Odpowiedzialność pracownika
i pracodawcy
Prawa i obowiązki pracownika
i pracodawcy
Mobbing
Świadectwo pracy
Odpowiedzialność pracownika
" Odpowiedzialność porządkowa
" Odpowiedzialność zawodowa przed korporacją-
odpowiedzialność dyscyplinarna
(pragmatyki służbowe; komisje/sądy dyscyplinarne;
naruszenie etyki zawodu, norm moralnych i prawnych)
" Odpowiedzialność materialna
Obowiązki pracownika
" Obowiązki pracownika (art. 100)
Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz
stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one
sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.
Pracownik jest obowiązany w szczególności:
1) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,
2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także
przepisów przeciwpożarowych,
4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w
tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na
szkodę,
5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Przesłanki odpowiedzialności porządkowej:
a) naruszenie obowiązków związanych z porządkiem
w pracy (rodzaj naruszonych obowiązków
pracowniczych),
b) wina pracownika (stopień winy),
c) dotychczasowy stosunek do pracy pracownika.
(Nie jest podstawową przesłanką  szkoda, ale samo
niewłaściwe zachowanie naruszające dyscyplinę i porządek)
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Za naruszenie obowiązków pracownika związanych z porządkiem
w pracy ustawodawca uznaje:
" nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i
porządku w procesie pracy,
" nieprzestrzeganie przepisów bhp i przeciwpożarowych,
" nieprzestrzeganie przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i
obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy,
" opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia,
" stawienie się do pracy w stanie nietrzez
wym lub spożywanie
alkoholu w czasie pracy.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Katalog kar porządkowych (zamknięty):
" kara upomnienia,
" kara nagany,
" kara pieniężna.
(wysokość 1 przekroczenie lub nb 1 dzień= max 1-dniowe wynagrodzenie
pracownika; łącznie max 1/10 wynagr. po potrąceniach& ).
- Nie obowiązuje gradacja kar
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
" Przesłanka winy  orzecznictwo
Wyrok z dnia 24 marca 1999 r. I PKN 638/98
Ocena winy pracownika stanowiącej przesłankę
odpowiedzialności porządkowej (art. 108 KP) nie
należy do ustaleń faktycznych.
Jest to prawo pracodawcy. Pracodawca decyduje
czy za dane przewinienie należy udzielić kary
upomnienia czy kary nagany.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
" Wyrok z dnia 25 paz
dziernika 1995 r. I PRN 77/95
Zarówno zawinione umyślnie przez pracownika
uchybienie obowiązkom pracowniczym jak i ich
naruszenie z winy nieumyślnej stanowi przyczynę
uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę.
Wymierzenie pracownikowi kary porządkowej
nie wyklucza możliwości uznania tego samego
nagannego zachowania się pracownika,
stanowiącego przesłankę ukarania, za przyczynę
uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Tryb nakładania kary porządkowej
" Kara nie może być zastosowana po upływie 2
tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu
obowiązku pracowniczego i po upływie 3
miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.
" Powziąć wiadomość o naruszeniu (podobnie jak
przy art. 52 k.p.) musi osoba uprawniona w
imieniu pracodawcy do wykonywania czynności z
zakresu prawa pracy względem danego
pracownika, u danego pracodawcy.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Tryb nakładania kary porządkowej
1. Wysłuchanie pracownika
2. Decyzja o zastosowaniu kary
3. Zawiadomienie pracownika na piśmie
" Kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu
pracownika. Pracodawca ma obowiązek stworzenia pracownikowi
warunków, w których pracownik będzie mógł złożyć wyjaśnienia.
Składanie wyjaśnień zależy od pracownika.
" Jeżeli z powodu nieobecności w zakładzie pracy pracownik nie może
być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu przewidzianego w
art. 109 ż 1 nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do
dnia stawienia się pracownika do pracy.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Wysłuchanie pracownika  orzecznictwo
" Wyrok SN z dnia 16 czerwca 1999 r., I PKN
114/99 pracodawca może zastosować karę
porządkową bez uprzedniego wysłuchania
pracownika, jeżeli ten zrezygnował ze złożenia
wyjaśnień lub złożył je pisemnie.
