2009-12-07
Stan techniczny instalacji mieszkaniowych w Polsce
Przyczyny, dla których instalacje sprzed 1995 r.
nie odpowiadają współczesnym wymaganiom:
Okres technicznej sprawności instalacji elektr. - około 30 lat.
" powszechnie stosowano przewody o żyłach aluminiowych
Jest on dłuższy, niż okres wprowadzania zmian norm i
(względy oszczędnościowe) i o przekrojach 1.5 mm2,
przepisów związanych z postępem techniki.
wyższe straty energii niż w przewodach miedzianych, mniejsza
Nie ma problemu, gdy instalacje można łatwo przystosować
trwałość, mniejsza niezawodność (bezpieczeństwo !),
do nowych wymagań. Gorzej, gdy różnice dotyczą spraw
zasadniczych, a ich usunięcie staje się trudne technicznie " przewody miedziane stosowano rzadko, a ich przekrój nie
i bardzo kosztowne. przekraczał 6 mm2,
Taką właśnie sytuację mamy obecnie w Polsce.
zużycie miedzi na 100 m2 powierzchni mieszkalnej w 1995 r.:
Polska - 12,5 kg Europa - 30 kg USA - 53 kg
Instalacje elektryczne wykonane do 1995 r. zgodnie z
" stosowano sieci i instalacje typu TN-C (4-żyłowe w części
ówczesnymi przepisami nie odpowiadają współczesnym
trójfazowej i 2-żyłowe w części jednofazowej),
wymaganiom.
KONIECZNOŚĆ MODERNIZACJI INSTALACJI MIESZKANIOWYCH1
2
Instalacja elektryczna w przeciętnym mieszkaniu
" mostkowano przewód neutralny z zaciskiem (kołkiem)
ochronnym w gniazdkach wtyczkowych,
" zbyt mała moc obliczeniowa na mieszkanie (4 kW) i zbyt
małe współczynniki jednoczesności  niewystarczające
przekroje i obciążalności prądowe przewodów do obecnych
obciążeń,
" zbyt mała liczba obwodów odbiorczych w mieszkaniu
niezgodnie
(zazwyczaj tylko dwa),
z normami
" przestarzała aparatura łączeniowa i zabezpieczająca,
" niestosowanie wyłączników różnicowo-prądowych jako
urządzeń ochrony przeciwporażeniowej.
3 4
Zagrożenia i ograniczenia związane z istniejącym stanem instalacji
Zagrożenia i ograniczenia związane z istniejącym stanem
mieszkaniowych (kontynuacja):
instalacji mieszkaniowych:
" możliwość porażenia wskutek zamiany przewodów L i PEN
" upalenie lub uÅ‚amanie przewodu ochronno-neutralnego Ä…ðmożliwe
w gniazdach wtyczkowych podczas napraw,
porażenie prądem przy całkowicie sprawnych urządzeniach elektrycznych,
230 V
ok.
! !
5 6
230 V
1
2009-12-07
Zagrożenia i ograniczenia związane z istniejącym stanem instalacji
Niektóre wymagania dot. nowoczesnych instalacji elektrycznych
mieszkaniowych (kontynuacja):
zapewniających komfort i bezpieczeństwo użytkowania:
" duża awaryjność instalacji (upalenia i ułamania przewodów w zaciskach
" stosowanie przewodów miedzianych, a nie aluminiowych, o dużej
gniazd, puszek rozgałęz
nych, łączników),
obciążalności prądowej (przewidywanej w perspektywie nawet 30 lat),
np. przewody wlz nie mniejsze niż 10 mm2
" niebezpieczeństwo pożaru wskutek przeciążeń przewodów,
" stosowanie układu z osobnym przewodem ochronnym PE
" niemożliwość zainstalowania wyłączników różnicowo-prądowych
(czyli układ TN-C-S)
(bo brak wydzielonego przewodu PE),
" duża liczba obwodów odbiorczych (5 7 w dużych mieszkaniach)
" niemożliwość przyłączenia nowych odbiorników energii zwłaszcza o
" duża liczba obwodów wydzielonych (kuchenka, pralka, zmywarka,
większych mocach znamionowych,
podgrzewacz wody itd.)
" duże straty energii w przewodach zasilających
" duża liczba gniazd wtyczkowych (3 5 w pokojach, 7 9 w kuchni)
(małe przekroje = duże rezystancje = straty energii),
i wypustów oświetleniowych (po 2 3 w każdym pomieszczeniu)
" konieczność stosowania rozgałęziaczy i przedłużaczy " wyłączniki różnicowo-prądowe jako zabezpieczenia przeciwporażeniowe
(oprócz uciążliwości - zagrożenie przeciążeniem przewodów).
