Kornelia Schmidt,
Kamil GÅ‚ozak,
Roman Kulik,
A
ukasz Wójtowicz.
LOG.
Wprowadzenie do metod
ilościowych w zarządzaniu
W dobie rozwoju gospodarki cyfrowej proces pozyskiwania
informacji staje siÄ™ coraz Å‚atwiejszy.
Ogromna liczba informacji, dostępnych często bezpłatnie
przyczynia siÄ™
do dynamicznego rozwoju metod, za pomocÄ…
których możliwe jest przeprowadzenie syntetycznej analizy
zjawisk. Metody te mają coraz częściej charakter ilościowy, co
oznacza, że w procesie analizy wykorzystuje się szeroko
rozumiane metody statystyczno-matematyczne Znajomość
przynajmniej części tych metod oraz świadome ich zastosowanie
jest podstawą racjonalnego funkcjonowania podmiotów w
gospodarce.
Metody ilościowe
Są to metody badawcze, w których określa się
parametry liczbowe (w odpowiednich jednostkach),
charakteryzujące badane zjawisko lub obiekt badań.
W tej grupie metod szacowania ryzyka najważniejsze
jest, aby określić dwa podstawowe parametry opisujące
ryzyko: wartość skutku zagrożenia powodującego ryzyko
i prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia.
Ilościowe podejście do
zarzÄ…dzania  poczÄ…tki
Zespoły urzędników i naukowców, w Anglii i Stanach
Zjednoczonych przyjęły pewne matematyczne podejścia do
zarządzania i zastosowały je do logistycznych problemów
prowadzenia wojny. W podejściu tym stosowane są pewne
modele matematyczne, pomagają one menedżerom w
procesie podejmowania decyzji
ZASTOSOWANIE METOD
ILOÅšCIOWYCH W PRAKTYCE
Przedsiębiorstwo Produkcyjne  A
zamierza rozpocząć produkcję dwóch
rodzajów wyrobów
Przedsiębiorstwo Produkcyjne
 A
Wiedząc, że:
cena Wyrobu 1 będzie wynosiła
6zł,
a cena Wyrobu 2  5zł
Przedsiębiorstwo Produkcyjne
 A
Firma zleciła menedżerowi określenie wielkości
produkcji maksymalizującej zysk ze sprzedaży
Przedsiębiorstwo Produkcyjne
 A
Zmienne decyzyjne:
X1  wielkość produkcji wyrobu
W1
X2  wielkość produkcji wyrobu
W2
Przedsiębiorstwo Produkcyjne
 A
Funkcja celu:
Z(x1,x2)=6x1+5x2 MAX
Ograniczenia:
9x1+7x2 d" 63
8x1+8x2 d" 64
3x1+2x2 e" 6
Warunki brzegowe:
x1, x2 e" 0
Przedsiębiorstwo Produkcyjne
 A
RozwiÄ…zanie:
A(2,0) Z(2,0)=6"2+5 "0=12
B(0,3) Z(0,3)=6 "0+5 "3=15
C(7,0) Z(7,0)=6 "7+5 "0=42
D(0,8) Z(0,8)=6 "0+5 "8=40
E(3.5,4.5) Z(3.5,4.5)=6 "3.5+5 "4.5=43.5
Przedsiębiorstwo Produkcyjne
 A
Przedsiębiorstwo Produkcyjne
 A
Odpowiedz
:
Aby zysk był maksymalny, należy
wyprodukować 3.5 jednostki W1 oraz 4.5
jednostki W2
Wnioski
Podejście ilościowe koncentruje się na zastosowaniu modeli i
procesów matematycznych do sytuacji kierowniczych
Zastosowanie modeli zwiększyło świadomość i zrozumienie
złożonych procesów i sytuacji organizacyjnych
Podejście ilościowe nie jest w stanie w pełni wyjaśnić,czy
przewidzieć ludzkich zachowań w organizacjach
Menedżerowie muszą się nauczyć rozumieć podstawowe
metody matematyczne i procedury opracowywane w ramach
ilościowej teorii zarządzania
ZarzÄ…dzanie operacyjne
Charakteryzuje się większą szczegółowością i krótszym
okresem odniesienia niż zarządzanie strategiczne. Zapewnia
warunki realizacji założeń strategicznych i umożliwia
podejmowanie decyzji wykonawczych na różnych szczeblach
organizacyjnych przedsiębiorstwa.
