Literatura
Geometria wykreślna:
" Bieliński A.: Geometria wykreślna, Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, 2005
" Grochowski B.: Elementy geometrii wykreślnej, PWN Warszawa, 2002
" Jankowski W.: Geometria Wykreślna, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej,
1999
" Mierzejewski W.: Geometria Wykreślna, Oficyna Wydawnicza Politechniki
" Mierzejewski W.: Geometria Wykreślna, Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, 2006
Grafika inżynierska:
" Jagielski Andrzej  Rysunki Geodezyjne z elementami topografii i
kartografii , Wydawnictwo GEODPIS, 2008
" Maciaszek, R. Gawałkiewicz J. Podstawy grafiki inżynierskiej dla studentów
geodezji i inżynierii środowiska, 2007
" Miśniakiewicz E., Skowroński W.: Rysunek techniczny budowlany. Arkady,
2004
" Red. Pasławski J. : Wprowadzenie do kartografii i topografii. 2006
Normy
Instrukcje geodezyjne:
Przybory kreślarskie
zerownik - do kreślenia
okręgów o małych średnicach
(poni\
ej 8, 10 mm)
Cyrkiel precyzyjny
Do odmierzania małych odcinków
Końcówki do rapitografu i ołówka
na mapach słu\
y cyrkiel zwany
kroczkiem
Przybory kreślarskie
Linijka - mały liniał rysunkowy, prosty przyrząd kreślarski o
kształcie prostokąta i przekroju trapezu. Najczęściej z
naniesioną podziałką mianowaną, jednostronną. U\
ywana
do kreślenia linii prostych.
Skalówka - posiada podziałę mianowaną przedstawioną w
Skalówka - posiada podziałę mianowaną przedstawioną w
ró\
nych skalach
Ekierka
" w kształcie trójkąta prostokątnego równoramiennego,
tzw. "ekierka równoramienna"
" w ksztaÅ‚cie trójkÄ…ta prostokÄ…tnego o kÄ…tach 30°, 60°i
90°, tzw. "ekierka prostokÄ…tna"
Przybory kreślarskie
Krzywik - do wykreślenia linii krzywych,
które są niemo\
liwe do narysowania przy
u\
yciu cyrkla. U\
ycie krzywika pozwala na
wyprowadzenie dowolnej linii krzywej o
zmiennym przebiegu, która nie jest
odcinkiem łuku okręgu.
odcinkiem łuku okręgu.
Rapitograf -
przyrzÄ…d do rysowania w tuszu .
Ołówek techniczny grafitowy drewniany
Zasady korzystania z Rapitografu
lub mechaniczny H, 2H, 3H
Przybory
ołówek techniczny grafitowy drewniany lub mechaniczny HB, H, 2H,
gumka do ołówka i tuszu, \
yletka, taśma klejąca
rapidografy 0,25 i 0,5 + tusz czarny
komplet cyrkli ( zwykły i precyzyjny ) z końcówką do ołówka i
rapidografu
zerownik (przed zakupem sprawdzić mo\
liwość wykreślenia kółka o
zerownik (przed zakupem sprawdzić mo\
liwość wykreślenia kółka o
średnicy 1 mm ołówkiem i rapidografem)
średnicy 1 mm ołówkiem i rapidografem)
zestaw szablonów do pisania rapidografami (wysokość liter 2,5 
3,0 mm oraz 0,7  0,8 mm)
2 ekierki średnie lub du\
e (45o i 60/30o)i linijka - dobrej klasy, z
kołnierzykiem do kreślenia tuszem,
zestaw krzywików
podziałka transwersalna i nanośnik (inaczej kroczek - cyrkiel z
dwoma ostrzami).
skalówka
kalka techniczna A4 (2 arkusze)
Rysunek techniczny - podział
Rysunek techniczny  przedstawienie przedmiotu/budowli/, podane
na nośniku informacji (papier, CD) przedstawiona graficznie zgodnie z
przyjętymi zasadami (normami) i wykonane w określonej podziałce
Szkic  odręczny, stanowi podstawę, wykonania rysunku,
wykorzystywany w pracach geodezyjnych
Wykres - przedstawienie zale\
ności między dowolnymi wielkościami
zmiennymi (przekroje, profile, odchyłki)
zmiennymi (przekroje, profile, odchyłki)
Rysunek wykonawczy  rysunek, opracowany na podstawie danych
projektowych, zawierajÄ…cy wszystkie informacje potrzebne do
wykonania.
Rysunek zło\
eniowy  rysunek przedstawiajÄ…cy wzajemne
usytuowanie i/lub kształt zespołu na wy\
szym poziomie strukturalnym
zestawianych części.
Normalizacja
Format arkusza
Pismo techniczne
Linie
Wymiarowanie
Znaki i symbole
Znaki i symbole
ARKUSZ - Format rysunkowy
Format A4 210 x 297 jest formatem podstawowym.
