B/468: K.Boruń, S.Manczarski - Tajemnice parapsychologii







Wstecz / Spis
Treści
Przypisy

K. Boruń: Drogi, ścieżki i bezdroża
I. Duchy, media i uczeni
1. Dzieje przyjaźni Gustawa Olizara z dekabrystami opisuje M. Brandys w: Koniec świata szwoleżerów, t. II
Niespokojne lata. Iskry, Warszawa 1972, s. 82
126.
2. St. Wasylewski: Pod urokiem zaświatów. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1958, s. 14
17.
3. C. E. M. Hansel: Spostrzeganie pozazmysłowe. PWN, Warszawa 1969, s. 311
312.
4. L. Szczepański: Mediumizm współczesny i wielkie media polskie, Natura i Kultura 1937, s. 51
53.
5. W. Konarzewska: Co to jest psychotronika? (Wywiad z dr. Z. Rejdakiem). "Literatura" nr l, 1975.
6. Ch. Richet: La grande esperance. Paryż 1933.
7. J. Ochorowicz: Le question de fraude. "Annales des Sciences psychiques". Decembre 1895.
8. Opisy eksperymentów J. Ochorowicza ze St. Tomczykówną opublikowane były w "Annales des sciences psychiques" w rocznikach 1909
1912.
9. Sprawozdania z doświadczeń z Ewą C. zawarte zostały m. in. w: A. von Schrenck-Notzing: Materialisations-phaenomene. Monachium 1919 i J. Bisson: Les phśnomćnes dits de materialisation. Paryż 1921.
10. Sprawozdanie z tych doświadczeń zawarł N. Okołowicz w: Wspomnienia z seansów z medium Frankiem Kluskim. Warszawa 1926.
11. Np. pozytywną ocenę umiejętności L. Piper daje H. J. Eysenck w: Sens i nonsens w psychologii. PWN, Warszawa 1965, natomiast C. E. M. Hansel w książce: Spostrzeganie pozazmysłowe odnosi się do nich bardzo krytycznie.
12. Patrz: C. E. M. Hansel: op. cit.
13. Pierwszą publikacją naukową dotyczącą eksperymentów z Uri Gellerem było sprawozdanie z badań testowych przeprowadzonych w Stanford Research Institute. Szerszy opis doświadczeń zamieścił londyński tygodnik "New Scientist" z 17. 10. 1974 r.
14. H. J. Eysenck: op. cit. s. 120
122.
15. Relacje ze swoich eksperymentów zawarł Stefan Ossowiecki w książce: Świat mego ducha i wizje przyszłości. Dom Książki Polskie], Warszawa 1933.
16. W latach 1974
75 tygodnik "Literatura" drukował na swych łamach fragmenty pracy Czesława Klimuszki: Moje jasnowidzenie świata.
II. Potęga sugestii
17. I. Oswald: Sen. PWN, Warszawa 1968, s. 124
125.
18. F. Engels: Dialektyka przyrody. KiW, Warszawa 1953, s. 41
42.
19. H. J. Eysenck: op. cit., s. 48
49.
20. Op. cit. s. 61
66.
21. Op. cit. S. 55
61.
22. Pawłowowski odruch warunkowy, zwany obecnie odruchem klasycznym, polega na kojarzeniu bodźca bezwarunkowego (tj. powodującego bezwarunkowy, wrodzony, niejako automatyczny odruch
np. wydzielanie śliny przy podrażnieniu receptorów smakowych w jamie ustnej) z jakimś bodźcem obojętnym (np. dźwiękiem dzwonka), wyprzedzającym go o pewien czas. Po kilku takich skojarzeniach bodziec początkowo obojętny staje się bodźcem wywołującym ten właśnie odruch już bez działania bodźca bezwarunkowego. Taki odruch nosi właśnie nazwę odruchu warunkowego. Do jego utrzymania konieczne jest jednak wzmacnianie go co pewien czas działaniem bodźca bezwarunkowego. Z kolei utrwalony już w ten sposób bodziec warunkowy może być skojarzony na podobnych zasadach z innymi bodźcami początkowo obojętnymi, tworząc złożoną strukturę mechanizmu odruchów warunkowych, stanowiącą podstawę "wyższych czynności nerwowych" (w odróżnieniu od "niższych"
wrodzonych, nie wyuczonych).
