Raport Lipił
skiego
Sebastian Bojemski
Raport Lipił
skiego
Niniejszy tekst jest krytycznym spojrzeniem na szeĘcioodcinkowy cykl artyku"ów
Piotra Lipił
skiego pt.  Raport Rzepeckiego drukowanych w Ęwiątecznych wydaniach
Gazety Wyborczej od 21/22 grudnia 2002 r. do z 25/26 stycznia 2003 r. W tym zbiorze
uwag polemizuj´ z przyj´tÄ… przez Piotra LipiÅ‚
skiego interpretacją problemów Polski na
poczÄ…tku rzÄ…dów komunistycznych, jak równieÅ» przedstawiam waÅ»niejsze braki i b"´dy w
jego tekstach. OczywiĘcie kaŻdy publicysta historyczny ma prawo do swoich sympatii,
jednak nie zwalniajÄ… one od precyzji i korzystania z warsztatu zawodowego historyka.
Warte jest równieÅ» podkreĘlenia, Å»e ten niedopracowany tekst, zawierajÄ…cy istotne b"´dy
faktograficzne i metodologiczne zosta" opublikowany przez wp"ywowe medium jakim jest
Gazeta Wyborcza.
Opisując sympatie polityczne swojego bohatera, Piotr Lipił
ski napisa", Że
Rzepecki zwiÄ…za" si´ w 1940 r. z niepodleg"oĘciowymi socjalistami z PPS-WRN, którzy w
1941 r. wy"amali si´ od udzia"u w Polskim Komitecie Porozumiewawczym. Rzecz w tym,
Że nigdy nie istnia" Polski Komitet Porozumiewawczy, natomiast niepodleg"oĘciowcy w
konspiracji utworzyli Polityczny Komitetu Porozumiewawczy, który nast´pnie
przekszta"ci" si´ w KrajowÄ… Reprezentacj´ PolitycznÄ…, a ta w styczniu 1944 r. w Rad´
JednoĘci Narodowej. Warto takÅ»e dodaç, Å»e dzia"acze niepodleg"oĘciowej PPS-WRN zaw-
iesili swoje uczestnictwo w dzia"alnoĘci PKP po tym gdy do tej struktury przyj´to
roz"amowÄ… wobec PPS i skrajnie lewicowÄ… organizacj´  Polscy SocjaliĘci. Ta ostatnia w
dodatku ma"a i nie mająca szerszych wp"ywów  ani w masach, ani w elitach.
Twierdzenie Lipił
skiego, przy okazji charakterystyki Ęrodowiska Biura Informacji
i Propagandy KG SZP-ZWZ-AK, Że  socjaliĘci, endecy, demokraci znaleęli swoje miejsce
w BIP Komendy G"ównej jest nieprawdziwe. Zresztą sam autor kilkakrotnie zauwaŻa
pisząc np. Że w BIP  dominowa"o przedwojenne Stronnictwo Demokratyczne .
RzeczywiĘcie ton dzia"alnoĘci centrali BIP zdecydowanie nadawali dzia"acze lub sympa-
tycy Stronnictwa Demokratycznego. Jedynym bardziej znanym przedstawicielem naro-
dowców zajmującym stanowisko merytoryczne (nietechniczne) w BIP by" Jan
Dobraczył
ski. Takie by"o zresztą zamierzenie wspó"twórcy BIP  Jerzego Makowieckiego.
Dzia"acz SD, Erazm Kulesza stwierdzi", Że Makowiecki chcia" przez BIP w duchu lewicy
radykalizowaç dowództwo AK i dlatego pracownicy BIP byli starannie dobierani z
szeregów cz"onków lub sympatyków SD.1 Nie mówmy wi´c o apolitycznoĘci w BIP. Co
ciekawe, na stanowiskach kierowniczych nie by"o równieŻ przedstawicieli
310
niepodleg"oĘciowej PPS-WRN! Nie jest to wiedza tajemna. Zosta"a ona przedstawiona w
Glaukopis nr 1-2003
Polemiki i recenzje
znanej Lipił
skiemu monografii prof. Grzegorza Mazura Biuro Informacji i Propagandy
SZP, ZWZ, AK 1939-1945.