" Wyrok z dnia 9 kwietnia 1998 r. I PKN 45/98 Nie
narusza art. 109 ż 2 KP wysłuchanie pracownika
przez inną wyznaczoną do tego osobę niż
uprawniona do wymierzenia kary porządkowej.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
zawiadomienie pracownika
" O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na
piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i
datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia oraz
informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego
wniesienia. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych
pracownika.
" Przyjmuje się, że zawiadomienie o zastosowaniu kary porządkowej
wobec pracownika uznaje się za dokonane wówczas, gdy pismo
zawiadamiające o tej karze zostało dostarczone pracownikowi w taki
sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią. Brak skutecznego
zawiadomienia pracownika o nałożeniu kary porządkowej jest
równoznaczny z niezastosowaniem takiej kary. Z chwilą
skutecznego doręczenia pisma o ukaraniu pracownikowi przyjmuje
się, że zaczyna się dla niego droga odwoławcza (bieg 7- dniowego
terminu odwoławczego).
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
" Wyrok S N z dnia 29 czerwca 2000 r. sygn. akt I
PKN 1. Odmowa przyjęcia pisma, o którym
pracownik wie, że zawiera informację o ukaraniu
jest równoznaczna z zawiadomieniem o
zastosowaniu kary porządkowej w rozumieniu art.
110 i 112 kp.
" Wyrok SN z dnia 21 maja 1999r. Obowiązek
zachowania formy pisemnej dotyczy tylko
zawiadomienia pracownika o udzieleniu kary
porządkowej, a nie jej nałożenia.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Pracodawca może wymierzyć pracownikowi ustnie
karę nagany lub upomnienia, ale powinien go o tym
zawiadomić na piśmie.
Pismo zawiadamiające o wymierzeniu kary powinno
zawierać następujące elementy:
1) rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych;
2) datę ich naruszenia;
3) pouczenie o prawie wniesienia sprzeciwu do
pracodawcy.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Wyrok SN z dnia 4 marca 1999 r. I PKN 605/98,
 wysłuchanie pracownika musi poprzedzać
zastosowanie wobec niego kary porządkowej.
Zastosowanie kary następuje w chwili podpisania
pisma o ukaraniu, gdyż wtedy wewnętrzna wola
przełożonego otrzymuje swój zewnętrzny, formalny
wyraz. Natomiast z punktu widzenia skutków takiej
decyzji dla pracownika (art. 110 i 112 ż 1 KP) istotne
znaczenie ma chwila zawiadomienia go na piśmie o
zastosowanej karze.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Kryteria karania:
1)rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych,
2) stopień winy pracownika
3) dotychczasowy stosunek do pracy - pracownika.
Przesłankami odpowiedzialności porządkowej pracownika
są wina i bezprawność jego zachowania. Przy naruszeniu
obowiązków pracowniczych bezprawność należy oceniać
nie tylko przez pryzmat obowiązujących przepisów, ale
również przez prawnie skuteczne polecenie przełożonych.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika 
sprzeciw ukaranego
Jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik może
w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw. O uwzględnieniu
lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska
reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Nieodrzucenie
sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z
uwzględnieniem sprzeciwu.
Pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o
odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec
niego kary. Jest tu określone jedyne roszczenie, jakie może zgłosić pracownik 
o uchylenie zastosowanej kary porządkowej.
Procedura wewnątrz zakładowa odwołania się od decyzji o ukaraniu jest elementem
niezbędnym dla skutecznego odwołania się przez pracownika do sądu.
Żeby pracownik mógł skutecznie wnosić o uchylenie zastosowanej wobec niego kary
porządkowej musi wypełnić w/w procedurę wewnątrzzakładową odwoławczą, czyli
wnieść sprzeciw do pracodawcy od zastosowanej kary w terminie 7 dni od dnia
zawiadomienia o ukaraniu. Niewypełnienie przez pracownika tej procedury będzie
skutkowało oddaleniem powództwa. (podobnie jak przy świadectwie pracy musi być
zastosowana procedura wewnątrzzakładowa).
