Zakładamy, że ciąg dynamiczny wskaz
nika techniczno-ekonomicznego tworzy zmienna losowa
zależną (yi) zaś czas (ti) stanowi zmienną losową wskaz
nika. Przyjęte zmienne losowe aproksymuję
się trendem liniowym określonym równaniem yi= a+bti gdzie a- stała równania trendu liniowego; b-
współczynnik liniowy trendu. Dla wyznaczenia równania trendu liniowego oblicza się następujące
" " " " " "
sumy zbiorcze
Poprawnośd przeprowadzonych obliczeo sum zbiorczych sprawdzamy wzorem na kontrolę sumową
" " ) + )+2 + 2 + 2 +n
" " " "
Współczynnik trendu liniowego
b= Syt/St2= tg B gdzie Syt  kowariancja zmiennych (y,t), St2  wariancja zmiennej (t), B  kąt nachylenia
prostej ( liczonej względem osi odciętych t)
" " "
Syt gdzie t = - średnia arytmetyczna zwykła
" "
St2=
Stałą równania trendu liniowego (a) oblicza się ze wzoru a= y  b*t
gdzie analogicznie
"
y=  średnia arytmetyczna zwykła
Miarę współzależności pomiędzy badanymi jest współczynnik korelacji liniowej (r)
r=
gdzie: St- odchylenie standardowe zmiennej (t)
St=
"
Sy- odchylenie standardowe zmiennej (y)
"" "
Sy=
Współczynnik korelacji liniowej (r) może przyjmowad wartości w przedziale zamkniętym -1d"rd"1
r=0  między badanymi zmiennymi niema współzależności (zmiennie nie są skorelowane)
r=+-1 -> między badanymi zmiennymi istnieje ścisła współzależnośd, mamy do czynienia z zależnością
funkcyjną.
Istotnośd współczynnika korelacji liniowej (r) określa się za pomocą testu t-studenta
Jeżeli tIe"tII wówczas współczynnik (r) różni się istotnie od zera, zmienna (t), (y) są ze sobą
skorelowane, a zatem udowodniono dostatecznośd aproksymacji badanego wskaz
nika techniczno-
ekonomicznego trendu liniowego
gdzie: tI  wartośd testowana, obliczana wg wzoru tI "
"
tII  wartośd testująca, odczytana z tablicy statystycznej rozkładu t-studenta dla danego stopnia
pewności (P) oraz stopnia swobody n=N-2
Do nierytmicznej interpretacji współczynnika (r) służy współczynnik determinancji d=100*r2[%]
Otrzymujemy % wyrażenie determinancji
Współczynnik indeterminancji (i) równa się i=100-d
Analiza kosztów i progu rentowności produkcji
Zad1 I Algorytm analizy danych w układzie miesięcznym Kcmi= Ksm+ Kjz*xi
Obliczyd :
Kcm- całkowity koszt miesięczny *PLN+
Ksm- miesięczny koszt stały *PLN+
Kjz  miesięczny jednostkowy koszt zmienny *PLN/Mg+
Kcm  średni całkowity koszt miesięczny *PLN]
Dla wyznaczenia równania (1) należy obliczyd:
" " " " " "
Sumę kontrolną
" = + +2 + 2 +2
" " " " "
+N
Kjz= gdzie Skx  kowariancja zmiennych, Sx^2 wariancja zmiennej x
" "
Skx=
" "
Sx^2=
"
X=
"
Kcm =
Ksm= Kcm  Kjz *x
Współczynnik korelacji liniowej (r)
r = gdzie Sx="
" "
Skcm = "
II Algorytm analizy danych w układzie rocznym
Kcr = Ksr + Kjz *x
gdzie:
Kcr  całkowity koszt roczny * PLN+
Ksr  roczny koszt stały *PLN+
Współczynnik udziału kosztów stałych W(Ksr)
W(Ksr)=
Współczynnik udziału kosztów zmiennych W(Kzr)
W(Kzr)= 1  W(Ksr)
Koszt stały roczny (Ksr)
Ksr= W(Ksr) *Kcr [PLN]
Koszt zmienny roczny (Kzr)
Kzr= W(Kzr) * Kcr [ PLN]
Ilościowy próg rentowności produkcji (BEP )
BEP = [Mg]
Wartościowy próg rentowności (BEP )
BEP = BEP *Cj
gdzie Cj- cena jednostkowa sprzedaży * PLN/Mg+
Zysk brutto (Z)
Z= Pcr  Kcr
gdzie Pcr  przychody ze sprzedaży
Kcr- koszty produkcji
W 1. 04.03.2014r. Ekonomika i diagnostyka przedsiębiorstw
�� Terminy wykładów:
1) 04.03.
2) 11.03.
3) 18.03.
4) 25.03.
5) 01.04.
6) 08.04.
7) 15.04.
8) 06.05. (1h)
�� Pierwsze 4 wykłady do 25.03 to zakres do pierwszego kolokwium, kolokwium
odbędzie się na ćwiczeniach.
�� Pozostałe 3 tematy 1,8,15.04. to zakres do drugiego kolokwium.
�� Terminy poprawkowe: 15.04 oraz 06.05.
TEMATY WYKA
ADÓW:
T1. Układy kosztów produkcji.
T2. Rentowność produkcji.
T3. Dynamika i destabilizacja wskaz
ników techniczno-ekonomicznych.
T4. Analiza techniczno-ekonomiczna przedsiębiorstwa.
T5. Wskaz
niki i modele oceny efektywności ekonomicznej inwestycji.
T6. Wskaz
niki oceny wykorzystania środków trwałych i szybkości krążenia środków
obrotowych.
T7. Prognozowanie upadłości przedsiębiorstwa.
T1. Układy kosztów produkcji.
Koszty produkcji można badać/analizować w układzie:
1) rodzajowym,
2) kalkulacyjnym,
3) stanowiskowym,
4) globalnym,
5) jednostkowym.
1) UKA
AD RODZAJOWY  w układzie rodzajowym kosztów produkcji księgowane są
dwie grupy kosztów:
1. koszty materialne, do których zalicza się:
- amortyzacja środków trwałych,
- koszt materiałów i surowców,
- koszt energii i paliw,
- usługi transportowe,
- usługi obce,
- usługi materialne(np.rachunki za rozmowy telefoniczne, wywóz nieczystości)
2. koszty niematerialne, do których zalicza się:
- wynagrodzenie pracowników,
- pochodne (narzuty) od wynagrodzeń pracowników,
- usługi bankowe,
- odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,
- podróże służbowe (delegacje),
- podatki i opłaty,
- usługi niematerialne(np.ochrona mienia przedsięb., dezynsekcje, dezynfekcje,
koszty patentów i licencji.
Układ rodzajowy jest dla przedsiębiorstwa układem obligatoryjnym. Pozostałe układy nie są.
2) UKA
AD KALKULACYJNY
Wyróżnia się:
1. koszty bezpośrednie to koszty:
- materiałów,
- paliwa,
- energii,
- wynagrodzeń pracowników z narzutami zatrudnionych bezpośrednio w
produkcji( w ruchu)
2. koszty pośrednie to koszty wydziałowe i ogólnozakładowe.
�� Koszty wydziałowe  ponoszone są na utrzymanie maszyn i urządzeń w
gotowości ruchowej, to np. koszty remontów, napraw, konserwacji oraz
amortyzacji maszyn i urządzeń.
