Konstrukcja nawierzchni:
Nawierzchnia (warstwa Å›cieralna Ä…ðwarst. Wiążąca Ä…ð Podbudowa (zasadnicza, pomocnicza)
Ä…ðpodÅ‚oże (-, ulepszone)
Podział nawierzchni:
1. Podatne  asfaltowe MMA (ok. 5% asfaltu)  82%
2. Sztywne  beton cementowy  5%
3. Półsztywne  asfaltowa warstwa ścieralna na sztywnej podbudowie  13%
DEFINICJE
Nawierzchnia  warstwa lub zespół warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od
ruchu na podłoże i zapewniających dogodne warunki dla ruchu
Warstwa ścieralna  wierzchnia warstwa nawierzchni poddana bezpośredniemu oddziaływaniu
ruchu i czynników atmosferycznych
Warstwa wiążąca  warstwa zapewniająca lepsze rozłożenie naprężeń w nawierzchni i
przekazywanie ich na podbudowÄ™
Podbudowa  dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń od ruchu na podłoże
Podbudowa zasadnicza  górna część podbudowy spełniająca funkcje nośne w konstrukcji
nawierzchni, może zawierać warstwę: - wzmacniającą (służy do wzmocnienia istniejącej naw.,
stosowana dla ruchu b.ciężkiego); - wyrównawczą (wyrównanie nierówności podbudowy lub
istniejÄ…cej nawierzchni)
Podbudowa pomocnicza  dolna część podbudowy spełniająca poza funkcjami nośnymi, funkcje
zabezpieczenia nawierzchni (przed działaniem wody, mrozu, przenikaniem cząstek podłoża)
Podłoże  grunt rodzimy lub nasypowy leżący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania, nie
mniej jednak niż do głębokości, na której naprężenia pionowe od największych obciążeń użytkowych
wynoszÄ… 0.02 MPa.
Podłoże ulepszone  wierzchnia warstwa podłoża leżąca bezpośrednio pod nawierzchnią, ulepszona
w celu umożliwienia przejęcia ruchu budowlanego i właściwego wykonanie nawierzchni
Nawierzchnia podatna  nawierzchnia o konstrukcji odkształcającej się plastycznie pod działaniem
obciążeń (nawierzchnie brukowcowe, tłuczniowe, bitumiczne o podbudowach podatnych)
Nawierzchnie półsztywne  nawierzchnia bitumiczna o podbudowie z chudego betonu albo kruszyw
lub gruntów stabilizowanych
Nawierzchnia sztywna  nawierzchnia o konstrukcji odkształcającej się sprężyście pod działaniem
obciążeń (nawierzchnie betonowe)
KONSTRUKCJA NAWIERZCHNI SZTYWNEJ:
- Warstwa jezdna  warstwa z betonu cementowego
- Podbudowa  składa się z jednej lub kilku warstw wykonanych z różnych materiałów
- Podłoże  z gruntu rodzimego lub dowiezionego
- Warstwa poślizgowa  warstwa między dwiema warstwami umożliwiająca im niezależne ruchy
poziome
KONSTRUKCJA NAWIERZCHNI:
BETON CEMENTOWY ASFALTOWEJ
Płyta betonowa Warstwa ścieralna
Podbudowa Warstwa wiążąca
Warstwa mrozoochronna Podbudowa zasadnicza
Warstwa wzmacniajÄ…ca Podbudowa pomocnicza
Podłoże
RODZAJE NAWIERZCHNI:
1. naw. twarde: - ulepszone
- nie ulepszone
2. naw. gruntowe ulepszone
Nawierzchnia twarda  nawierzchnia odporna na działanie ruchu i wpływów atmosferycznych
Nawierzchnia twarda ulepszona  nawierzchnia bezpylna i równa, przystosowana do szybkiego
ruchu samochodowego
Nawierzchnia twarda nie ulepszona  nawierzchnia nie przystosowana do szybkiego ruchu
samochodowego ze względu na pylenie i duże nierówności (nawierzchnie brukowe, tłuczniowe, itp..)
Nawierzchnia gruntowa ulepszona  wykonana z gruntu ulepszonego mechanicznie lub chemicznie
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ NOŚNOŚĆ I STATECZNOŚĆ
DROGOWYCH BUDOWLI ZIEMNYCH ORAZ KONSTRUKCJI NAWIERZCHNI DRÓG:
Rozróżnia się następujące nawierzchnie:
1) jezdni: nawierzchnie zasadniczych i dodatkowych pasów ruchu, pasów awaryjnych, pasów
włączania i wyłączania, łącznicy, MOP, placu, opaski, utwardzonych poboczy, przystanku
autobusowego na pasach ruchu i w zatoce, drogi w strefie zamieszkania oraz jezdni manewrowej,
2) przeznaczone do postoju pojazdów: nawierzchnie stanowisk, pasów i zatok postojowych,
3) przeznaczone do ruchu pieszych i rowerów: nawierzchnie chodnika i ścieżki rowerowej.
