HARMONOGRAM ĆWICZEC

D l a M B M :
ZESPÓA

NR KOLOKWIA
PRACOWNI -I -II -III -IV -V -VI -VII -VIII I TESTY
j� 0 0 0 0 0 0 0 0 Test - BHP
k� C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 wejściówka
l� C8 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 wejściówka
m� C7 C8 C1 C2 C3 C4 C5 C6 wejściówka
C6 C7 C8 C1 C2 C3 C4 C5 wejściówka
o� C5 C6 C7 C8 C1 C2 C3 C4 wejściówka
p� C4 C5 C6 C7 C8 C1 C2 C3 wejściówka
D l a M I T :
ZESPÓA

NR KOLOKWIA
PRACOWNI -I -II -III -IV -V -VI I TESTY
j� 0 0 0 0 0 0 Test - BHP
k� C1 C2 C3/4 C5 C6 C7/8 wejściówka
l� C7/8 C1 C2 C3/4 C5 C6 wejściówka
m� C6 C7/8 C1 C2 C3/4 C5 wejściówka
C5 C6 C7/8 C1 C2 C3/4 wejściówka
o� C3/4 C5 C6 C7/8 C1 C2 wejściówka
p� C2 C3/4 C5 C6 C7/8 C1 wejściówka
C3/4, C7/8  ćwiczenia do wyboru
TEMATYKA ĆWICZEC

NR TYTUA

INSTRUKCJE BHP
C0
OMÓWIENIE WARUNKÓW ZALICZENIA PRZEDMIOTU
POMIAR pH; REAKCJE HYDROLIZY
C1
I ZOBOJ
TNIANIA
C2 ANALIZA JAKOŚCIOWA ROZTWORÓW
C3 OZNACZANIE TWARDOŚCI WODY
ILOŚCIOWE OZNACZANIE BARWNIKA METOD