�� Koszty ogólnozakładowe  to wynagrodzenia z narzutami pracowników
zarządu, dyrekcji przedsiębiorstwa, działu gospodarczego, administracji
oraz amortyzacja i remonty obiektów administracyjnych.
k. bezpośrednie + k. wydziałowe = TKW (techniczny koszt wytworzenia)
TKW + k. ogólnozakładowe + ZKW (zakładowy koszt wytworzenia)
ZKW + k. reklamy, sprzedaży, marketingu = CKP (całkowity koszt produkcji)
3) UKA
AD STANOWISKOWY  istotą stanowiskowego układu kosztów produkcji jest
wyodrębnienie w procesie produkcyjnym charakterystycznych węzłów (przekrojów
produkcji, tj. charakterystycznych miejsc powstawania kosztów). Wydzielone
stanowiska pracy stanowią miejsca odpowiedzialne za wielkość ponoszonych kosztów.
Analiza kosztów w tym układzie umożliwia:
- kontrolę kosztów,
- ocenę działalności komórek organizacyjnych (stanowisk pracy),
- dokładne ich rozliczenie z ponoszonych kosztów.
Przykład stanowisk pracy w kopalni surowców skalnych. W kosztach stanowiskowych
wyróżnia się:
1. Przygotowanie terenu do eksploatacji górniczej.
2. Urabianie nakładu.
3. Załadunek nakładu.
4. Transport nakładu.
5. Zwałowanie nakładu.
6. Roboty wiertnicze w surowcu skalnym.
7. Roboty strzelnicze w surowcu skalnym.
8. Załadunek surowców skalnych (np. porfiru).
9. Transport surowca skalnego.
10. Przeróbka mechaniczna.
11. Składowanie wyrobów gotowych.
12. Rekultywacja.
4) UKA
AD GLOBALNY
W analizie kosztów produkcji przedsięb. o wielkości produkcji polegającej na badaniu
zależności funkcyjnych zmienną niezależną jest wielkość produkcji (x) zaś zmienną
zależną koszty produkcji.
Istotą zależności funkcyjnej jest jednoczesne przyporządkowanie wartości zmiennej
niezależnej wartości zmiennej zależnej.
W układzie globalnym całkowity koszt produkcji to G(x)
G(x) = Ks + Kz , gdzie:
Ks - koszty stałe (nie zależą od wielkości produkcji np. amortyzacja), dzielą się na
koszty względnie stałe i bezwzględnie stałe.
Kz - koszty zmienne ( zależą od wielkości produkcji), wyróżniamy koszty zmienne:
�� Proporcjonalne
�� Progresywne
�� Degresywne
�� Koszty zmienne proporcjonalne  zmieniają się liniowo wraz ze wzrostem lub
spadkiem
�� Koszty zmienne progresywne  rosną szybciej niż k. proporcjonalne.
�� Koszty degresywne  rosną wolniej niż k. proporcjonalne.
Koszty progresywne i degresywne określa gałąz
paraboli.
Jeżeli znamy Ks i Kz to w analizie układu globalnego to: G(x) = f(x).
1. Koszty całkowity w układzie globalnym o charakterze proporcjonalnym:
G(x) = a0 + a1x
2. Koszt całkowity w układzie globalnym o charakterze progresywnym:
G(x) = a0 + a1x + a2x2
3. Koszt całkowity w układzie globalnym o charakterze progresywnym:
G(x) = a0 + a1x - a2x2
5) UKA
AD JEDNOSTKOWY
1. Koszty proporcjonalne
2. Koszty progresywne
3. Koszty degresywne
1. Całkowity koszt jednostkowy o charakterze proporcjonalnym:
, gdzie: G(x)  koszty produkcji
- koszt regresywny
x  wielkość produkcji
a1  koszt stały
koszt regresywny = :
Całkowity koszt jednostkowy o charakterze proporcjonalnym:
2. Całkowity koszt jednostkowy o charakterze progresywnym:
, gdzie: G(x)  koszty produkcji
- koszt regresywny
x  wielkość produkcji
a1  koszt stały
+ a2x z k.progresywnego jest k.zmienny
Dla x1 k. jednostkowy jest najmniejszy. W przypadku k. jednostkowy o charakterze
progresywnym możemy szukać kosztu minimalnego.
3. Całkowity koszt jednostkowy o charakterze degresywnym:
gdzie: G(x)  koszty produkcji
- koszt regresywny
x  wielkość produkcji
a1  koszt stały
-a2x z k.degresywnego jest k.zmienny
T2. Rentowność.
Wpływ zmiany wielkości sprzedaży w strukturze kosztów produkcji na efekt finansowy
przedsiębiorstwa pozwala określić próg rentowności produkcji (BEP).
Dla wyznaczenia BEF konieczna jest znajomość kosztów stałych i kosztów zmiennych oraz
wartość sprzedaży.
BEF dla produkcji monoasortymentowej można wyznaczyć przyjmując następujące założenia
upraszczające:
�� Koszty stałe nie ulegają zmianie  są bezwzględnie stałe.
�� Jednostkowy koszt zmienny jest ustalony na stałym poziomie.
�� Jednostkowa cena sprzedaży nie zmienia się wraz ze wzrostem sprzedaży.
�� Nie ma obciążeń wynikających z podatku dochodowego.
�� Wielkość sprzedaży równa się wielkości produkcji  nie ma zapasu.
�� Wielkość sprzedaży zmienia się proporcjonalnie do jednostkowej ceny sprzedaży.
1) Wyznaczenie BEP dla kosztu globalnego o charakterze proporcjonalnym:
G(x) = a0 + a1x
Wartość sprzedaży W(x) = Cjx , gdzie Cjx  cena jednostkowa sprzedaży
Produkcja krytyczna  to taka wielkość produkcji, przy której nie osiąga się ani zysku
ani straty.
2) BEP dla k. całkowitego w układzie globalnym o charakterze progresywnym:
G(x) = a0 + a1x + a2x2
T3. Dynamika i destabilizacja wskaz
ników techniczno 
ekonomicznych.
Wskaz
nik techniczno  ekonomiczny to każda cecha mierzalna, którą można wyrazić
przy pomocy liczb. Są różne kryteria podziału wskaz
nika tech-ekonom.
Wyróżnia się:
1) Wskaz
niki geologiczne np.:
�� wielkość zasobów
�� miąższość złoża
�� obszar górniczy
�� jakość kopaliny
2) Wskaz
niki górnicze np.:
�� jednostkowe zużycie materiałów wybuchowych
�� ilość ścian eksploatacyjnych
�� długość ściany eksploatacyjnej
�� kat nachylenia ociosu, stropu
3) Wskaz
niki techniczne np.:
�� wydajność pracy
�� stopień automatyzacji produkcji
�� akceleracja (przyspieszenie) produkcji
�� dezakceleracja
4) Wskaz
niki ekonomiczne np.:
�� stopień wykorzystania surowca mineralnego
�� jednostkowy koszt produkcji
�� wykorzystanie środków trwałych
�� szybkość krążenia środków obrotowych
5) Wskaz
niki finansowe np.:
�� sprawność działania
�� rentowność
�� zadłużenia i inne
Wskaz
niki techniczno-ekonomiczne mogą być wyrażone w jednostkach naturalnych np. tona,
m3, m2 oraz w jednostkach pieniężnych np. PLN, EUR, USA.