Układ warstw nawierzchni na pomoście stalowym:
Warstwa ścieralna
Warstwa ochronna
Warstwa klejÄ…ca lub buforowa, ewentualnie mastyks asfaltowy wzmocniony grysem
Warstwa sczepna
Warstwa gruntujaca
PÅ‚yta stalowa
Układ warstw nawierzchni na pomoście betonowym:
Warstwa ścieralna
Warstwa ochronna
Warstwa ochronna izolacji
Warstwa hydroizolacyjna
Warstwa gruntujÄ…ca
Podłoże betonowe
SUROWCE SKALNE I KRUSZYWA
Skały magmowe:
Powstają w wyniku skrzepnięcia magmy (stopu krzemianowego)
Skały powstające w:
" głębi skorupy  głębinowe (powolne krzepnięcie magmy)
" Na powierzchni ziemi  wylewne (szybkie krzepnięcie magmy)
" W warunkach pośrednich  żyłowe
Skały osadowe:
Ze względu na pochodzenie
" skały okruchowe (np. piaskowce, piasek)
" skały chemiczne (np. wapienie, dolomity)
" skały organogeniczne (np. wapienie)
Ze względu na wielkość ziaren skały osadowe pochodzenia mechanicznego:
" gruboziarniste - średnica ziaren > 2mm (żwiry)
" średnioziarniste - od 0.1 mm do 2.0 mm (piaskowce, piaski)
" drobnoziarniste - od 0.01 mm do 0.1 mm (iły, drobnoziarniste piaski)
Ze względu na kształt ziaren - ziarna otoczone, ostrokrawędziste i półobtoczone
Skały przeobrażone:
Powstają z przeobrażenia istniejących wcześniej skał (temperatura, ciśnienie, & )
" kwarcyty  z piaskowców (skał osadowych okruchowych o lepiszczu krzemionkowym)
" marmury  z wapieni i dolomitów
" gnejsy  z granitów
" sepentynity  z gabra
" amfibolity  z magmowych skał osadowych
Cechy techniczne skał:
" Struktura skał  zespół cech określających sposób wykształcenia, wielkość i formę oraz wzajemne
powiązanie minerałów skałotwórczych
Rodzaje struktur skał:
- gruboziarnista
- średnioziarnista
- drobnoziarnista
- skrytoziarnista
- porfirowa (prakryształy, ciasto skalne)
- zbita
- grubokrystaliczna
- średniokrystaliczna
- drobnokrystaliczna
- skrytokrystaliczna
" Tekstura skał  charakteryzuje przestrzenne rozmieszczenie ziarn oraz stopień wypełnienia
przestrzeni w masie skalnej
Rodzaje tekstur:
Ze względu na sposób ułożenia ziarn:
- bezkierunkowa (bezładna),
- kierunkowa (np. warstwowa, Å‚upkowa)
Ze względu na stopień wypełnienia przestrzeni:
- zwarta,
- porowata (wolne przestrzenie w masie skalnej)
Magmowe
- Skały kwaśne o dużej zawartości SiO2 są bardziej odporne na wietrzenie, mają gorszą przyczepność
do asfaltu
- Skały zawierające więcej związków żelaza i magnezu należą do skał zasadowych (czarna barwa) -
mniejsza odporność na procesy wietrzenia, lepsza przyczepność do asfaltu
Magmowe:
Andezyt; Bazalt; Diabaz; Gabro; Granit; Melafir; Porfir; Sjenit; Trachit
Osadowe:
Dolomit; Piaskowiec; Szarogłaz; Wapień
Osadowe okruchowe:
Piasek; Żwir
Przeobrażone:
Amfibolit; Gnejs; Kwarcyt; Serpentynit
Kruszywo w konstrukcji jezdni poddane jest działaniu:
" czynników atmosferycznych,
" sił pionowych od pojazdów,
" sił stycznych (równoległych do ruchu pojazdu),
" obciążeń dynamicznych,
" sił ssących.
Podział kruszyw: (stary)
" Naturalne
+ Naturalne: piaski kopalniane, piaski rzeczne, żwiry, pospółki
+ A
amane  otrzymywane z przekruszenia skały:
- łamane zwykłe  jednokrotnie łamane: kliniec, mieszanka
- Å‚amane granulowane  dwukrotnie Å‚amane (granulacja)  grysy
- wypełniacze mineralne  otrzymane ze zmielenia materiału skalnego
" Sztuczne: żużle wielkopiecowe, żużle pomiedziowe, żużle stalownicze
" Z recyklingu: destrukt bitumiczny, gruz betonowy
Żwir  kruszywo naturalne powstałe w wyniku rozdrobnienia głównie skał magmowych,
metamorficznych w wyniku procesów obejmujących wietrzenie, transport sedymentacje,
Uziarnienie: 2 - 63 mm
Pospółka  mieszanina piasku i żwiru, pochodzenia rzecznego lub polodowcowego.
Uziarnienie: 0,075 - 63 mm
Wypełniacze mineralne
" MÄ…czka mineralna < 2 mm
" Wypełniacz d" 0.063 mm
Funkcje wypełniacza
" Wypełnienie wolnej przestrzeni
" Usztywnienie (mastyks)
" Spójność, wodoszczelność
Rodzaje wypełniaczy
" Wypełniacz podstawowy  dodany  Wapień > 90% CaCO3
" Wypełniacz mieszany  wypełniacz pochodzenia mineralnego wymieszany z wodorotlenkiem
wapnia.
" Wypełniacz zastępczy  Mączki dolomitowe
 Mączki żużlowe
 Popiół lotny (WK, WB)
Wymagania dla kruszyw wg PN-EN
Nowe wymagania dla kruszyw wg PN:
" Kruszywo  ziarnisty materiał stosowany w budownictwie. Kruszywo może być naturalne, sztuczne
lub z recyklingu.
" Kruszywo naturalne  kruszywo ze złóż naturalnych pochodzenia mineralnego, które poza obróbką
mechaniczną nie zostało poddane żadnej innej obróbce.
" Kruszywo sztuczne  kruszywo pochodzenia mineralnego, uzyskane w wyniku procesu
przemysłowego obejmującego termiczną lub inną modyfikację.
" Kruszywo z recyklingu  kruszywo powstałe w wyniku przeróbki nieorganicznego materiału
zastosowanego uprzednio w budownictwie.
Nowy podział!!!
Było: kruszywo naturalne kruszywo łamane
Jest: kruszywo naturalne kruszywo naturalne
ziarna całkowicie zaokrąglone ziarna całkowicie łamane
C C
100/0 0/100
Nowe definicje kruszyw:
" Wymiar kruszywa  oznaczenie kruszywa poprzez określenie dolnego (d) i górnego (D) wymiaru
sita, wyrażone jako d/D.
 Uwaga: Oznaczenie dopuszcza obecność pewnej ilości ziaren, które pozostają na górnym
sicie D (nadziarno) i pewnej ilości ziaren, które przejdą przez dolne sito d (podziarno).
Dolna granica (d) może być równa 0.
" Kruszywo grube  oznaczenie kruszywa, o wymiarach ziaren D równych 45 mm lub mniejszych oraz
d równych 2 mm lub większych.
" Kruszywo drobne  kruszywo o wymiarach ziaren D mniejszych lub równych 2 mm, którego
przeważająca część pozostaje na sicie 0,063 mm.
Nowe definicje wypełniacza:
" Wypełniacz  kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm i które może być
dodawane do materiałów budowlanych w celu uzyskania pewnych właściwości.
" Wypełniacz mieszany  wypełniacz pochodzenia mineralnego wymieszany z wodorotlenkiem
wapnia.
" Wypełniacz dodany  wypełniacz pochodzenia mineralnego, wytworzony oddzielnie.
Określenia:
" Pyły - kruszywo o wymiarach ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm.
" Kruszywo o ciągłym uziarnieniu - kruszywo będące mieszanką kruszyw grubych i drobnych
Uwaga: Może być ono wytwarzane bez rozdzielania na grube i drobne kruszywo lub przez połączenie
kruszywa grubego i drobnego.
" Uziarnienie - skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy przechodzącej przez
określony zestaw sit.
" Podziarno - część kruszywa przechodząca przez dolne sito używane do oznaczania wymiaru
kruszywa.
" Nadziarno - część kruszywa pozostająca na górnym sicie używanym do oznaczania wymiaru
kruszywa.