Odpowiedzialność porządkowa pracownika 
sprzeciw ukaranego
Wyrok z dnia 7 kwietnia 1999 r. I PKN 644/98
Wystąpienie pracownika do sądu z
powództwem o uchylenie bezprawnie nałożonej
kary porządkowej może nastąpić tylko po
wyczerpaniu postępowania
wewnątrzzakładowego, to jest po wniesieniu w
terminie sprzeciwu do pracodawcy.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika 
sprzeciw ukaranego
W sprawach o uchylenie kary porządkowej
przykładowo mogą być podnoszone następujące
kwestie:
" zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem
określonych w art. 109 terminów,
" brak wysłuchania pracownika przed
ukaraniem,
" zastosowano karę nieprzewidzianą w
przepisach Rozdziału VI k.p.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa z
akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca
może, z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika
zakładowej organizacji związkowej, uznać karę za niebyłą przed
upływem tego terminu.
Kara może być również uznana za niebyłą na wniosek pracownika.
Termin roczny liczy się od daty nałożenia kary, czyli od daty
zawiadomienia pracownika o ukaraniu.
Wyrażenie nienaganna praca oznacza nie nałożenie przez pracodawcę
w okresie roku kolejnej, jakiejkolwiek kary porządkowej. Wymierzenie
nowej kary porządkowej w przewidzianym trybie przed upływem roku
od ukarania karą porządkową powoduje utrzymywanie się skutków
kary tak długo, aż od nowego ukarania upłynie rok nienagannej pracy.
Odpowiedzialność materialna pracowników
" Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną
pracodawcy i szczególne reżimy
odpowiedzialności materialnej pracowników
uregulowane w kodeksie pracy.
" Odpowiedzialność regresowa za szkodę
wyrządzoną osobie trzeciej.
" Odpowiedzialność za mienie powierzone.
Odpowiedzialność materialna pracowników
- Dział V k.p., art. 291 k.p. (przedawnienie
roszczeń z zakresu prawa pracy)
- Dwa rozporządzenia Rady Ministrów:
" z dnia 4 paz
dziernika 1974 r. w sprawie
wspólnej odpowiedzialności materialnej
pracowników za powierzone mienie
" z 10 paz
dziernika 1975 r. w sprawie warunków
odpowiedzialności materialnej pracowników
za szkodę w powierzonym mieniu
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
" Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego
wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy
wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność
materialną.
" Istotne są dwa elementy:
1) element winy i szkody, jako podstawowa przesłanka
odpowiedzialności pracownika (wina i szkoda wynika z
uregulowań kodeksu cywilnego i istnieje między nimi
związek przyczynowo skutkowy),
2) a po drugie kwestia kompleksowego uregulowania
odpowiedzialności materialnej pracownika względem
pracodawcy za szkodę wyrządzoną w mieniu pracodawcy.
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
Wyrok SN z dnia 11 maja 1977 r. Zgodnie z art. 114 i 115
kp pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę
poniesioną przez pracodawcę tylko w razie zawinionego
niewykonania obowiązków pracowniczych, pozostającego
w związku przyczynowym ze szkodą. Z samego faktu
powstania szkody, gdy nie wchodzi w grę szczególna
odpowiedzialność za mienie powierzone nie można
domniemywać winy pracownika jak również
niedopełnienia przez niego obowiązków. W tym
przypadku ciężar dowodu spoczywa na pracodawcy. Musi
wykazać winę pracownika, szkodę i związek przyczynowy
adekwatny.
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
Wyrok SN z dnia 11 lutego 1990 r. Sąd Apelacyjny w A
odzi
stwierdził, że postępowanie pracownika zatrudnionego w
charakterze kierowcy, który nie wykonuje ciążącego na nim
obowiązku doprowadzenia samochodu wraz z odebraną w
trakcie pracy przesyłką do zakładu pracy, a pozostawia
samochód w porze nocnej w nieznanym miejscu stanowi
naruszenie obowiązku pracowniczego uzasadniającego
przypisanie mu odpowiedzialności materialnej za ujawniony w
przesyłce brak na podstawie art.114 k.p.. Czyli przyjęto w
jasny sposób, że tym działaniem objętym unormowaniem art.
114 k.p. jest nie tylko działanie, ale również zaniechanie ( nie
wypełnienie obowiązku ciążącego na danym pracowniku)
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
Wyrok SN z dnia 5 maja 1999 r. I PKN 680/98
Zobowiązanie pracownika do naprawienia
szkody powstaje w przypadku uchybienia
każdemu z jego obowiązków, a nie tylko
obowiązkowi podstawowemu.