Badania operacyjne
wg T. Sayty
 Badania operacyjne sÄ… sztukÄ… dawania
złych odpowiedzi na te praktyczne pytania,
na które inne metody dają odpowiedzi
jeszcze gorsze.
Metody jakościowe
Å›ð
Stosowane sÄ…, aby:
Å›ð
-poznać przyczyny leżące u podstaw zachowań konsumenckich
Å›ð
-uzyskać szersze spojrzenie na badane problemy i lepiej je
zrozumieć,
Å›ð
-pobudzić aktywność twórczą badanych, wykorzystać ich
kreatywność.
Å›ð
Umożliwiają poznanie:
Å›ð
-motywów zakupu danej marki,
Å›ð
-wizerunku - firmy, marki czy osoby publicznej,
Å›ð
-skojarzeń związanych z marką,
Å›ð
-poziomu satysfakcji z korzystania z usług i produktów,
Å›ð
-stopnia lojalności w stosunku do marki czy firmy,
Å›ð
-przebiegu szeroko rozumianego procesu decyzyjnego,
Å›ð
-opinii o produktach i pomysłach na produkty,
Termin "Jakość"
Termin  Jakość nabrał w ciągu ostatnich
kilkudziesięciu lat nowego znaczenia i stał się
kluczem do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej
czyli sukcesu. W ostatnim dziesięcioleciu jakość stała
się przedmiotem współzawodnictwa w świecie
przemysłu. Każda firma posiada obecnie określony
program jakości. Stopniowo uświadomiono sobie, że
myślenie jakościowe może służyć do głębszego i
obszerniejszego wykorzystania zasobów i możliwości
przedsiębiorstwa. Dlatego też jakość stanowi
obecnie jedno z najważniejszych zagadnień w
zarzÄ…dzaniu
 William Deming (1900-1993)  prekursor nowych
koncepcji zarządzania jakością. Postulował całkowitą
zmianę stylu zarządzania oraz konieczność zmiany
orientacji produkcyjnej na rynkowÄ….
Koncepcja Deminga opierała się na:
- sterowaniu jakością procesów i produktów, które
przebiegają w cyklu działań, zwanym  kołem Deminga
- stosowaniu 14 zasad w pracy kierownictwa
przedsiębiorstwa
Koło Deminga  jest to
powtarzajÄ…cy siÄ™ cykl
Joseph Juran
Dwie grupy działań w zakresie jakości:
- czynności o charakterze kierowniczym i
ekonomicznym(planowanie, organizowanie, dobór
personelu)
- czynności o charakterze technicznym (projektowanie,
produkcja, kontrola techniczna).
Koncepcja Jurana opiera siÄ™ na trzech aspektach 
 trylogii Jurana (1986):
- kontroli jakości,
- poprawy jakości,
- planowaniu jakości
Metody jakościowe
Wywiady indywidualne
IDI - Indywidualne wywiady pogłębione (IDIs - In Depth Interviews; tzw.
wywiady swobodne) to spotkania, których celem jest zebranie informacji
tylko od jednej osoby badanej.
Ten sposób zbierania danych umożliwia między innymi:
-zbieranie informacji w sytuacjach, gdy interakcja grupowa jest przeszkodÄ…
w  otwarciu się osób badanych
-poznanie specyfiki języka, jakim posługują się badani w odniesieniu do
produktu (lub usługi)
-zbadanie indywidualnych motywacji i zwyczajów konsumenckich
Metoda stosowana także wtedy, gdy trudne jest zebranie grupy osób
badanych, na przykład - badanie ze specjalistami, osobami na wysokich
stanowiskach.
Metody jakościowe
Diady i Triady
Diada  wywiad prowadzony jednocześnie z dwojgiem
uczestników.
- Diady homogeniczne  najczęściej stosowane w przypadku,
gdy
istotą badanego zagadnienie jest właśnie dynamika interakcji
dwóch określonych osób.
Przykładem mogą być decyzje zakupowe podejmowane
wspólnie
przez męża i żonę (np. zakup mebli czy wybór kredytu).
