Projekty AVT
Transofon Hi-Fi
T
r
a
n
s
o
f
o
n
H
i
F
i
Transofon Hi-Fi
T
r
a
n
s
o
f
o
n
H
i
F
i
2619
2
6
1
9
2619
2
6
1
9
część 2
c
z
Ä™
Å›
ć
2
część 2
c
z
Ä™
Å›
ć
2
Precyzyjny szerokopasmowy przesuwnik fazy
Podwójny ekonomiczny układ mnożący
Montaż i uruchomienie niewielkie przesunięcie całej charakterystyki runkach domowych jest trudne, wręcz niemoż-
Projekt oznaczono trzema gwiazdkami nie ze z rysunku 9 w lewo lub w prawo. liwe, więc warto dokładnie sprawdzić omo-
względu na trudności montażowe. Montaż Zastosowano rezystory 1-procentowe, mierzem wartości rezystorów przed wlutowa-
i uruchomienie nie są zbyt trudne, niemniej po- a gdy zabrakło potrzebnego nominału, złożo- niem, a po zmontowaniu przeprowadzić dodat-
trzebne będą mierniki do dokładnego pomiaru no dwa takie rezystory, by uzyskać potrzebną kową kontrolę wzrokową. Kto chce, może za
rezystancji i pojemności. Trzy gwiazdki wska- rezystancję. W układzie należy w miarę moż- pomocą dwukanałowego oscyloskopu spraw-
zują, że do pełnego wykorzystania modułów liwości stosować rezystory o tolerancji 1% lub dzić przesunięcie sygnałów na wyjściach A, B.
potrzebna jest spora wiedza i doświadczenie. lepszej. Dobieranie podanej wartości przez Moduł mnożący można zmontować na
Zupełnie początkujący elektronicy podczas złożenie kilku rezystorów 5-procentowych nie jednostronnej płytce drukowanej pokazanej
uruchamiania generatora z modułu mnożącego jest zalecane ze względu na słabą stabilność na rysunku 13. Tu też montaż nie powinien
mogą napotkać na niespodzianki i trudności, cieplną wielu rezystorów 5-procentowych. sprawić większych kłopotów. Punkty pracy
których nie będą w stanie pokonać. układów mnożących wyznaczone są przez
Moduł przesuwnika fazy można zmonto- Rys. 12 Schemat montażowy dzielnik rezystorów R1, R2, R3, R32. W za-
wać na płytce drukowanej pokazanej na ry- leżności od rodzaju
sunku 12. Zazwyczaj układ będzie zasilany i napięcia zasilania,
pojedynczym napięciem, więc należy wyko- rezystory te mogą
nać zworę X-Z i wlutować wszystkie podane mieć różne wartości.
elementy. W wersji podstawo-
W dwóch modelach pokazanych na foto- wej rezystor R32 na-
grafiach wykorzystano precyzyjne kondensa- leży zastąpić zworą,
tory styrofleksowe 6,81nF 0,5%. Wcześniej R1 powinien mieć
wykonano i sprawdzono także moduły prze- wartość 715...750&!,
suwnika fazy ze zwykłymi krajowymi kon- R2 - 1k&!, a R3 -
densatorami MKSE020 6,8nF 10% dobiera- 1,4...1,5k&!.
nymi w ósemki z dokładnością lepszą niż Jeśli jednak komuś nie zależy na dokład- Płytki drukowane były projektowane
0,5%. W przypadku stosowania popularnych ności, może zastosować zwykłe kondensato- przed siedmiu laty i mają wymiary zgodne
kondensatorów MKT 6,8nF warto przeprowa- ry MKT 6,8nF bez dobierania i 5-procentowe z innymi modułami wykonanymi w tamtym
dzić selekcję i z większej ich liczby wybrać eg- rezystory o nominale najbliższym podanym czasie przez autora dla siostrzanej Elektroni-
zemplarze o jednakowej pojemności z dokład- wartościom, ale wtedy uzyskany efekt będzie ki Praktycznej. Stąd marginesy na krótkich
nością względną co najmniej 1% (lepiej 0,5%). trochę gorszy. Głos będzie bardziej znie- krawędziach i otwory do mocowania. Wła-
Żeby zachować pożądaną charakterystykę fa- kształcony, co zresztą w pewnych przypad- śnie ze względu na ustalone wymiary modu-
zową, wszystkie kondensatory w module po- kach może być zaletą. łów, układy scalone w układzie mnożącym są
winny mieć dokładnie taką samą pojemność. Układ przesuwnika fazy zmontowany pra- umieszczone i lutowane od strony ścieżek, co
Bezwzględna wartość pojemności nie jest kry- widłowo ze sprawnych elementów nie wyma- wyraz
nie widać na fotografiach.