Charakterystyczną grupą wskaz
ników techniczno-ekonomicznych są klasyczne wskaz
niki
techniczno-ekonomiczne do których zalicza się:
1) Wskaz
nik kapitałochłonności (K)
gdzie: I  wartość nakładów inwestycyjnych
P  wartość rocznej produkcji
2) Wskaz
nik materiałochłonności (M)
gdzie: Km  koszt materiałów podstawowych, pomocniczych, paliw, energii
P  wartość rocznej produkcji
3) Wskaz
nik czasochłonności (t)
gdzie: T  czas realizacji procesu produkcyjnego ( w godzinach)
x  wielkość produkcji
4) Wskaz
nik pracochłonności ( P)
gdzie: N  nakład pracy ludzkiej wyrażony w roboczogodzinach
x  wielkość produkcji
Metody badania wskaz
ników techniczno ekonomicznych. Wyróżnia się 2 metody:
1) Statyczna
2) dynamiczna
Ekonomika i diagnostyka przedsiębiorstw- wykład 2 10.03.2014r.
Temat: Dynamika i destabilizacja wskaz
ników techniczno-ekonomicznych*
*w skrócie WTE
Metoda statyczna polega na badaniu wzajemnej proporcji między poszczególnymi wskaz
nikami.
Badamy udział poszczególnych rodzajów kosztów- jaki jest i czy jest prawidłowy. Czy wzrost
wynagrodzeo jest zgodny ze wzorem wydajności pracowników, czy istnieją dysproporcje między
wskaz
nikami.
Metoda dynamiczna sprowadza się do badania trendu. Trendem nazywa się zależnośd WTE od czasu.
Badanie trendu polega na analizie ciągu (szeregu) chronologicznego wskaz
nika i ma na celu
stwierdzenie jak one będą się kształtowały w przyszłości. Badanie trendu umożliwia prognozowanie.
Do podstawowych trendów należą :
a) Trend liniowy (wielomian I stopnia)
b) Trend paraboliczny (wielomian II stopnia) trendy wielomianowe
c) Trend dwuekstremalny (wielomian III stopnia)
d) Trend wykładniczy
e) Trend logistyczny
f) Trend trygonometryczny
Trend liniowy określa równanie:
yi = a+bti , gdzie:
a- Stała trendu
b- współczynnik kierunkowy trendu
y=f(t)
b=
- kowariancja zmiennych
S2t- wariancja zmiennej t
Syt= y*t  y * t
I to ozncza średnia iloczynu minus iloczyn wartości średnich.
a= y - b t ; Jeżeli wszystkie wartości wskaz
nika leżą na prostej to mówimy, że to
ścisła zależnośd między wskaz
nikiem a czasem.
Wspólczynnik korelacji liniowej ma wartośd między -1 a 1.
r = r Ź (-1,1)
jeśli r=1 to jest stan idealny, występuje zależnośd funkcyjna.
Testowanie współczynnika korelacji liniowej:
należy obliczyd wartośd testowaną
tI = *
"
"
N-2=n = ilośc stopni swobody
tII= odczytujemy z tablic statystyki studenta Gosseta dla danego stopnia pewności P oraz
stopni swobody n.
P= 0,01 dla zagadnieo gospodarczych
P= 0,05 zbyt duża tolerancja
P= 0,1 zbyt duża tolerancja
jeżeli tI e"tII to niezerowa postad współczynnika korelacji liniowej.
Trend paraboliczny:
Yi=a+bti +icti2+dti3
Trend dwuekstremalny:
yi= a+ b ti +c ti2+dti3
Trend wykładniczy:
yi= abTi
Rozwiązuje się poprzez przekształcenie do trendu liniowego:
Lgyi=lga+ ti*lgb;
Lgyi=y
Lga=ą
Lgb=� czyli: yi=ą+�ti ; przy czym to stała trendu a � współczynnik kierunkowy
Trend logistyczny:
yi=
W przypadku gdy szereg dynamiczny jest stale rosnący przy czym szybkośd tego przyrostu
początkowa wzrasta, aż do osiągnięcia maksimum po czym opada, natomiast ilorazy liczone z
formuły:
I=
Wykazują wartości malejące większe od jedności wówczas mamy do czynienia z trendem
logistycznym.
a- Poziom nasycenia
Przy wyborze trendu bierze się pod uwagę następujące kryteria:
Stałośd różnic "= yi-1  yi oraz zachowanie się ilorazów I= .
Stałośd różnic pierwszego rzędu wskazuje na koniecznośd zastosowania trendu liniowego.
Stałośd różnic drugiego rzędu wskazuje na trend paraboliczny, a trzeciego rzędu na
zastosowanie trendu dwuekstremalnego. Stałośd ilorazów ciągu dynamicznego WTE sugeruje
zastosowanie trendu wykładniczego.
Trend trygonometryczny (sezonowy):
yi= A*cos(�Tą�)
A- Amplituda
T- okres trendu trygonometrycznego
�  częstotliwośd zakłóceo sezonowych
� przesunięcie fazowe trendu
�=
Jeżeli przesuwamy w lewo wówczas  �, jeżeli w prawo +�.
Trend trygonometryczny służy do identyfikacji zakłóceo sezonowych.
W geologii:
Stopieo wykrzystania surowca mineralnego �- można określid:
�= ą*A
ą-współczynnik wykorzystania procesów produkcyjnych
A-zawartośd surowca użytecznego w surowcu mineralnym
ą=ą1*ą2*ą3; gdzie ą1 dotyczy geologi, ą2 dotyczy górnictwa z kolei ą3 dotyczy procesu
przeróbki.
ą 1= ; Zp-zasoby przemysłowe,są przedmiotem eksploatacji.
Zg-zasoby geologiczne bilansowe
ą2= ; Qb- wydobycie brutto
ą3= ; X-wielkośd produkcji netto.
Wielkośd sprawności produkcji:
q= gdzie:
x - średnia wartośc produkcji
xmax  maksymalna wartośd produkcji
xmax= x + K*F(x)
k- krzywa gaussa wg. Rozkladu normalnego
Fx-fluktuacja procesu produkcji :
Fx=" (odchylenie standardowe = fluktuacja)
Destabilizacja procesu produkcji:
 destabilizacja (wariancja = destabilizacja)
a(x)- arytmia procesu produkcji:
ś
= / * x
ś
=
a(x) =
Wniosek: Sprawnośd produkcji zależy od arytmii, im będzie ona mniejsza tym większa będzie
spawnośd produkcji.
Wytężenie produkcji:
�=
�=
Natężenie produkcji:
�=
Akceleracja produkcji:
ć=
Temat: Analiza ekonomiczna*
*w skrócie AE
AE jest metodą badania zjawisk związanych z gospodarowaniem w rozbiorze na czynniki
elementarne w wzajemnym powiązaniu ze sobą oraz ich wpływie na efekt koocowy, którym
może byd: zysk, dochód, rentownośd. Częścią analizy ekonomicznej jest analiza finansowa
zajmująca się sytuacją finansową przedsiębiorstwa na podstawie analizy bilansu, rachunku
zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych .
Funkcje AE:
- poznawcza
- informacyjna
- kontrolna
- oceniająca
AE zalicza się do jednego z ważniejszych instrumentów zarządzania przedsiębiorstwem.
Metody badawcze AE:
1) Metody ogólne
Oparte są na zasadach logiki czyli poprawnego myślenia i wnioskowania. Zalicza się
do nich:
�� Metodę indukcyjną polegającą na badaniu zjawisk szczegółowych,
elementarnych i przyczynowych, a następnie na stopniowym przechodzeniu
do pewnych ogólnych wniosków. Zwana jest ona metodą od szczegółu do
ogółu.