Przedstawiony przez Lipił
skiego opis opieki kontrwywiadowczej roztoczonej nad
BIP KG AK jest niekompletny. Warto zwróciç uwag´ na to, Å»e Rzepecki  proponujÄ…c p"k.
Tadeuszowi Pe"czył
skiemu  Grzegorzowi , szefowi sztabu KG AK, zmuszenie gen.
Tadeusza Bora-Komorowskiego do ustąpienia ze stanowiska komendanta g"ównego AK 
de facto zaproponowa" rokosz przeciwko dowódcy armii podziemnej. Czyli zachowa" si´
gorzej, niÅ» np. oficerowie ZWZ-AK, którzy zamiast intrygowaç przeciwko dowódcom po
prostu odchodzili do innych organizacji np. NSZ-tu. Autor artyku"u nie zwróci" uwagi na
fakt, Że Pe"czył
skiemu nie spodoba"o si´ stanowisko Rzepeckiego i stara" si´ daç jemu
lekcje  jak to okreĘli" sam Rzepecki   wychowania politycznego , o czym ten pisa" z
niesmakiem w swoich wspomnieniach.2 Nie jest, wi´c chyba niespodziankÄ…, Å»e kontr-
wywiad KG AK, dbający o bezpieczeł
stwo wewn´trzne, zaczÄ…" przyglÄ…daç si´ uwaÅ»nie
oddzia"owi, którego szef kilkakrotnie mówi" o potrzebie zmiany dowódcy AK. Takie
stanowisko musia"o budziç podejrzenia o tajnÄ… zmow´ z komunistami. PrzecieÅ» to w"aĘnie
Sowietom i ich polskiej agenturze  GL-AL i PPR, zaleÅ»a"o na pozbyciu si´ Komendanta
Si" Zbrojnych w Kraju, którego rolą by"o zjednoczenie w szeregach AK wszystkich niepod-
leg"oĘciowych organizacji podziemnych od narodowych radyka"ów po socjalistów.
Dla pracowników kontrwywiadu AK i DR rozpracowywanie konspiracji komu-
nistycznej by"o prostą kontynuacją przedwojennej walki z agenturą sowiecką, którą
prowadzi"y wówczas II Oddzia" Sztabu G"ównego i Policja Pał
stwowa. A wielu przedwo-
jennych polskich libera"ów, jak pokaza"a sprawa wojny domowej w Hiszpanii, by"o
Ęwiadomie lub nieĘwiadomie sowieckimi agentami wp"ywu.3
Co wi´cej, dzisiaj wiadomo, Å»e w BIP pracowa" co najmniej jeden agent NKWD
 W"odzimierz Lechowicz, a niezwykle aktywna politycznie Wanda Krahelska przez wojnÄ…
wspó"pracowa"a z Mi´dzynarodowÄ… OrganizacjÄ… Pomocy Rewolucjonistom uÅ»ywanÄ…
przez NKWD do pozyskiwania wspó"pracowników.4 Jak wynika z meldunku wywiadu GL,
Jerzy Makowiecki by" dla komunistów Ä™ród"em informacji  trudno tylko ustaliç na ile Ęwiadomym.5
Nie naleÅ»y si´ dziwiç, Å»e wywiad AK majÄ…c informacje o penetrowaniu AK przez
komunistów rozpoczÄ…" kontrakcj´. W lutym 1944 r. we wspólnej akcji NKWD, AL i
Gestapo zosta" zamordowany Wac"aw Kupecki z Delegatury RzÄ…du. Ten sam los spotka"
aresztowanego w niewyjaĘnionych okolicznoĘciach innego pracownika DR  Witolda
Rothenburg-RoĘciszewskiego. O t´ zbrodni´ równieÅ» podejrzewano komunistów. Wywiad
AK otrzymywa" informacje Że w ca"ej okupowanej Polsce PPR i GL-AL robi"a listy
311
proskrypcyjne dzia"aczy niepodleg"oĘciowych od SN do PPS, w tym samym czasie na
Kresach oddzia"y AK krwawi"y w walce z partyzantkÄ… NKWD.6 Nie moÅ»e byç, wi´c mowy
o Żadnej nadgorliwoĘci i antykomunistycznej fobii pracowników kontrwywiadu, zw"aszcza
Å»e naprawd´ niewiele wiemy o dzia"alnoĘci politycznej pracowników BIP w czasie wojny.
