LOGIKA PRAWNICZA
dr Justyna Karazniewicz
I LOGIKA JAKO NAUKA
1. PODZIAA LOGIKI:
a. Metodologia nauk.
b. Logika formalna określone prawidłowości zachodzące między zdaniami i nazwami.
c. Semiotyka:
semantyka opisuje stosunki zachodzące między znakami a rzeczywistością
syntaktyka wzajemne relacje pomiędzy poszczególnymi znakami
pragmatyka wzajemne relacje pomiędzy podmiotami nazywającymi określone rzeczy
metanauka nauka o metodach, którymi dana nauka się posługuje
2. FUNKCJE LOGIKI:
a. konstrukcyjna istota jest to by budować dobre prawo, by norma była zgodna z zasadami logiki
b. interpretacyjna polega na tym, aby dobrze skonstruowane prawo interpretować zgodnie z
zasadami logiki
c. komunikacyjna przekazywanie określonych treści zgodnie z zasadami logiki
d. porządkująca
e. pragmatyczna
f. dydaktyczna przekazywać wiedzę stosując zasady logiki
g. psychologiczna jeżeli działamy z zasadami logiki nie denerwujemy się, czujemy się pewnie
II OGÓLNE WIADOMOŚCI O JZYKU JAKO SYSTEMIE ZNAKÓW
1. POJCIE ZNAKU:
Znak dostrzegalny układ rzeczy czy zjawisko spowodowane przez kogoś ze względu na to, iż jakieś
wyraznie ustanowione czy zwyczajowo ukształtowane reguły nakazują wiązać z tym układem rzeczy czy
zjawiskiem myśli określonego typu.
Substrat materialny znaku może być:
a. trwały (napis, znak drogowy)
b. nietrwały (błysk światła, słowa)
Aby substrat był znakiem musi być:
c. Kontekst
d. Twórca
e. zamiar wytworzenia znaku (świadomie)
Odbiorca to osoba do której skierowana jest informacja i potencjalnie ją odbiera. Odbiorca znaku
zawsze musi być, choć nie zawsze rzeczywisty. Odbiorca znaku musi znać reguły znaczeniowe.
2. KATEGORIE SYNTAKTYCZNE
Funktor wyraz czy wyrażenie, który nie jest zdaniem ani nazwą, lecz służy do wiązania jakichś wyrażeń
w wyrażenia bardziej złożone.
Rodzaje funktorów:
a. zdaniotwórcze (z/n)
b. nazwotwórcze (n/n)
c. funktorotwórcze (z/n//z/n)
3. ROLE SEMIOTYCZNE WYPOWIEDZI:
a. rola opisowa (opisuje daną rzeczywistość)
b. rola ekspresywna ( wyrażanie przeżyć, uczuć, pragnień)
c. rola sugestywna ( wypowiedzi rozkazujące, nakazujące)
d. rola performatywna (dokonywanie aktów formalnych w społeczeństwie)
III NAZWY
Nazwa jest to wyraz albo wyrażenie rozumiane jednoznacznie, które nadaje się na podmiot lub orzecznik
orzeczenia imiennego w zdaniu. Nazwy dzielimy na proste i złożone.
1. PODZIAA NAZW:
a. konkretne takie nazwy, które są znakami rzeczy (stół), albo osób (sędzia), ewentualnie
czegoś, co sobie wyobrażamy jako rzecz lub osobę (kwiat paproci, nimfa),
b. abstrakcyjne takie nazwy, które nie są znakami rzeczy czy osób ani czegoś, co sobie jako rzecz czy
osobę wyobrażamy. Wskazują one na pewną cechę wspólną wielu przedmiotom (białość), na pewne
zdarzenie czy stan rzeczy (płacz, kradzież) albo na pewien stosunek między przedmiotami
(braterstwo),
c. indywidualne takie nazwy, które służą do oznaczania poszczególnych, tych a nie innych
przedmiotów, nie przypisując przez to danemu przedmiotowi takich czy innych
właściwości wyróżniających go,
d. generalne takie nazwy, które odnoszą się do wszelkich przedmiotów danego rodzaju
(budynek, krzesło, wydział prawa),
e. zbiorowe / niezbiorowe to takie nazwy, których desygnatami są nie poszczególne rzeczy,
lecz takie przedmioty, które traktujemy jako agregaty złożone z poszczególnych rzeczy,
f. równoważne posiadają ten sam zakres (stolica Polski, Warszawa),
g. równoznaczne posiadają tą samą treść (grzywna i kara pieniężna),
h. proste / złożone.
2. DESYGNAT NAZWY:
Przedmiot, którego dana nazwa jest znakiem.