�� Metoda dedukcyjna polegająca na analizowaniu zjawisk ogólnych,
całościowych jako skutków przechodząc stopniowo do szczegółów w
poszukiwaniu przyczyn i ich związków ze skutkami, potocznie tę metodę
nazywają od ogółu do szczegółu.
2) Metody szczegółowe do których należą:
�� Metoda bilansowa polegająca na zestawieniu i analizowaniu z grup
elementów przeciwstawnych np. nakładów i efektów, przychodów i kosztów.
�� Metoda porównao stosowana przy porównywaniu danych ekonomicznych w
czasie przez wskaz
niki dynamiki lub w przestrzeni danego przedsiębiorstwa na
tle innych, podobnych przedsiębiorstw.
�� Metoda kolejnych podstawieo pozwala na badanie wpływu kolejnych
czynników na efekt koocowy. Może byd stosowana w przypadku, gdy
analizowane wielkości tworzą zależności bilansowe, bądz
zależnośd, bądz

funkcyjną.
�� Metoda trendu polegająca na badaniu zjawisk ekonomicznych w czasie,
określenie tendencji rozwojowej.
�� Metoda indeksowa służy do przeliczeo danych z różnych okresów poprzez
doprowadzenie do porównywalności szczególnie przy istotnych zmianach np.
cen, kursu walut.
�� Metoda różnicowania jest bardzo podobna do metody kolejnych podstawieo,
a obie są metodami izolacji czynników w badaniu wpływu na dany efekt . W
metodzie tej wykorzystuje się różnice tj. przyrosty, spadki w powiązaniu z
bazą porównawczą.
�� Metoda różnic cząstkowych należy również do metod izolacji czynników w
badaniu przyczynowo-skutkowym. Podobnie jak metoda kolejnych
podstawieo bądz
też metoda różnicowania. W tej metodzie bada się wpływ
każdego dowolnego czynnika odrębnie.
Metodyka AE- sposoby opracowywania analizy wg wybranych celowo metod, kryteriów,
miar i mierników przy zachowaniu zasad analizy i prezentacji danych wraz z poprawnym
wnioskowaniem.
Technika AE- to sposoby przygotowania, opracowania i prezentacji danych za pomocą
środków technicznych. Jest to więc wykonawcza częśd prac analitycznych do których zalicza
się: sposób prowadzenia danych, ich przetwarzania, obliczania, grafiki i opisu.
Ciąg dalszy - TEMAT 4
Warsztat analizy ekonomicznej- jest to zestaw sposobów posługiwania się oraz zasób
wiedzy i doświadczenia analitycznego jako niezbędne środki służące do pracowania analizy
ekonomicznej.
W skład tych sposobów zalicza się:
1. Wiedzę i doświadczenie w dziedzinie ekonomii, ekonomik szczegółowych, statystyki,
ekonometrii, informatyki, rachunkowości, finansów i zarządzania;
2. Metodologię i technikę opracowywania AE;
3. Umiejętności praktyczne obliczania, przetwarzania i wyciągania wniosków;
4. Znajomość organizacji prac analitycznych;
5. Stopień i znajomość specyfiki analizowanego przedsiębiorstwa;
6. Poziom znajomości przepisów prawa normującego funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
AE obejmuje:
�� analizę otoczenia przedsiębiorstwa
�� właściwą analizę ekonomiczną.
Analiza otoczenia przedsiębiorstwa - dotyczy ona bieżących i przyszłych warunków jego
funkcjonowania. Ma na celu rozpoznanie szans i uwzględnienie ryzyka związanego z
otoczeniem oraz określenie na tej podstawie silnych i słabych punktów przedsiębiorstwa, a
także szans i zagrożeń (analiza SWOT).
Przy właściwej analizie ekonomicznej możemy wyróżnić analizę finansową oraz analizę
techniczno-ekonomiczną.
Analiza finansowa obejmuje:
�� wstępną i rozwiniętą analizę bilansu,
�� analizę rachunku ZiS,
�� ustalenie i ocenę przepływów pieniężnych,
�� analizę z
ródeł przychodów i rozchodów,
�� badanie wyniku finansowego i czynników go kształtujących,
�� ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Analiza techniczno-ekonomiczna obejmuje:
�� analizę produkcji w ujęciu ilościowym i wartościowym,
�� analizę zatrudnienia, wydajności oraz wynagrodzeń pracowników,
�� badanie wykorzystania środków trwałych,
�� analizę gospodarki materiałowo-magazynowej,
�� analizę postępu technicznego.
AE w przedsiębiorstwie możemy podzielić wg różnych kategorii:
1. Biorąc pod uwagę kryterium przeznaczenia wyróżnić można:
o Analizy wewnętrzne
o Analizy zewnętrzne
2. Ze względu na kryterium czasu:
o Analizy retrospektywne,
o Analizy bieżące
o Analizy prospektywne.
3. Z uwagi na zastosowanie metod badawczych wyróżnia się:
o Analizy funkcjonalne,
o Analizy kompleksowe,
o Analizy decyzyjne,
4. Ze względu na kryterium szczegółowości opracowania:
o Analizy ogólne,
o Analizy szczegółowe.
Analiza zewnętrzna  jest określona jako sprawozdanie roczne, przeznaczona jest dla
właścicieli, akcjonariuszy, udziałowców, inwestorów, banków, klientów, dostawców,
kooperantów, dziennikarzy. Obejmuje bilans, RZiS, Cash-flow, sprawozdanie z działalności
zarządu oraz informację dodatkową.
Analiza wewnętrzna  uwzględnia potrzeby decyzyjne kierownictwa zarządu i innych
szczebli, komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa. Nazywa się tę analizę samooceną.
Analiza zawiera analizę osiąganych przez przedsiębiorstwo wskaz
ników techniczno-
ekonomicznych, badanie sprawozdania finansowego, dokonanie oceny kondycji finansowej
naszego przedsiębiorstwa.
Analiza retrospektywna  zawiera ocenę wskaz
ników działań, decyzji podejmowanych w
przeszłości.
Analiza bieżąca  zwana analizą operatywną. Ma na celu bieżącą ocenę przebiegu
podejmowanych zadań i sygnalizowanie zainteresowanym komórkom o negatywnych
skutkach zdarzeń gospodarczych oraz zakłóceniach w realizacji zadań produkcyjnych i to w
takim czasie by było jeszcze możliwe dokonanie niezbędnych korekt.
Analiza prospektywna  obejmuje ustalenie i ocenę różnych wariantów rozwiązań jeszcze
przed podjęciem decyzji przy równoczesnym zastosowaniu rachunku ekonomicznego. Jest
ona wykonywana podczas opracowywania planów produkcyjnych (zarówno krótko, średnio i
długookresowych), a zatem służy wytyczeniu celów i określaniu środków ich realizacji.
Analiza funkcjonalna  polega na badaniu oddzielnych zjawisk występujących w
działalności gospodarczej przedsiębiorstwa przez osoby lub komórki organizacyjne
funkcjonalnie odpowiedzialne za kształtowanie się i rozwój tych zjawisk: analizę kosztów
produkcji, dochodów, analizę wykorzystania środków trwałych (dział techniczny przeds.).