" Kategoria - poziom właściwości kruszywa wyrażony jako przedział wartości lub wartość graniczna.
Wymiary kruszyw
" Wymiary kruszyw należy określać za pomocą zestawu podstawowego sit plus zestaw 1.
" Nie dopuszcza się stosowania innego zestawu sit do określania wymiarów kruszywa.
" Zestaw podstawowy sit plus zestaw 1#:
0, 1, 2, 4, 5.6(5), 8, 11.2(11), 16, 22.4(22), 31.5(32), 45mm
" Uziarnienie kruszywa poniżej 1 mm należy określać za pomocą sit o wymiarach otworów #: 0,5 mm;
0,25 mm; 0,125 mm i 0,063 mm.
Uziarnienie kruszyw:
Przykład: Gc90/15  dopuszcza 10% nadziarna (100-90=10) i do 15% podziarna.
Producent powinien podać uziarnienie kruszywa na sitach 2D, 1,4D, D, d, oraz d/2
Właściwości kruszyw grubych, drobnych i o ciągłym uziarnieniu:
" Właściwości geometryczne:
- wymiar kruszywa
- uziarnienie kruszywa
- zawartość pyłu
- jakość pyłu
- kształt kruszywa grubego
- zawartość ziaren o powierzchni przekruszonej i łamanej w kruszywie grubym
- kanciastość kruszywa drobnego
" Właściwości fizyczne
- odporność na rozdrabnianie kruszywa grubego
- odporność na polerowanie kruszywa grubego stosowanego do warstwy ścieralnej
- odporność na ścieranie powierzchniowe
- odporność na ścieranie kruszywa grubego
- odporność na ścieranie abrazyjne przez opony z kolcami kruszywa grubego
- gęstość i nasiąkliwość ziaren
- trwałość- nasiąkliwość jako wskaz
nik mrozoodporności
- mrozoodporność
- odporność na szok termiczny
- przyczepność lepiszcza asfaltowego do kruszywa
- zgorzel słoneczna bazaltu
" Właściwości chemiczne
- skład chemiczny
- grube zanieczyszczenia lekkie
- składniki wpływające na stałość objętości żużli wielkopiecowych i stalowniczych
- rozpad krzemianowy żużla wielkopiecowego chłodzonego powietrzem
- rozpad żelazowy żużla wielkopiecowego chłodzonego powietrzem
- stałość objętości kruszywa z żużla stalowniczego
Właściwości wypełniacza
" Właściwości geometryczne
- uziarnienie
- jakość pyłu
" Właściwości fizyczne
- zawartość wody
- gęstość ziaren
- usztywniające właściwości wypełniacza
- wolne przestrzenie w suchym zagęszczonym wypełniaczu
- przyrost temperatury mięknienia mieszanki wypełniacz  asfalt, oznaczony metodą PiK
" Właściwości chemiczne
- rozpuszczalność w wodzie
- podatność na działanie wody
- zawartość węglanu wapnia w wypełniaczu wapiennym
- zawartość wodorotlenku wapnia w wypełniaczu mieszanym
" Wymagania dotyczące prawidłowości produkcji wypełniacza
- liczba asfaltowa wypełniacza dodanego
- straty po prażeniu popiołu lotnego z węgla
- gęstość ziaren wypełniacza dodanego
- gęstość nasypowa w stanie luz
nym oznaczona w nafcie
- powierzchnia właściwa wg. Blaine a
Zawartość pyłów w kruszywie grubym, drobnym i o ciągłym uziarnieniu
Przesiew przez sito 0,063 mm Kategoria
Kruszywo
% (m/m) f
Grube d" 0,5 f
0,5
d" 1 f
1
d" 2 f
2
> 4 f
Deklarowana
Drobne i o d" 3 f
3
ciągłym d" 10 f
10
uziarnieniu d" 16 f
16
> 22 f
Deklarowana
Klasyfikacja lepiszczy bitumicznych:
Lepiszcza bitumiczne: - smoły
- asfalty: -asfalty ponaftowe
-asfalt naturalny (Gilsonit, Asfalt Trynidad, Skały asfaltowe)
Klasyfikacja asfaltów ponaftowych drogowych:
" Lepiszcza asfaltowe  materiał wiążący pochodzenia organicznego
" Proces wiÄ…zania i twardnienia  zjawisko fizyczne odwracalne  zmiana kohezji i adhezji czÄ…stek
lepiszcza przy zmianie temperatury.
" Ogrzewanie lepiszcza - przejście ze stanu stałego w stan ciekły  zmniejszenie lepkości
Rodzaje asfaltów ze względu na zastosowanie:
- Asfalty drogowe
- Asfalty przemysłowe
Skład chemiczny asfaltów
" Średni skład elementarny asfaltu:
WÄ™giel 82 ÷ 88%
Wodór 8 ÷ 11%
Siarka 0 ÷ 6%
Tlen 0 ÷ 1,5%
Azot 0 ÷ 1,0%
Asfalt  mieszanina wielkocząsteczkowych węglowodorów o różnej budowie i charakterze
chemicznym
Skład chemiczny asfaltów drogowych:
" W skład asfaltu wchodzą węglowodory naftenowe i aromatyczne z łańcuchami bocznymi
alifatycznymi (parafinowymi), prostymi lub rozgałęzionymi
" Liczba atomów wÄ™gla w czÄ…steczce 20 ÷150
" Atomy azotu tlenu i siarki wpływają na stabilność układu koloidalnego
Skład grupowy asfaltów:
" Oleje (malteny)  decydują o plastyczności asfaltów. Zawartość od 30 do 48%.
 Gęstość od 0,1 do 0,3 g/dm3
" Asfalteny  twarde nietopliwe substancje decydują o twardości asfaltu. Zawartość asfaltenów od 6
do 30%. Wraz z żywicami stanowią micele.
" Żywice  zwiększają ciągliwość i plastyczność asfaltu. Zawartość od 30 do 45%.