No, poza relacjami ich przyjació". Wiemy natomiast, Że NKWD mia"o szefostwo AK bar-
dzo dobrze rozpoznane.
Raport Lipił
skiego
Lipił
ski napisa", Że odpowiedzialnym za likwidacje Ludwika Widerszala, Jerzego
Makowieckiego, Marcelego Handelsmanna i Wandy Krahelskiej by" Witold Bieł
kowski.
Byç moÅ»e. Nie jest jednak prawdÄ…, Å»e w PRL nie by" indagowany w tej sprawie. W 1957
r. by" przes"uchiwany w Prokuraturze Generalnej i oczywiĘcie do niczego nie przyzna" si´.
NaduŻyciem jest równieŻ stwierdzenie, Że Bieł
kowski b´dÄ…c w otoczeniu prymasa
Augusta kardyna"a Hlonda donosi" UB. Nic nie wiadomo o jego bytnoĘci w otoczeniu pry-
masa Hlonda. Faktem natomiast jest, Że w latach 1949-1953 pracowa" w sekretariacie
prymasa Stefana kardyna"a Wyszył
skiego. WczeĘniej by" związany z Boles"awem Pia-
seckim. Lipił
ski nie widzia" teczki operacyjnej Bieł
kowskiego  agenta, a wi´c powinien
darowaç sobie opinie o jego agenturalnej dzia"alnoĘci.7
Podobnie rzecz ma si´ z raportem  Úydzi w ZWZ . Nikt z wspó"czesnych histo-
ryków nie mia" w r´ku tego raportu. Nie zosta" on niegdzie opublikowany. ChociaÅ» mia"
byç, jak pisa" Rzepecki, powielany  czyli jego kopie powinny gdzieĘ zachowaç si´. Jest
jednak dokument, w którym znajduje si´ kilka elementów, które mia"y znajdowaç si´ w
raporcie. Tym dokumentem jest raport kontrwywiadu KG AK na temat penetracji AK
przez agentur´ niemieckÄ… i sowieckÄ….8 Tam teÅ» sÄ… wymienieni pracownicy BIP KG AK.
Nie jest on jednak zatytu"owany  Úydzi w ZWZ i dotyczy zarówno dzia"alnoĘci agentu-
ralnej sowieciarzy jak i Niemców. Wbrew temu, co pisa" we wspomnieniach Rzepecki
wszystkie nazwiska wymienianych pracowników BIP by"y zaszyfrowane. Traktowani byli
jako podejrzani o dzia"alnoĘç komunistycznÄ…, a nie jako Úydzi.
Wreszcie sprawa Andrzeja Odolił
skiego  Sudeczki . To on i jego oddzia" wykona"
wyrok na BiP-owcach. Odolił
ski mia" byç rzekomo na marginesie konspiracji. Jak wi´c
to moŻliwe, Że  margines konspiracji bierze udzia" w akcjach elitarnej formacji AK 
Kedyw?9 A moŻe wymyĘlanie  skrajnie prawicowych grup mafijnych i  marginesów
konspiracji ma s"uÅ»yç zamazaniu faktu, Å»e ca"e niepodleg"oĘciowe podziemie konspira-
cyjne od Franciszka Bia"asa z PPS-WRN po Antoniego Szperlicha z ONR traktowa"o
komunistów i ich wspó"pracowników jako wrogów niepodleg"ej Polski? RównieŻ o
antykomunistycznej dzia"alnoĘci Bia"asa wspomina" Rzepecki, nie podając jednak jego
przynaleŻnoĘci organizacyjnej.
