Unia Europejska
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce
ETAPY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
ET
APY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
lonym na 3 etapy, każdy długoS
ci 4 lat. Ograni-
Etapy integracji
Etapy integracji
czenia iloS
ciowe w handlu pomiędzy państwa-
Europejskiej
Europejskiej
mi członkowskimi zostały zasadniczo zniesione
w 1961 r. Proces redukcji ceł w obrocie wewnę-
trznym i dochodzenia do wspólnej taryfy zew-
nętrznej rozpoczął się 1 stycznia 1959 r. i trwał
do 1 lipca 1968 r. Wówczas szeS
ć państw
Przebieg procesu integracji europejskiej członkowskich Europejskiej Wspólnoty Gospo-
Przebieg
procesu
integracji
europejskiej
można zamknąć w kilku etapach: darczej utworzyło unię celną.
można zamknąć w kilku etapach:
unię celną.
1. strefa wolnego handlu
1. strefa wolnego handlu
2. unia celna Wspólna polityka handlowa wobec
2. unia celna
Wspólna
polityka
handlowa
3. wspólny rynek krajów trzecich zaczęła być realizowana po
3. wspólny rynek
4. unia gospodarcza upływie 12-letniego okresu przejS
ciowego, a
4. unia gospodarcza
5. pełna (choć z pewnymi modyfikacjami) więc od 1 stycznia 1970 r. Obejmuje ona m.in.
5. pełna (choć z pewnymi modyfikacjami)
integracja gospodarcza ustalanie wspólnej taryfy celnej, zawieranie
integracja
gospodarcza
umów celnych i handlowych, ujednolicenie na-
Niektóre etapy procesu integracyjnego rzędzi polityki eksportowej i S
rodków ochron-
Niektóre
etapy
procesu
integracyjnego
połączono w jedną całoS
ć (np. utworzenie strefy nych. Organem uprawnionym do realizacji
połączono w jedną całoS
ć (np. utworzenie strefy
wolnego handlu i unii celnej), inne - wzbogaco- wspólnej polityki handlowej, z upoważnienia
wolnego handlu i unii celnej), inne - wzbogaco-
no (np. unię gospodarczą poszerzono o unię Rady, jest Komisja Europejska. Komisja nego-
no
(np.
unię
gospodarczą
poszerzono
o
unię
walutową). Generalnie, Europa zmierza w kie- cjuje - w imieniu państw członkowskich - wszel-
walutową). Generalnie, Europa zmierza w kie-
runku S
cisłej integracji gospodarczej, w połą- kie traktaty i porozumienia handlowe, w tym
runku
S
cisłej
integracji
gospodarczej,
w
połą-
czeniu z przynajmniej częS
ciową integracją po- również w ramach Układu Ogólnego o Cłach
czeniu z przynajmniej częS
ciową integracją po-
lityczną (w sferze polityki zagranicznej, bezpie- i Handlu (GATT), obecnie - R
wiatowej Orga-
lityczną (w sferze polityki zagranicznej, bezpie-
czeństwa i obrony oraz w dziedzinie wymiaru nizacji Handlu (WTO).
czeństwa i obrony oraz w dziedzinie wymiaru
sprawiedliwoS
ci i spraw wewnętrznych).