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
Przesłanki odpowiedzialności materialnej pracowników:
1) bezprawność zachowania pracownika,
2) wina pracownika,
3) szkoda majątkowa pracodawcy,
4) adekwatny związek przyczynowy między niewykonaniem
lub nienależytym wykonaniem obowiązku pracowniczego a
powstaniem szkody po stronie pracodawcy.
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w
granicach rzeczywistej straty poniesionej przez
pracodawcę i tylko za normalne następstwa
działania lub zaniechania, z którego wynikła
szkoda.
To jest podstawowa granica odpowiedzialności
wynikającej z art. 114 k.p., która odróżnia ten reżim
odpowiedzialności od odpowiedzialności
szczególnej za mienie powierzone pracownikowi.
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
" Pracodawca jest obowiązany wykazać okoliczności uzasadniające
odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody.
" Pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie,
w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania
albo zwiększenia.
" Pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością
pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w
związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.
" W sprawach, w których pracodawca wnosi o odszkodowanie na
zasadzie art. 114 i 115 k.p. ciężar udowodnienia winy spoczywa na
pracodawcy, jeżeli chodzi o przesłanki zwalniające pracownika od
odpowiedzialności to dowód spoczywa na pracowniku.
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
" W razie wyrządzenia szkody przez kilku
pracowników każdy z nich ponosi
odpowiedzialność za część szkody stosownie do
przyczynienia się do niej i stopnia winy.
" Jeżeli nie jest możliwe ustalenie stopnia winy i
przyczynienia się poszczególnych pracowników do
powstania szkody, odpowiadają oni w częściach
równych.
" Jest to druga szczególna cecha odpowiedzialności z art. 114 i 115
k.p. odróżniająca od odpowiedzialności za mienie powierzone
Odpowiedzialność pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy
Przy odpowiedzialności materialnej pracowniczej - zbieg odpowiedzialności
na gruncie prawa pracy i na gruncie prawa karnego.
Orzeczenia sądów karnych w stosunku do spraw cywilnych (art. 11 kpc):
Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku
skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu
cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w
postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub
ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.
Przy odpowiedzialności materialnej pracowników, jeżeli będzie się równolegle
toczyło postępowanie karne i z zakresu prawa pracy (ustalenia odszkodowania
za szkodę wyrządzoną przez pracownika) to bardzo często będzie zachodziła
potrzeba zawieszenia postępowania z zakresu prawa pracy do czasu
zakończenia postępowania karnego. Nie zawsze musi być obowiązek
zawieszenia tego postępowania, ale będzie zachodziła do tego podstawa.
Odpowiedzialność regresowa za szkodę
wyrządzoną osobie trzeciej
W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu
przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej,
zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie
pracodawca.
Wobec pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie
trzeciej, pracownik ponosi odpowiedzialność regresową.
Względem osoby trzeciej zawsze odpowiada pracodawca i
dopiero pracodawca może mieć roszczenie regresowe do
pracownika, ale tylko w przypadku naprawienia tej szkody
względem osoby trzeciej przez pracodawcę.
Odpowiedzialność regresowa za szkodę
wyrządzoną osobie trzeciej
Wyrok SN z 16 września 1997r. I PKN 261/97
Roszczenie regresowe pracodawcy w stosunku
do pracownika, który przy wykonywaniu
obowiązków pracowniczych wyrządził szkodę
osobie trzeciej, powstaje z chwilą zaspokojenia
przez pracodawcę roszczeń osoby trzeciej.
Termin przedawnienia roszczenia regresowego
pracodawcy liczy się od chwili naprawienia
szkody, a nie od chwili jej wyrządzenia przez
pracownika.
Odpowiedzialność regresowa za szkodę
wyrządzoną osobie trzeciej
wyrok SN z 25 marca 1987 r. II CR 48/87:
Dyspozycja art. 120 ż 1 kp wkracza w unormowanie
prawa cywilnego przez ustanowienie legitymacji
biernej ( procesowej) pracodawcy. Natomiast
przepis ten nie określa podstawy prawnej roszczenia
poszkodowanej osoby trzeciej. Regulują to przepisy
kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych.
Względem osoby trzeciej pracodawca nie będzie
odpowiadał na podstawie k.p. tylko na podstawie
przepisów prawa cywilnego.