Pozostale arkusze stanowią wielokrotność arkusza A4
Wymiary arkusza
(mm)
(mm)
A4 210 x 297  szkice
A3 297 x 420
A2 420 x 594
A1 594 x 841  mapa zasadnicza
A0 841 x 1189
ARKUSZ  Układ rysunku
Margines 5 mm + 2,5
na wpięcie (lewy bok)
Wysokość minimalna
rysunku A4
Stefa opisu/
Stefa opisu/
zestawień/uwag
Strefa rysunku
Tabliczka rysunkowa 
zawsze dolny prawy
róg arkusza
Margines  roboczy
ARKUSZ- Tabliczka rysunkowa I
Tabliczka rysunkowa zawiera podstawowe informacje
o rysunku: tytuł, numer podziałki;
o projekcie,
osobach projektujących i kreślących,
osobach projektujących i kreślących,
o zmianach dokonanych na rysunku
Rozró\
nia siÄ™ tabliczki:
" podstawowe (min. 185 × 55 mm)
" zmniejszone (min. 185 × 40 mm)
" uproszczone (min. 185 × 15 mm)
ARKUSZ- Tabliczka rysunkowa
ARKUSZ- Tabliczka rysunkowa
ARKUSZ- Tabliczka do szkicu
Rodzaj pracy:
Nazwa lub symbol obiektu:
Sprzęt
Nazwisko i imiÄ™
podpis
Czynności Data
wykonawcy
pomiarowy
Nazwa instytucji wykonujÄ…cej
Województwo:
Pomierzył:
pomiar
Powiat:
Skartował: L. ks. rob.
Skartował: L. ks. rob.
Gmina:
Wykreślił: Szkic polowy nr
Miejscowość:
Sprawdził: Nr sekcji mapy:
GRAFIKA - Linie rysunkowe I
GRAFIKA - Linie rysunkowe II
Bardzo Gruba Cienka
gruba
linia linia widokowa (widoczne linia wymiarowa, linie pomocnicza
ciągła
przekroju krawędzie i wyraz
ne zarysy odnosząca, kreskowanie przekrojów,
przedmiotów w widokach i
przekrojach)
linie obramowania arkusza,
zewnętrzny zarys tabliczki
rysunkowej,
rysunkowej,
krótkie kreski oznaczające
końce płaszczyzny przekroju.
linia niewidoczna części elementu
kreskowa
(krawędzie i zarys)
oś symetrii, ślady płaszczyzn symetrii
punktowa
rysowanie krańcowego poło\
enia
dwupunktowa
elementu, środek cię\
kości przedmiotu.
urwanie przedmiotu, przekrój cząstkowy
falista lub
zygzakowata
GRAFIKA - Pismo techniczne
proste
pochyle -75o
typu A d=1/14h ( rysunek maszynowy)
typu A d=1/14h ( rysunek maszynowy)
typu B d= 1/10 h (rysunek budowlany, mapy)
Podstawowe wysokość pisma:
1,3 mm, 1,8 mm, 2,5 mm, 3,5 mm 5 mm,
7 mm, 10 mm, 14 mm, 20 mm
GRAFIKA - Pismo techniczne I
GRAFIKA - Pismo techniczne II
GRAFIKA - Pismo techniczne III
GRAFIKA - Pismo techniczne IV
Opisy na mapie zasadniczej
K-1 załącznik II  WARUNKI EDYCJI MAPY ZASADNICZEJ
Grubości linii znaków 0.13, 0.18, 0.25, 0.35, 0.50.
Do wykreślenia treści mapy w określonej skali u\
ywa się trzech grubości
linii zestawionych w tablicy
Opisy na mapie zasadniczej
Wysokości tekstów treści mapy i opisów
pozaramkowych 1.5, 1.8, 2.5, 3.5, 5.0, 7.0
D = 1/10 h, z wyjątkiem pisma o wysokości 1.5, które
kreślone powinno by grubością 0.13.
kreślone powinno by grubością 0.13.
Dopuszczalne odchylenia podane w procentach.
Materiał rysunkowy
Materiał rysunkowy
Materiał rysunkowy
Materiał rysunkowy
Dobrej jakości
Mo\
liwość nanoszenia rysunku i jego usuwania
Odporność na warunki zewnętrzne +-2 mm
Pojęcia: skala i podziałka
Skala
Podziałka
W rysunku budowlanym
W kartografii
W kartografii
Skala i podziałka
Skala odwzorowania - iloraz wielkości zmierzonej na rysunku i
wielkości rzeczywistej.
Podziałka rzeczywista 1:1.
Podziałki zwiększające 2:1, 5:1, 10:1& ...
Podziałki zmniejszające 1:2, 1:5, 1:20 & ..
Podziałki zmniejszające 1:2, 1:5, 1:20 & ..
Zastosowanie
1:5, 10, 20 Detale budowlane.
1:50, 100, 200 Rysunki budowlane
1:500, 1000& 100 000,& .Mapy
Przykład
1:100 1 cm na rysunku odpowiada 100 cm w rzeczywistości (1m)
1:10 000 1 cm na rysunku odpowiada 10 000 cm w rzeczywistości (100 m)
Skala i podziałka mapy
Dopuszcza się stosowanie podziałek pośrednich oraz
rozszerzenie skali przez podziałki będące
wielokrotnością 10.