Kolejnym i nieznanym wątkiem w dziejach BiP KG AK są relacje tej grupy, której
przewodzi" inŻ. Makowiecki z krakowskim Ęrodowiskiem na czele którego sta" Henryk
Ko"odziejski, przedwojenny dyrektor biblioteki sejmowej, a w 1945 r. jeden z inicjatorów
porozumienia z komunistami, które zaowocowa"o utworzeniem Tymczasowego Rządu
JednoĘci Narodowej.
Kolejnym niedociÄ…gni´ciem LipiÅ‚
skiego jest zakwestionowanie faktu, Że w trakcie
Powstania Warszawskiego mia" miejsce buntu w celu podporzÄ…dkowania AK PKWN-owi.
7 wrzeĘnia 1944 r. oficerowie AK, PAL i NSZ apelowali do gen.  Bora , aby w obliczu
nieuchronnej kl´ski Powstania podporzÄ…dkowa" si´ gen. Arturowi ¸yÅ»wiÅ‚
skiemu vel
312
Micha"owi Roli-Úymierskiemu dowódcy  ludowego Wojska Polskiego. Pismo by"o pod-
pisane przez mjr. Stanis"awa S"awił
skiego  Litwina , kpt. Franciszka Kraszewskiego
Glaukopis nr 1-2003
Polemiki i recenzje
 Górala z II oddzia"u KG AK, por.  Smo"´ (NN) z PAL, por.  Zawad´ (NN) z AK, pp"k.
 Janusza (NN) dowódcy Okr´gu nr 1 PAL oraz pp"k. Jerzego Kraffta  Wies"awa z NSZ.
Nie dowiemy si´ juÅ», jakie by"y rzeczywiste intencje oficerów KG AK oraz oficera NSZ-tu.
Czy rzeczywi´cie chcieli uznaç PKWN i lWP, czy teÅ» by" to element gry wywiadowczej?
Faktem jest, Å»e  Litwin ,  Góral i  Wies"aw pracowali razem przez jaki´ czas w komórce
wywiadu KG AK  Sonda prowadzÄ…cej wywiad w innych organizacjach konspiracyjnych.
I wbrew temu, co uwaŻa Lipił
ski ta grupa nie zosta"a pociÄ…gni´ta do odpowiedzialnoĘci.
Lipił
ski pisze o kierownictwie Zrzeszenia WolnoĘç i Niezawis"oĘç:  Kolejne
komendy WiN dzia"a"y od 1945 do 1954 r., choç lata 1948-54 to juÅ» czas, kiedy WiN
zosta" g"´boko zinfiltorwany  by" juÅ» wówczas bardziej prowokacyjnÄ… grÄ… w"adz bez-
pieczeł
stwa niÅ» autentycznÄ… organizacjÄ…. No i kolejne b"´dy. Ostatni  V ZarzÄ…d
G"ówny WiN, który rzeczywiĘcie by" prowokacjÄ… UB  ujawni" si´ w 1953 r.! W 1954 r.
Żadna centralna struktura WiN nie funkcjonowa"a. TakŻe twierdzenie, Że po 1948 r. orga-
nizacja WiN by"a UB-eckÄ… prowokacjÄ… jest naduÅ»yciem. UB w cz´Ä˜ci oczywi´cie infil-
trowa" t´ organizacj´, ale w"aĘnie na Ęrednim i niÅ»szym szczeblu by"a ona autentycznie
niepodleg"oĘciowa, a nie prowokacyjna jakby chcia" Piotr Lipił
ski.