Analiza kompleksowa  polega na przeprowadzeniu oceny działalności gospodarczej i stanu
ekonomicznego z punktu widzenia powiązań i zależności występujących pomiędzy
zjawiskami gospodarczymi. Zawiera ona całościowe spojrzenie na działalność gospodarczą
przedsiębiorstwa. Dostarcza uporządkowanych obserwacji, wyników, zjawisk gospodarczych
wyrażonych we wskaz
nikach techniczno-ekonomicznych oraz zależnościami przyczynowo-
skutkowymi między tymi zjawiskami.
Analiza decyzyjna  sprowadza się do badań wynikowych grupujących zjawiska
gospodarcze wokół zamierzonej lub zrealizowanej decyzji. Liczebność zjawisk
gospodarczych przypisywanych w danej decyzji zależy od jej rodzajów i czasu w jakim
określone działania przebiegają, to jest od rozpoczęcia do zakończenia działań
spowodowanych daną decyzją. Przy rozpatrywaniu w analizie zjawisk gospodarczyk
uwzględnia się wzajemne powiązania i współzależność w obrębie danej decyzji. W tym celu
tworzy się ciągi zjawisk gospodarczych w układzie przyczynowo-skutkowym i
chronologicznym, a więc od uzyskanych rezultatów do przyczyn pierwotnych.
Analiza ogólna  obejmuje całokształt działalności przedsiębiorstwa, oparta jest na
wybranych najważniejszych wskaz
nikach syntetycznych. Uważa się ją za przydatną do
wstępnej, przybliżonej oceny działalności gospodarczej. Ekonomiści uważają ją za mało
przydatną ze względu na brak wnikliwych badań.
Analiza szczegółowa  polega na badaniu konkretnych zagadnień w sposób dokładny w
szerokim zakresie informacji i wskaz
ników umożliwiających uchwycenie zależności
przyczynowo-skutkowych między badanymi zjawiskami. Jest pracochłonna lecz w wielu
przypadkach konieczna dla usprawnienia działalności gospodarczej przedsiębiorstwa oraz
poprawy stanu ekonomicznego przedsiębiorstwa.
Wykład 3
Wskaz
niki i modele oceny efektywności ekonomicznej inwestycji
Ocena efektywności ekonomicznej inwestycji polega na wyciągnięciu wniosków na podstawie
wskaz
ników i modeli. Rachunek opłacalności inwestycji można przeprowadzid obliczając tzw.
wskaz
niki niedyskontowane do których zalicza się:
a) wskaz
nik prostej stopy zysku
b) okres zwrotu nakładów
lub wykorzystując modele/metody oparte na zdyskontowanych miarach efektywności, a to
zaktualizowanej wartości netto lub wewnętrznej stopy zwrotu.
Wskaz
nik prostej stopy zwrotu:
Ps= 100* (Zn/I) [%]
Zn- roczny zysk netto
I-nakłady finansowe poniesione na realizację inwestycji
Okres zwrotu nakładów (n): czas niezbędny do odzyskania poniesionych nakładów finansowych
uzyskanych z zysku netto i amortyzacji
n= I- ŁCFi=0
CFi- roczne nadwyżki finansowe osiągane w kolejnych latach liczone do momentu zrównoważenia się
z nakładami
Ocena efektywności ekonomicznej inwestycji zgodnie z metodyką miar zdyskontowanych
przeprowadza się następujące czynności:
1) oszacowanie całkowitych nakładów inwestycyjnych
2) określenie z
ródeł finansowania nakładów
3) określenie całkowitych kosztów produkcji i wpływy z działalności eksploatacyjnej
4) ustalenie zdyskontowanych przepływów gotówkowych
5) obliczenie zaktualizowanej wartości netto NPV lub wewnętrznej stopy zwrotu IRR
NPV: do obliczenia wartości przyszłych wpływów i wydatków służy współczynnik dyskontujący zwany
dyskontem (dt) będący odwrotnością procentu zakładanego (ps)
ps= (1+r)t
at= 1/ (1+r)t
r- stopa procentowa
t- kolejny rok okresu obliczeniowego
Procent składany służy do obliczenia wartości przyszłej (Wp) po (n) latach zainwestowanego kapitału
(I)
Wp= I* (1+r)t
Dyskontowanie polega na mnożeniu wartości pieniężnej (Wp) przez współczynnik dyskontujący, który
w zależności od stopy procentowej r i liczby lat n redukuje przyszłe wartości (Wp) do jej aktualnego
ekwiwalentu (I). Otrzymana w ten sposób zaktualizowana wartośd (wielkośd teoretyczna) spełnia rolę
wspólnego mianownika do porównao i oceny opłacalności inwestycji.
Wartośd bieżąca zainwestowanego kapitału I:
I= Wp* 1/ (1+r)t
przy założeniu, że odsetki są dodawane do kapitału na koniec każdego roku.
Przy podziale roku na m podokresów:
Wp= I* (1+ r/m)r/m
Wartośd bieżąca zainwestowanego kapitału I oblicza się:
I= Wp* (1+ r/m)-mt
Ażeby określid zaktualizowaną wartośd netto konieczna jest znajomośd:
�� sum przyszłych wpływów i wydatków w poszczególnych latach eksploatacji inwestycji w celu
określenie przepływów gotówkowych
�� okresu przepływu środków pieniężnych wyznaczającego algorytm czasowy analizy
�� znajomośd właściwej stopy dyskontowej
NPV inwestycji jest równa sumie zdyskontowanych przepływów gotówkowych tj. wpływów netto w
kolejnych latach
NPV= Ł(Dt/(1+r) t - = ŁIt/(1+r) t
jeżeli okres nie przekracza roku to:
NPV= = Ł(Dt/(1+r) t- Io
Dt- przepływy pieniężne netto (bez nakładów inwestycyjnych)
It- Nakłady inwestycyjne
Jeżeli obliczony NPV jest dodatni lub wynosi 0 wówczas inwestycja jest opłacalna ponieważ stopa
rentowności jest wyższa od stopy granicznej przyjętej w analizie stopy procentowej. W przypadku
ujemnej wartości NPV stopa rentowności inwestycji jest niższa niż stopa graniczna. Jeżeli dokonuje
się wyboru jednego z kilku wariantów to należy wybrad ten dla którego NPV jest największe.
Do porównania różnych z punktu widzenia nakładów kapitału inwestycyjnego tj. projektów
alternatywnych wykorzystuje się wskaz
niki wartości zaktualizowanej netto NPVR
NPVR= NPV/ PVI
PVI- zaktualizowana wartośd nienieconego nakładu inwestycyjnego
Najefektywniejszą inwestycją charakteryzuje najwyższy wskaz
nik NPVR.
Stopa dyskontowa r powinna byd zbliżona do średniej stopy oprocentowania kredytów
długoterminowych na rynku kapitałowym, bądz
stopy procentowej płaconej przez kredytobiorcę i
odpowiadad minimalnej stopie zysku poniżej której inwestorowi nie opłaca się w danej dziedzinie
inwestowad. Przy wyborze stopy dyskontowej do określenia NPV należy uwzględnid:
�� częśd pozbawioną ryzyka odpowiadającego stopie zysku otrzymanej z inwestycji
nieryzykowanych np. obligacje
�� oczekiwaną dodatkową premię tytułu podjęcia inwestycji
�� częśd uwzględniającą inflację
W przypadku występowania inflacji&
Wykład 4
Wewnętrzna stopa zwrotu IRR jest stopą dyskontową, przy której zaktualizowana wartośd wydatków
pieniężnych jest równa zaktualizowanej wartości wpływów pieniężnych w całym okresie
inwestowania. Osiągnięcie wewnętrznej stopy zwrotu zapewnie zrównanie zaktualizowanej wartości
efektów z zaktualizowaną wartością nakładów co oznacza, że NPV=0.