 Gęstość od 0.99 do 1.08
Budowa koloidalna:
" Asfalt jest układem koloidalnym składającym się z dwóch faz:
" Faza rozproszona - micele = żywice + asfalteny
" Faza rozpraszające - środowisko olejowe
Reologia  badanie wpływu obciążeń na zachowanie się materiałów lub konstrukcji z uwzględnieniem
czasu trwania tych obciążeń
Zależność między składem grupowym budową koloidalną i właściwościami reologicznymi
" Trzy typy reologiczne:
 Żel  duża zawartość asfaltenów i micel. Do tego typu należą asfalty utlenione i
przemysłowe. (IP > +1,0)
 Zol  mała ilość asfaltenów i miceli. Asfalty o wysokiej wrażliwości temperaturowej ale
odpornych starzenie. (IP -0,1 ÷ -1,0)
 Zolo-żel  asfalty drogowe o optymalnych właściwościach. Lepkosprężystość w szerokim
zakresie temperatur odporne na deformacje i starzenie. (IP 0,0 ÷ +1,0)
Rodzaje lepiszczy
" Asfalty drogowe  PN-EN 12591
" Twarde asfalty drogowe  PN-EN 13924
" Asfalty modyfikowane polimerm  PN-EN 14023
" Kationowe emulsje asfaltowe  PN-EN 13808
" Asfalty upłynnione i fluksowane  PN-EN 15322
" Asfalty wielorodzajowe. Multigrade
" Asfalty przemysłowe
"  asfalty utleniane  PN-EN 13304
" - twarde asfalty  PN-EN 13305
Klasyfikacja asfaltów wg PN-EN 12591: 2004  Asfalty i lepiszcza asfaltowe
" Asfalty o penetracji w 25oC w zakresie od 20 do 330 · 0,1 mm
" Asfalty o penetracji w 25oC w zakresie od 250 do 900 · 0,1 mm
" Asfalty miękkie określane lepkością kinematyczną w 60oC
Asfalty o zakresie penetracji od 20 do 330 · 0,1 mm
Właściwości normowe wg PN-EN 12591:2004
Właściwości:
" Penetracja w 25°C,
" Temperatura mięknienia,
" Odporność na starzenie w 163°C,
 Zmiana masy,
 Pozostała penetracja,
 Temperatura mięknienia po starzeniu,
" Temperatura zapłonu,
" Rozpuszczalność
Właściwości specjalne krajowe:
" Zawartość parafiny,
" Wzrost temperatury mięknienia
" Temperatura łamliwości
Właściwości asfaltu są funkcją:
" temperatury,
" czasu obciążenia.
Rodzaj asfaltu, warunki obciążenia, temperatura:
" Stan:  lepki,
 lepko-sprężysty,
 sprężysty.
Zmiana temperatury Ä…ð zmiana konsystencji
KONSYSTENCJA:
 transport,
 pompowanie,
 składowanie,
 wytwarzanie MMA,
 rozściełanie,
 zagęszczanie.
Badania normowe
 nie wystarczające do oceny jakości w szerokim zakresie temperatur.
Konieczność określenia: !
 właściwości reologicznych (konsystencja, kohezja, wrażliwość temperaturowa, moduł sztywności),
 adhezja,
 odporność na starzenie (trwałość).
Brak w normie wymagań:
" Skład grupowy
 jest tylko znormalizowana metoda badawcza,
" Klasyfikacji asfaltów ze względu na sposób produkcji:
 destylacyjne,
 utleniane,
 ekstrakcyjne,
 komponowane.
Właściwości i badania asfaltów
" Właściwości asfaltów należy określać:
 W strefie temperatur eksploatacyjnych od -40 do +90
 W strefie temperatur technologicznych od 90 do 220oC
Zakres temperatur w którym należy okreÅ›lić wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci ~260°C.
" Wymagania dla asfaltów w zakresie temperatur od -40 do 220 określamy w zakresie
 Wymagań normowych
 Właściwości reologicznych: konsystencji, kohezji, wrażliwości temperaturowej, modułu sztywności
 Adhezji
 Odporności na starzenie
Właściwości normowe
" Ocena organoleptyczna
 WyglÄ…d
 Obecność ciał obcych
 Konsystencja
 Zapach
" Penetracja
Penetracja (PN-EN 1426) miara konsystencji (ścinanie)
Warunki badania:
" Obciążenie 100g,
" Temperatura 25°C,
" Czas 5s,
" Aparat penetrometr,
" Jednostka: stopień penetracji, 0.1mm.
Temperatura mięknienia (PN-EN 1427) wg TPiK
Badanie  aparat TPiK. Åšcinanie warstwy asfaltu przez kulÄ™.
" Asfalt nie ma określonej temperatury topnienia,
" TPiK  przejście ze stanu lepkosprężystego w stan lepki,
" Naprężenie ścinające 0.25kPa,
" TPiK (asfalty bezparafinowe):
 penetracja 800·0.1mm,
 lepkość 1300 Pa·s.
Odporność na starzenie:
Warunki występowania starzenia:
+ Starzenie technologiczne (krótkotrwałe) - Od chwili przepompowania asfaltu do mieszalnika
otaczarki do końca wbudowania MMA (TFOT, RTFOT, RTF)
+ Starzenie eksploatacyjne (długotrwałe) - Zmiana składu chemicznego, właściwości normowych i
reologicznych
Odporność na starzenie metoda TFOT
" Cienka warstwa (TFOT  Thin Film Oven Test)
" Symulacja starzenia technologicznego,
" Ubytek masy (%) po ogrzewaniu asfaltu  (5h, T = 163°C,
próbki na tarczy obrotowej).
" Po badaniu określa się zmiany właściwości:
 Penetracji - pozostała penetracja,
 Temperatury mięknienia  wzrost.
Odporność na starzenie metoda RTFOT
" Cienka wirujÄ…ca warstwa (RTFOT  Rolling Thin Film Oven Test)
" Symulacja starzenia technologicznego,
" Ubytek masy (%) po ogrzewaniu asfaltu  (75min, T = 163°C)
" Po badaniu określa się zmiany właściwości:
 Penetracji - pozostała penetracja,
 Temperatury mięknienia  wzrost
Odporność na starzenie pozostała penetracja
" Pozostała penetracja charakteryzuje zmiany konsystencji asfaltu w wyniku starzenia
P1=penetracja po starzeniu
P = penetracja przed starzeniem
Odporność na starzenie wzrost TPiK
" Wzrost TPiK jest miarÄ… utwardzania siÄ™ asfaltu w wyniku starzenia
T  TPiK asfaltu przed starzeniem
T1  TPiK asfaltu po starzeniu
Starzenie eksploatacyjne PAV (Pressure Ageing Vessel)
" Przyczyny starzenia:
 Utlenianie pod wpływem temperatury (składniki naftenowo-aromatyczne przechodzą w żywice-
asfalteny)
 Odparowanie lekkich składników olejowych pod wpływem temperatury
 Fizyczne twardnienie  pod wpływem utleniania
 Starzenie poceniowe  pod wpływem porowatości kruszywa
 Rodzaj struktury MMA  zawartość wolnych przestrzeni
 dostęp powietrza, wody
Starzenie asfaltu w funkcji czasu:
Temperatura zapłonu metoda Clevelanda
" Najniższa temperatura przy ciśnieniu 101.3kPa w której opary
asfaltu podgrzewanego w otwartym tyglu zapalajÄ… siÄ™ przy
zbliżaniu płomienia,
" Aparat Clevelanda
Rozpuszczalność wg PN-EN 12592
" Oznaczenie składników nierozpuszczalnych w trójchloroetylenie
Wymagania specjalne krajowe wg PN-EN 12591:2004
Temperatura łamliwości wg Frassa
" Aparat Fraassa,
" Najwyższa temperatura w której asfalt nałożony na płytkę
pęka przy jej zginaniu w miarę obniżania temperatury,
" Temperatura łamliwości  odpowiada penetracji
1.25·0.1mm.