Opisując t"o aresztowania Rzepeckiego autor pisze, Że wczeĘniej zosta"a aresz-
towana  waŻna kurierka WiN Emilia Malessa  Marcysia wraz z NSZ-owskim komen-
dantem  PobochÄ… , którzy wspólnie mieli uciekaç na Zachód. OtóŻ, Malessa nie by"a
Żadna kurierką WiN, ale szefową "ącznoĘci zagranicznej tej organizacji! A wspó"aresz-
towany to nie Żaden  Pobocha tylko mjr Micha" Pobocha  Boles"awski , inspektor
Obszaru  Po"udnie NSZ, w przesz"oĘci równieÅ» zast´pca komendanta Okr´gu
Krakowskiego DSZ i Inspektora Obszaru  Po"udnie NSZ-tu  mjr. Jana Kamieł
skiego
 Klimaszewskiego .10
Wed"ug Lipił
skiego proces I Zarządu G"ównego WiN by" pierwszym procesem
pokazowym lat 40-tych. OtóŻ, pierwszymi osądzonymi w ten sposób byli oficerowie i
Å»o"nierze Okr´gu Lublin NSZ. By" to tzw. proces dwudziestu trzech i mia" miejsce w 1946
r.! Czyli d"ugo wczeĘniej, niŻ proces Rzepeckiego i towarzyszy.
Piotr Lipił
ski równieÅ» zdaje si´ pomijaç kontekst historyczny dzia"alnoĘci
Rzepeckiego w DSZ i WiN. Nie orientujÄ…c si´ w z"oÅ»onoĘci polskiego powstania
antysowieckiego pisze:  (...) jak twierdzi" G"os Ludu  wielu czo"owych aktywistów
Delegatury [Si" Zbrojnych], a póęniej WiN by"o jednoczeĘnie cz"onkami NSZ . To nie
twierdzenia komunistycznej propagandy, to rzeczywistoĘç  np. Okr´g Krakowski NSZ
mia" prawie w ca"oĘci wejĘç w sk"ad Okr´gu Krakowskiego DSZ. Szlak przerzutowy NSZ
313
na Zachód tzw.  Droga Konrada zosta" udost´pniony WiN, który równieÅ» korzysta" ze
struktur wywiadowczych NSZ-owskiej Krakowskiej Brygady Obrony Narodowej
kierowanej przez Konrada Dybowskiego  Zet .
Nie jest równieŻ tak, jak przedstawia Lipił
ski, Å»e  Rzepecki wi´c nie wsypa"
Żadnego WiNowca . PrzecieŻ autor sam cytuje prof. Gieysztora, o tym jak Rzepecki
wezwa" go do UB! Rzepecki równieŻ wyda" skarbnika WiN wraz z 1 mln dolarów, o czym
Raport Lipił
skiego
takŻe Lipił
ski napisa". GroŻąc wyrokiem Ęmierci Rzepecki zmusi" do przyjazdu na
odpraw´ kierownictwa WiN p"k. W"adys"awa Liniarskiego  MĘcis"awa wskutek czego UB
trafi"o na jego trop. A warto przypomnieç, Å»e  MĘcis"aw skutecznie kierowa" okr´giem
Bia"ostockim jeszcze od czasów sowieckiej okupacji. Oprócz tego, jak wspomina" Marian
Go"´biewski, sÄ…dzony w tym samym procesie co Rzepecki, zachowywa" si´ on w trakcie
procesu Å»enujÄ…co s"uÅ»alczo. Wówczas jeden z oskarÅ»onych odwróci" si´ do Go"ebiewskiego
i powiedzia"  Co on pierdoli? .11
W przeciwieł
stwie do Rzepeckiego, który wyda" rozkaz o ujawnieniu podleg"ych
struktur konspiracyjnych, p"k Jan Mazurkiewicz  Rados"aw tylko odezw´. To jest zasad-
nicza róŻnica. Rzepecki wykorzystując swoje stanowisko komendanta g"ównego WiN
stara" si´ wymusiç na podkomendnych ujawnienie naraÅ»ajÄ…c ich tym samym na represje.
