Wykład VIII - 19.04.2011
Specyfiki I rozszerzenia WE (1973):
- DominujÄ…ca rola Wielkiej Brytanii,
- Duże zróżnicowanie kandydatów pod względem rozwoju gospodarczego,
- Niechęd krajów kandydackich do wspólnej zewnętrznej taryfy celnej,
- EFTA.
Specyfika II rozszerzenia WE (1981):
Do Wspólnot przystępuje Grecja. Ma za sobą trudny okres dyktatury. Lata '70 były okresem demokratyzacji. Odsunięto junte
"czarnych półkowników". Grecja oczekiwała:
- Wzmocnienia systemu demokratycznego i konsolidacji instytucji demokratycznych,
- Wyjście z długoletniej izolacji politycznej wywołanej dyktaturą wojskową,
- Modernizacja zacofanego przemysłu i rolnictwa,
- Dostęp do nowych rynków zbytu dla krajowej produkcji.
Nie zadecydowały tutaj względy gospodarcze. PKB per capita Grecji wynosił jedynie 40% - kraj znacząco biedniejszy od Irlandii.
O przyjęciu zadecydowały względy polityczne. Grecja była największy światowym armatorem. Minusem był stan greckiego rolnictwa .
Jednak w tym przypadku produkowano wiele takich produktów, które w niedostatecznej ilości były produkowane w pozostałych
krajach (oliwa, winogrona, cytrusy).
Negocjacje z Grecją trwały długo - od 7 do 9 lat. W momencie trwania negocjacji, powstało zniechęcenie do nich. Zaczęło spadad
poparcie dla tej koncepcji. Wynikało to z uwagi na kwestie gospodarcze (opóz
nienie rozwojowe Grecji) i polityczne (konflikt
cypryjski).
Sytuacja Unii pod drugim rozszerzeniu:
- Bezrobocie - 9,2%
- Inflacja - 11%
- Spadek PKB o 0,5%
III rozszerzenie - 1986 rok:
Rozszerzenie o Hiszpanię i Portugalię. W 1985 przyjęto Białą Księgę a w 1986 przyjęto Jednolity Akt Europejski.
Założenia były podobne jak w przypadku Grecji:
- Dołączenie na stałe o grona zachodnich demokracji,
- Demontaż pozostałości totalitarnych reżimów,
- Wyjście z kryzysu gospodarczego,
- Przyspieszenie tempa rozwoju gospodarczego i podniesienie stopy życiowej społeczeostwa,
- Zwiększenie napływu zagranicznego kapitału,
O rozpoczęciu negocjacji zadecydowały kwestie polityczne: perspektywa powiększenia obszaru stabilnej demokracji na kontynenci e
i wzrostu znaczenia Wspólnot w Europie Południowej. Negocjacje akcesyjne trwały prawie 10 lat - spowodowane było to faktem, że
Hiszpania i Portugalia nie przystępowały nie do Unii Celnej lecz z koniecznością przystosowania się do jednolitego rynku
wewnętrznego.
Największe problemy w negocjacjach:
- Niewielki stopieo otwarcia gospodarek oraz wysoki poziom protekcjonizmu handlowego kandydatów,
- Wysoki udział rolnictwa w zatrudnieniu i tworzeniu PKB,
- Znaczne bezrobocie - szczególnie dotkliwe w Hiszpanii (sięgało nawet 20%),
- Administracja Publiczna nie była przystosowana do wymogów Wspólnotowych.
Hiszpania przystąpiła 1 stycznia 1986 roku. PKB na koniec 1992 roku PKB stanowił 80% przeciętnego dochodu w WE (w 1986 roku ten
poziom wynosił jedynie 49% średniej unijnej) - wzrost pięciokrotny. W latach 1986-1990 - 1,75 mln nowych miejsc pracy. Stopa
inflacji spadła z 10% do 5% w 1993 roku. Nastąpił oczekiwany napływ zagranicznego kapitału.
Portugalia przystąpiła 1 stycznia 1986 roku. Znaczny napływ inwestycji zagranicznych i dzięki temu PKB wzrósł od 2 do 3%.
Zainwestowano 3,7 miliarda USD na modernizację przemysłu, gospodarki rolnej i rozbudowę infrastruktury. Sprawnie i dobrze
przeprowadzono infrastrukturę. Portugalia była najbiedniejszym krajem, który przystąpił wówczas do WE (23% średniej unijnej
per capita - porównywalne z PKB krajów biednych ze wschodniego rozszerzenia). Portugalia miała największy przyrost PKB - wzrósł
on w ciągu kilku lat ośmiokrotnie (konwergencja - niwelowanie poziomów różnicy w rozwoju gospodarczym). Znacząco spadło
bezrobocie i inflacja.
Wpływ akcesji Grecji, Hiszpanii i Portugalii:
- Zwiększenie potencjału ludnościowego Wspólnot o 22%,
- Powiększenie wielkości dochodu narodowego o 10%,
- Wzrost liczby ludności zatrudnionych w rolnictwie o 57%,
- Wzrost liczby bezrobotnych o 30%,
- Zwiększenie liczby ludności o PKB per capita niższym niż 25% średniego dochodu w całej Wspólnocie z 24 do 65 milionów.
"Ciche Rozszerzenie" Wspólnot Europejskich:
Integracja Europejska Strona 1
Nie było żadnych obszarów negocacjynych oraz zgodny wszystkich krajów członkowskich. Chodzi o zjednoczenie Niemiec - 3
paz
dziernika 1990 roku terytorium RFN powiększyło się o 6 nowych landów, czyli faktycznie włączono NRD do RFN (Berlin jako sz ósty
Land). Wspólnoty uznały, że nie są wymagane formalne negocjacje.
Wpływ rozszerzenia Niemiec na gospodarkę NRD:
- Wskaz
nik PKB per capita kształtował się na poziomie 38% RFN,
- Ludnośd landów wschodnich stanowiła 20% mieszkaoców Niemiec, lecz wytwarzała tylko 8% niemieckiego PKB,
- Wydajnośd pracy w nowych landach wynosiła ona około 50% zachodnioniemieckiej.
- W 1991 roku produkcja przemysłowa w byłym NRD spadła o 55,7% w porównaniu z rokiem 1989,
- W roku 1994 przemysł wschodnioniemiecki wytwarzał tylko 40% poziomu produkcji sprzed zjednoczenia,
- Z prawie 10mln osób, zatrudnionych w NRD w 1989 roku, pozostało w roku 1993 nieco ponad 6 mln (spadek o 37%).
Czynniki, przemawiające za rozpoczęciem przez kraje EFTA negocjacji akcesyjnych:
EFTA to "przedsionek" Unii Europejskiej. W latach 1993-1994, toczyły się negocjacje z Austrią, Szwecją, Norwegią i Finlandią.
Norwegia, ze względu na sprzeciw społeczeostwa, ciągle jest poza Unią.
żð Czynniki wewnÄ™trzne - w latach '90 podjÄ™to decyzjÄ™ o utworzeniu Unii Europejskiej. ZwiÄ™kszyÅ‚ siÄ™ zakres współpracy krajów
członkowskich i ochrony rynku (II i III filar). Członkowie EFTA, którzy przystępowali, musieli respektowad unijne prawo.
żð Czynniki zewnÄ™trzne - kraje wschodnie stopniowo negocjowaÅ‚y różne stopnie umów z UniÄ… EuropejskÄ… (poczÄ…tkowo byÅ‚y to
Polska, Czechosłowacja i Węgry)
Integracja Europejska Strona 2