23. Warunkowanie instrumentalne różni się od klasycznego tym, iż wzmacniany jest nie bodziec warunkowy lecz reakcja (najczęściej ruchowa) na ten bodziec. Czynniki wzmacniające dzieli się tu na dodatnie
stanowiące pewną formę "nagrody" w postaci odczutej przyjemności (np. zjedzenie smacznego pokarmu) i ujemne
stanowiące "karę", tzn. sprawiające przykrość (np. ból). Do wytworzenia się takiego odruchu niezbędny jest odpowiedni stan wewnętrzny organizmu, stan wzbudzenia
przejawiający się w postaci określonego zaangażowania emocjonalnego. Pojawienie się owego stanu jest także pewną formą odruchu. Taki odruch
bezwarunkowy lub warunkowy
ma charakter przygotowawczy, zaś procesy rządzące tymi przygotowawczymi czynnościami nazywane są popędami (lub napędami
wg terminologii J. Konorskiego). W tworzeniu się reakcji instrumentalnych uczestniczą więc dwa rodzaje odruchów: odruchy przygotowawcze (np. głodowe, lękowe) oraz odruchy zmierzające do zaspokojenia popędu (np. wydzielanie śliny, ucieczka) wywołane przez bodźce sygnalizujące możliwość spełnienia "żądań" tego popędu (np. widok pokarmu, sygnał zagrożenia), zwane odruchami konsumacyjnymi (od łac. consummare
spełniać, dopełniać).
24. H. W. Magoun: Czuwający mózg. PZWL, Warszawa 1961.
25. J. Konorski: Integracyjna działalność mózgu. PWN, Warszawa 1969.
26. R. Melzack: Percepcja bólu. W zbiorze: Psychoflzjologla. PWN, Warszawa 1971.
27. J. Konorski: op. cit., s. 257.
28. Szersze informacje na temat leczniczego stosowania hipnozy i autohipnozy można znaleźć m. in. w książkach: L. Chertoka: Hipnoza (PZWL, Warszawa 1969), St. Kratochvila: Psychoterapia (PWN, Warszawa 1974), L. R. Wolberga: Hipnoza (PWN, Warszawa 1975).
29. L. s. de Camp i C. C. de Camp: Duchy, gwiazdy i czary. PWN, Warszawa 1970, s. 376
380.
30. B. Sadowski: Fizjologiczne mechanizmy zachowania. PWN, Warszawa 1973, s. 408
413.
31. R. W. Sperry: wielkie spoidło mózgu. W zbiorze: Psychofizjologia. PWN, Warszawa 1971.
32. M. J. Schneider: Medytacje. "Problemy" nr 5/1975.
33. "New Scłentist" z 24. VI. 1975.
34. R. W. Sperry: op. cit., s. 144
150.
35. J. Narębski: Jak "podpatrywać" sen? "Problemy" nr 2/1974.
36. I. Oswald: op. cit., s. 80
85.
37. G. G. Luce i J. Segal: Sen, marzenia senne i czuwanie. PWN, Warszawa 1969 s. 164
168.
38. K. Wiśnlewska-Roszkowska: Rola dietetyki i higieny jako czynnika zdrowotnego. W zbiorze: Teoria i metodyka ćwiczeń relaksowo-koncentrujących. PZWL, Warszawa 1973, s. 71
79.
39. W. Romanowski: Przegląd wschodnich systemów wychowania psychofizycznego w świetle współczesnych koncepcji fizjologicznych ł biofizycznych. W cytowanym zbiorze: s. 13
14.
40. T. Pasek: Ogólno-regeneracyjne i ogólno-usprawnlające ćwiczenia relaksowo-koncentrujące wzorowane na jodze i zen. W cytowanym zbiorze: s. 220.
41. Swamł Kuvalayananda i S. L. Vinekar: Joga indyjski
system leczniczy. PZWL, Warszawa 1970.
42. "Ameryka", styczeń
luty 1975, nr 186, s. 61.
43. j. w. s. 64.
III. Nośniki i transformatory bioinformacji
44. C. Backster: Dowody Istnienia pierwotnej percepcji na poziomie komórkowym w organizmach roślinnych i zwierzęcych. Materiały I Międzynarodowego Kongresu Psychotroniki. Praga, czerwiec 1973 r.
45. Informacje na ten temat opublikowane zostały w radzieckich czasopismach popularnonaukowych: "Znanije
siła" nr 3/1973 i "Technika Mołodioży" nr 10/1974.
46. L. Wasiliew: Tajemnicze zjawiska psychiki człowieka. Iskry, Warszawa 1970. s. 158
160.
47. Doświadczenia, w których "nadawcą" poleceń był znany radziecki treser Władimir Durów (1863
1934), opisuje współuczestnik tych eksperymentów, radziecki pionier badań naukowych nad telepatią, inżynier elektryk Bernard Każyński, w książce: Biologiczeskaja radioswiaż. Kijów 1963.