Mazurkiewicz tymczasem rzuci" na szal´ swojÄ… legend´ i autorytet nie odwo"ujÄ…c si´ do
dyscypliny organizacyjnej. Co wi´cej  chcÄ…cych ujawniç si´ Rzepecki kierowa" bez-
poĘrednio do UB, a  Rados"aw doprowadzi" do powo"ania Komisji Likwidacyjnej by"ej AK.
W tekstach Lipił
skiego zdecydowanie brakuje analizy. Wszystko, czego autor
dowiedzia" si´ o swoim bohaterze ze wspomnieÅ‚
lub od historyków, podane jest czytel-
nikowi zupe"nie bez krytycznego komentarza. Lipił
ski nie zastanawia si´ nad specy-
ficznymi relacjami UB  Rzepecki, które są widoczne w trakcie jego rozmowy z gen.
Romanem Romkowskim i p"k. Józefem RóŻał
skim. Gdyby chcieç zakwalifikowaç
Rzepeckiego w kategoriach którymi operują s"uŻby specjalne to by" on niewątpliwie agen-
tem wp"ywu. A z punktu widzenia konspiracji niepodleg"oĘciowej by" niewątpliwie agen-
tem destrukcji. Skoro, bowiem nie widzia" dalszego sensu konspiracji móg" po prostu
zrezygnowaç z kierowania DSZ lub WiN. Na jego miejsce zosta"by mianowany bardziej
ofiarny i wartoĘciowy oficer  a takich by"o wielu.
Cytowane fragmenty wspomnieł
Rzepeckiego sÄ… pe"ne b"´dów. Podaje on b"´dnÄ…
dat´ powstania NSZ-owskiej Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej  16 I 1943 r.,
w"aĘciwa jest 8 V 1943 r. Wed"ug Rzepeckiego NSZ obiecywa" ziemianom obron´ przed
reformą rolną, co w Ęwietle prasy zaplecza politycznego NSZ nie jest prawdą. Ta indo-
lencja jest trudna do wyt"umaczenia skoro leite motivem jego dzia"alnoĘci wojennej i powo-
jennej by"a walka z NSZ.
W cytowanym przez Lipił
skiego liĘcie z wi´zienia do Franciszka
Niepokólczyckiego  Teodora , kolejnego prezesa WiN, Rzepecki napisa", Że z moŻliwoĘci
ujawnienia skorzysta"a jego ochrona; tymczasem oddzia" os"onowy Komendy G"ównej
DSZ i Zarządu G"ównego WiN wraz ze swoim dowódca pozostawa" w konspiracji i nawet
planowa" odbicie swojego zwierzchnika. Po otrzymaniu informacji, Że Rzepecki nie jest
zainteresowany odbiciem, Å»o"nierze mieli przedzieraç si´ na Zachód w grupach. Ta ope-
racja powiod"a si´ tylko jednej z nich. Reszta pozosta"a w kraju dalej prowadzÄ…c
dzia"alnoĘç konspiracyjnÄ….
314
Podobnie rzecz ma si´ z aresztowaniem Rzepeckiego. Lokale konspiracyjne
wyda"a Malessa i przez niÄ… równieÅ» wpad"a siatka NSZ-owska, dzi´ki której utrzymy-
Glaukopis nr 1-2003
Polemiki i recenzje
wana by"a "Ä…cznoĘç zagraniczna WiN.
Bez komentarza pozostawione są rozwaŻania Rzepeckiego, Że póęniejsze aresz-
towania ujawnionych wraz z nim oficerów odby"y si´ niejako na ich w"asne Å»yczenie.