Wyró\
nia się podziałkę główną (wpisywaną do tabliczki
rysunkowej) oraz podziałki pomocnicze (inne ni\

rysunkowej) oraz podziałki pomocnicze (inne ni\

główna) stosowane w rysowaniu detali.
Skala i podziałka
Skala mapy - stosunek wielkości modelu Ziemi, dla
jakiego opracowano odwzorowanie kartograficzne danej
mapy do rzeczywistej wielkości Ziemi.
Rodzaje zapisu skal na mapach:
Rodzaje zapisu skal na mapach:
" skala liczbowa 1:700 000 lub (zapis ten przewa\
nie
poprzedza się słowem "skala")
" skala mianowana 1 cm - 1 km lub 1 cm 1 km (zapis
ten przewa\
nie poprzedza się słowem "skala")
" skala polowa 1 mm² - 1000000 m² lub
1 mm² 1000000 m²
Skala i podziałka mapy
Podziałka liniowa
Podziałka transwersalna
Podziałka transwersalna
http://pl.wikipedia.org/
 Przykłady ró\
nych rozwiązań graficznych
podziałek liniowych
http://pl.wikipedia.org
Zastosowanie podziałki
y
ródło: Jagielski A.: Rysunki Geodezyjne z elementami topografii i kartografii.
y
ródło: Jagielski A.: Rysunki Geodezyjne z elementami topografii i kartografii.
WYMIAROWANIE
Definicja
Wymiarowanie - podawanie wymiarów przedmiotów na rysunkach
technicznych za pomocą linii, liczb i znaków wymiarowych.
Ogólne zasady wymiarowania w rysunku technicznym dotyczą:
1. linii wymiarowych
1. linii wymiarowych
2. linii pomocniczych
3. strzałek wymiarowych
4. liczb wymiarowych
5. znaków wymiarowych
100
WYMIAROWANIE
A
ańcuchowe
A
ańcucha wymiarowego nie wolno zamykać w rysunku
konstrukcyjnym, w budowlanym tak (kontrola pomiaru)
Zawsze podajemy wymiary gabarytowe przedmiotu.
WYMIAROWANIE
Bazy wymiarowej
Podawanie wymiarów równoległych od jednej wspólnej linii,
krawędzi lub płaszczyzny.
BazÄ… nie mo\
e być linia kreślona pod kątem, jak równie\
linia
zakończona łukiem.
Stosowane w pomiarach inwentaryzacyjnych
WYMIAROWANIE
Zasady wymiarowania
Rysunek mechaniczny, konstrukcyjny
stawianie wszystkich wymiarów koniecznych
niepowtarzanie wymiarów
niezamykanie łańcuchów wymiarowych
niezamykanie łańcuchów wymiarowych
pomijanie wymiarów oczywistych
Inne zasady wymiarowania dla rysunku budowlanego
Np.. Zamykanie łańcuchów wymiarowych
WYMIAROWANIE
Kierunki umieszczania wymiarów
Liczby wymiarowe zapisuje siÄ™ tak aby mo\
na było je
odczytać patrząc od dołu lub z prawej strony rysunku (a).
Liczby wymiarowe na pochylonych liniach wymiarowych
wpisuje sie tak, jak pokazano na (b).
Liczby wymiarowe zapisuje siÄ™ tak aby mo\
na było je
odczytać patrząc od dołu rysunku (Linie wymiarowe inne ni\

odczytać patrząc od dołu rysunku (Linie wymiarowe inne ni\

poziome sÄ… przerywane).
poziome sÄ… przerywane).
WYMIAROWANIE
Znaki wymiarowe
Åšrednice wymiarujemy
poprzedzajÄ…c liczbÄ™
wymiarową znakiem Ć(fi).
Promienie łuków
wymiarujemy poprzedzajÄ…c
liczbÄ™ wymiarowÄ… znakiem
liczbÄ™ wymiarowÄ… znakiem
R
R. LiniÄ™ wymiarowÄ… prowadzi
się od środka łuku i
zakańcza się grotem tylko od
strony Å‚uku.
Grubość płaskich
przedmiotów o
nieskomplikowanych
kształtach zaznaczamy
poprzedzajÄ…c liczbÄ™
wymiarowÄ… znakiem x.
WYMIAROWANIE
Åšrednice
Wymiar średnicy w
osi obrotu
Wymiar nad liniÄ…
wymiarowÄ… od osi
do krawędzi otworu
(przekroje)
WYMIAROWANIE
Promienie R
Linia wymiarowa
prowadzona jest od
środka łuku,
zakończona grotem.
Wartość podana nad
liniÄ… ze znakiem R
liniÄ… ze znakiem R
(radius  ang.
promień).
WYMIAROWANIE
A
uki
Linia wymiarowa jest Å‚ukiem zatoczonym z
wierzchołka kąta, linie pomocnicze są przedłu\
eniami
ramion kata
Wartość wymiaru zapisuje się prostopadle do
dwusiecznej kÄ…ta (nie Å‚ukowo).