3. TREŚĆ NAZWY:
Treścią jakiejś nazwy generalnej nazywamy taki zespół cech, na podstawie którego osoba używająca danej
nazwy we właściwy dla danego języka sposób gotowa jest uznać jakiś dowolny przedmiot za desygnat tej
nazwy, jeśli stwierdzi w nim te cechy łącznie, a przy stwierdzeniu braku którejś z nich odmówić mu
charakteru desygnatu tej nazwy.
a. Cechy konstytutywne - cechy istotne, niezbędne do określenia danego przedmiotu
b. Treść leksykalna - nazwa słownikowa
c. Supozycja rola znaczeniowa
Rodzaje supozycji:
d. prosta nazwa taka może być używana w wypowiedzi jako znak dla poszczególnego
przedmiotu tego właśnie rodzaju, jako znak dla określonego desygnatu tej nazwy,
e. formalna wyraz może być nazwą dla całego gatunku przedmiotów,
f. materialna użycie jakiegoś wyrazu jako znaku dla niego samego.
4. ZAKRES NAZWY
To klasa wszystkich desygnatów danej nazwy.
Ze względu na to, ile desygnatów obejmuje zakres danej nazwy rozróżniamy nazwy:
a. ogólne mają więcej niż jeden desygnat (szafa, żołnierz)
b. jednostkowe mają tylko jeden desygnat (Adam Mickiewicz)
c. puste wcale nie mają desygnatu (syn bezdzietnej matki)
IV STOSUNKI MIDZY ZAKRESAMI NAZW
1. RODZAJE STOSUNKÓW:
a. zamienności (S = P)
b. podrzędności (S < P)
c. nadrzędności (S > P)
d. krzyżowania się (S / P)
e. wykluczania ( S P)
sprzeczności (sędzia, nie-sędzia)
przeciwieństwa (słowik, osioł)
V DEFINICJE
Definicja realna jest to zdanie podające taką charakterystykę pewnego przedmiotu czy też przedmiotów
jakiegoś rodzaju, którą tym i tylko tym przedmiotom można przypisać. Jest wypowiedzią pierwszego stopnia.
Definicja nominalna jest to wyrażenie w ten czy inny sposób podające informacje o znaczeniu jakiegoś słowa
lub słów.
1. PODZIAA DEFINICJI:
a. ze względu na ich zadania:
sprawozdawcza wskazuje jakie znaczenie ma czy też miał kiedyś definiowany wyraz
w pewnym języku
projektująca ustala znaczenie jakiegoś słowa na przyszłość, w projektowanym sposobie
mówienia
konstrukcyjna jeżeli ustala znaczenie pewnego wyrazu na przyszłość nie licząc się
z dotychczasowym znaczeniem tego wyrazu, gdy jakieś w ogóle przedtem posiadał
regulująca jeśli ustala na przyszłość wyrazne znaczenie pewnego wyrazu licząc się
jednak z dotychczasowym, niedostatecznie określonym, znaczeniem tego wyrazu
b. ze względu na ich budowę:
równościowa składa się z definiendum, zwrotu łączącego oraz definiens.
Stylizacja słownikowa pewien wyraz czy wyrażenie ma takie samo znaczenie, jak
wskazywane drugie wyrażenie. Definiendum i definiens są w supozycji materialnej.
Stylizacja semantyczna pewien wyraz czy wyrażenie oznacza takie a takie przedmioty
lub odnosi się do takich a takich cech, zdarzeń czy stosunków. Definiendum występuje
w supozycji materialnej.
Stylizacja przedmiotowa wskazuje znaczenie wyrazu definiowanego mówiąc o
cechach tego, do czego wyraz definiowany się odnosi, albo wymieniając gatunki
przedmiotów, które obejmuje dany rodzaj.
2. WARUNKI POPRAWNOŚCI DEFINICJI:
Błędy w tworzeniu definicji:
a. ignotum per ignotum (nieznane przez nieznane)
b. idem per idem (to samo przez to samo) błędne koło bezpośrednie
c. błędne koło pośrednie A=B, B=C, C=A
d. definicja za szeroka jeżeli zakres definiensa obejmuje także jakieś przedmioty nie należące do
zakresu definiendum (prokurator to pracownik prokuratury)
e. definicja za wąska zakres definiensa nie obejmuje wszystkich przedmiotów należących
do zakresu definiendum
f. błąd przesunięcia kategorialnego zakresy definiensa i definiendum wykluczają się
(wybuch to taka rzecz...)
VI PODZIAA LOGICZNY
1. Wyczerpujący podział zakresu nazwy jeśli każdy z desygnatów nazwy, której zakres dzielimy, może
być zaliczony do jakiegoś wyróżnionego członu podziału.
2. Rozłączny podział zakresu nazwy jeśli żaden z desygnatów nazwy, której zakres dzielimy, nie może
być zaliczony do dwóch członów podziału naraz.
3. Podział dychotomiczny podział, który w obrębie zakresu dzielonego wyróżnia klasę
przedmiotów posiadających pewną cechę i klasę przedmiotów, które tej cechy nie posiadają.
4. Podział logiczny naturalny to taki, przy którym w każdym członie podziału grupują się przedmioty
pod wieloma ważnymi dla nas względami podobne, a niepodobne na ogół do przedmiotów z innego
członu podziału.
5. Podział logiczny sztuczny to taki, przy którym do jednego członu podziału trafiają przedmioty
podobne pod jakimś jednym tylko względem, a pod wieloma innymi nie podobne do siebie.
