gruncie współczesnej naukowej
wiedzy z zakresu chemii, fizyki i biologii, bowiem żadna substancja w tzw. symbolicznej dawce nie może
działać. Twierdzenie homeopatów, że dopiero rozcieńczanie substancji, a zatem zmniejszanie jej dawki,
pozwala na uzyskanie bodz
ca, tzw. potencji, która jest zdolna uaktywnić zaburzone funkcje organizmu do
www.radiomaryja.pl Strona 1/3
walki z chorobą, jest nie do zaakceptowania na gruncie współczesnej medycyny, bowiem w działaniu każdego
leku obserwuje się odwrotne zależności, tzn. w terapeutycznym zakresie im większa dawka, tym większa
skuteczność. W preparacie homeopatycznym mogą działać rozpuszczalnik i naturalne zanieczyszczenia.
Dlatego efekty stosowania środków homeopatycznych możemy tłumaczyć efektem placebo (środek obojętny,
niewpływający na chorobę), wobec którego sprawdzamy działanie leków stosowanych we współczesnej
medycynie i lekarzom zalecamy stosowanie tylko tych, których skuteczność przewyższa placebo.
Stwierdzenie homeopatów, że działania ich leków nie da się wyjaśnić naukowo, powoduje, iż często szukają
oni wytłumaczenia mechanizmu działania produktów homeopatycznych, odwołując się do magii. Jakie skutki
zdrowotne, nie wspominając już o duchowych, może nieść zażywanie tego typu specyfików?
- Zdaniem homeopatów, nie jest ważna obecność materialnej substancji w podawanych środkach, ale
pozostawione przez nią "piętno", "pamięć" lub "informacja", bowiem to ona ma mieć zasadnicze znaczenie
dla uzyskania efektu. Nie da się na gruncie współczesnej wiedzy z zakresu chemii, fizyki, fizjologii i
farmakologii objaśnić sensu takich spekulacji. Gdyby tak było, to np. woda z kranu, stykając się z ogromną
liczbą cząsteczek, zachowując ich "pamięć", byłaby najlepszym lekarstwem.
Skoro środki homeopatyczne nie działają w istotny sposób, to ich stosowanie zwykle nie ma istotnego
znaczenia dla leczenia. Najlepiej sprawdzają się w leczeniu chorób, które leczą się same. W przypadku
poważnych chorób stosowanie leków homeopatycznych może prowadzić do opóz
nienia lub nawet zaniechania
właściwego leczenia ze wszystkimi wynikającymi z tego negatywnymi konsekwencjami.
Czy preparaty te mogą wywoływać niepożądane skutki?
- Wyjątkowo rzadko, jeśli znajdą się w nich zanieczyszczenia, które u wrażliwych osób mogą wywołać np.
uczulenie.
Jak Pan Profesor wspomniał, homeopaci zalecają również, aby zwiększyć siłę działania leku
homeopatycznego poprzez np. wstrząsanie preparatem w określony sposób. O co tu chodzi?
- Zwiększanie siły działania środka homeopatycznego poprzez tzw. potencjalizowanie, czyli np. wstrząsanie
nim w ściśle opisany, określony sposób też nie da się wyjaśnić na gruncie jakiegokolwiek efektu znanego w
fizyce lub chemii. Z racjonalnego punktu widzenia wstrząsanie zawiesin leczniczych służy uzyskaniu ich
jednorodności, co jednak nie odnosi się do homeopatycznego "potencjalizowania".
Jakie są uwarunkowania prawne dotyczące rejestracji tych preparatów?
- Polskie przepisy prawne, podobnie jak w niektórych innych krajach, traktują środki homeopatyczne w
www.radiomaryja.pl Strona 2/3
sposób bardzo ulgowy. W odróżnieniu od leków, w procesie rejestracji i dopuszczenia do sprzedaży nie
przewidują konieczności przedstawienia dowodów skuteczności w ściśle określonych wskazaniach do
stosowania. Dlatego uważam za niewłaściwe określanie preparatów homeopatycznych mianem "leków". Jest
to pewne nadużycie pozytywnego określenia - "lek", które kojarzy się z rzeczywistym, korzystnym z
leczniczego punktu widzenia wpływem na patomechanizmy prowadzące do choroby, a nie tylko poprzez
wpływ na wyobraz
nię chorego i percepcję jego choroby. Firma wprowadzająca na rynek farmaceutyczny
nowy lek musi przeprowadzić wiele badań z uwzględnieniem określonych wymogów, aby udowodnić ponad
wszelką wątpliwość jego korzystne, lecznicze działanie. Dla środków homeopatycznych stworzono pewną
"furtkę". Ich wytwarzanie ma być tylko zgodne z wieloma arbitralnymi, często absurdalnymi zasadami.
Kto więc wykorzystuje wadliwe prawo do uzyskiwania korzyści materialnych za dystrybucję nieskutecznych
środków?
- To dobre pytanie. Komu zależy na tym, aby odbiorcom serwować tego typu specyfiki, narażając ich na
koszt, a nie dając im pewności co do skuteczności danego preparatu? Myślę, że wszystkim tkwiącym w tym
biznesie, który przy obecnych regulacjach prawnych jest bardzo bezpieczny. Co ciekawe, opłaca się to
również państwu, bo ma z tego określone wpływy.
Obecnie coraz więcej osób korzysta z tego typu preparatów. Dlaczego?
- Niewiedza, reklama i tak powszechna podatność na manipulacje socjotechniczne - to główne czynniki
powodujące, że pacjenci sięgają po te specyfiki, dostępne teraz praktycznie w każdej aptece. Kiedyś preparaty
te były sprzedawane w oddzielnych punktach homeopatycznych i pacjent miał świadomość, co kupuje, teraz
coraz częściej tej świadomości jest pozbawiony. Dlatego obowiązkiem lekarza jest rzetelne informowanie
pacjentów, którzy z wyżej wymienionych powodów domagają się stosowania środków homeopatycznych.
Wynika to z zasad etyki lekarskiej nakazującej lekarzom stosowanie metod zweryfikowanych naukowo.
Lekarz powinien informować pacjenta o prawdziwej wartości środków homeopatycznych.
Dziękuję za rozmowę.
www.radiomaryja.pl Strona 3/3