tyczna i śmiało może wynosić 6...7,5nF - od- ga uruchamiania ani regulacji. Dokładne Układy scalone z oczywistych względów
chyłka od nominału 6,8nF spowoduje jedynie sprawdzenie charakterystyki fazowej w wa- należy montować na samym końcu, po
Elektronika dla Wszystkich
Marzec 2002
16
Projekty AVT
wlutowaniu pozostałych elementów i po sta- wowej końcówka O przesuwnika fazy ma zo-
rannym sprawdzeniu poprawności montażu. stać niepodłączona. Wykaz elementów
Po wlutowaniu układów scalonych dostęp do Najpierw należy sprawdzić, czy pracuje
znajdujących się pod nimi pól lutowniczych generator kwadraturowy, mierząc oscylosko- Przesuwnik fazy AVT-2619/1
będzie niemożliwy. pem przebieg na jednym z wyjść kostki U2
Rezystory
Większość rezystorów w module może mieć (nóżka 1 lub 7). Jeśli rezystory R24...R29
R1,R2,R4,R5,R7,R8,R10,R11,R13,R14,R16,R17,R19,
R
1
,
R
2
,
R
4
,
R
5
,
R
7
,
R
8
,
R
1
0
,
R
1
1
,
R
1
3
,
R
1
4
,
R
1
6
,
R
1
7
,
R
1
9
,
tolerancję 5%, bowiem potencjometry montażo- i kondensatory C5, C6 zostały wcześniej do-
R20,R22,R23 . . . . . . . . . . .10k&! 1% (4,3...24k&! 1%)
R
2
0
,
R
2
2
,
R
2
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
1
%
(
4
,
3
.
.
.
2
4
k
&!
1
%
)
we PR1...PR5 umożliwią pełną symetryzację brane z duża dokładnością (0,3% lub lepiej),
R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .203k&! 1%
R
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
0
3
k
&!
1
%
obwodów mnożących. Inaczej jest z układem układ od razu będzie generował drgania
R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37,1k&! 1%
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
7
,
1
k
&!
1
%
generatora z kostką U3. W ostatecznej wersji o ładnym, sinusoidalnym kształcie i amplitu-
R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7,15k&! 1%
R
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
,
1
5
k
&!
1
%
nie przewidziano potencjometru (który wystę- dzie około 3...3,2Vpp.
R12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .796&! 1%
R
1
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
9
6
&!
1
%
pował we wcześniejszych wersjach). Aby układ Jeżeli elementy te nie zostały starannie
R15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .741k&! 1%
R
1
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
4
1
k
&!
1
%
poprawnie pracował, należy zastosować rezy- dobrane, być może trzeba będzie skorygować
R18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84,5k&! 1%
R
1
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
8
4
,
5
k
&!
1
%
story R24...R29 o tolerancji 1%. W miarę moż- wartość R30: jeśli generator nie pracuje, na-
R21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16,4k&! 1%
R
2
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
6
,
4
k
&!
1
%
liwości zaleca się dodatkową selekcję rezysto- leży zwiększać wartość R30, co w końcu
R24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,94k&! 1%
R
2
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
9
4
k
&!
1
%
rów R24...R29, by rozrzut ich rezystancji nie spowoduje wzbudzenie generatora. Jeśli ge-
R25,R26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!...100k&!