6. Klasyfikacja wielostopniowy podział logiczny
7. Wyróżnianie typów przedmiotów rozważanie w jakim stopniu przedmioty z pewnego zbioru mają cechy
zbliżone do przedmiotu o interesujących nas cechach.
8. Partycja wyróżnianie części składowych pewnego przedmiotu
VII ZDANIE
Zdanie w sensie logicznym wyrażenie jednoznacznie stwierdzające, na gruncie reguł danego języka, iż tak
a tak jest albo że tak a tak nie jest.
Zdarzenie stan rzeczywistości w danym momencie
Stan rzeczy stan rzeczywistości w pewnym okresie czasu
Wartość logiczna zdania ma charakter obiektywny.
1. SPOSOBY PRZYDZIELANIA WARTOŚCI:
a. zdania analityczne prawdziwe ze względu na użycie słów
b. zdania wewnętrznie kontradyktoryczne fałszywe ze względu na użycie słów
c. zdania syntetyczne trzeba sprawdzić czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe
Probierz prawdziwości sprawdzian rzeczywistości, odpowiada na pytanie czy zdanie jest prawdziwe czy
fałszywe
Wypowiedz zdaniowa niezupełna wyrażenie, które wprawdzie na gruncie danego języka nie jest
zdaniem w sensie logicznym, lecz o tyle spełnia rolę zdania w sensie logicznym, o ile słuchacz zdaje sobie
sprawę z pewnych domyślnych uzupełnień wypowiedzi, pominiętych przez mówiącego. Ze zdaniem łączą
je funkcje stwierdzania rzeczywistości. Potrzebny jest kontekst.
2. FUNKCJE ZDANIOWE:
Funkcje zdaniowe wyrażenie opisowe charakteryzujące się tym, że zawiera zmienne, same nie
ma wartości logicznej.
Sposoby budowania funkcji:
a. konkretyzacja funkcji
b. kwantyfikowanie funkcji
3. PODZIAA ZDAC ZE WZGLDU NA BUDOW:
a. proste i złożone
złożone (wyróżnia się co najmniej jedno zdanie
proste) o zdanie + zdanie
o zdanie + funktor zdaniotwórczy
proste (wyróżnia się tylko jedno zdanie)
b. złożone
koniunkcyjne (charakteryzują się funktorem i )
alternatywne (charakteryzują się funktorem lub )
alternatywa rozłączna (charakteryzują się funktorem albo )
warunkowe (charakteryzują się wyrażeniem jeżeli... to... )
równoważnościowe (charakteryzują się wyrażeniem zawsze i tylko jeżeli )
negatywne (charakteryzują się wyrażeniem nieprawda, że... )
c. proste
podmiotowo-orzeczeniowe
o podmiot + zwykłe orzeczenie (a ma własność b)
podmiotowo-orzecznikowe
o podmiot + orzeczenie imienne (a jest b)
d. podmiotowo orzecznikowe
egzystencjalne (stwierdzają o istnieniu, nieistnieniu)
atomiczne (nazwy indywidualne i generalne)
subsumpcyjne (zawieranie się nazw)
e. subsumcyjne
kryterium ilościowe
o ogólne (każde S jest P)
o szczegółowe (niektóre S jest P)
kryterium jakościowe
o twierdzące
o przeczące
4. ODPOWIEDNIKI ZDANIA W NASZEJ ŚWIADOMOŚCI:
a. Wydawanie sądu żywienie ugruntowanego przeświadczenia, że tak a tak jest czy też tak
a tak nie jest.
b. Przypuszczenie nie mamy ustalonego przeświadczenia, że tak jest, jak głosi zdanie, lecz
tylko skłonność do przyjmowania, że tak jest.
c. Kłamanie wypowiadanie zdania wbrew swoim przeświadczeniom
VIII OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA LOGIKI FORMALNEJ
1. DZIAAY LOGIKI FORMALNEJ:
Logika formalna zajmuje się badaniem związków zachodzących pomiędzy zdaniami. Nie interesuje ją
nic poza treścią.
Działy logiki formalnej:
a. teoria nazw
b. teoria zdań
c.
2. SYMBOLIKA TEORII ZDAC:
Zmienna zdaniowa (p, q, r) jest to znak, pod który można podstawić każde dowolnezdanie. Mogą
być również zdaniami.
Stałe zdaniowe symbole:
jeżeli ... to
Ł i
lub
^ albo
zawsze i tylko ... jeżeli
ó nie; nieprawda, że...
3. FUNKCJE ZDANIOWE:
p q implikacja
p Ł q koniunkcja
p q alternatywa
p ^ q alternatywa rozłączna
p q równoważność
pó negacja
p następna
q następnik
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
ETYKA DLA PRAWNIKÓW (ćwiczenia)logika dla prawnikowcwiczenia logika modalna ODPcwiczenia logika modalna ODPinformatyka w prawnicza testyZARZĄDZANIE FINANSAMI cwiczenia zadania rozwiazaneEwięcej podobnych podstron