" Temperatura łamliwości - odpowiada modułowi sztywności
1.1·108Pa, czas obciążenia 11s,
Zawartość parafiny wg PN-EN 12606
" Parafina zwiększa wrażliwość temperaturową
" Obniżenie lepkości i kohezji
" Szybkie utwardzanie przy spadku temperatury
Indeks penetracji
Temperaturowy zakres plastyczności (TZP)
Ciągliwość
" Pomiar siły rozciągającej
" Nawrót sprężysty (polimeroasfalty)
Rodzaje lepiszczy:
Lepiszcza stosowane na gorÄ…co:
" Asfalty drogowe
" Polimeroasfalty
" Asfalty wielorodzajowe. Multigrade
Lepiszcza stosowane na zimno:
" Emulsje asfaltowe
" Asfalty upłynnione
Lepiszcza stosowane na ciepło
Wykres parametrów konsystencji lepiszcza
Dobre lepiszcze
" szeroki temperaturowy zakres lepkosprężystości w temperaturach eksploatacyjnych od ~  40oC do
~ 80oC
" niska lepkość w temperaturach technologicznych od ~ 90oC do ~ 220oC
Korzyści modyfikacji lepiszcza stosowanego w budownictwie drogowym
" poprawa odporności nawierzchni na:
 koleiny,
 spękania niskotemperaturowe,
 spękania zmęczeniowe
 wydłużenie okresu eksploatacji
Drogowe kompozyty mineralnoasfaltowe do warstw konstrukcyjnych nawierzchni
a) Wytwarzane na gorąco z zastosowaniem asfaltów drogowych:
- beton asfaltowy (AC),
- mastyks grysowy (SMA),
- BBTM,
- asfalt lany (MA),
- mieszanka drenażowa (PA),
-  Superpave
b) Wytwarzane na zimno i ciepło z zastosowaniem emulsji asfaltowych, asfaltów upłynnionych
(nieekologiczne) i asfaltów fluksowanych:
- MMCE
- powierzchniowe utrwalenia
- MMA z asfatem spienionym
- mieszanki na ciepło
Skład mieszanki mineralno-asfaltowej
Typy mieszanek mineralno-asfaltowych
a) Ze względu na strukturę mieszanki mineralnej wchodzącej w skład mieszanki mineralno
asfaltowej, z której zbudowane są poszczególne warstwy konstrukcji nawierzchni, rozróżnia
się następujące typy mieszanek:
- betonowÄ…
- makadamowÄ…
- typ pośredni
Typ betonowy MMA charakteryzuje się równomiernie stopniowanym uziarnieniem MM dobranej wg
ciągłej harmonijnej krzywej uziarnienia , z kruszyw o różnej wielkości ziaren
- Mieszanka mineralna po zagęszczeniu powinna osiągnąć minimum wolnych przestrzeni, którą
wypełnia się odpowiednią ilością lepiszcza
- Po ułożeniu i zagęszczeniu w nawierzchni drogowej MMA uzyskuje wymaganą szczelność i nie
powinna dogęszczać się w czasie eksploatacji. Proporcje między zawartością fazy gazowej (wolnych
przestrzeni) i fazy stałej (mieszanki mineralnej) oraz ciekłej (lepiszcza) nie zmieniają się
Do typu betonowego należą:
- beton asfaltowy
- asfalt lany
Typ makadamowy MMA składa się z warstw kruszyw jednofrakcyjnych o stopniowo malejącym
uziarnieniu, klinujÄ…cych siÄ™ wzajemnie, otoczonych lepiszczem lub tylko skropionych i odpowiednio
zagęszczonych
- Warstwy kruszywa układane są i zagęszczane kolejno, począwszy
od najgrubszej frakcji. Tarcie klinujących się ziaren jest główną siłą
utrzymującą monolityczność warstwy; właściwości wiążące
lepiszcza spełniają rolę drugorzędną
- Warstwy tego typu mają strukturę otwartą, dogęszczają się pod
wpływem ruchu, lecz nie uzyskują całkowitej szczelności
Do typu makadamowego należą:
- powierzchniowe utrwalenie
Typ pośredni MMA
- krzywa uziarnienia MM jest nieciągła,
- brak jest określonej frakcji lub grupy frakcji w MM
Do tego typu należą:
-mastyks grysowy SMA,
-asfalt porowaty,
-mieszanki MA o nieciągłym uziarnieniu do wykonywania cienkich warstw ścieralnych
Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej: określenie mieszanki mineralno-asfaltowej wyróżniające tę
mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np.
wymiar 8 lub 11 itd.
Typy mieszanek MA
Beton asfaltowy: mieszanka mineralno-asfaltowa, w której mieszanka kruszywa o uziarnieniu
ciągłym lub nieciągłym tworzy wzajemnie klinującą się strukturę
Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw (mieszanka BBTM): mieszanka mineralno-asfaltowa do
warstw ścieralnych o grubości od 20 do 30 mm, w której mieszanka mineralna ma nieciągłe
uziarnienie i tworzy połączenia ziarno do ziarno, co zapewnia uzyskanie otwartej tekstury
Mieszanka SMA: mieszanka mineralno-asfaltowa o nieciągłym uziarnieniu, składająca się z grubego
Å‚amanego szkieletu kruszywowego zwiÄ…zanego zaprawÄ… mastyksowÄ…
Asfalt lany: mieszanka mineralno-asfaltowa o bardzo małej zawartości wolnych przestrzeni z
lepiszczem asfaltowym, w której objętość wypełniacza i lepiszcza przewyższa objętość pozostałych
wolnych przestrzeni w mieszance mineralnej
Asfalt porowaty: mieszanka mineralno-asfaltowa przygotowana, tak aby uzyskać bardzo dużą
zawartość połączonych wolnych przestrzeni, które umożliwiają przepływ wody i powietrza w celu
zapewnienia właściwości drenażowych i zmniejszających hałas
Mieszanki drobnoziarniste: mieszanki mineralno-asfaltowe do warstwy ścieralnej (z wyłączeniem
asfaltu lanego), wiążącej i podbudowy o wymiarze górnego sita D<16mm
Mieszanki gruboziarniste: mieszanki mineralnoasfaltowe do warstwy wiążącej i podbudowy o
wymiarze górnego sita De"16mm
Skład mieszanki (recepta): skład mieszanki mineralno-asfaltowej, podany jako skład docelowy
Oznaczenie typu mieszanki mineralno-asfaltowej
AC beton asfaltowy (symbol ogólny bez wskazania warstwy, do której jest przeznaczony)
BBTM beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw
SMA mieszanka mastyksowo-grysowa
MA asfalt lany
PA asfalt porowaty.