R
2
5
,
R
2
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
.
.
.
1
0
0
k
&!
przekraczał 0,3%. Do tego wystarczy jakikol- nerator pracuje, ale przebieg jest zbyt duży
Kondensatory
wiek multimetr cyfrowy. Kondensatory C5, C6 lub ma obcięte wierzchołki, należy zmniej-
C1-C8 . . .6,81nF 0,5% (lub selekcjonowane MKT 6,8nF)
C
1
C
8
.
.
.
6
,
8
1
n
F
0
,
5
%
(
l
u
b
s
e
l
e
k
c
j
o
n
o
w
a
n
e
M
K
T
6
,
8
n
F
)
mogą być 5-procentowe typu MKT, ale w mia- szyć wartość R30. Do takich prób w miejsce
C9,C10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
C
9
,
C
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
c
e
r
a
m
i
c
z
n
y
rę możliwości należałoby je dobrać, by różnica R30 warto włączyć potencjometr montażowy
C11,C12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C
1
1
,
C
1
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
µ
F
/
1
6
V
pojemności nie była 0,3%...1% lub lepsza, do 10k&!...22k&!. Jeżeli nawet przy zwarciu R30
C13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1µF MKS lub MKT
C
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
µ
F
M
K
S
l
u
b
M
K
T
czego będzie potrzebny multimetr z możliwo- przebieg ma obcięte, spłaszczone wierzchoł-
Półprzewodniki
ścią pomiaru pojemności. ki lub amplituda jest większa niż 3,6Vpp, na-
U1,U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TL084 lub TL074
U
1
,
U
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
L
0
8
4
l
u
b
T
L
0
7
4
leży wlutować inne egzemplarze R24...R29
Rys. 13 Schemat montażowy Uwaga! Po dobraniu R30 i uzyskaniu ład-
Moduł mnożący AVT-2619/2
nego przebiegu sinu-
Rezystory
soidalnego, należy
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
1
5
&!
l
u
b
7
5
0
&!
1
%
(
7
5
0
&!
5
%
)
kilkakrotnie wyłą- R1 . . . . . . . . . . . . . .715&! lub 750&! 1% (750&! 5%)
R
2
,
R
8
R
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
&!
czyć i załączyć zasi- R2,R8-R13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
R
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
,
4
7
k
&!
1
%
(
1
,
5
k
&!
5
%
)
lanie, a przy tym R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1,47k&! 1% (1,5k&! 5%)
sprawdzić na oscylo- R4,R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7,5k&!
R
4
,
R
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
,
5
k
&!
skopie czy zawsze R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18k&!
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
8
k
&!
i jak szybko wystar- R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15k&!
R
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
5
k
&!
tuje generator. Przy
R14,R15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,4k&!
R
1
4
,
R
1
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
4
k
&!
zbyt małej wartości
R16,R18,R23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1M&!
R
1
6
,
R
1
8
,
R
2
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
M
&!
R30 generator może
R17,R19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
R
1
7
,
R
1
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
&!
Z kondensatorami C5, C6 o pojemności się nie wzbudzić po włączeniu zasilania.
R20,R21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100&!
R
2
0
,
R
2
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
&!
22nF (rysunek 11) częstotliwość generatora Następnie należy zewrzeć do masy wej-
R22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3k&!
R
2
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
k
&!
wynosi około 50Hz. Pierwotny układ projek- ście modułu przesuwnika fazy (punkty C, O),
R24-R29,R31 . . . . . . . . . . . . . . .332k&! 1% patrz tekst
R
2
4
R
2
9
,
R
3
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
2
k
&!
1
%
p
a
t
r
z
t
e
k
s
t
towany jako układ antywzbudzeniowy prze- dołączyć oscyloskop wyjścia modułu mnożą-
R30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5,6k&!
R
3
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
,
6
k
&!
suwał częstotliwość o około 5Hz, a wartość cego (punkt D). Przy braku sygnału wejścio-
R32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .zwora
R
3
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
z
w
o
r
a
C5, C6 wynosiła 220nF. wego należy ustawić potencjometry PR1
PR1-PR4 . . . . . . . . . . . . . . . .22...100k&! miniaturowy
P
R
1
P
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
.