sprawiedliwoS
ci i spraw wewnętrznych). W artykule 3 Traktatu o utworzeniu Euro-
pejskiej Wspólnoty Gospodarczej przewidzia-
l etap: Wspólny rynek (Common Market)
l etap: Wspólny rynek (Common Market) no m.in., poza utworzeniem unii celnej: znie-
sienie przeszkód w swobodnym przepływie
Wspólny rynek państw członkowskich osób, usług i kapitału; prowadzenie wspólnej
Wspólnot Europejskich powstał na mocy Trak- polityki rolnej; wspólną politykę transportową;
tatu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gos- ochronę wolnej konkurencji; zbliżenie regulacji
podarczej (EWG), podpisanego w Rzymie 25 prawnych w państwach członkowskich w stop-
marca 1957 r. przez Belgię, Francję, Holandię, niu umożliwiającym właS
ciwe funkcjonowanie
Luksemburg, Niemcy i Włochy. Traktat ten wspólnego rynku; ustanowienie Europejskiego
wszedł w życie 1 stycznia 1958 r. Funduszu Socjalnego (European Social Fund)
- w celu rozwiązywania problemów zatrudnie-
Artykuł 7 Traktatu o EWG stanowi, że nia i wzrostu standardu życiowego w pań-
wspólny rynek zostanie stworzony stopniowo, w stwach członkowskich oraz utworzenie Europej-
okresie przejS
ciowym trwającym 12 lat, podzie- skiego Banku Inwestycyjnego (European
j
e
i
k
s
j
e
p
o
r
u
E
i
i
n
U
C
B
ABC Unii Europejskiej
A
Etapy integracji Europejskiej
Etapy integracji Europejskiej
lnvestment Bank) - podstawowego instrumentu zawierającą program utworzenia rynku wewnę-
finansowego Wspólnoty, który poprzez mobiliza- trznego. Przyjęcie tego programu połączono ze
cję zewnętrznych S
rodków finansowych ułatwia jej zmianą traktatów założycielskich Wspólnot Euro-
rozwój gospodarczy. pejskich, co nastąpiło przez podpisanie 17 lutego
Jednolitego
Aktu
Euro-
1986 r. w Luksemburgu Jednolitego Aktu Euro-
Zapisy te daleko wykraczają poza ustalenia
pejskiego (Single European Act). Wszedł on w
pejskiego
(
Single
European
Act
)
tworzące wspólny rynek. Wspólna Polityka Rolna
życie 1 lipca 1987 r.
była wdrażana stopniowo, poprzez organizację
poszczególnych rynków produktów rolnych i stwo- Najważniejsze postanowienie Jednolitego
rzenie systemu podtrzymywania dochodów rolni- Aktu Europejskiego dotyczy utworzenia, do końca
ków, a do jej rzeczywistego ujednolicenia doszło 1992 r., jednolitego (wewnętrznego) rynku. Zgod-
dopiero z początkiem 1969 r. W latach 70. kraje nie z Białą księgą Komisji Wspólnot Europejskich
członkowskie Europejskiej Wspólnoty Gospodar- program budowy tego rynku zakładał przyjęcie i
czej podjęły współpracę w jeszcze innych dziedzi- wdrożenie 282 aktów prawnych. W odniesieniu
nach, m.in. w sferze polityki energetycznej, prze- do większoS
ci kwestii dotyczących rynku wewnę-
mysłowej, regionalnej, fiskalnej i walutowej. trznego wprowadzono zmianę procedury podej-
mowania decyzji przez Radę, rezygnując z zasa-
Ważnym wydarzeniem w ramach współpra- dy jednomyS
lnoS
ci na rzecz kwalifikowanej więk-
cy walutowej, które rozpoczęło proces dochodze- szoS
ci głosów. Jednolity Akt Europejski wzmocnił
nia do Unii Gospodarczej i Walutowej (Economic rolę Parlamentu Europejskiego poprzez wprowa-
and Monetary Union - EMU), było utworzenie 13 dzenie tzw. procedury współpracy, dającej Parla-
marca 1979 r. Europejskiego Systemu Walutowe- mentowi możliwoS
ć wywierania większego wpły-
Europejskiego Systemu Walutowe-
go (European Monetary System - EMS). Wprowa- wu na decyzje Rady. Kompetencje Wspólnot Euro-
go (
European Monetary System - EMS
)
dził on europejską jednostkę walutową ECU, me- pejskich zostały w Jednolitym Akcie Europejskim
chanizm wymiany i interwencji w sferze kursów rozszerzone na sferę ochrony S
rodowiska oraz po-
walutowych, a także rozmaite mechanizmy kredy- litykę w zakresie badań i rozwoju. Zajęto się także
towe na rzecz banków centralnych państw ucze- problematyką spójnoS
ci gospodarczej i społecznej
stniczących w systemie. w ramach Wspólnot, tworząc mechanizmy pomo-
cy dla krajów członkowskich o niższym poziomie
II etap. Jednolity (wewnętrzny) rynek rozwoju gospodarczego (powołano do życia Fun-
II etap. Jednolity (wewnętrzny) rynek
[The Single (internal) market] dusz SpójnoS
ci [Cohesion Fund] przeznaczony dla
[
The Single (internal) market
]
Grecji, Hiszpanii, Irlandii i Portugalii).