48. J. Szyszłna: Tajnopis swietlaszczichsia jerogllfów. "Nauka i żizń" nr 8/1974.
49. Karty tego rodzaju zaprojektowane przez K. E. Zenera i wprowadzone jako standardowe w badaniach parapsychologicznych przez dr. J. B. Rhine'a, opatrzone są symbolami: gwiazdy, fali, koła, krzyża i kwadratu.
50. A. S. Presman: Pola elektromagnetyczne a żywa przyroda. PWN, Warszawa 1971, s. 69
72.
51. J. Cholodow: Badania bezpośredniego działania pola magnetycznego na centralny układ nerwowy. Materiały I Międzynarodowego Kongresu Psychotroniki. Praga, czerwiec 1973.
52. S. Grabieć: Autophotographic Recordlng of Bioluminescence of the Fluke Fasciola hepatica (L). "Bulletin Acad. Polonaise d. Sci". ser. biol. 16, 4, 249, 1968).
53. H. Mikołajczyk: Pola elektromagnetyczne. PWN, Warszawa 1974, s. 116
128.
54. Op. cit. s. 149
151.
55. A. S. Presman: op. cit., s. 299.
56. St. Manczarski: Zastosowanie cybernetyki i radiofizyki w parapsychologii. "Przegląd Telekomunikacyjny" nr 11/1961.
57. A. Dubrow: Btogratoitacja. Materiały I Międzynarodowego Kongresu Psychotroniki. Praga czerwiec 1973.
58. Plazma fizyczna to zjonizowany gaz, quasiobojętny elektrycznie, tzn. zawierający jednakowe ilości ładunków ujemnych i dodatnich (elektronów i jonów). Jest ona dobrym przewodnikiem prądu elektrycznego, wywiera silne oddziaływanie na pola elektryczne i magnetyczne, a także podlega ich oddziaływaniu. Wzajemne zdalne oddziaływanie elektryczne cząstek plazmy powoduje, że zachowuje się ona jak ośrodek sprężysty, w którym tworzą się i przenoszą łatwo różnego rodzaju drgania i fale. Przyczynami jonizacji gazu i zmiany go w plazmę może być wysoka temperatura, zderzenia ze strumieniami szybkich cząstek i promieniowanie elektromagnetyczne.
Efekty plazmowe występują nie tylko w zjonizowanych gazach, ale również w metalach i półprzewodnikach. W strukturach krystalicznych ciała stałego znajdują się cząstki naładowane
przy odpowiedniej ich gęstości, warunkującej wzajemne oddziaływanie, można je traktować jako plazmę. Półprzewodniki, w których występują jednocześnie ładunki obu znaków (ujemne elektrony i dodatnie "dziury'' po elektronach), dzięki swym plazmowym właściwościom są szczególnie podatne na oddziaływanie pół energetycznych, a także w określonych warunkach stają się ich generatorami.
59. W. Sedlak: ABC elektromagnetycznej teorii życia. "Kosmos" seria A, Biologia, Zeszyt 2/1969.
60. W Sedlak. Magnetohydrodynamika biologiczna w zarysie. "Kosmos" seria A, Biologia, Zeszyt 3/1971.
81. S. Manczarski: Plazma elektronowa w środowisku biologicznym. "Postępy fizyki" t. XX, nr 3/1969.
62. W. Sedlak: Plazma fizyczna ł laserowe efekty w ukladach biologicznych. ,,Kosmos" seria A, Biologia. Zeszyt 2/1970.
63. St. Szmigielski: Cftronobiologia. Rytmy biologiczne człowieka. PWN, Warszawa 1974, s. 38
45.
64. Op. cit. s. 82
116.
65. H. Mikołajczyk: op. cit., s. 60, 61, 139, 140.
IV. Znaki zapytania
66. W. Osiatyński: Filipińska baśń. "Kultura" nr 34 i 38/1974.
67. T. Domżał: Akupunktura
mity i rzeczywistość. "Problemy" nr 1/1976.
68. Wyniki badań nad wpływem mikroelementów na żywy organizm omawia Julian Aleksandrowicz w: Wiedza stwarza nadzieją. Wiedza Powszechna, Warszawa 1975.
69. T. Podbielski: Wpływ śladowych ilości kobaltu na procesy oksydoredukcyjne u pasożytów na przykładzie motylicy wątrobowej i wlośni. Rozprawa doktorska WSR, Wrocław 1971.
70. "Forum" nr 7/1974.
