Kamieniołom zlepieńca zygmuntowskiego
w Chęcinach - Czerwonej Górze
Radom Kielce
Lokalizacja:
województwo S
więtokrzyskie
powiat kielecki
gmina Chęciny
miejscowoS
ć Chęciny
5632
Rejon geograficzny:
Wyżyna Małopolska
Wyżyna Kielecka
Góry R
więtokrzyskie
Jednostka geologiczna:
Góry R
więtokrzyskie
synklina gałęzicko-bolechowicka
4466
Kraków
Na południowym zboczu Czerwonej Góry (328 m oraz rzadziej dolomity. Widoczne są też fragmenty kalcytów
n.p.m.), w S
rodkowej częS
ci Grzbietu Bolechowickiego, typu  różanki i brunatnych utworów naciekowych. Opisane
znajduje się jeden z najstarszych kamieniołomów w Górach otoczaki tkwią w masie detrytycznej typu matriks, która
R
więtokrzyskich - kamieniołom Zygmuntówka. Początki tworzy drobnoziarniste spoiwo składające się z mikrytu
eksploatacji słynnego, pociętego żyłkami kalcytu zlepieńca (kryształy kalcytu nie przekraczające tysięcznych częS
ci
sięgają XVI wieku. Z tutejszego wyrobiska wycięto blok milimetra), miejscami neosparytu (zrekrystalizowanego
skalny, z którego wykonano pierwszą kolumnę króla Zyg- mikrytu) oraz minerałów ilastych. Obecne są też tlenki
munta III Wazy, wzniesioną w XVII wieku na Placu Zamko- i wodorotlenki żelaza nadające spoiwu brunatno-czerwony
wym w Warszawie. kolor. Występuje tu też niewielka iloS
ć spoiwa typu cement
1 Opisywany kamieniołom znajduje się w odległoS
ci zale- (głównie kalcytowego) pochodzenia hydrotermalnego,
dwie 0,5 km od drogi krajowej nr 7 (Warszawa  Kielce  Kra- zwłaszcza wzdłuż stref horyzontalnych.
ków), w pobliżu miejscowoS
ci Chęciny. Odsłaniające się na Powstanie tego typu osadów związane jest z grawitacyjny-
Czerwonej Górze górnopermskie, a dokładniej cechsztyńskie mi (kohezyjnymi) spływami materiału okruchowego o różnej
osady zlepieńcowate powstały ok. 299-270 mln lat temu. gęstoS
ci, z przewagą rumoszu i mułu. Charakter wykształcenia
2 Skały tworzące S
ciany nieczynnego kamieniołomu występują osadów jest typowy dla S
rodowisk stożków aluwialnych,
w ławicach o gruboS
ci do 5 m, zapadających pod kątem kilku rozwijających się w klimacie suchym i półsuchym.
stopni w kierunku południowym. Warstwy zlepieńca zostały Obiekt jest nieczynnym wyrobiskiem odkrywkowym
pocięte licznymi uskokami o przebiegu południkowym, a i znajduje się na obszarze Chęcińsko-Kieleckiego Parku Kra-
szczeliny powstałe pomiędzy skrzydłami uskoków zostały jobrazowego, w którym występują odsłonięcia skał wszyst-
wtórnie wypełnione żyłami kalcytu zwanego  różanką . W kich okresów geologicznych od kambru po czwartorzęd.
S
cianie południowo-zachodniej widoczne są silnie rozwinięte Malownicze położenie tego miejsca i sąsiedztwo z terenami
zjawiska krasowe, związane z wymywaniem i rozpuszczaniem leS
nymi zachęcają do spędzenia tu czasu i jednoczeS
nie
skał węglanowych. do zwiedzenia jednego z najstarszych kamieniołomów
Zlepieńce należą do skał grubookruchowych  S
rednice w Górach R
więtokrzyskich. Można tu zobaczyć interesującą
3 występujących w nich otoczaków najczęS
ciej mieszczą się formację geologiczną, struktury sedymentologiczne, formy
w granicach 3-6 cm, choć spotkać można ziarna mające tektoniki nieciągłej, skutki procesów hydrotermalnych
rozmiary nawet do 80 cm. Litologicznie otoczaki te są ciem- i zjawiska krasowe. Obiekt posiada wysokie walory nauko-
noszarymi i szaroróżowymi wapieniami wieku dewońskiego, wo-poznawcze.
pochodzącymi z bezpoS
redniego podłoża zlepieńców. Spo- Przez obiekt przechodzi czerwony szlak (Chęciny - Góra
radycznie wS
ród ziarn zlepieńców zidentyfikować można Zelejowa - Zygmuntówka - Jaskinia Raj - Słowik - Góra
wapienie zdedolomityzowane, czarne wapienie mikrytowe Karczówka - Kielce).
204
Chęciny
The Zygmuntówka conglomerate quarry in
cal features can be studied. The fabric of conglomerates
Chęciny-Czerwona Góra
consists of (mostly) limestone and dolomite fragments
cemented with detrital matrix. The rock is of Zechstein
The quarry in Zygmuntówka belongs to the oldest
age (299-270 Ma) and originates from cohesive flows of
in the whole Holly-Cross Mts. Since the XVIth century
detrital material in the system of cone-shaped delta. The
conglomerates have been extracted from layers up to 5
site is of high scientific value and belongs to the protected
meters thick. The layers are cut by faults which fissures
area of the landscape park. The red touristic trail passes
are filled with calcite. Numerous karst forms, sedimentary
structures, faults, hydrothermal processes and petrologi- by the quarry.
1
2 3
Wybrana literatura: 89, 206, 207, 306, 378,
Autorzy karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:
438, 462, 477
M. Kuleta, S. Zbroja (2005)
205