INTERAKCJE LEKÓW Z POśYWIENIEM
Małgorzata Schlegel-Zawadzka
X
MSZ
I
I
F
A
E
C
A
U
C
I
L
N
T
A
O
T
L
E
L
S
E
I
M
G
E
A
D
J
S
C
A
T
E
A
T
C
I
S
O
R
L
E
L
V
E
I
A
G
N
I
U
I
A
.
I
M
C
E
I
D
D
T
.
A
M
D
C
N
C
U
C
F
L
V
I
Czynniki
wpływające na interakcje leków z po\
ywieniem
Endogenne Egzogenne
Genetyczne
Zmiany klimatu
Czynniki patologiczne
Temperatura
związane z chorobą
Rytm biologiczny
Wiek
Bodz
ce stresowe
Płeć
Czynniki środowiskowe:
śywność, sposób \
ywienia
chorego
MSZ
Interakcje między lekiem a \
ywnością
Procesy farmakokinetyczne
uwalnianie
wchłanianie
dystrybucja
eliminacja
Przemiany biochemiczne
w wątrobie
przewodzie pokarmowym
MSZ
DAWKA LEKU
Transport przez błony komórkowe
Stę\
enie leku we krwi
Frakcja wolna Frakcja związana
z białkami
Transport przez błony komórkowe
Frakcja związana
Stę\
enie leku
z białkami tkanek
Frakcja wolna
w tkankach
Wydalanie
Wiązanie leku Metabolizm
z receptorem
Efekt farmakologiczny
MSZ
Losy leku w organizmie
DAWKA LEKU
rozpad postaci leku
faza farmaceutyczna
rozpuszczenie substancji
leczniczej
wchłanianie
dystrybucja
faza farmakokinetyczna
metabolizm
wydalanie
oddziaływanie z receptorem
faza farmakodynamiczna
inne mechanizmy działania
Fazy działania leku
efekt farmakologiczny
MSZ
Wzajemne oddziaływanie leku i \
ywności mo\
emy
rozpatrywać w dwóch aspektach jako:
Oddziaływanie \
ywności (jej masy, składników, czasu
spo\
ycia w stosunku do podania leku) na dostępność
biologiczną i działanie terapeutyczne leku.
Oddziaływanie leku na procesy trawienia, wchłaniania
i gospodarkę składnikami od\
ywczymi
MSZ
WYNIK INTERAKCJI LEKU Z POKARMEM
Korzystne  zwiększenie aktywności leku
wzrost dostępności biologicznej 
przedłu\
enie efektu terapeutycznego
(morfina+pokarm)
Szkodliwe - zmniejszenie skuteczności działania leku
(tetracykliny+pokarmy zawierające jony
Ca2+, Mg2+, Al3+ i in.)
Zwiększenie efektów ubocznych, niepo\
ądanych lub
toksyczności leku (IMAO+pokarmy
zawierające du\
e ilości tyraminy)
MSZ
INTERAKCJE LEKU Z POKARMEM
mogą prowadzić do zmian:
Ilościowych  zwiększenie lub zmniejszenie
efektu farmakologicznego
Jakościowych  zmiana skutków działania leku
MSZ
INTERAKCJE LEKU I POśYWIENIA
W FAZIE FARMAKOKINETYCZNEJ
W obrębie przewodu pokarmowego
Pokarmy w przewodzie pokarmowym mogą powodować
zmiany w:
Odczynie i właściwościach osmotycznych środowiska
Czynności wydzielniczej \
ołądka i jelit perystaltyce
To z kolei wpływa na dysocjację, rozpuszczalność,
trwałość substancji leczniczej oraz jej absorpcję do krwi
MSZ
INTERAKCJE LEKU I POśYWIENIA
W FAZIE FARMAKOKINETYCZNEJ
W obrębie przewodu pokarmowego
Pokarm o du\
ej masie  utrudniony rozpad i rozpusz-
czalność leków stałych  prowadzi to do przedłu\
enia
czasu uwalniania substancji leczniczej (Propranolol).
Pokarm stały, półstały  utrudniony dostęp leku do
powierzchni błony śluzowej.
Podanie leku na czczo  szybsze wchłanianie do krwio-
biegu, silniejsze efekty lecznicze. W obecności pokarmu
zmniejszenie szybkości wchłaniania leku nawet do 50%.