71. Reporter brytyjski D. Coolican sam wypróbował ten środek, ł to z powodzeniem. Posmarował czubki palców bezbarwną cieczą, potarł łyżeczkę
i po paru sekundach łyżeczka złamała się. Coolican poprosił chemika i metalurga o przygotowanie roztworu. Składa się on z fluorowca (flour, chlor, brom lub jod), który może tworzyć wraz z metalami związki, zwane halogenkami. Przy rozpuszczaniu halogenków w wodzie destylowanej albo spirytusie powstaje silnie trujący i rozkładający metale roztwór. Jest on dobrze znany iluzjonistom. Ukrywa się go zwykle w kieszeni spodni w miniaturowym rozpylaczu. Można również zaimpregnować same spodnie i później pocierać o nie widelce i łyżki, wskutek czego gną się one i łamią w sposób niewytłumaczalny dla publiczności. "Stuttgarten Zeitung" z 26. I. 1974.
72. Filmy te nakręcone zostały przez prezesa japońskiego Towarzystwa Badań Spostrzegania Pozazmysłowego, Toshiyą Nakaokę, a także polskich filmowców
Lucynę Winnicką i Jana Laskowskiego.
73. A. Cielecki: Jak mały stateczek. "Polityka" nr 33/1974.
74. W. G. Adamienko: Niektóre zagadnienia psychoenergetyki i elektrodynamiki biologicznej. Materiały I Międzynarodowego Kongresu Psychotroniki. Praga, czerwiec 1973.
75. H. Schmidt: Psychika a wydarzenia losowe. "Problemy" nr 3/1972.
76. H. Puthoff i R. Targ: Doświadczenia z wiązką elektronów, w: Zjawiska psychiczne a współczesna fizyka. Stanford Research Institute 1973.
77. W 1974 r. trzej asystenci Instytutu Parapsychologii w Durham zaobserwowali, iż nowo mianowany dyrektor tego instytutu, W. J. Levy, manipuluje urządzeniem rejestrującym dane gromadzone w badaniach zdolności telekinetycznych u szczurów w ten sposób, aby otrzymać wyniki znaczące. Eksperyment polegał na drażnieniu ośrodków przyjemności mózgu zwierząt impulsami elektrycznymi wysyłanymi przez komputer w sposób losowy i obserwacji, czy potrafią one wpływać na jego działanie w taki sposób, aby zwiększyć częstość odbioru impulsów. Przyparty do muru przez Rhine'a dyrektor przyznał się do fałszerstwa i złożył rezygnację. Levy twierdzi, że sfałszował dane, ponieważ nie udało się uzyskać ponownie znaczących wyników, których domagano się od niego.
78. W 1917 roku wśród spirytystów wielkie poruszenie wywołały zdjęcia fotograficzne elfów i gnomów, dokonane w lesie Cottingley Yorkshire przez 16letnią dziewczynę E. Wright i jej kuzynkę.
79. L. Szczepański: op. cit., s. 58
67, 78
81, 83
88.
80. Cytuję tu wypowiedź Gellera zanotowaną .przez Irancuskiego dziennikarza Roberta Barreta. "Forum" nr 7/1974.
81. N. D. Niuberg: "Zrienlje" w palcach, fenomen Róży Kuleszowej. "Priroda" nr 5/1963.
82. K. Boruń: Niektóre właściwości dermooptycznego odbioru Informacji. Materiały III Krajowego Sympozjum Biocybernetyki, Biomatematykł i Biotechnikl. Warszawa 1974.
83. A. Bernat i L. E. Stefański: "Widzenie skórne".
84. S. W. Tromp: Psychlcal Physlcs. 1949.
85. "Psychometria"
termin oznaczający w parapsychologii "wyczuwanie śladów pozostawionych przez psychiką ludzką w materii martwej" (P. Lebiedziński) nie ma nic wspólnego ze współczesną psychometrią
działem psychologii zajmującym się opracowywaniem i stosowaniem testów oraz oceną ich wyników metodami matematycznymi.
86. W czerwcu 1973 r. na Kongresie w Pradze dr S. Krippner wybrany został wiceprzewodniczącym Międzynarodowego Towarzystwa Psychotronicznego.
87. Przebieg i wyniki doświadczeń z telepatią we śnie, przeprowadzanych w Centrum Medycznym im. Majmonłdesa w Nowym Jorku, opisane są w książce: M. Ullman, S. Krippner, A. Vangham: Dream Telepathy. Penguin Books Inc., Baltimore 1974.
88. Informacje dotyczące eksperymentów z I. Swannem i "eksterioryzacji" na "huśtawce czarownic" opieram na referacie S. Krippnera wygłoszonym w Warszawie w styczniu 1975 r.