Postanowienia Traktatu o EWG okazały się
niewystarczające do stworzenia prawdziwie wew- Program budowy jednolitego (wewnętrzne-
nętrznego rynku. Traktat ten skupił się bowiem na go) rynku został w istotnej mierze zrealizowany
unii celnej, ustalając konkretny harmonogram do- zgodnie z ustalonym terminem, czyli do końca
chodzenia do niej, podczas gdy inne sprawy 1992 r. Do dziS
brak jest jednak niektórych, prze-
decydujące często o swobodzie konkurencji i nie- widzianych w nim regulacji, a poszczególne pań-
zakłóconym przepływie towarów, usług, kapitału stwa ociągają się z wprowadzeniem do swej naro-
i siły roboczej zostały w nim potraktowane doS
ć dowej legislacji niektórych ustaleń prawa wspól-
ogólnikowo. Bariery o charakterze technicznym notowego.
(różnorodne normy, standardy i przepisy prawne),
fiskalnym (zróżnicowane systemy podatkowe) III etap. Unia Europejska (European Union)
III etap. Unia Europejska (European Union)
i fizycznym (kontrole graniczne) nadal istniały, a
nawet uległy wzmocnieniu w niektórych, szczegól- Cel przejS
cia do wyższego etapu integracji
nie  wrażliwych dziedzinach. i utworzenia Unii Europejskiej został już nakre-
S
lony w Jednolitym Akcie Europejskim. Stosowna
W tej sytuacji Komisja WE, z inicjatywy jej decyzja zapadła podczas szczytu w Maastricht w
ówczesnego przewodniczącego Jacques a grudniu 1991 r. Traktat o Unii Europejskiej został
Delorsa, przedstawiła w 1985 r. tzw. Białą księgę podpisany również w Maastricht, 7 lutego 1992 r.,
Etapy integracji Europejskiej
Etapy integracji Europejskiej
a wszedł w życie - po ratyfikacji przez parlamenty pejski Instytut Walutowy, stanowiący zalążek przy-
narodowe i Parlament Europejski - 1 listopada szłego Europejskiego Banku Centralnego. Pań-
1993 r. stwa członkowskie zostały zobowiązane na dru-
gim etapie do zapewnienia bankom centralnym
Unia Europejska opiera się na trzech fila- pełnej niezależnoS
ci w ich działaniach statuto-
rach. Filar l, którego podstawą jest Traktat o WE, wych. Wprowadzono wielostronną procedurę na-
obejmuje dotychczasowa problematykę Wspólnot dzoru realizacji ogólnych wytycznych Rady w
Europejskich uzupełniona o nowe dziedziny, jak kwestii polityki makroekonomicznej, a w szczegól-
np. Unia Gospodarcza i Walutowa, sieci transeu- noS
ci przestrzegania dyscypliny finansowej, która
ropejskie, ochrona konsumentów i zdrowia, edu- miała sprzyjać ustabilizowaniu cen i obniżce stóp
kacja i kultura oraz obywatelstwo Unii. Utworzony procentowych. W traktacie ustalono też warunki
przez Traktat o Unii Europejskiej filar II - to posta- uczestnictwa krajów w trzecim etapie Unii Gos-
nowienia z zakresu Wspólnej Polityki Zagranicz- podarczej i Walutowej. Kraje te muszą spełniać
nej i Bezpieczeństwa, a filar III - współpraca w tzw. kryteria zbieżnoS
ci (konwergencji) dotyczące
dziedzinie wymiaru sprawiedliwoS
ci i spraw wew- rozmiarów długu publicznego, deficytu budżeto-
nętrznych. Filar l podlega tzw. kompetencji wego, poziomu inflacji, długoterminowych stóp
wspólnotowej, natomiast pozostałe dwa filary po- procentowych oraz uczestnictwa w mechanizmie
zostają w sferze współpracy międzyrządowej. kursowym Europejskiego Systemu Walutowego.
