Szymura, B. i Słabosz, A.
"Uwaga selektywna a pozytywne i negatywne konsekwencje automatyzacji emocji"
1. Wprowadzenie
Okazuje się, że wprawa/automatyzacja ma dwa oblicza. Kojarzymy ją najczęściej jako zjawisko o skutkach pozytywnych.Dzięki
niej wykonujemy czynność szybciej i skuteczniej (bardziej efektywnie). Warunkiem zajścia automatyzacji jest powtarzanie tej samej
czynności w tej samej sytuacji. Natomiast jeśli sytuacja lub wymagana czynność ulegnie zmianie to automatyzacja ma negatywne
konsekwencje. Im szybciej się nabrało automatyzacji i im efektywniejsza ona była tym trudniej przestawić się na nowe wymagania
sytuacji... Jednakże warto zaznaczyć, iż mimo tej trudności pozytywne skutki automatyzacji są nadal widoczne.
Przetarg (między szybkością a poprawnością)-- zmniejszany jest przez -->> automatyzację
Zmniejszony przetarg --- przywracany jest przez -->> zmianę sytuacji lub wymagań wobec czynności pożądanej
Automatyczność= spójność czynności (wymagań+mapowania, czyli, że dany S wyzwalający wywoła określoną R wymaganą) + l.
powtórzeń
Wg Shiffrina i Schneidera czynność jest na kontinuum między:
Kontrolowaną --------------------------------------------------Zautomatyzowaną
- wolna - szybka
- świadoma - bez świadomości
- duży wysiłek - bez wysiłku poznawczego
- sekwencyjność -balistyczność (S-->R)
*Ciekawa jest też koncepcja wtórnego automatyzmu, który wymaga nieznacznego wysiłku...
Trzy stadia nabywania wprawy:
1. Poznawcze - zrozumienie i przyswojenie instrukcji + sformułowanie wstępnej strategii działania (wymaga dużego wysiłku)
2. Asocjacyjne - jeśli występują spójne wymagania to następuje proceduralizacja strategii wykonania, przez co staje się ono łatwiejsze
3. Autonomiczne - pełna automatyzacja czynności
*Niektóre sytuacje wymagają deproceduralizacji zautomatyzowanej czynności w celu uzyskania większej nad nią kontroli (np.
prowadzenie auta).
Transfer negatywny - dobrze wyuczona (zautomatyzowana) czynność utrudnia wykonanie czynności podobnej, ale nie tożsamej z
uprzednio wyuczoną.
* Automatyzacja ma więcej jednak + niż - !
* Sztywność mentalna Luchinsa - (np. u lekarzy ekspertów) - stosowanie schematów do sytuacji podobnych; najczęściej jest słuszne i
pomaga, ale w sytuacjach nietypowych jest wysoce niepożądane.
Przetarg - płytsza analiza jest szybsza, a głęboka jest wolniejsza; może być wywołany przez instrukcję; występuje tylko pod presją czasu!
^
*Model elastycznego filtru uwagi Johnsona---I->określił też czas reakcji prostej i czas prostej kategoryzacji bodz
ców (min czas
przetwarzania głębokiego).
Teoria detekcji sygnałów: )Błędy(:
FA- Fałszywy alarm
OM- ominięcie
D=FA+OM -> globalny wskaz
nik poprawności przetwarzania
*Model przewodników uwagi Wolfego:
Jak szybko przetwarzamy to skupiamy się tylko na cechach priorytetowych lub przetważamy płytko. (syt. presji czasowej)
2. Metoda
1)Osoby badane 129 os. I roku psych.
2) Materiały i aparatura
Test Zegarków Moronia (4 próby). 400 zegarków, z których 40 trzeba było zaznaczyć, bo pokazywały godz. 5.00. W 4tej próbie trzeba
było zaznaczyć godz. 4.00. 2min czasu. Oznaczenie ostatniej znalezionej godzinki pożądanej.
Trzy wskaz
niki poziomu wykonania:
- SPEED
- FA
- OM
Trzy parametry wykonania:
- D - całkowita liczba błędów
- b (beta) - proporcja błędów różnego rodzaju (FA/D)
- PROP - proporcja ogólnej liczby reakcji do sumarycznej liczby błędów (SPEED/D)
3) Procedura
Kilkunastoosobowe grupy. Najpier 3 razy jeden test potem 4 próba inna (4.00).
Przyjęte wskaz
niki automatyzacji wykonania testu:
(1) AUTO SPEED 1 (2) AUTO CORRECT 1 (3) AUTO SPEED 2 (4) AUTO CORRECT 2
3.Opis wyników
Statistica, statystyka opisowa + analiza wariancji (test F-Fishera).
" Efekt automatyzacji