Odpowiedzialność regresowa za szkodę
wyrządzoną osobie trzeciej
Jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie ugody
pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, wysokość
odszkodowania może być obniżona, przy uwzględnieniu
wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności stopnia winy
pracownika i jego stosunku do obowiązków pracowniczych.
Dwa tryby obniżania:
W formie ugody między pracownikiem ( ocenę okoliczności w
oparciu, o które może być obniżone odszkodowanie będzie
dokonywał pracodawca)  ugoda pozasądowa
W postępowaniu sądowym (ocenę tych okoliczności będzie
dokonywał pracodawca przy udziale sądu)  ugoda sądowa
Odpowiedzialność za mienie powierzone
pracownikowi
Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do
wyliczenia się:
1) pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,
2) narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki
ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze,
odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.
" Pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w
innym mieniu - powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do
wyliczenia się.
" Od odpowiedzialności pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże,
że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w
szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę
warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
Odpowiedzialność za mienie powierzone
pracownikowi
" Pracownik odpowiada o ile pracodawca dowiedzie, że
mienie zostało pracownikowi powierzone i że powstała w
tym mieniu szkoda.
" Z tych przepisów wynika domniemanie winy pracownika za
szkodę powstałą w powierzonym mieniu i to pracownik
musi dowieść, że szkoda powstała z przyczyn od niego
niezależnych a w szczególności wskutek niezapewnienia
przez pracodawcę warunków umożliwiających
zabezpieczenie powierzonego mienia.
" powierzone mienie - spotyka się najczęściej wśród
pracowników magazynu.
Odpowiedzialność za mienie powierzone
pracownikowi
Wyrok SN z 17 maja 1976 r. (IV PR 22/76), Pracownik sekcji
gospodarczo-technicznej szkoły wyższej, któremu powierzono
administrację kilku budynków należących do uczelni oraz pieczę nad
wyposażeniem (urządzeniem) pomieszczeń biurowych, sal
wykładowych, pracowni naukowych itp., ponosi odpowiedzialność za
braki składników majątkowych znajdujących się w tych
pomieszczeniach na podstawie przepisów rozdziału I działu V kp, a nie
według zasad odpowiedzialności przewidzianych dla mienia
powierzonego mu z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się (art. 124 ż
2 kp). Odpowiedzialność jego na podstawie art. 124 ż 2 kp może
występować tylko w odniesieniu do takiego powierzonego mu mienia,
które pozostaje pod jego bezpośrednim nadzorem w pomieszczeniu
zamkniętym i jest wydawane za pokwitowaniem odbioru,
stanowiącym równocześnie dowód rozliczenia się z tego mienia.
Odpowiedzialność za mienie powierzone
pracownikowi
Na zasadach określonych w art. 124 pracownicy mogą przyjąć
wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone
im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się. Podstawą łącznego
powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności
materialnej, zawarta na piśmie (pod rygorem nieważności)
przez pracowników z pracodawcą.
Pracownicy ponoszący wspólną odpowiedzialność materialną
odpowiadają w częściach określonych w umowie.
Jednakże w razie ustalenia, że szkoda w całości lub w części
została spowodowana przez niektórych pracowników, za
całość szkody lub za stosowną jej część odpowiadają tylko
sprawcy szkody.
Odpowiedzialność za mienie powierzone
pracownikowi
" Podstawą odpowiedzialności jest prawidłowe
powierzenie pracownikowi mienia, z którego ma się
rozliczyć np. inwentaryzacja z protokołem zdawczo-
odbiorczym gdzie pracownik przyjmuje na siebie
określone mienie.
" Przy wspólnej odpowiedzialności materialnej (poza 
inwentaryzacją), niezbędną przesłanką jest zawarcie z
takimi pracownikami umowy o wspólnej
odpowiedzialności za powierzone mienie.
Odpowiedzialność za mienie powierzone
pracownikowi
Umowę o wspólnej odpowiedzialności za powierzone mienie można
zawierać jedynie wówczas, gdy liczba zatrudnionych nie przekracza:
" przy pracy na jedną zmianę  8 osób,
" przy pracy na dwie zmiany  12 osób,
" przy pracy na trzy zmiany  16 osób.