Rzepecki wykazywa" sam sobie, Że kaŻdy z aresztowanych  mia" coĘ na sumieniu . Jeden
by" zamieszany w coĘ nielegalnego, drugi mia" materia"y szpiegowskie, a trzeci w czasie
przes"uchania obrazi" UB-eka RóŻał
skiego. Generalnie wina by"a po stronie ujawnionych
WiN-owców, którzy nie  wyspowiadali si´ na UB z ca"ej swojej dzia"alnoĘci podziemnej.
Lipił
ski nawet s"owem nie skomentowa" tych wynurzeł
Rzepeckiego. Pozostawienie bez
Å»adnej uwagi tych s"ów zakrawa na kpin´! Liczenie na zrozumienie kontekstu histo-
rycznego przez czytelnika, który z zasady nie zna szczegó"owo historii Polski powojennej
to chyba przesada. To nie niepodleg"oĘciowcy byli nielojalni wobec UB tylko komunis-
tyczna bezpieka eksterminowa"a dzia"aczy niepodleg"oĘciowych niezaleŻnie od ich
szczeroĘci.
Podobnie rzecz ma si´ z raportem p"k. Rzepeckiego do gen. Komorowskiego.
Autor przytacza analiz´ i problemy spo"eczno-polityczne niepodleg"oĘciowego podziemia
wiosnÄ… 1944 r. Dokument ten ma jak najbardziej politycznÄ…, a nie wojskowÄ… wymow´.
De facto szef jednego z oddzia"ów KG AK krytykuje swojego prze"oŻonego i Żąda od niego
zmian w polityce dowództwa AK. Proponuje ni mniej, ni wi´cej usunÄ…ç z koalicji konspir-
acyjnej dwa niepodleg"oĘciowe stronnictwa  Stronnictwo Pracy i Stronnictwo Narodowe.
W zamian za to uwaÅ»a, Å»e naleÅ»a"oby zaprosiç do wspó"pracy skrajnie lewicowÄ…
Centralizacj´ Stronnictw Socjalistycznych, Syndykalistycznych i Demokratycznych.
Nawet piszÄ…c o PPS stwierdza, Å»e  jest [ona] w stanie opanowaç wszystko to, co nie pod-
padnie pod wp"ywy PPR 12  choç ze wzgl´du na wp"ywy PPS-WRN wĘród robotników
to by"o dok"adnie odwrotnie.
Ani autor, ani cytowani przez niego historycy analizujÄ…c dzia"alnoĘç Rzepeckiego
po zaj´ciu Polski przez komunistów nawet nie zajÄ…kn´li si´ na temat ówczesnej sytuacji
spo"eczno-politycznej. W rozwaŻaniach o powo"aniu Delegatury Si" Zbrojnych oraz
przekszta"ceniu si´ WiN w organizacj´ zbrojnÄ… nie ma ani s"owa o pu"kach NKWD pacy-
fikujÄ…cych przy pomocy UB wsie i miasteczka. Jedynie dr. Andrzej Chmielarz wspomina
o samorzutnym tworzeniu si´ samoobrony z"oÅ»onej z Å»o"nierzy AK. Ale i dla niego
waŻniejszym argumentem za zachowaniem struktur dawnej AK by"o istnienie
Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, zresztÄ… tak samo wymuszone komunistycznym
terrorem jak istnienie innych organizacji konspiracyjnych.
Relacjonując proces Rzepeckiego, Lipił
ski nazwa" p"k. W"adys"aw Liniarskiego
315
 MĘcis"awa , komendanta Armii Krajowej Obywatelskiej  jednym z WiN-owskich dowód-
ców , nawet nie podając jego prawdziwego nazwiska.
Poza ewidentnymi b"´dami raŻący jest równieÅ» j´zyk autora cyklu artyku"ów.