Wielkośd IRR ustala się metodą kolejnych przybliżeo, tj, obliczenia przeprowadza się dla kilku różnych
wartości stopy dyskontowej r do momentu aż znajdzie się jej taką wartośd, dla której NPV=0.
Wyznaczenie IRR wymaga:
�� przygotowania tabeli przepływów pieniężnych
�� przyjęcie dowolnej wartości stopy dyskontowej r
�� obliczenie wartości zaktualizowanej netto poprzez zdyskontowanie przepływów pieniężnych
dla przyjętej wartości stopy dyskontowej
�� przeprowadzenia obliczeo dla wyższego poziomu stopu dyskontowej jeżeli otrzymana
wartośd zaktualizowana netto w poprzednim etapie była dodatnia
�� jeżeli przy wyższej wartości stopy dyskontowej NPV jest nadal dodatnie należy podnoście
wartośd stopy dyskontowej do momentu aż otrzyma się ujemną wartośd
�� ustalenie wartości wewnętrznej stopy zwrotu IRR, jeżeli ujemne i dodatnie zaktualizowane
wartości netto, obliczone dla różnych wartości stopy dyskontowej są zbliżone do 0,&
korzystając z następującej formuły:
IRR= I1+ ((Pr(I2-I1)) /PV+ |NV|)
I1- poziom stopy dyskontowej przy który NPV>0
I2- poziom stopy dyskontowej przy której NPV<0
PV- zaktualizowana warnośd netto (dodatnia) dla stopy i1
NV- zaktualizowana wartośd netto (ujemna) dla stopy i2
Stopy dyskontowe i1 i i2 ni powinny się różnid więcej niż o 1 lub 2%. Ponieważ przy większej różnicy
między nimi nie uzyska się prawidłowego wyniku, ponieważ związek między stopą dyskontową i
wartością zaktualizowaną netto nie ma charakteru liniowego.
Wewnętrzną stopę zwrotu IRR można wyznaczyd graficznie w sposób:
WYKRES
IRR przedstawia rzeczywistą a stopę zysku daje inwestycji. Możną ją wykorzystad do ustalenia
warunków kredytowych ponieważ określa ona max stopę oprocentowania kredytu jaką inwestor
może zapłacid bez spowodowania straty planowanej inwestycji. Gdy kredyt jest niżej oprocentowany
od IRR to wystąpi nadwyżka wpływów nad wydatkami z tytuły spłaty kredytu (kapitał + odsetki)
Wskaz
niki oceny wykorzystania środków trwałych i szybkośd krążenia środków obrotowych
Mówimy w niej o parametrycznej ocenie wykorzystania ŚT zainwestowanych w przedsiębiorstwie.
Można ją dokonad wykorzystując wskaz
niki:
1. wskaz
nik wykorzystania ekstensywnego �e= 100* Te/Tk [%]
Te- efektywny czas pracy ŚT w godzinach
Tk- Kalendarzowy czas pracy ŚT const 24*365
2. współczynnik wykorzystania intensywnego �q= 100* Qe/Qk [%]
Qe- wydajnośd efektywna ŚT *m3/h]
Qk- wydajnośd teoretyczna
3. współczynnik wykorzystania integralnego �i= �e* �q
4. współczynnik rentowności �r= 100* Zn/Mb [%] liczone na 31 grudnia
Zn- zysk netto
Mb- wartośd brutto
5. wskaz
nik zużycia ŚT �z= 100* u/Mb [%]
u- wartośd umorzenia (odpisów)
6. wskaz
nik technicznego uzbrojenia pracy �tup= 100* Mb/z [%]
z- ilośd etatów, zatrudnionych pracowników
7. Wskaz
nik produktywności ŚT �p= 100* P/Mb [%]
P- wartośd produkcji rocznej
Wykorzystanie środków obrotowych (mierniki)
Zapotrzebowanie na śo zależy od wielkości produkcji, ale jeszcze w większym stopniu od szybkości ich
krążenia. ŚO w przedsiębiorstwie występują pod różnymi postaciami. W trakcie realizacji procesu
produkcyjnego następują zużycie Śo zwane rozchodem. Pełne wykorzystywanie danego śo co jest
równoznaczne z przejściem w inną postad nazywa się obrotem. Szybkośd krążenia śo to czas
całkowitego ich zużycia, czyli czas, w którym śo zmieniają swoją postad, czyli dokonują obrotu.
Szybkośd krążenia śo można określid następującymi 3 wskaz
nikami:
1. Wskaz
nik szybkości krążenia śo: d= (Sśr *T)/R
Sśr- średni stan śo w danym (analizowanym) okresie
T- liczba dni w analizowanym okresie
R- wartośd sprzedaży zrealizowana w danym okresie
Informuje ile dni ma jeden obrót śo
2. Wskaz
nik częstotliwości obrotu cz= R/Sśr
Mówi ile razy trzeba było odnowid zapasy śo o średnim stanie Sśr, aby pokryd sprzedaż o wartości R
3. Wskaz
nik związania ŚO z=1/cz= Sśr/ R
oznacza, że dla dokonania sprzedaży wyrobu o wartości 1 PLN, przedsiębiorstwo musiało
dysponowad Śo o wartości z.
Istnieje wiele sposobów przyspieszenia szybkości krążenia śo co w konsekwencji prowadzi do wzrostu
produkcji i zmieszenia zapotrzebowania na śo. Do tych sposobów zalicza się:
�� Skrócenie czasu cyklu produkcyjnego
�� obniżenie jednostkowego kosztu produkcji
�� likwidacja nadmiernych zapasów
�� poprawa jakości wyrobów
�� usprawnienie wysyłki wyrobów gotowych
�� skrócenie czasu przyjęcia materiałów, surowców
�� zwiększenie częstotliwości dostaw materiałów, surowców przy zmniejszonej ilości
�� usprawnienie procesów finansowo- księgowych
Prognozowanie upadłości przedsiębiorstwa
Do prognozowania upadłości przedsiębiorstwa można wukorzystad wskaz
niki punktowe, wskaz
niki
oparte na analizie dyskryminacyjnej (modele jednoimienne lub modele wielozmienne) a także
wskaz
niki formuły wielozmienne oparte na rachunku prawdopodobieostwa
Wskaz
niki punktowe:
zalicza się buick-test oraz metodę Weinricha
Quick test: to metoda badania sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa przy
wykorzystaniu 4 wskaz
ników:
a) wskaz
nika udziału kapitału właśnego w aktywach
b) wskaz
nika zadłużenia
c) wskaz
nika realizacji zysku brutto i amortyzacji przychodów
d) wskaz
nika relacji zysku brutto wraz z odsetkami do aktywów
Metoda ta pozwala na syntetyczną ocenę płunności finansowej, rentowności i sytuacji rynkowej
przedsiębiorstwa. Bowiem wskaz
niki udziału kapitału własnego w aktywach jest odzwierciedleniem
z
ródeł finansowania działalności przedsiębiorstwa. Zaś wskaz
nik zadłużenia wyrażony w latach oceną
płynności finansowej. Obydwa pierwsze wskaz
niki informują o stabilności finansowej
przedsiębiorstwa. Wskaz
nik zwrotu aktywów określa zyskownośc działalności oraz efektywnośc
wykorzystania. majątku przedsiębiorstwa. Związek między zyskiem i amortyzacją a przychodami
wyraża zdolnośc przedsiębiorstwa do generowania nadwyżek pieniężnych (Cash flow)
Metoda Weinricha: jest analizą czynnikową bazującą na 8 wskaz
nikach, które oznaczamy od w1
do w8.