AC WMS  beton asfaltowy o wysokim module sztywności.
Oznaczenie typu i wymiaru mieszanki mineralno-asfaltowej
AC D P/W/S lepiszcze - oznaczenie betonu asfaltowego, po którym następuje symbol D oznaczający
największy wymiar kruszywa występujący w mieszance, w milimetrach (mm), oznaczenie
przeznaczenia mieszanki mineralno-asfaltowej (dotyczy betonu asfaltowego) oraz symbol lepiszcza
Przeznaczania mieszanki mineralno-asfaltowej
P do warstwy podbudowy
W do warstwy wiążącej
S do warstwy ścieralnej.
Przykład oznaczeń MMA
AC 16 S 70/100  beton asfaltowy o największym wymiarze kruszywa 16 mm, do warstwy ścieralnej z
asfaltem 70/100;  typ: beton asfaltowy;  wymiar: 16;  przeznaczenie: warstwa ścieralna
AC WMS 16 W 20/30  beton asfaltowy o wysokim module sztywności o największym wymiarze
kruszywa 16 mm do warstwy wiążącej z asfaltem 20/30;  typ: beton asfaltowy WMS;  wymiar: 16;
- przeznaczenie: warstwa wiążąca
BBTM 8A 50/70  beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw, o największym wymiarze kruszywa 8
mm i modelu uziarnienia A, z asfaltem 50/70;  typ: beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw
(mieszanka BBTM);  wymiar: 8;  model uziarnienia: A;  przeznaczenie: warstwa ścieralna
BBTM 8A 50/70  beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw, o największym wymiarze kruszywa 8
mm i modelu uziarnienia A, z asfaltem 50/70;  typ: beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw
(mieszanka BBTM);  wymiar: 8;  model uziarnienia: A;  przeznaczenie: warstwa ścieralna
SMA 11 50/70  mieszanka SMA, o największym wymiarze kruszywa 11 mm, z asfaltem 50/70;  typ:
mieszanka SMA;  wymiar: 11;  przeznaczenie: warstwa ścieralna
MA 11 35/50  asfalt lany o największym wymiarze kruszywa 11 mm, z asfaltem 35/50;  typ: asfalt
lany;  wymiar: 11
40 RA 0/8mm  destrukt asfaltowy, w którym największy wymiar kruszywa wynosi 8 mm, i
maksymalna wielkość kawałków wynosi 40 mm.
Mieszanki mineralno-asfaltowe - Uwagi ogólne:
Kruszywo mineralne i lepiszcze asfaltowe powinny wykazywać odpowiednie powinowactwo
fizykochemiczne, gwarantujące odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i
odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody.
W celu poprawy powinowactwa lepiszcza asfaltowego do kruszywa należy stosować środki
poprawiające adhezję. Środek adhezyjny i jego ilość powinny być dostosowane do konkretnej pary
kruszywo-lepiszcze.
Minimalna zawartość lepiszcza (kategoria Bmin) w mieszankach mineralno-asfaltowych określona
jest przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m3. Jeśli stosowana mieszanka mineralna
ma inną gęstość (rd), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy
pomnożyć przez współczynnik a według równania:
Beton asfaltowy
- Mieszanka mineralna:
Tworzy podstawowy szkielet struktury mieszanki MA.
Uziarnienie MM powinno być tak dobrane aby po zagęszczeniu osiągnąć wymaganą zawartość
wolnych przestrzeni.
Tarcie wewnętrzne MM zależy od ostrości krawędzi, chropowatości nawierzchni i kształtu ziaren
kruszywa i właściwego doboru składu ziarnowego.
- Ustalanie składu MM - Metody:
 teoretyczna,
 według minimum wolnej przestrzeni,
 według krzywych najlepszego uziarnienia.
- Określenie zawartości lepiszcza w MMA - określa się metodami:
 obliczeniowymi (wstępnymi),
 doświadczalnymi (na podstawie badań właściwości mechanicznych MMA).
- Wstępne określenie zawartości lepiszcza w MMA
Metody obliczeniowe wykorzystujÄ…
 wypełnienie wolnej przestrzeni w MMA (faza gazowa ok. 3-4%),
 powierzchnię właściwą MM,
 wskaz
niki doświadczalne zawartości lepiszcza,
 założoną grubość otoczki asfaltowej ( w zależności od powierzchni właściwej MM).
- Ustalanie składu MMA
Określenie właściwości mechanicznych próbek MMA z różną zawartością asfaltu, ustalonymi
wstępnie metodami obliczeniowymi
Na podstawie wyników badań próbek określa się średnią ilość asfaltu, przy której właściwości MMA
sÄ… najkorzystniejsze
- Zależności właściwości MMA od zawartości asfaltu w seriach próbek
- Właściwości nawierzchni:
Nawierzchnia drogowa z MMA powinna mieć następujące właściwości:
 odporność na odkształcenia trwałe w wyniku pełzania,
 odporność na spękania w wyniku zmęczenia,
 odporność na spękania indukowane termicznie,
 odporność na starzenie,
 zdolność przenoszenia obciążeń.
Cechy techniczne AC powinny zapewnić następujące właściwości nawierzchni:
 nośność konstrukcji nawierzchni,
 trwałość na niszczące działanie ruchu i środowiska
(ograniczenie ilości remontów w okresie eksploatacji),
 szczelność  nieprzepuszczalność dla wody,
 odporność na odkształcenia trwałe i inne zniszczenia nawierzchni,
 szorstkość  dobra sczepność koła z nawierzchnią,
 ekologiczność  stosowanie materiałów nieszkodliwych.