7 8
Zasada działania wyłącznika różnicowo-prądowego
Parametry wyłączników:
" prąd znamionowy ciągły IN
(od 6 do 125 A)
" prąd różnicowy I
N
(10, 30, 100, 300, 500 mA)
9 10
Niektóre przypadki zagrożeń i zasada działania ochrony
Instalacja spełniająca współczesne wymagania norm i przepisów
przeciwporażeniowej z zastosowaniem wyłączników różnicowo-prądowych
11 12
2
2009-12-07
Inne zabezpieczenia instalacji elektrycznej Zasada działania wyłącznika automatycznego
wyłącznik nadprądowy
(potocznie - bezpiecznik automatyczny)
dawniej obecnie
stosowany dawniej
bezpiecznik topikowy
Wyzwalacz elektromagnetyczny:
1 - rdzeń elektromagnesu
2 - cewka elektromagnesu
3 - sprężyna
4 - zamek wyłącznika
13 5 - styki główne 14
Charakterystyki pasmowe wyłączników Izolowane przewody elektryczne
instalacyjnych nadprÄ…dowych typu B, C i D
Budowa:
- Granica zadziałania termicznego:
- żyła przewodu umożliwia przepływ prądu przy możliwie jak najmniejszych
od 1,13 do 1,45 krotności prądu
stratach.
znamionowego wyłącznika .
2
- Obszar zadziałania wyzwalaczy Obecnie w instalacjach o przekroju żyły do 6 mm stosuje
elektromagnetycznych: rysunek. się wyłącznie miedz
.
Przeznaczenie:
- izolacja żył niedopuszczanie do kontaktu otoczenia z żyłą
" B - do zabezpieczenia obwodów
(tworzywa sztuczne, guma, przędza, lakier)
oświetleniowych, gniazd wtykowych,
" C - do zabezpieczenia przed
- powłoki ochronne ochrona żyły i izolacji przed uszkodzeniem mechanicznym
skutkami zwarć i przeciążeń urządzeń
oraz korozyjnym oddziaływaniem środowiska
elektroenergetycznych o dużych
prÄ…dach rozruchowych (silniki,
transformatory),
" D - zabezpieczenie urządzeń o
W systemie sieciowym TN-S instalacja powinna być wykonana z przewodów:
bardzo dużych prądach rozruchowych
" w instalacji 1-fazowej : 3 żyłowych
(silniki o ciężkim rozruchu,
(przewód ochronny, neutralny, fazowy)
transformatory, grupy lamp
" w instalacji 3-fazowej : 5 żyłowych
oświetleniowych).
(w tym trzy przewody fazowe).
15 16
W celu wyróżnienia poszczególnych żył w przewodach wielożyłowych stosuje się różne
Mieszkaniowe przewody instalacyjne
barwy izolacji. Ściśle określone kolory zostały przypisane tylko następującym żyłom:
" PE - przewód ochronny, kolor żółtozielony
" N - przewód neutralny, kolor niebieski (jasnoniebieski),
podłącza się go zwykle do prawego styku gniazdka elektrycznego
" L1, L2, L3 - przewody fazowe, dowolne różne kolory, z wyjątkiem
wyżej wymienionych.
Przekroje przewodów, jakie należy stosować, uzależnione są od różnych czynników:
" rodzaju zasilanego obwodu (mocy odbiorników),
" sposobu prowadzenia instalacji (w tynku, na tynku, w rurkach,
w korytkach, w listwach instalacyjnych),
" długości instalacji,
" rodzaju pomieszczenia, w którym instalacja jest układana
(wilgoć, temperatura, zagrożenie wystąpienia pożaru czy wybuchu).
17 18
3
2009-12-07
Niektóre oznaczenia przewodów
Oznaczenie przewodu - składa się z liter i cyfr.
Duże litery Małe litery
Litera określa:
A - żyła aluminiowa a - oplot odporny na wpływy
" przeznaczenie przewodu atmosferyczne i chemiczne
D - drut
c - izolacja ciepłoodporna
F - linka stalowa, uzbrojenie stalowe
" materiał żyły i sposób jej wykonania (drut, linka)
d - przewód odporny na wpływy atmosf.
G - izolacja gumowa
" materiał izolacji żyły
g - przewód giętki
K - kabel elektroenergetyczny
o - przewód okrągły
" rodzaj i materiał powłoki L - linka
p - przewód płaski
M - przewód mieszkaniowy
t - przewód wtynkowy
W - przewód warsztatowy
Cyfra:
w - przewód na wysokie napięcie
Y - polwinit
YKY - kabel z miedzianymi żyłami, z
pierwsza cyfra = dopuszczalne napięcie pracy przewodu
izolacją i powłoką polwinitową
druga cyfra = liczba i przekrój żył
X - polietylen
znormalizowane przekroje w mm2 :
Np. DY-250 3x1,5
0.35 0.5 0.75 1 1.5 2.5 4 6 10 16 25 35 50 70 95
LYgd 1x6
19 20
ALY-750 3x16
4