Psychologia humanistyczna
" Początek lata 50-te XX w.
" Twórcy: Abraham Maslow, Carl Rogers,
Wprowadzenie do psychologii
Rolo May
" Zastosowanie głównie w psychologii
klinicznej (w terapii)
Psychologia humanistyczna
oraz
Psychologia poznawcza
Dr Olga Bąk
Abraham Maslow Psychologia humanistyczna
" Nazywana  trzecią siłą w psychologii, bo:
" Ur. 1909 w Nowym
Yorku  zm. 1970
" Krytyka psychoanalizy:
" Z pochodzenia
 Człowiek nie jest z natury zły  pozytywna wizja człowieka
rosyjski Żyd
 Nie można koncentrować się na patologii - trzeba zająć się
" Najstarszy z pozytywną stroną człowieka
 Nie należy koncentrować się na nieświadomości  ważne jest
siedmiorga
 bycie świadomym
rodzeństwa
" Miał doświadczenia z
" Krytyka behawioryzmu:
psychoanalizą i
 Człowiek nie jest zewnątrzsterowny, nie jest biernym odbiorcą
bodz
ców  ma wewnętrzny mechanizm sterowania
behawioryzmem
zachowaniem; ważna jest podmiotowości człowieka
Główne tezy  cd.
" Każdy człowiek posiada potrzeby, " Celem aktywności człowieka jest
uzdolnienia i tendencje charakterystyczne SAMOREALIZACJA
dla gatunku lub jednostki. Potrzeby te nie
" Społeczeństwo hamuje dążenie do
są złe, ale dobre lub neutralne
samorealizacji
" Psychologia ma pomóc w dążeniu do
samorealizacji
Koncepcja potrzeb A.Maslowa z
ródło: wikipedia
Potrzeby
wzrostu
" Mechanizmem sterującym zachowaniem są
potrzeby (motywy)
" Potrzeby te tworzą hierarchię: aby zaspokajać
potrzeby wyższego rzędu trzeba mieć
Potrzeby
deficytu
zaspokojone potrzeby niższego rzędu
" Potrzeby dzielą się na dwie grupy:
 Deficytowe (deficytu)  kierują człowieka do
zachowań redukujących napięcie i dyskomfort (deficyt
jest z
ródłem nieprzyjemnego napięcia)
 Wzrostu  im bardziej zachowanie prowadzi do
zaspokojenia tych potrzeby, tym bardziej one
wzrastają i jest to z
ródłem zadowolenia
Potrzeby fizjologiczne Potrzeby bezpieczeństwa
" Spokoju, porządku, wolności od zagrożeń,
" Pokarmowe, pragnienie, seks,
opieki
oddychanie, wydalanie,
" Potrzeba ta polega na dążeniu, żeby:
" Niezaspokojone:
 Realne zagrożenia nie były groz
ne
 dominują ( żyje samym chlebem )  Ktoś się opiekował, był silniejszy ode mnie i radził
sobie z zagrożeniami
 wpływają na definicję (filozofię) przyszłości
 Świat otaczający był bezpieczny  przewidywalny,
(co jest szczęściem)
uporządkowany
" Zaspokojona potrzeba przestaje być " Przy braku poczucia bezpieczeństwa: świat
wrogi, ciągłe poczucie zagrożenia, (też może
ważna
być nerwica natręctw jako sposób przywracania
porządku, bezpieczeństwa)
Potrzeba afiliacji: przynależności i
Potrzeba szacunku i uznania
miłości
" Posiadanie dobrych i serdecznych " Potrzeba wysokiej oceny własnej i ze
kontaktów, przynależność do jakiejś grupy strony innych, reputacja, prestiż, sława,
(tzw. potrzeba afiliacji), bycie obiektem zaszczyty, dominacja, pragnienie siły,
miłości osiągnięć
Jak przejawia się potrzeba
Potrzeby samorealizacji
samorealizacji?
" Inaczej nazywane potrzebami " Rozwój i wypełnianie własnych
samourzeczywistnienia = samoaktualizacji potencjalności
" Potrzeba realizacji tego, co jest " Poszukiwanie czegoś z ciekawości
naturalnym wyposażeniem (tendencją)
" Nieegoistyczna miłość
człowieka ( malarz musi malować ,  być
" Realizowanie najwyższych wartości:
idealną matką )
dobro, prawda, piękno (p. estetyczne),
duchowość (potrzeby duchowe =
 Człowiek musi być tym, kim może być samotranscendencji, doznań szczytowych)
Krytyka psychologii humanistycznej Cechy osoby samorealizującej się
1. Bardziej realne spojrzenie na świat (bez
pesymizmu i nadmiernego optymizmu)
" Słabe opracowanie teoretyczne i
2. Wyższy poziom akceptacji siebie i innych
empiryczne
(tolerancja dla słabości, akceptacja
natury)
3. Większa spontaniczność i lepsza
znajomość siebie
4. Koncentracja na problemach (nie na
drobiazgach czy introspekcji)
5. Zapotrzebowanie na samotność i 9. Większe zainteresowanie społeczne
prywatność
10.Głębsze i pełne miłości relacje interpersonalne
6. Większa autonomia i odporność na
11.Bardziej demokratyczny charakter
wpływy zewnętrzne
(przeciwstawianie się niesprawiedliwości i
nierówności, itp.)