C4
SPEKTROFOTOMETRYCZN

C5 KOROZJA ELEKTROCHEMICZNA
C6 EMULSJE
C7 POWA
OKI MALARSKIE
C8 OTRZYMYWANIE KLEJÓW
ZAKRES MATERIAA
U NA KOLOKWIA
Ćw.C1. Pomiar pH; reakcje hydrolizy i zobojętniania
Definicje pH i pOH. Wartości pH i pOH w roztworach kwaśnych, obojętnych
i zasadowych. Obliczanie pH i pOH mocnych kwasów jednoprotonowych i zasad
jednowodorotlenowych. Wskaz
niki pH.
Zapisywanie wzorów związków chemicznych. Podział elektrolitów na mocne i słabe.
Zapisywanie równań reakcji dysocjacji kwasów, wodorotlenków i soli, a także reakcji
zobojętniania i hydrolizy soli w postaci cząsteczkowej i jonowej.
Ćw.C2. Analiza jakościowa roztworów
Definicja reakcji charakterystycznej (analitycznej). Zastosowania analizy jakościowej.
Zapisywanie równań reakcji analitycznych wybranych kationów (Pb2+, Cu2+, Fe3+,
Ni2+) i anionów (Cl-, SO42-, CO32-). Związki trudnorozpuszczalne (osady).
Ćw.C3. Oznaczanie twardości wody
Definicje twardości wody (węglanowa, całkowita, stała). Właściwości wód twardych
i miękkich. Usuwanie twardości węglanowej  reakcje chemiczne. Inne metody
zmiękczania wody.
Ćw.C4. Ilościowe oznaczanie barwnika metodą spektrofotometryczną
Stężenie procentowe i molowe  definicje, obliczanie. Metody analizy ilościowej.
Absorpcja światła w roztworach barwnych (absorbancja, transmitancja, prawo
Lamberta-Beera).
Ćw.C5. Korozja elektrochemiczna
Ogniwo korozyjne. Metody ochrony metali przed korozją. Mechanizm działania
powłok katodowych i anodowych. Inhibitory oraz stymulatory korozji. Pasywacja.
Ćw.C6. Emulsje
Pojęcia zawiesiny, dyspersji, emulsji. Definicje faz składowych emulsji. Typy emulsji.
Stabilizacja i destabilizacja emulsji. Pojęcia emulgatora, surfaktanta, środka
powierzchniowo-czynnego.
Ćw.C7. Powłoki malarskie
Podstawowe składniki farb. Substancje stosowane jako napełniacze w kompozycjach
malarskich. Spoiwa polimerowe  definicja polimeru, przykłady polimerów
naturalnych i syntetycznych. Cechy dobrej powłoki malarskiej. Funkcje powłok
malarskich.
Ćw.C8. Otrzymywanie klejów
Podstawowe składniki klejów. Polimery  definicja polimeru, przykłady polimerów
naturalnych i syntetycznych. Pojęcia adhezji i kohezji. Cechy dobrej spoiny klejowej.
UWAGA !
KOLOKWIA   WEJŚCIÓWKI
ODBYWAJ
SI
NA KAŻDYCH ZAJ
CIACH
I DOTYCZ
WYKONYWANEGO W DANYM TYGODNIU ĆWICZENIA
TEMATYKA WYKA
ADÓW (MBM, MIT)
1. Budowa atomu
2. Układ okresowy pierwiastków
3. Wiązania chemiczne; klasyfikacja związków chemicznych
4. Roztwory i emulsje
5. Pomiary pH
6. Podstawowe reakcje chemiczne (zobojętnianie, wypieranie, strącanie
osadów, hydroliza soli)
7. Analiza jakościowa
8. Analiza ilościowa roztworów
9. Analiza wody
10. Procesy utleniania i redukcji; akumulatory
11. Elektroliza; nakładanie powłok galwanicznych
12. Szereg napięciowy metali
13. Procesy korozji
14. Polimery
15. Sterowanie reakcją chemiczną
LITERATURA PODSTAWOWA
1. Bielański A., Chemia ogólna i nieorganiczna, PWN 1996
2. Pajdowski L., Chemia ogólna, PWN 1985
3. Lee J.D., Zwięzła chemia nieorganiczna, PWN 1994
LITERATURA UZUPEA
NIAJ
CA
1. Lango M., Lango D., Ćwiczenia laboratoryjne z chemii ogólnej, skrypt
ATR 1990
2. Uhlig H., Korozja i jej zapobieganie, PWN 1980
3. Floriańczyk Z., Penczka S., Chemia polimerów, Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej 2001
SCHEMAT OPRACOWANIA ĆWICZENIA
Bydgoszcz, dn. ...........................
..........................................
..........................................
(imiona i nazwiska osób
wykonujących ćwiczenie)
.........................................
(zespół)
ĆWICZENIE NR  x
............................................................................................................
(tytuł ćwiczenia)
1. ...............................................................................................
(temat doświadczenia)
a) Wykonane operacje
b) Wyniki, obserwacje
c) Równania reakcji, obliczenia, wykresy
d) Wniosek
2. ...............................................................................................
(temat doświadczenia)
a) Wykonane operacje
b) Wyniki, obserwacje
c) Równania reakcji, obliczenia, wykresy
d) Wniosek
itd.
REGULAMIN PRACY
W laboratorium chemicznym znajdują się różne odczynniki i aparatura. Bezpieczne