W zakładach usługowych, w zakładach żywienia zbiorowego oraz
w sklepach samoobsługowych i preselekcyjnych pracownicy mogą
przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną, jeżeli ich liczba w
miejscu powierzenia mienia nie przekracza 24 osób na jedną zmianę.
Umowa zawarta w innych warunkach jest  jako sprzeczna z prawem
 nieważna.
Odpowiedzialność za mienie powierzone
pracownikowi
" Wyrok SN z dnia 23 paz
dziernika 1989 r., sygn. I PR 369/89 Jeżeli
po zawarciu umowy o wspólnej odpowiedzialności nie nastąpiło
łączne powierzenie mienia, a jeden z pracowników materialnie
odpowiedzialnych rozwiązał umowę o pracę, to umowa o wspólnej
odpowiedzialności materialnej wygasa i ponowne zatrudnienie tego
pracownika na poprzednim stanowisku wymaga zawarcia nowej
umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej i łącznego
powierzenia mienia dla wywołania odpowiedzialności na zasadzie
art. 125 k.p., przy czym skutki wygaśnięcia umowy o wspólnej
materialnej odpowiedzialności obejmują nie tylko osobę, która
rozwiązała umowę o pracę, ale wszystkich pracowników, którzy
zawarli umowę bez łącznego powierzenia im mienia. Warunkiem
wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za mienie
powierzone jest umożliwienie osobom materialnie odpowiedzialnym
brania udziału w przeprowadzeniu inwentaryzacji i zgłoszenia
związanych z tą czynnością uwag.
Odpowiedzialność pracodawcy
Za niewykonanie obowiązków pracodawca może
ponosić odpowiedzialność:
a) majątkową,
b) wykroczeniową,
c) karną.
Katalog wykroczeń art. 281-282 kp
Odpowiedzialność pracodawcy
Obowiązki pracodawcy:
- zasady prawa pracy (m.in. szanować godność i
inne dobra osobiste pracownika)
- art. 94 kp
- mobbing - !!!
- art. 97 kp  Świadectwo pracy
- bhp
Odpowiedzialność pracodawcy
Art. 183d k.p. osoba, wobec której pracodawca
naruszył zasadę równego traktowania w
zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w
wysokości nie niższej niż minimalne
wynagrodzenie za pracę.
Odpowiedzialność pracodawcy
" Pracodawca ponosi odpowiedzialność absolutną
za krzywdę, której doznał nękany pracownik,
nawet wówczas, gdy sam nie dopuszczał się
działań mobbingowych i o stosowaniu takowych
przez swoich pracowników nie wiedział (art. 943 ż
3 k.p.).
" Poza tym pracodawca jest zmuszony wypłacić
odszkodowanie, gdy pracownik rozwiązał umowę
o pracę z powodu stosowania wobec niego
mobbingu (art. 943 ż 4 k.p.).
Odpowiedzialność pracodawcy
Przestępstwa przeciwko prawom pracownika:
" przestępstwo uporczywego lub złośliwego naruszania praw pracowniczych
wynikających ze stosunku pracy lub stosunku ubezpieczenia
społecznego, zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienia
wolności do 2 lat (art. 218 ż 1a k.k.),
" przestępstwo polegające na odmowie ponownego przyjęcia do pracy, o
której przywróceniu orzekł właściwy organ, zagrożone karą grzywny,
ograniczenia wolności, pozbawienia wolności do roku (art. 218 ż 2 k.k.),
" przestępstwo polegające na naruszaniu przepisów prawa o ubezpieczeniach
społecznych przez niezgłaszanie, nawet za zgodą zainteresowanego,
wymaganych danych albo zgłaszanie nieprawdziwych
danych mających wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość,
zagrożone m.in. karą pozbawienia wolności do lat 2 (art. 219 k.k.),
Odpowiedzialność pracodawcy
" przestępstwo polegające na niedopełnianiu obowiązków z
zakresu bhp i przez to narażenie pracownika na bezpośrednie
niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na
zdrowiu, zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3 (art.
220 k.k.),
" przestępstwo polegające na niezawiadomieniu w terminie
właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie
zawodowej albo niesporządzeniu lub nieprzedstawieniu
wymaganej dokumentacji, zagrożone karą grzywny, ograniczenia
wolności (art. 221 k.k.).