.
.
1
0
0
k
&!
m
i
n
i
a
t
u
r
o
w
y
Wartość C5, C6 można zmienić w szero- i PR3 tak aby przy największej czułości
PR5 . . . . . . . . . . . . . .4,7k&! (4,7...10k&!) miniaturowy
P
R
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
,
7
k
&!
(
4
,
7
.
.
.
1
0
k
&!
)
m
i
n
i
a
t
u
r
o
w
y
kim zakresie, ale zawsze powinny to być oscyloskopu uzyskać jak najmniejszy (najle-
Kondensatory
kondensatory o dokładnie takiej samej po- piej równy zeru) sygnał 50Hz na wyjściu.
C1,C2,C10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C
1
,
C
2
,
C
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
µ
F
/
1
6
V
jemności, dobrane za pomocą miernika. W następnej kolejności należy zatrzymać
C3,C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470nF
C
3
,
C
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
n
F
W większości przypadków urządzenie bę- generator 50Hz, na przykład przez zwarcie
C5,C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .MKT 22nF dobierane
C
5
,
C
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
M
K
T
2
2
n
F
d
o
b
i
e
r
a
n
e
dzie zasilane pojedynczym napięciem. Nale- R30, a na wejście modułu FAZA podać sygnał
z dokładnością względną 0,3%
z
d
o
k
Å‚
a
d
n
o
Å›
c
i
Ä…
w
z
g
l
Ä™
d
n
Ä…
0
,
3
%
ży więc wykonać zworę X-Z, co połączy np. 1kHz 1Vpp i wyregulować potencjometry
C7, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
C
7
,
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
c
e
r
a
m
i
c
z
n
y
punkty O, N. Nie montować C8, C9, C12, PR2 i PR4, PR5 na minimum sygnału 1kHz na
C11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22µF/16V
C
1
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
µ
F
/
1
6
V
U5, a w miejsce R32 wlutować zworę. wyjściu. Następnie należy uruchomić genera-
C14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/25V
C
1
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
µ
F
/
2
5
V
W wersji podstawowej przewidziano stabi- tor 50Hz. Na wyjściu powinien pojawić się
Półprzewodniki
lizator U4 typu 78L12, więc napięcie zasilają- przesunięty o 50Hz sygnał o amplitudzie jakiej
D1,D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED G 3mm
D
1
,
D
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
E
D
G
3
m
m
ce podawane na punkty O, P (punkty O, N są jak sygnał wejściowy 1kHz. Można to łatwo
T1,T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC558
T
1
,
T
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
5
8
zwarte) powinno wynosić 11...18V. Stabili- sprawdzić na oscyloskopie dwukanałowym.
U1,U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .MC1496
U
1
,
U
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
M
C
1
4
9
6
zowane napięcie z U4 można też wykorzy-
U3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TL082
U
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
L
0
8
2
stać do zasilania modułu przesuwnika fazy. Rys. 14
U
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
8
L
1
2
(
7
8
L
0
9
.
.
.
7
8
L
1
5
)
Opisany układ może przesuwać często- U4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78L12 (78L09...78L15)
C
8
,
C
9
,
C
1
2
,
U
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
n
i
e
m
o
n
t
o
w
a
ć
tliwość zarówno w górę, jak i w dół. Do C8,C9,C12,U5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .nie montować
zmiany służy przełącznik S1 pokazany na
rysunku 14.