- Diady heterogeniczne  charakteryzują się konfrontacją dwóch
przeciwnych opinii czy poglądów. Zderzenie użytkowników dwóch
konkurencyjnych marek albo zwolennika naturalnej i tradycyjnej
medycyny
Metody jakościowe
WYWIAD GRUPOWY  Fokusy najpopularniejsza metod badań jakościowych
- Spotkanie dyskusyjne, prowadzone przez specjalnie wyszkolonego moderatora-
według ramowego scenariusza.
- Są stosowane jako metoda samodzielna lub jako narzędzie rozpoznawcze przed
badaniami ilościowymi.
- Projekt badawczy składa się z zwykle z kilku lub kilkunastu sesji grupowych,
trwających od 1,5 do około 2 godzin.
- W każdej z nich bierze udział od 8 do 10 osób oraz moderator .
ZALETY WYWIADU GRUPOWEGO
-efekty zwiÄ…zane z grupÄ…
-głębsza i bardziej wszechstronna analiza przedmiotu badań,
- krótszy czas przeprowadzenia badania,
- mniejszy całkowity koszt,
WADY WYWIADU GRUPOWEGO
- brak możliwości generalizowania wyników na całą
populacjÄ™,
- wartość badań jest uzależniona od wiedzy i doświadczenia
moderatora,
- swoboda przebiegu dyskusji powoduje też trudności w
kodowaniu i analizie wyników.
Wywiad grupowy
- EFEKTY ZWI
ZANE Z GRUP

-EFEKT SYNERGII
wspólny wysiłek grupy pozwala na generowanie szerszej gamy
pomysłów i
informacji niż suma jednostek z osobna.
- EFEKT KULI ÅšNIEGOWEJ
komentarze jednych uczestników grupy wywołują repliki innych, co
powoduje
reakcję łańcuchową i wciąga uczestników grupy do dyskusji, powoduje
większą ilość generowanych informacji.
- EFEKT STYMULACJI
grupa wyzwala większą motywację i entuzjazm do wykonywania
danego
zadania przez każdego z członka grupy z osobna.
- EFEKT BEZPIECZEC
STWA
uczestnicy grupy posiadają większe poczucie
bezpieczeństwa, co jest
przyczyną bardziej śmiałego ujawniania własnych
rzeczywistych motywów i
opinii.
- EFEKT SPONTANICZNOÅšCI
wypowiedzi uczestników grupy są bardziej
naturalne od wypowiedzi
indywidualnych respondentów w wywiadach
kwestionariuszowych.
Ilościowa metoda
zarzÄ…dzania
Ilościowa metoda zarządzania posługuje się modelami
matematycznymi. Ilościowa metoda zarządzania ma na celu
przyczynienie siÄ™ podejmowania lepszych decyzji w sytuacjach
złożonych i warunkach niepewności. Pole zastosowań ilościowej teorii
można scharakteryzować następująco:
-SporzÄ…dzenia matematycznych ekonomicznych i statystycznych
opisów lub modeli decyzji oraz problemów sterowania w celu analizy
sytuacji charakteryzujących się duża złożonością i niepewnością.
-Analizą zależności określające prawdopodobnie przyszłe
konsekwencje wyboru decyzji oraz formułowanie odpowiednich
mierników efektywności w celu oszacowania względnej wartości
alternatywnych działań.
Podstawowe funkcje zarzÄ…dzania wspomagane
przez metody ilościowe
Schemat powstawania prognoz
jakościowych
 Wg H. M. Wagnera najbardziej
charakterystyczne cechy ilościowych
metod to:
1.Ukierunkowanie na podejmowanie
decyzji.
2.Możliwość oceny działania na
podstawie kryteriów ekonomicznej
efektywności.
3.Zaufanie do modeli matematycznych.
4.Konieczność stosowania środków
technicznych informatyki
 Ilościowa metoda zarządzania ma zarazem swoich
zwolenników jak i przeciwników. Zwolennicy uważają, że
wspomagana przez Techniki Informacyjne pozwala na
praktyczne zastosowanie w bardzo szerokim spektrum
działania organizacji. Przeciwnicy uważają natomiast, że
jest ona złożona i często dla osób bez specjalnego
przygotowania niezrozumiała.
PodsumowujÄ…c:
Badanie jakościowe to inny, równoprawny z ilościowym (nie w opozycji), sposób
poznania.