Pos"uguje si´ on sformu"owaniami uÅ»ywanymi przez komunistyczne sÄ…downictwo i pro-
pagand´. Henryk Úuk wg. LipiÅ‚
skiego  zbiera" materia"y szpiegowskie, które wysy"a" do
gen. Andersa . A moÅ»e Úuk prowadzi" dzia"alnoĘç wywiadowczÄ… przeciwko komunistom,
Raport Lipił
skiego
a materia"y w ten sposób uzyskane przesy"a" p.o. Naczelnemu Wodzowi Polskich Si"
Zbrojnych? Akcje dowódcy oddzia"u WiN, Zdzis"awa Broł
skiego  Uskoka to nie bandy-
tyzm i z"odziejstwo, ale dzia"alnoĘç na rzecz niepodleg"ego bytu PaÅ‚
stwa Polskiego! Taki
j´zyk w III Rzeczypospolitej jest niedopuszczalny. A jeĘli to by"y cytaty to powinny byç tak
zaznaczone, Żeby nie by"o wątpliwoĘci.
Na zakoł
czenie warto dodaç, Å»e p"k. Rzepecki by" zawodowym oficerem WP w
czynnej s"uŻbie, a nabra" ciągotek politruka. Jego krytyka Komorowskiego  Bora , swo-
jego dowódcy   nasz KoĘciuszko do chrzanu  by"a niedopuszczalna. I wreszcie jego
powojenne publikacje dotyczÄ…ce podziemia by"y raczej wynurzeniami frustrata o
niespe"nionych ambicjach. Przypina" kaÅ»demu "atk´ czy "at´, swoich wad i b"´dów nie
zauwaŻając do koł
ca, a przecieŻ sprzeda" siebie i ludzi. W swoim zadufaniu nie zauwaŻy"
nawet jak  krok po kroku  stawa" si´ narz´dziem w r´kach komunistów. A przecieÅ»
ponoç by" taki inteligentny.
To tyle! Nie wiem, dlaczego Gazeta Wyborcza zdecydowa"a si´ na publikacj´ tek-
stu, który nie zosta" dopracowany? Czy to by" poĘpiech? Teksty Lipił
skiego ukazujÄ… si´
rzadko, czyli d"ugo nad nimi pracuje. Nieuwaga redaktora? Trudno mi to wyt"umaczyç.
Jednak takie medium jak  Gazeta nie powinno pozwalaç sobie na takie  wpadki .
Przypisy
1 Grzegorz Mazur, Biuro Informacji i Propagandy SZP, ZWZ, AK 1939-1945, (Warszawa 1987), s. 289-290.
2 Jan Rzepecki, Wspomnienia i przyczynki historyczne, (Warszawa 1983), s. 291-293.
3 Zob. Marek J. Chodakiewicz, Zagrabiona pami´ç: wojna w Hiszpanii 1936-39, (Warszawa 1997).
4 Zob. Polski S"ownik Biograficzny, (Wroc"aw-Warszawa-Kraków 1970), tom XV/1 zeszyt 64, s. 85-87.
5 AAN, 192/XII/2 k. 69
6 Zob. Piotr Ko"akowski, NKWD i GRU na ziemiach polskich 1939-1945, (Warszawa 2002).
7 Zob. Andrzej K. Kunert, S"ownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944, (Warszawa 1991), t.
3, s. 40-44
8 AAN 203/III/137 k. 30-33
9 Tomasz Strzembosz, Odbijanie i uwalnianie wi´Ä™niów w Warszawie 1939-1944, (Warszawa 1972).
10 Zob. Tomasz Biedroł
, Organizacja Polska  Narodowe Si"y Zbrojne Okr´g Krakowski (1945-1946),
http://195.117.61.186/users/mail0070/nsz/index2.htm.
11 Notatka z rozmowy z Marianem Go"´biewskim w zbiorach Marka J. Chodakiewicza.
12 Jan Rzepecki, Wspomnienia i przyczynki historyczne, (Warszawa 1983), s. 312.
316
Glaukopis nr 1-2003