Komplet podzespołów z płytką jest dostępny
Do uruchomienia i regulacji potrzebny
w sieci handlowej AVT jako kit szkolny:
będzie oscyloskop i generator. Uruchomienie
Przesuwnik fazy - AVT-2619/1
całości należy zacząć od połączenia obu mo-
Moduł mnożący - AVT-2619/2
dułów według rysunku 2. W wersji podsta-
Elektronika dla Wszystkich
Marzec 2002
17
Projekty AVT
Za pomocą PR5 należy zminimalizować mo- jednak sporego doświadczenia. Trzeba też o zmiennej częstotliwości i stosunkowo ni-
dulację o częstotliwości 50Hz. Ze względu na starannie przeanalizować kartę katalogową skiej głośności. Jest to istotną zaletą zastoso-
kilka czynników sygnał wyjściowy nawet po układu MC1496. wanego rozwiązania, dotyczy jednak sytuacji
starannej regulacji zmienia nieco swoją ampli- Jeśli ktoś chce, może dodać na wyjściu po powstaniu samowzbudzenia. Próby prze-
tudę -  waha się z częstotliwością generatora. urządzenia filtr obcinający resztki częstotli- prowadzone z kilkunastoma wykonanymi eg-
Jest to normalne, nie jest zauważalne na słuch wości 50Hz, ale ich poziom jest na tyle mały, zemplarzami opisywanego układu przesuwa-
podczas normalnej pracy układu. że nie jest to konieczne. jącymi częstotliwość o 5Hz wykazały, że uzy-
Zakres amplitud sygnału wejściowego W literaturze elektronicznej przed laty po- skany efekt zapobiegania wzbudzeniom jest
sięga około 2Vpp, a wzmocnienie wynosi jawiła się koncepcja walki ze sprzężeniem mniejszy od oczekiwań wynikających z entu-
około 1. W razie potrzeby wzmocnienie moż- akustycznym w systemach nagłośnienio- zjastycznych opisów tego typu urządzeń spo-
na zmieniać w przez zmianę wartości R22 wych przez przesuwanie całego widma aku- tykanych w ówczesnej literaturze, przy czym
(0,47...3,9k&!). Aby uzyskać optymalne para- stycznego o kilka herców. Opisywany układ koszt i trudność wykonania precyzyjnej wersji
metry, sygnał wejściowy audio powinien został opracowany przez autora w pierwszej przesuwnika częstotliwości jest znaczny.
mieć amplitudę około 1Vpp. Oznacza to, że połowie lat dziewięćdziesiątych i jego prze- Choć zrezygnowano z tej metody walki ze
na punkt C przesuwnika fazy powinien być znaczeniem było właśnie zmniejszenie ryzy- wzbudzeniem systemu nagłośnienia, zaintere-
podany sygnał z wyjścia przedwzmacniacza ka samowzbudzenia w modułowym systemie sowani tematem na pewno zechcą przeprowa-
albo z odtwarzacza, a nie mały sygnał wprost nagłośnieniowym, opisywanym w tamtych dzić stosowne próby i przekonać się osobiście,
z mikrofonu latach w Elektronice Praktycznej. W tamtym co daje, a czego nie zapewnia przesuwanie
systemie zastosowano również kompresory- częstotliwości o kilka herców.
Możliwości zmian limitery z układami NE572, umieszczone we Opisane moduły znajdą też inne zastoso-
Podane wartości elementów dobrane są do wszystkich torach wzmacniających i limitery wanie, czy to jako wysokiej jakości transofon
zasilania pojedynczym napięciem ze stabili- te mają znaczny wpływ na efekt końcowy. przeznaczony do deformacji głosu, czy też
zatora 9-woltowego U4. Przy innym napięciu Przy nadmiernym wzmocnieniu toru układ jako część innych urządzeń, na przykład
zasilania oraz przy zasilaniu napięciem sy- się oczywiście wzbudzi, ale dzięki zastosowa- transceiverów SSB. Między innymi z tego
metrycznym można we własnym zakresie niu limiterów i układu antywzbudzeniowego względu oba moduły dostępne są jako odręb-
zmienić wartości elementów, głównie R1, powstający dz
więk nie jest ciągłym gwizdem ne kity AVT.
R2, R3 oraz R30, R31, D1, D2 i pracować pracującego z pełną mocą wzmacniacza, tylko
z większymi sygnałami audio. Wymaga to modulowanym  falującym sygnałem Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
Marzec 2002
18