- Właściwości warstwy ścieralnej:
- Dobra przyczepność opona-nawierzchnia (szorstkość, tekstura, tarcie)
- Równość poprzeczna
- Nośność
- Porowatość  zdolność odprowadzania wody
- Odporność na działanie ruchu  ścieranie
- Niski hałas toczenia opony po nawierzchni
Badania mieszanek mineralnoasfaltowych wg PN-EN
- Zawartość asfaltu
- Uziarnienie
- Zawartość wolnych przestrzeni
- Odporność na działanie wody
- Odporność deformacje trwałe (Koleinowanie, Pełzanie)
- Sztywność
- Zmęczenie
Odporność na działanie wody
Metoda badawcza wg PN-EN 12697-12
Zagęszczanie:
" Ubijak Marshalla 2x25 uderzeń
" Prasa żyratorowa 40 obrotów
" Wibracyjnie 80 s
" Prasa płytowa 12 przejść
6 próbek Ø100, Ø150, Ø160 w zależnoÅ›ci od uziarnienia
Min. 3 próbki suche (20 °C)
Min. 3 próbki kondycjonowane w wodzie:
" 30 min. w temp. 20 °C w obniżonym ciÅ›nieniu 6,7 kPa
" 30 min. w ciÅ›nieniu atmosferycznym w temp. 20 °C
" 68-72 godziny w ciÅ›nieniu atmosferycznym w temp. 40 °C
Można dodać cykle zamrażania (w polskich warunkach wybrano 1 cykl zamrażania i odmrażania)
5Ø<Ü5ØGÜ5ØFÜ5ØdÜ
Wskaz
nik wytrzymaÅ‚oÅ›ci 5Ø<Ü5ØGÜ5ØFÜ5ØEÜ =
5Ø<Ü5ØGÜ5ØFÜ5ØQÜ
ITSw  próbki po kondycjonowaniu
ITSd  próbki bez kondycjonowania
Badanie ITS wykonuje siÄ™ zgodnie z PN-EN 12697-23
Odporność na koleinowanie:
Metoda badawcza wg PN-EN 12697-22
Procedura B w  powietrzu
Termostatowanie próbki w temp. 60°C: min 4h --- max 24h
Pięć wstępnych przejść koła
Odczyty pionowego przemieszczenia koła jako średnia wartość profilu próbki na długości ą50 mm od
środka strefy obciążanej (mierzona w 25 pkt)
Badanie bez zatrzymania do 10 000 cykli obciążenia lub do osiągnięcia 20 mm głębokości koleiny
Nachylenie wykresu koleinowania [mm/1000 cykli]
Proporcjonalna głębokość koleiny po 10000 cyklach
Głębokość koleiny po 10000 cyklach [mm]
Asfalt lany (MA) do wyższych kategorii ruchu:
Asfalt lany  mieszanka mineralno-asfaltowa, składająca się z mączki mineralnej, piasku naturalnego i
łamanego, grysu oraz asfaltu, układaną mechanicznie, wstępnie zgęszczaną deską wibracyjną.
Powierzchnia uszorstniana jest grysem asfaltowanym, wtłaczanym lekkim walcem w gorącą warstwę.
Technologia opracowana w 1908 roku w Niemczech
Wg norm PN-EN asfalt lany należy stosować do warstw nawierzchni mostowych
Mastyks grysowy (SMA)
Definicja: Wbudowana zagęszczalna mieszanka mineralno-asfaltowa o dużej zawartości grysów,
zawierająca stabilizator mastyksu, charakteryzująca się szczelnością, odpornością na działanie
czynników atmosferycznych oraz deformacje lepkoplastyczne.
Skład mieszanki:
- duża ilość grysów 60  80%
- duża ilość lepiszcza 6.0  8.0%
- duża ilość wypełniacza 8-12%
- mała ilość ziarn frakcji piaskowych
- stabilizator włóknisty 0.4-0.8% zawartości lepiszcza
Mieszanka SMA  powszechnie obecnie stosowana
Mieszanki o nieciągłym uziarnieniu (MNU, BBTM)
Cienka warstwa ścieralna
- cienka warstwa  od 2.5 do 3.5 cm
- bardzo cienka warstwa  od 1.5 do 2.5 cm
- ultra cienka warstwa  mniej niż 1.5 cm
Spełnia następujące cele:
a) poprawa szczelności nawierzchni
b) poprawa szorstkości
Cienka warstwa nie stanowi:
a) istotnego wzmocnienia konstrukcji nawierzchni
b) radykalnej naprawy zdeformowanych nawierzchni, wykazujących zniszczenia sięgające niżej
położonych warstw
Nawierzchnie drenażowe - zmniejszony hałas, brak rozprysku wody
Nawierzchnia drenujÄ…ca:
- Otwarta struktura
- Zawartość wolnej przestrzeni 20 ÷ 30%
- Warstwa drenująca układana na nieprzepuszczalnej warstwie wiążącej
- Odprowadzona woda na warstwie drenującej spływa na pobocze
- Nawierzchnie drenujące o porowatości 25% i grubości 4 cm magazynują wodę ze średniego opadu
deszczu
Beton asfaltowy o wysokim module sztywności:
- AC WMS może być stosowany do warstwy podbudowy i do warstwy wiążącej.
- Na warstwy AC WMS zaleca się stosować cienką warstwę ścieralną o grubości nie większej niż 3 cm
z mieszanki SMA lub mieszanki BBTM.
- Skład AC WMS projektowany jest wyłącznie metodą funkcjonalną, co wymaga zaawansowanego
zaplecza laboratoryjnego.
- Stosowanie AC WMS zaleca się przede wszystkim w konstrukcjach nawierzchni dróg KR5-6, w
mniejszym stopniu KR3-4, ze względu na zaawansowane metody badawcze niezbędne w
projektowaniu mieszanki mineralno-asfaltowej.
Beton asfaltowy  AC (Asphalt Concrete):
- charakteryzuje się równomiernie stopniowanym uziarnieniem MM dobranej wg ciągłej krzywej
uziarnienia, z kruszyw o różnej wielkości ziaren.
Dobór składu MM wg krzywych najlepszego uziarnienia:
- znamy skład ziarnowy materiałów kamiennych,
- przyjmujemy punkty graniczne do projektowania:
-warstwa nawierzchni: ścieralna
-kategoria ruchu np.: KR3-KR4, KR5-KR6
-uziarnienie mieszanki np.: 11
- projektujemy skład mieszanki mineralnej tak, by krzywa uziarnienia MM mieściła się pomiędzy
punktami granicznymi.
- na podstawie wymagań dotyczących uziarnienia dla MMA oraz krzywych granicznych ustalamy
udział procentowy frakcji:
-frakcji grysowej > 2 mm,
-frakcji piaskowej od 0,063 mm do 2 mm,
-frakcji wypełniaczowej < 0,063 mm.
Ustalenie zawartości lepiszcza
Zawartość lepiszcza w mieszance MA powinna być tak dobrana, aby mogła zapewnić osiągnięcie
maksymalnego zagęszczenia i wytrzymałości projektowanego kompozytu.
Można projektować ilość lepiszcza stosując metodę obliczenią.
Pożądane jest wstępne określenie zawartości lepiszcza dowolną metoda obliczeniową, a następnie
ustalenie jego optymalnej zawartości na podstawie badań właściwości fizycznych i mechanicznych
mieszanki MA.