w1= kapitał własny / kapitał obcy
w2= środki pieniężne / kapitał ogółem
w3= (środki pieniężne +krótkoterminowe papiery wartościowe- zobowiązania bieżące) / nakłady
finansowe bez amortyzacji
w4= (zysk bilansowy + odsetki od kapitału obcego) / kapitał ogółem
w5= obrót / kapitał ogółem
w6= kapitał obcy / nadwyżka pieniężna
w7= (kapitał obcy- krótkoterminowe papiery wartościowe) / wpływy netto
w8= należności od odbiorców / wartośd sprzedaży
Każdemu z tych wskaz
ników zależnie od jego wartości jest przypisywana ocena liczbowa od 1 do 5,
przy czym 1 oznacza bardzo dobry, a 5 ocenę bardzo złą. Następnie wszystkie punkty są sumowane,
stąd najkorzystniejsza ocena wynosi 8 a najgorsza 40. Charakterystyczną cechą tej metody jest to, że
każdy z 8 wskaz
ników w jednakowym stopniu waży na ogólną, sumaryczną ocenę przedsiębiorstwa.
Jednozmienny model Beavera: oparty jest o założenia:
�� im wyższy jest stan aktywów płynnych przedsiębiorstwa tym mniejsze jest ryzyko
niewywiązania się ze zobowiązao
�� im większa jest różnica między wpływami a wypływami środków pieniężnych tym ryzyko
niewypłacalności przedsiębiorstwa jest mniejsze
�� im większy jest udział kapitału obcego w finansowaniu działalności przedsiębiorstwa tym
ryzyko niewypłacalności jest większe
�� im większe są koszty operacyjne (bez uwzględnienia amortyzacji ŚT) tym większe jest ryzyko
niewypłacalności przedsiębiorstwa
Beaver wykazał, że największą zdolnośd do prognozowania upadku przedsiębiorstwa ma 6
następujących wskaz
ników:
Wykład 5
w1= (nadwyżka finansowa tj zysk netto+ amortyzacja)/ zobowiązania ogółem
w2= zysk netto / suma aktywów
w3= zobowiązania ogółem / suma aktywów
w4= (kapitał pracujący tj aktywa obrotowe- zobowiązania krótkoterminowe) / suma aktywów
w5= aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe
w6= ((środki pieniężne+ krótkoterminowe papiery wartościowe+ należności- zobowiązania
krótkoterminowe)/koszty operacyjne- amortyzacja) *360 wskaz
nik luki bezkredytowej
Modele wielozmienne
Model Altmana (1968)- oparty na analizie dyskryminacyjnej kilku cech; opiera się na 5
wskaz
nikach analitycznych. Rzeczywiste wielkości liczbowe tych wskaz
ników pomnożone przed
odpowiednie współczynniki a następnie zsumowane dają syntetyczny wskaz
nik służący ocenie
sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Wskaz
nik Z68 kształtujący się na poziomie niższym niż 2,675
może świadczyd o poważnych trudnościach i zagrożeniach finansowych przedsiębiorstwa. Wskaz
nik
Altmana model 1968 oparty jest na następującej formule:
Z68 = 1,2 w1+ 1,4 w2+ 3,3w3+ 0,6w4+ w5
gdzie:
w1: pomiar płynności oraz struktury aktywów
w1= aktywa obrotowe / aktywa ogółem
w2: efektywnośd wykorzystania aktywów
w2= zysk netto / aktywa ogółem
w3: pomiar rentowności aktywów
w3= (zysk brutto+ zapłacone odsetki) / aktywa ogółem
w4: wspomaganie finansowe
w4= kapitał własny / zobowiązania ogółem
w5: pomiar wykorzystania posiadanych aktywów
w5= przychody netto ze sprzedaży / aktywa ogółem
Wg Altmana przedsiębiorstwa dla których Z68 wynosi więcej niż 2,99 charakteryzują się dobrą
kondycją finansową, jeżeli jest mniejszy niż 1,81 oznacza bankructwo. Granica Z68 wynosi 2,675.
Model Altmana (1983)- Model z roku 1968 nie dawał możliwości analizy potencjalnego
zagrożenia upadłością przedsiębiorstwa notowanych na giełdzie. W 1983 roku Altman stworzył
formułę modyfikującą model z roku 68.
Z83 = 0,717w1+ 0,847w2+ 3,107w3+ 0,42w4+ 0,998w5
w1, w2, w3, w5 obliczane jak w formule z roku 1968
w4= wartośd akcji zwykłych i uprzywilejowanych / księgowa wartośd zobowiązao ogółem
Z83 > 2,9: dobra kondycja finansowa przedsiębiorstwa
Z83 <1,2: upadłośd
Model Koha- Killougha (1990):
ZKK = -1,26+ 0,87 w1+ 2,198w2+ 0,118w3+ 0,896w4
w1= (aktywa obrotowe- zapasy) / zobowiązania krótkoterminowe
w2= zysk zatrzymany / suma aktywów
w3= zysk netto / liczba akcji
w4= dywidenda / liczba akcji
Model Mad: oparty na funkcji multiplikatywnej dyskryminacyjnej
ZM = 1,5w1+ 0,08w2+ 10w3+ 5w4+ 0,3w5+ 0,1w6
w1= nadwyżki pieniężne / zobowiązania ogółem
w2= suma bilansowa / zobowiązania ogółem
w3= zysk brutto / suma bilansowa
w4= zysk brutto / przychody ze sprzedaży
w5= zapasy / przychody ze sprzedaży
w6= przychody ze sprzedaży / suma bilansowa
Model Beermanna: brał pod uwagę dużą ilośd parametrów ze sprawozdao finansowych i poddał
przedsiębiorstwo analizie dyskryminacyjnej przy wykorzystaniu 10 wskaz
ników co daje podstawę do
twierdzenia, że metoda ta jest wiarygodna i dostatecznie dokładna. Nie jest ten model tak
uniwersalny, bo może byd stosowany wyłącznie w odniesieniu do przedsiębiorstw produkcyjnych (nie
nadaje się do przedsiębiorstw handlowych)
ZB = 0,217w1+ 0,063w2+ 0,012w3+ 0,077w4- 0,105w5- 0,813w6+ 0,165w7+ 0,061w8+ 0,268w9+
0,124w10
w1= amortyzacja ŚT / zmiana stanu ŚT
w2= nadwyżka pieniężna / zobowiązania ogółem
w3= przyrost wartości ŚT / amortyzacja ŚT
w4= zobowiązania ogółem / suma bilansowa
w5= zysk brutto / wartośd sprzedaży
w6= zysk brutto / suma bilansowa
w7= zobowiązania w stosunku do banków / suma bilansowa
w8= wartośd sprzedaży / suma bilansowa
w9= zapasy / wartośd sprzedaży
w10= zysk brutto / zobowiązania ogółem
Model Bleiera: stosowany do przedsiębiorstw przemysłowych
ZBl = 0,004063w1+ 0,044342w2+ 0,000404w3- 0,013097w4+ 0,0114937w5+ 0,000098w6
w1= zaliczki otrzymane / niezafakturowana sprzedaż sprzed 2 lat
w2= kapitał własny / kapitał ogółem
