Na krawędzi wojny3 lis, 11:56
Franciszek Puchała / Polska Zbrojna
Śmigłowiec amerykańskiej marynarki wojennej HSS-1 Seabat i sowiecki okręt podwodny B-59. Morze Karaibskie, październik 1962 rok, fot. CIA / Polska ZbrojnaKryzys kubański sprawił, ze 23 października 1962 roku minister Marian Spychalski wydał dyrektywę o postawieniu sił zbrojnych PRL w stan podwyższonej gotowości bojowej.

W pierwszych dniach grudnia 1956 roku oddział Fidela Castro wylądował na Kubie. Gdy rewolucjoniści otrzymali pomoc radziecką, podjęli ofensywę partyzancką i 2 stycznia 1959 roku obalili reżim współpracującego z USA dyktatora Fulgencia Batisty. Wkrótce powstała Komunistyczna Partia Kuby i powołano komunistyczny rząd. Jesienią 1959 roku Castro zawarł umowę z ZSRR na dostawy broni i w sprawie pomocy (wysłanie doradców). Amerykanie podjęli działania, których celem było izolowanie Kuby na kontynencie oraz niedopuszczenie do podobnej rewolucji w innych częściach Ameryki Łacińskiej. Plan przygotowany przez Centralną Agencję Wywiadowczą (CIA) obejmował wyposażenie i szkolenie kubańskich uchodźców.

W kwietniu 1961 roku emigranci wspierani przez USA podjęli próbę obalenia rządu Castro (inwazja w Zatoce Świń). Wystarczyły jednak trzy dni, by siły inwazyjne zostały zniszczone przez komunistów.


CZOŁGI W BERLINIE

W tym czasie w Europie wybuchł konflikt dotyczący próby rewizji statusu Berlina Zachodniego przez ZSRR. Początkowy kryzys został szybko zażegnany. Żeby jednak zapobiec dalszym masowym ucieczkom ludności NRD do Berlina Zachodniego, 13 sierpnia 1961 roku wzdłuż granic pojawił się kordon wojsk radzieckich, Narodowej Armii Ludowej, policji i milicji robotniczej NRD. Przystąpiono do budowy zapór z drutu kolczastego i słynnego muru berlińskiego. Czołgi radzieckie i amerykańskie stanęły naprzeciw siebie gotowe do otwarcia ognia. W armiach państw Układu Warszawskiego ogłoszono stan podwyższonej gotowości bojowej. Z ostrej reakcji Zachodu wynikało, że lada chwila wybuchnie III wojna światowa. Kryzys został jednak zażegnany, ale mur berliński pozostał i stał się symbolem podziału Niemiec oraz trwającej zimnej wojny.

W tym samym roku USA rozmieściły we Włoszech 30 rakiet nuklearnych typu Jupiter, a między listopadem 1961 i marcem 1962 roku 15 w Turcji, tuż przy granicy z ZSRR.

W 1962 roku Stany Zjednoczone dysponowały arsenałem nuklearnym znacznie przewyższającym potencjał jądrowy ZSRR. Proporcje w rakietach o charakterze międzykontynentalnym wynosiły na przykład 9:1 (180:20) na korzyść USA.

W kwietniu 1962 roku władze ZSRR na prośbę Fidela Castro zgodziły się zaopatrzyć Kubę w 180 przeciwlotniczych rakiet konwencjonalnych typu ziemia-powietrze, mających ją bronić przed ewentualnym atakiem ze strony USA. Miesiąc później Nikita Chruszczow przedstawił członkom radzieckiego Komitetu Obrony projekt idący znacznie dalej: zainstalowania na Kubie 36 rakiet atomowych SS-4 o zasięgu 1,1 tysiąca mil morskich i 24 rakiet SS-5 o dwa razy większym zasięgu. Prace zaplanowano na okres od sierpnia do listopada 1962 roku. Przewidziano też budowę bazy dla radzieckich okrętów podwodnych z głowicami nuklearnymi. Rakiety SS-4 i SS-5 byłyby w stanie dosięgnąć wszystkich ważnych celów, w tym bazy bombowców strategicznych na prawie całym terytorium USA. Gdy Polska stanęła na krawędzi wojny
Mało kto wie, że 23 października 1962 roku minister Marian Spychalski wydał dyrektywę o postawieniu sił zbrojnych PRL w stan podwyższonej gotowości bojowej. Znaleźliśmy się na krawędzi wojny. Co się stało?