Nowa, oparta na trzech filarach struktura jest wy- Na podstawie raportów Komisji i Europejskiego
razem pogłębiających się tendencji integracyj- Instytutu Walutowego Rada Unii miała sprawdzić
nych, wykraczających poza zdominowaną zaga- przed końcem 1996 r., które z krajów spełniają
dnieniami gospodarczymi współpracę w ramach kryteria konwergencji i ewentualnie zadecydować
dotychczasowych Wspólnot Europejskich. o przejS
ciu do trzeciego etapu Unii Gospodarczej i
Walutowej, przy czym dla podjęcia tej decyzji ta-
Traktat o Unii Europejskiej (nazywany popu- kich krajów musiało być co najmniej siedem. Trzeci
larnie traktatem z Maastricht) rozszerzył ponadto
(końcowy) etap miał się rozpocząć najwczeS
niej
zakres procedury głosowania większoS
ciowego
1 stycznia 1997 r., a najpóx
niej 1 stycznia 1999 r.
na sprawy związane z ochroną konsumentów, po- Ostatecznie na szczycie UE w Madrycie w grudniu
mocą dla krajów rozwijających się, transeuropej- 1995 r. potwierdzono wolę przejS
cia do trzeciego
skimi sieciami infrastrukturalnymi oraz wybranymi
etapu EMU z początkiem 1999 r., natomiast
kwestiami z dziedziny edukacji, ochrony zdrowia,
decyzję w sprawie, jakie państwa wejdą do
polityki transportowej i ochrony S
rodowiska natu- finalnego stadium Unii przesunięto na początek
ralnego. Państwa członkowskie, z wyjątkiem Wiel- 1998 r. Wielka Brytania zastrzegła sobie w
kiej Brytanii, zobowiązały się w traktacie do reali- traktacie z Maastricht prawo nieuczestniczenia w
zacji polityki społecznej, zgodnie z zasadami
trzecim etapie EMU. Również Danii zagwaranto-
Europejskiej Karty Socjalnej (European Social
wano swobodę decyzji w tej sprawie.
Charter) przyjętej 9 grudnia 1989 r.
IV etap. Unia Gospodarcza i Walutowa
IV etap. Unia Gospodarcza i Walutowa
Traktat z Maastricht nakreS
lił S
cieżkę dojS
cia
(Economic and Monetary Union)
(
Economic and Monetary Union
)
państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej do
Unii Gospodarczej i Walutowej. Postanowiono, że 3 maja 1998 r. Rada UE uznała, że jedenaS
-
nastąpi to w trzech etapach, w ciągu 8-10 lat. cie państw członkowskich Wspólnoty (Austria, Bel-
Pierwszy etap, który rozpoczął się wraz z wejS
- gia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Ir-
ciem traktatu w życie, obejmował kroki dostoso- landia, Luksemburg, Portugalia, Niemcy i Włochy)
wawcze i liberalizacyjne, wzmocnienie koordyna- spełnia warunki przystąpienia do Unii Walutowej i
cji polityki gospodarczej (szczególnie pieniężnej) podjęła decyzję o ustanowieniu z dniem 1 czer-
oraz dokonanie przez Radę oceny postępu posz- wca 1998 r. Europejskiego Banku Centralnego. Do
Europejskiego Banku Centralnego
czególnych państw w zakresie zbieżnoS
ci gospo- końca 1998 r. przyjęto legislację konieczną dla
darczo-finansowej. Etap drugi rozpoczął się 1 sty- realizacji trzeciego etapu EMU. Z dniem 1 stycznia
cznia 1994 r. Z tą chwilą utworzony został Euro- 1999 r. nieodwołalnie usztywniono, względem
Etapy integracji Europejskiej
Etapy integracji Europejskiej
siebie oraz względem wspólnego pieniądza - tałowych. Rada Europejska na spotkaniu w Santa
euro, kursy centralne walut należących do strefy Maia da Feira w dniach 19-20 czerwca 2000 r.