MSZ
INTERAKCJE LEKU I POśYWIENIA
W FAZIE FARMAKOKINETYCZNEJ
W obrębie przewodu pokarmowego
Interakcja paracetamolu z pokarmem
Nisko- i wysokobiałkowe posiłki skrócenie czasu
osiągnięcia maksymalnego poziomu leku w osoczu krwi
z 28 do 16 min, jednoczesne obni\
enie wartości c max
o około 24%. Całkowita ilość zaabsorbowanego leku nie
ulega zmianie.
Wysokotłuszczowe posiłki opóz
niały absorpcję leku
bardziej ni\
wysokowęglowodanowe.
MSZ
INTERAKCJE LEKU I POśYWIENIA
W FAZIE FARMAKOKINETYCZNEJ
W obrębie przewodu pokarmowego
Leki przeciwnadciśnieniowe
Wykazano, \
e po\
ywienie redukuje biodostępność kaptoprilu
po jednorazowym podaniu leku oraz opóz
nia jego
antyhipertensyjne efekty. Długoterminowe podawanie
kaptoprilu praktycznie nie wpływa na parametry
farmakokinetyczne  absorpcję i biodostępność.
Inne badania wykazały, \
e po\
ywienie nieznacznei lub wcale
nie działa na absorpcję enalaprilu, cilazaprilu, spironolaktonu.
Poniewa\
po\
ywienie nie zmienia biodostępności oraz efektów
leczniczych zaleca się te leki przyjmować wraz podczas
jedzenia. Po\
ywienie mechaniczna ochrona błony śluzowej
\
ołądka przed podra\
nieniem.
MSZ
INTERAKCJE LEKU I POśYWIENIA
W FAZIE FARMAKOKINETYCZNEJ
W zakresie dystrybucji
Wiązanie leku z białkami osocza krwi.
Lek związany z białkiem nie działa, nie ulega metabolizmowi,
ani wydalaniu  jest zmagazynowaną postacią leku.
Dieta wysokobiałkowa, wią\
ąc leki o du\
ym powinowactwie
do białek (sulfonamidy, leki przeciwzakrzepowe, glikozydy
nasercowe), obni\
a w osoczu krwi poziom wolnej,
działającej frakcji leku.
MSZ
INTERAKCJE LEKU I POśYWIENIA
W FAZIE FARMAKOKINETYCZNEJ
W zakresie biotransformacji
Aktywność enzymów mikrosomalnych mo\
e być zmieniona
przez związki egzogenne. Zale\
y od stanu od\
ywienia danej
osoby i aktualnie spo\
ywanych składników pokarmowych.
Inhibitory enzymów z reguły wzmagają i przedłu\
ają czas
działania oraz toksyczność leku.
Dieta ubogobiałkowa (ilościowy i jakościowy niedobór białka)
- zmniejszenie ilości cytochromu P450 i obni\
enie aktywności
zespołu enzymów utleniających.
Induktory enzymatyczne  alkohol, du\
a zawartość NNKT,
zwiększają aktywność monooksygenaz mikrosomalnych.
MSZ
INTERAKCJE LEKU I POśYWIENIA
W FAZIE FARMAKOKINETYCZNEJ
W zakresie biotransformacji
Witaminy  witamina B6 obni\
a poziom terapeutycznego
działania L-DOPA w osoczu krwi. Pacjenci leczeni L-DOPA
- unikanie potraw z większą zawartością pirydoksyny 
orzechy włoskie, fasola, podroby.
Leki przeciwzakrzepowe  ograniczenie potraw z witaminą K 
zielone jarzyny, owoce.
MSZ
MAPRYL
Inhibitor konwertazy angiotensyny
Nasila działanie alkoholu. Dieta wysokosodowa zmniejsza
działanie obni\
ające ciśnienie krwi.
Zwiększenie wydalania litu z organizmu.
ALLERTEC
Na ogół nie stwierdza się interakcji z po\
ywieniem leków
przeciwhistaminowych.
MSZ
PRAZOL
Hamowanie wydzielania kwasu solnego w
końcowej fazie procesu wytwarzania.
METAZYDYNA
ENVIT Q10
Preparat przyjmować bezpośrednio po posiłku.
MSZ