7. Większa świeżość w przejawianiu
radości i bogactwo reakcji 12.Silne standardy moralne (zdolność oceny co
emocjonalnych dobre, a co złe)
13.Niezwykłe poczucie humoru
8. Częstsze doznawanie niezwykłych
doświadczeń, momentów mistycznych,
14.Większa twórczość
ekstazy, zachwytu
Psychologia poznawcza
" Początek umowny ok. 1956
" Główni przedstawiciele: George Kelly,
Psychologia poznawcza
Leon Festinger, Fritz Heider, Kurt Lewin,
" W Polsce: Wiesław A
ukaszewski, Bogdan
Wojciszke, Janusz Reykowski
" Kierunek psychologii najbardziej
rozwijający się, wiążący się z największą
liczbą badań empirycznych
Jak zachowa się ten obserwator Zachowanie zależy od tego, co pomyśli sobie o tej
sytuacji obserwator (jak ją zinterpretuje)
zachowania? (jaka będzie jego reakcja?)
Główne tezy psychologii poznawczej " Zachowanie człowieka zależy od
interpretacji napływających informacji,
czyli od tego, jak rozumie sytuację w jakiej
" Wiedza o bodz
cach, które zadziałały w
się znalazł, jaką ma wiedzę o niej
danej sytuacji nie wystarczy, żeby
wyjaśnić zachowanie (krytyka " Ważne są procesy poznawcze: czyli
behawioryzmu) procesy związane z odbiorem,
przetwarzaniem i magazynowaniem
" Nie można pominąć tego, co zadziało się
informacji (czyli: spostrzeganie, pamięć,
w umyśle obserwatora
myślenie itd.)
Zatem:
" GENERALNIE: ZAINTERESOWANIE
Psychologia poznawcza to kierunek
PROCESAMI UMYSA
OWYMI
psychologii, który zajmuje się tym, w jaki
(GA
ÓWNIE PROCESAMI
sposób człowiek:
POZNAWCZYMI)  stąd nazwa
 nabywa
 strukturalizuje
 przechowuje
 przetwarza
 tworzy
 wykorzystuje wiedzę=informacje
Poznawcza koncepcja człowieka Dwa rodzaje wiedzy
" Człowiek aktywnie odbiera, przetwarza, 1. Epizodyczna  konkretne zdarzenia,
magazynuje informacje obiekty, wspomnienia z własnej biografii
" Informacje to kluczowe pojęcie w tej 2. Semantyczna  wiedza uogólniona,
koncepcji (odpowiednik bodz
ca z wyabstrahowana z konkretnych
koncepcji behawiorystycznej) epizodów; ona jest zapisana w naszym
umyśle w postaci SCHEMATÓW
" Z informacji człowiek tworzy wewnętrzny
POZNAWCZYCH
obraz świata i siebie (czyli buduje wiedzę
o świecie i o sobie)
Tulving, 1972
Schemat poznawczy Rodzaje schematów (świat ludzki)
" To organizacja naszych uprzednich " Osób (jakie właściwości posiada dana
doświadczeń z jakimś rodzajem zdarzeń, kategoria osób, np. Murzyni)
osób, obiektów
" Cech (jak się przejawia dana cecha, z
" Zawiera wiedzę semantyczną, czyli jakimi innymi się wiąże, np. inteligencja,
uogólnioną, wyabstrahowaną z chłód emocjonalny)
konkretnych doświadczeń, epizodów (np.
" Zdarzeń  inaczej: skrypty (np. wizyta w
schemat żebraka, schemat babci, schemat
restauracji)
policjanta)
Co nam dają schematy?
" Ułatwiają przetwarzanie napływających
informacji (przyspieszają, ekonomizują ten
proces):
 Pozwalają zrozumieć sytuację (np. spotykam
człowieka, który wygląda jak żebrak i wiem, co robić)
 Pozwalają wyjść poza dostarczone informacje (np.
człowiek jest w stanie uzupełnić brakujące informacje,
jeśli wie do jakiego schematu należą, np. wiem że
ktoś żebrze, to pewnie też nie ma/nie szuka pracy)
 Pozwalają szybko podjąć decyzję o działaniu (np. jeśli
ktoś wygląda jak żebrak, czy poproszę go, żeby przez
chwilę popilnował mojego bagażu?)