euro
euro. W trzyletnim okresie przejS
ciowym euro było zaakceptowała tzw. pakiet podatkowy zapropo-
stosowane w rozliczeniach bezgotówkowych, na- nowany prze Radę ECOFIN, obejmujący kwestie
tomiast fizycznie znalazło się w obiegu począwszy związane z opodatkowaniem oszczędnoS
ci, tzw.
od 1 stycznia 2002 r. Przez dwa miesiące funkcjo- Kodeksem postępowania (Code of Conduct) w
nowało obok ważnych w tym czasie walut narod- dziedzinie podatków oraz opodatkowaniem zys-
owych. 1 marca 2002 r. euro stało się jedyną waż- ków kapitałowych. Uzgodniono, że przyjęcie sto-
ną jednostką pieniężną na terenie Unii Gospodar- sownych dyrektyw i wdrożenie całego  pakietu
czej i Walutowej. Z tą datą rozpoczęła się rzeczy- nastąpi przed końcem 2002 roku.
wista unia walutowa państw uczestniczących w
maj 2002
strefie euro.
19 czerwca 2000 r. w Santa Maria da Feira
Rada ECOFIN zebrana w nadzwyczajnym
Więcej informacji na stronach:
składzie szefów państw i rządów przyjęła raport
Historia integracji europejskiej
Komisji Europejskiej w sprawie spełnienia kryte-
http://www.europa.eu.int/abc/history/index_en.htm
riów konwergencji przez Grecję, decydując zara-
zem o zniesieniu derogacji wobec tego kraju w
Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej:
dziedzinie EMU i włączeniu Grecji do strefy euro z
Rynek Wewnętrzny
początkiem 2001 r. Kurs greckiej drachmy wobec
http://www.europa.eu.int/comm/internal_market/
euro został  usztywniony" na poziomie ówczesne-
/en/index.htm
go, aktualnego kursu centralnego. Od 1 stycznia
2001 r. do Unii Gospodarczej i Walutowej należy
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce:
zatem dwanaS
cie państw. http://www.europa.delpol.pl
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
Wraz z przejS
ciem do trzeciego etapu EMU
http://www.ukie.gov.pl
państwa biorące w nim udział przekazały kompe-
tencje w zakresie polityki pieniężnej (w tym usta-
lanie stopy procentowej) niezależnemu od rządów
i instytucji Europejskiemu Bankowi Centralnemu.
ZacieS
niono również koordynację i wzmocniono
nadzór nad polityką gospodarczą prowadzoną
przez poszczególne rządy. Traktat z Maastricht nie
przewiduje zasadniczo prowadzenia wspólnej
polityki gospodarczej przez państwa członkow-
skie EMU, jednak dalszy rozwój europejskiej inte-
gracji będzie zapewne zmierzać w tym kierunku.
Już obecnie, na mocy Traktatu amsterdamskiego
parafowanego na szczycie w Amsterdamie 17
czerwca 1997 r., a podpisanego 2 pax
dziernika
INFORMACYJNY
tegoż roku (wszedł w życie 1 maja 1999 r.),
państwa członkowskie Wspólnoty wyrax
nie zacie-
S
niają politykę w dziedzinie zwalczania bezrobo-
E UR OP E J S KI E J
cia, ochrony S
rodowiska naturalnego oraz ochro-
ny interesów konsumentów i zdrowia publicznego.
Punkt Informacyjny Unii Europejskiej
Punkt Informacyjny Unii Europejskiej
Zmierza się też do dalszej harmonizacji polityki
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce
ul. Emilii Plater 53, 00-113 Warszawa
fiskalnej, szczególnie w sferze podatków poS
re-
tel.: [phone]; fax: [phone]
dnich, podatku dochodowego płaconego przez
e-mail: [e-mail]
przedsiębiorstwa oraz podatku od zysków kapi- www.europa.delpol.pl
U N I I
PUN
K
T
PUN
K
T