posługiwanie się nimi wymaga uwagi, dokładności, zachowania czystości i porządku
oraz znajomości przepisów BHP.
Podczas przebywania i pracy w laboratorium należy przestrzegać niżej podanych
wskazówek:
1. Przed przystąpieniem do pracy zapoznać się z instrukcją BHP.
2. Do laboratorium przychodzić po zaznajomieniu się z częścią teoretyczną
i wskazówkami dotyczącymi wykonania wyznaczonego ćwiczenia. Znajomość
urządzeń i sprzętu laboratoryjnego, techniki wykonania podstawowych
czynności, a także sposobu wykonania każdego ćwiczenia jest warunkiem
bezpiecznej pracy i otrzymania prawidłowych wyników.
3. Pracować uważnie, nie rozsypując chemikaliów i nie rozlewając roztworów.
W przypadku ich rozsypania lub rozlania należy je usunąć ze stanowiska
pracy do pojemników przeznaczonych na odpady, a stół wytrzeć do sucha.
Nie wolno rozsypanych lub rozlanych chemikaliów wprowadzać z powrotem
do naczyń, z których zostały pobrane.
4. Wszystkie naczynia zamykać zawsze tymi samymi korkami lub pipetkami.
Przekładanie korków lub pipetek powoduje zanieczyszczenie odczynników
i otrzymanie błędnych wyników ćwiczeń.
5. Nie przestawiać naczyń z odczynnikami chemicznymi w inne miejsce.
6. Uszkodzenie aparatury, sprzętu laboratoryjnego i naczyń zgłaszać
prowadzącemu ćwiczenia.
7. Stłuczone szkło i papiery wrzucać do odpowiednich pojemników na odpady,
a nie do zlewów.
8. Podczas ćwiczeń zachować ciszę. W razie konieczności porozumiewać
się półgłosem.
9. Przemieszczać się ostrożnie uważając, aby nie potrącić pracujących kolegów.
10. Podczas pracy dbać o czystość i porządek na wyznaczonym miejscu oraz
w całym laboratorium. Za czystość i porządek na miejscu przeznaczonym
dla danego ćwiczenia odpowiadają studenci, którzy je wykonują.
11. W pracowni chemicznej obowiązuje bezwzględny zakaz spożywania posiłków
oraz napojów!
INSTRUKCJA BHP
W celu uniknięcia wypadku zatrucia, pożaru, oparzenia, porażenia lub zranienia
podczas wykonywania ćwiczeń laboratoryjnych, należy przestrzegać niżej
przytoczonych zaleceń:
1. Ćwiczenia w pracowni chemicznej student może odrabiać tylko wtedy, gdy
zaopatrzony jest w odpowiednie środki ochrony osobistej, tj. fartuch oraz
okulary ochronne. Ponadto osoby posiadające długie włosy zobowiązane są
do ich związania na czas pracy w laboratorium.
2. Ćwiczenia z substancjami szkodliwymi dla zdrowia, tj. stężonymi kwasami
i amoniakiem, siarkowodorem, chlorowodorem, fluorowodorem, tlenkami azotu
lub siarki, a także rozpuszczalnikami organicznymi, wykonywać tylko pod
włączonym wyciągiem.
3. Wyjątkowo uważnie pracować ze stężonymi kwasami i zasadami. Ze względu
na właściwości żrące mogą one spowodować oparzenie oczu, ciała
i zniszczenie odzieży. Nie naciągać ich ustami do pipety!
4. Ze względu na silnie egzotermiczny charakter procesu rozcieńczania
stężonego kwasu siarkowego(VI) wlewać go ostrożnie do wody, a nigdy
odwrotnie.
5. Nie nachylać się nad naczyniem, w którym zachodzi reakcja chemiczna.
6. Przy wykonywaniu ćwiczenia posługiwać się takimi ilościami i stężeniami
odczynników chemicznych, jakie są zalecane w instrukcji.
7. Nie pracować z substancjami łatwopalnymi w pobliżu otwartego ognia.
Nie brać do rąk rozgrzanych naczyń, palników gazowych, w których
 przeskoczył płomień i innego rozgrzanego sprzętu. Gorące, a zwłaszcza
rozżarzone przedmioty, stawiać na płytce ognioodpornej. Pilnować, aby
po zgaszeniu palnika kurki gazowe zostały dokładnie zamknięte.
8. Podczas ogrzewania cieczy w probówce nad palnikiem gazowym uważać, aby
otwór probówki był skierowany w stronę bezpieczną dla eksperymentatora
i osób znajdujących się w pobliżu.
9. Przed przystąpieniem do pracy z urządzeniami elektrycznymi sprawdzić
prawidłowość połączeń, nie zapominając o przewodach uziemiających.
10. Nie korzystać z uszkodzonych probówek i innych naczyń szklanych.
11. Nie wąchać bezpośrednio substancji chemicznej, a tylko korek naczynia,
w którym jest ona zamknięta.
12. Resztki odczynników pozostałe po wykonaniu ćwiczenia przenieść
do pojemników na odpady, zgodnie z ich przeznaczeniem.
13. W przypadku oparzenia, zranienia itp. postępować zgodnie z zasadami
udzielania pierwszej pomocy oraz zgłosić ten fakt prowadzącemu ćwiczenia.