Mamy zatem możliwość wyboru. Decyzja, którą drogę wybrać powinna zależeć
od celu badań.
Warto też, by wszelkie działania w organizacji spójne były z jej ogólną koncepcją
zarzÄ…dzania.
W poznaniu jakościowym chodzi o ujawnienie i zrozumienie, o uchwycenie
 ducha ,
wydobycie  z tekstu nowego pouczenia. Badanie takie ma charakter twórczy.
Głęboka wiedza to solidne podstawy do działań doskonalących, do bardziej
sensownego
i całościowego zarządzania, do podnoszenia jakości pracy. To zarazem trafniejsze
decyzje,
krótszy czas realizacji zmian, efektywniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów
i więcej&
Trudno powiedzieć, że któraś z dróg jest lepsza, co najwyżej, że lepiej sprawdza się
przy
osiąganiu określonych celów. Przystępując do badania warto odpowiedzieć sobie na
zasadnicze
pytanie: po co to robimy? Czy chcemy się porównywać, rankingować,
rywalizować? Czy dążyć
do perfekcji, wyznaczać sobie samemu wysokie standardy, być klasą dla samego
siebie? Temu
pierwszemu lepiej przysłużą się metody ilościowe, statystyczne, np. sondaże. W tym
drugim
przypadku, warto skorzystać z potencjału metod jakościowych, opartych o dialog, np.
wywiady.
Istotny jest cel badań, a dopiero potem, co i jak robić, z jakich metod, technik i
narzędzi
korzystać. To problem narzuca metodę, nie odwrotnie. Warto też, by podejmowane
działania były
spójne z misją organizacji, wpisywały się w jej całościową koncepcję zarządzania.
Badania jakościowe nie są skierowane na mierzenie, porównanie, ale na
interpretowanie
i zrozumienie. Nie dąży się do odpowiedzi na pytania:  czy? ,  ile? , ale  jak to się
stało?
i  dlaczego? Koncentruje się bardziej na procesie, niż efekcie końcowym. Dochodzi
siÄ™ do istoty
problemu. Odwołuje się, nie do liczb, interpretacja których jest dość wąska (jaki
potencjał tkwi
w odpowiedzi na pytanie: Ile osób określiło terminowość dostaw na 5?), ale
posługuje się opisem,
który ma niemal nieograniczone możliwości (Co ci w pracy pomaga/przeszkadza?).
Załóżmy jeszcze, że klient na pytanie otwarte, dotyczące usługi, odpowiedział:
wprawdzie pani
w okienku nie była miła, ale załatwiłem sprawę i z tego jestem zadowolony, nie muszę
drugi raz
przychodzić. Jak ta usługa zostanie zinterpretowana w kategoriach ilościowych, a jak
w jakościowych? Na ile będą one tożsame? Do jakich działań może nas to
sprowokować?
Jak to się jednak dzieje, że firmy w swoich działaniach na rzecz jakości, doskonalenia
najczęściej sięgają po twarde metody ilościowe? Co sprawia, że nie korzysta się z
możliwości jakie
dają badania jakościowe? Lubimy to, co znamy. W firmach znane i stosowane są
metody ilościowe.
Wydają się one oczywiste. W szkole uczymy się liczyć i wyciągać wnioski z danych
liczbowych.
W mediach mamy informacje o sondażach i niemal każdy wie, co to jest procent od
czegoÅ›. Gorzej
z interpretacją i rozumieniem danych jakościowych. Takiego treningu w procesie
edukacji jesteśmy
pozbawieni.5 Uczestnikom badań łatwiej też zakreślić w kwestionariuszu tak/nie, niż
opisać jak
danÄ… rzecz odbierajÄ….
Ludzie mają więcej zaufania do metod ilościowych, bo je znają, ale czy rozumieją?
Bibliografia :
Å›ð
 Podstawy zarzÄ…dzania organizacjami ,
Ricky W. Griffin, PWN, Warszawa 2004
Å›ð
 Metody ilościowe w organizacji
i zarządzaniu; Część I , Zawadzka
Ludmiła, Wydawnictwo Politechniki
Gdańskiej, Gdańsk 1996
Å›ð
http://biznes.pwn.pl/index.php?
module=haslo&id=4000466