w3= zmiana stanu środków pieniężnych / (1/12)wydatków
w4= (majątek obrotowy- zobowiązania ogółem) / kapitał ogółem
w5= nadwyżka pieniężna / przychody ze sprzedaży
w6= kapitał obcy / nadwyżka pieniężna
Model Fulmera:
ZF = 5,528w1+ 0,212w2+ 0,073w3+ 1,27w4- 0,12w5+ 2,335w6+ 0,575w7+ 1,083w8+ 0,9894w9- 6,075
w1= zysk zatrzymany / aktywa ogółem
w2= wartośd sprzedaży / aktywa ogółem
w3= zysk brutto / kapitał własny
w4= przepływy gotówkowe / zobowiązania ogółem
w5= zobowiązania ogółem / aktywa ogółem
w6= zobowiązania bieżące / aktywa ogółem
w7= log(zapasy)
w8= kapitał obrotowy / zobowiązania ogółem
w9= ( log(zysk brutto + odsetki) ) / odsetki
Model CA- score: opracowany z wykorzystaniem wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej,
stosowany w przedsiębiorstwach produkcyjnych
ZCA = 4,591w1+ 4,508w2+ 0,3936w3- 2,7616
w1= kapitał własny / aktywa ogółem
w2= (zysk brutto+ przychody nadzwyczajne+ koszty finansowe) / aktywa ogółem
w3= wartośd sprzedaży / aktywa ogółem
Model Springatea:
ZS = 1,03w1+ 3,07 w2+ 0,66w3+ 0,4w4
w1= kapitał obrotowy / aktywa ogółem
w2= (zysk brutto+ odsetki) / aktywa ogółem
w3= zysk brutto / zobowiązania bieżące
w4= wartośd sprzedaży / aktywa ogółem
ZS <0,862 przedsiębiorstwo w stanie bankructwa
Model Weibera: istnieje 6 wskaz
ników uznawanych za przydatne do zidentyfikowania
przedsiębiorstw niewypłacalnych. Wartośd określonych wskaz
ników porównuje się z wartościami
krytycznymi ustalonymi w wyniku badao empirycznych na wykresach sporządzonych dla każdego
wskaz
nika określająca przedsiały dużego i małego ryzyka. Wyodrębnienia się przedział wartości w
którym występują  dobre i złe przedsiębiorstwa.
w1= Cash flow/ krótkoterminowy kapitał pracujący
w2= aktywa bieżące / krótkoterminowy kapitał pracujący
w3= (środki pieniężne w dyspozycji  pasywa bieżące) / (koszty  amortyzacja)
w4= (przeciętny stan zapasów materiałowych / zużycie materiałów) *365
w5= (przeciętny stan kredytów / wartośd zakupionych towarów) *365
w6= kapitał obcy/ kapitał ogółem
Wykład 6
Polacy, którzy zajmowali się tematyką diagnozy przedsiębiorstw upadających: Mączyoska, Hołda,
Gajdka, Stos
Model Mączyoskiej: w tym modelu uzyskuje się syntetyczny wskaz
nik ZM w opraciu o
pojedyncze wskaz
niki. Odbywa się to przy wykorzystaniu danych empirycznych oraz rachunku
statystyki matematycznej
ZM = 1,5 x1+ 0,08x2+ 10x3+ 5x4+ 0,3x5+ 0,1x6
x1: wskaz
nik pokrycia długu zyskiem i amortyzacją
x1= (wynik finansowy brutto + amortyzacja) / zobowiązania ogółem
x2: odwrotnośd stopy zadłużenia
x2= suma bilansowa / zobowiązania ogółem
x3: wskaz
nik rentowności majątku
x3= wynik finansowy brutto / suma bilansowa
x4: wskaz
nik rentowności obrotu
x4= wynik finansowy brutto / przychody ze sprzedaży
x5: wskaz
nik odwrotności rotacji zapasów
x5= wartośc zapasów / przychody ze sprzedaży
x6: wskaz
nik rotacji aktywów
x6= przychody ze sprzedaży / suma bilansowa
Interpretacja: ZM ujemny wskazuje na przedsiębiorstwo zagrożone upadłością, dodatni <1,2>
przedsiębiorstwo niezagrożone upadłością oraz >2 dla przedsiębiorstw w bardzo dobrej kondycji
finansowej.
Model Hołdy: Badał 28 wskaz
ników, następnie 13 a ostatecznie zdecydował, że wystarczy 5 aby
ocenid przedsiębiorstwo
ZH = 0,605 + (6,81*10-1)x1- (1,96*10-2)x2+ (9,69*10-3)x3+ (6,72*10-4)x4+ (1,5*10-1)x5
x1: podstawowy wskaz
nik płynności
x1= majątek obrotowy / zobowiązania krótkoterminowe
x2: wskaz
nik stopy zadłużenia
x2= zobowiązania ogółem / suma bilansowa
x3: zyskownośd (deficytowośd) majątku
x3= (zysk(strata) netto / średni stan majątku ogółem) *100 *%+
x4: wskaz
nik obrotu zobowiązao
x4= średni stan zobowiązao krótkoterminowych / koszty sprzedaży produktów towaru i materiałów
x5: rotacja majątku
x5= przychody z działalności gospodarczej / średni stan majątku ogółem
Model Poznaoski: Badano około 100 przedsiębiorstw, z czego połowa była zagrożona upadłością
a połowa była w doskonałej sytuacji finansowej. Początkowo było 31 wskażników, ostatecznie
analizuje się 4
ZP = 3,562x1+ 1,5088x2+ 4,288x3+ 6,710x4- 2,368
x1= wynik finansowy netto / aktywa ogółem
x2= (majątek obrotowy+ zapasy) / zobowiązania krótkoterminowe
x3= kapitał stały / aktywa ogółem
x4= wynik finansowy ze sprzedaży / przychody ze sprzedaży
Interpretacja: ZP dodatnie- nie grozi upadłośd, ujemne- przedsiębiorstwo jest zagrożone upadłością.
Model Gajdki-Stosa: ZGS powstał po analizie 20 przedsiębiorstw niezagrożonych i 20
przedsiębiorstw upadłych. Badano 20 wskaz
ników finansowych, ostatecznie uwzględnia się 5
najistotniejszych
ZGS = 0,77320959- 0,0856425x1+ 0,0007747x2+ 0,9220985x3+ 0,6535993x4- 0,594687x5
Wartośd graniczna 0,45, poniżej groz
ba upadłości, powyżej brak zagrożenia
Znaczenie funkcji dyskryminacyjnych: Obliczone pod kątem upadłości przedsiębiorstwa
mogą byd wykorzystywane na różne sposoby, nie tylko przy analizie upadłości. Funkcja
dyskryminacyjną wykorzystują analitycy finansowi w:
�� analizie finansowej (Zi może sugerowad ograniczenie działalności inwestycyjnej lub obniżenie
dywidendy by zgromadzid większe rezerwy finansowe);
�� polityce kredytowej (banki, pożyczkodawcy) Zi może służyd w celu podjęcia decyzji czy
udzielid kredytu
�� analizie inwestycji, może informowad inwestora we wskazaniu przedsiębiorstw/ spółek
których akcje mogą mied w przyszłości kłopoty
�� badaniu celowości zawiązywania fuzji, Zi może pomóc w identyfikacji problemów na które
może narazid nas partner