Określenie zawartości lepiszcza w MMA na podstawie powierzchni właściwej mieszanki mineralnej
Metoda oparta jest na założeniu, że lepiszcze użyte do wytworzenia mieszanki MA powinno otoczyć
wszystkie ziarna mieszanki mineralnej warstwą odpowiedniej grubości, wystarczają na związanie tych
ziaren ze sobÄ….
PotrzebnÄ… zawartość lepiszcza oblicz siÄ™ ze wzoru: A = F * b * Áa [g]
k
Ak - zawartość lepiszcza w stosunku do masy 1kg MM,
F - powierzchnia właściwa mieszanki M [m2/kg],
b - grubość otoczki asfaltowej [źm],
Áa - gÄ™stość lepiszcza [g/cm3].
Powierzchnia właściwa mieszanki mineralnej
Powierzchnię właściwą mieszanki mineralnej można obliczyć na podstawie znajomości przeciętnej
powierzchni właściwej poszczególnych frakcji kruszyw (na badaniach kruszyw o gęstości 2.65 g/cm3).
F = (0.04g + 0.06z + 0.10s + 1.5f) 2.65/Ák [m2/kg]
g- zawartość frakcji powyżej 4 mm,
z- zawartość frakcji 0,30 (obecnie 0,25) do 4 mm,
s- zawartość frakcji 0,075 (obecnie 0,063) do 0,30 mm (obecnie 0,25),
f- zawartość frakcji < 0,075 mm (obecnie 0,063).
Ák  gÄ™stość mieszanki mineralnej
Grubość otoczki asfaltowej powinna wynosić:
- asfalt o penetracji 50x0.1 mm  grubość otoczki 3.2÷2.7 źm
- asfalt o penetracji 70x0.1 mm  grubość otoczki 2.8÷2.4 źm
- asfalt o penetracji 100x0.1 mm  grubość otoczki 2.6÷2.2 źm
- asfalt o penetracji 200x0.1 mm  grubość otoczki 2.2÷1.7 źm
Określenie zawartości lepiszcza w MMA  metodą M. Duriez
5
Zawartość lepiszcza okreÅ›la siÄ™ na podstawie wzoru: 5Ø4Ü5ØXÜ = 5Ø9Ü " 5Ø>Ü gdzie:
"
A - zawartość lepiszcza w stosunku do kruszywa [%],
k
F - powierzchnia właściwa kruszywa,
K - wskaz
nik zawartości lepiszcza.
Zależnie od rodzaju i przeznaczenia projektowanej MMA stosuje się następujące wartości
wskaz
nikaK:
3.50 - do betonów asfaltowych przeznaczonych na dolne warstwy konstrukcji nawierzchni,
3.75 - do betonów asfaltowych przeznaczonych na warstwy ścieralne o wysokiej
wytrzymałości
Powierzchnia właściwa F:
F = (0,04g * 0,06z * 0,10s * 1,5f ) 2,65/ÁMM
g- zawartość frakcji powyżej 4 mm,
z- zawartość frakcji 0,30 (obecnie 0,25) do 4 mm,
s- zawartość frakcji 0,075 (obecnie 0,063) do 0,30 mm (obecnie 0,25),
f- zawartość frakcji < 0,075 mm (obecnie 0,063).
Obliczenie gęstości MM:
C , C , C ,... - % masy poszczególnych składników MM,
1 2 3
Á , Á , Á ,... - gÄ™stość poszczególnych skÅ‚adników MM,g/cm3.
1 2 3
Podłoże pod warstwę asfaltową, w tym także naprawione, powinno być:
- czyste i suche, chropowate,
- wyprofilowane i równe, bez kolein,
- ustabilizowane i nośne.
Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej
Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespół maszyn i urządzeń
do dozowania, podgrzewania i wymieszania składników oraz do przechowywania mieszanki).
Mieszankę asfaltu lanego do układania ręcznego można również wytwarzać w kotle produkcyjno-
transportowym.
Mieszanki mineralno-asfaltowe, z wyjątkiem asfaltu lanego, powinny być przewożone pojazdami
samowyładowczymi pod przykryciem. Czas transportu mieszanek zagęszczanych nie powinien
przekraczać:
- 2 h,
- mieszanek asfaltu lanego - 12 h, pod warunkiem zachowania wymaganych właściwości i wymaganej
temperatury przy wbudowywaniu.
Rozkładanie - warunki pogodowe:
Opady atmosferyczne: - nie dopuszcza się wykonywania warstwy asfaltowej w czasie opadów
Siła wiatru: - silny wiatr ochładza szybko mieszankę
- nie dopuszcza się wykonywania warstwy asfaltowej jeżeli prędkość wiatru
przekracza 16m/s
Minimalna temperatura otoczenia:
Minimalna temperatura otoczenia (powietrza)
LP Rodzaj robót Przed przystąpieniem
w czasie robót
do robót 1)
Naprawa nawierzchni z zastosowaniem
1 - 2 0
mieszanki asfaltu lanego
Wykonywanie warstwy ścieralnej z
2 0 + 5
asfaltu lanego
Wykonywanie warstwy grubości
3 0 + 5
>8cm z mieszanki zagęszczanej
Wykonywanie warstwy grubości
4 + 5 + 10
d"8 cm z mieszanki zagęszczanej
Wykonywanie nawierzchni asfaltowej na
5 + 5 + 10
obiekcie mostowym
1)
Minimalna temperatura w ciÄ…gu ostatnich 24 h
Zagęszczanie - Wałowanie:
+ Zagęszczające: - rozpoczęcie możliwie jak najszybciej po rozłożeniu
- walec powinien poruszać się jak najbliżej rozkładarki
+ Wygładzające: - usuwanie śladów po walcach i innych wad powierzchniowych
- jest skuteczne do temp 60oC
Walce:
+ Walec statyczny - zagęszczanie w wyniku działania ciężaru statycznego
+ Walec ogumiony
Lekki sprzęt zagęszczający: Wibracyjne zagęszczarki płytowe
Ciśnienie kontaktowe - zależne od statycznego ciężaru i wymiarów dolnej płyty
Sposób wywoływania wibracji: - jeden lub dwa mimośrodowe obciążniki
- wibracje powodujÄ… ruch maszyny 20-30m/min
Na lab. był taki podział:
Klasyfikacja asfaltów wg PI:
PI < -2, typ zol, ciecze newtonowskie, wysoka wrażliwość temperaturowa
PI od -2 do +2, typ zolo-żel, asfalty podestylacyjne (od -1 do +1 zalecane dla asfaltów drogowych)
PI > +2, typ żel, asfalty utleniane lub fluksowane i utleniane, mała wrażliwość temperaturowa.