89. Wg wywiadu z S. Krippnerem, drukowanego na łamach "Psychology Today" w 1973 r.
90. L. Szczepańskł: op. cit., s. 148
151.
91. L. Wasiljew: op. cit. s. 150
152.
92. Pisze o tym m. in. J. Jacyna w publikowanym na łamach "Tygodnika Demokratycznego" w latach 1970
71 cyklu wspomnieniowym: Fakty 1 legenda o Ossowlecklm.
93. Op. cit., nr 1/1971
94. Wg wywiadu S. Krippnera dla "Psychology Today".
S. Manczarski: O czym mówią badania?
1. Rozpatruje się dziś szereg zagadnień zupełnie lub prawie zupełnie nieznanych na przełomie XIX i XX stulecia. Dla przykładu wymienię kilka z nich: zjawiska konformacyjne z biochemii makromolekuł (fluktuacje) i synchronizacji drgań konformacyjnych, nowoczesne schematy metabolizmu (rola mitochondrii w regulacji pH tkanek oraz tzw. "dług tlenowy", co jest sprawą niezmiernie ważną dla sprawności sportowców); klasyfikacja fermentów oraz ich obroty (medycyna molekularna), aktywne centra niektórych fermentów; rola mostków i wiązań wodorowych na tle chemii "wolnych rodników", reakcje REDOX; ewolucja wrażliwości ludzkiej na różne czynniki i rola bodźców bardzo słabych 1 powtarzanych (J. Aleksandrowicz, S. Manczarski, A. s. Presman); cykliczność i quasicykliczność w życiu człowieka, zwierząt i roślin (zegary biologiczne; zagadnienie amplifikacji i tłumienie przy współdziałaniu różnych czynników, wzmocnienie parametryczne i superreakcja (W. Polakowska-Manczarska i S. Manczarski); automatyczna regulacja wzmocnienia, kompensacja i hiperkompensacja; odbiór poniżej progu szumów termicznych; promieniowanie elektromagnetyczne ludzi, zwierząt i roślin oraz promieniowanie ciał krystalicznych i bezpostaciowy cii; radiolokacja aktywna i pasywna, zmysły zastępcze.
2. S. Manczarski: Zagadnienie przenoszenia myśli w świetle badań radiotechnicznych. "Przegląd Telekomunikacyjny" nr 10, 11
12/1946, 1
2, 3/1947.
3. Pierwszy komunikat autora o występowaniu efektu piezoelektrycznego w ciałach anizotropowych wygłoszony był jeszcze w 1922 r. na posiedzeniu Katedry Fizyki Politechniki Warszawskiej pod przewodnictwem prof. M. Grotowskiego..
4. Oto zmodyfikowany wzór Shannona:

gdzie: C
strumień informacji (pojemność kanału) w bit/sek B
szerokość
pasma w Hz (cykli/sek) S
moc odbieranego sygnału w wat/m2
G
zysk energetyczny sumowania Z
moc odbieranych zakłóceń w wat/m2
przy czym: G=G1�G2
gdzie: G1
zyski iteracjł (powtarzania), G2
zysk wielotorowości
(diversity w teorii anten)
5. S. Manczarski: Dryf elektronów w kierunku biegu fali elektrornagnetycznej w plazmie. Falistość jonosfery. Problemat wzmacniania natężenia pola fal radiowych w jonosferze. Badanie ech radiowych w jonosferze i egzosferze. "Przegląd Telekomunikacyjny" nr 12/1961 i: Nowe zadania dla radiokomunikacji kosmicznej. "Przegląd Telekomunikacyjny" nr 3/1963.
6. Szczególne natężenie promieniowania elektromagnetycznego występuje w dużych ośrodkach miejskich, już choćby z racji nagromadzenia tam wielu urządzeń przemysłowych. Naukowcy stwierdzili, że promieniowanie to powoduje zmiany w tkance nerwowej, a przy większym natężeniu
doprowadza nawet do paraliżu. Promieniowanie wpływa na krążenie krwi i może zachodzić związek między wzrostem liczby chorych na nadciśnienie a masowym stosowaniem urządzeń wytwarzających fale elektromagnetyczne. Czy tak jest, nikt jeszcze nie wie na pewno, ale najwięcej przypadków nadciśnienia notuje się w krajach stosujących wiele urządzeń wytwarzających fale elektromagnetyczne. Bardzo widoczny jest związek czasowy między wzrostem tych chorób a stosowaniem urządzeń na szeroką skalę. Z drugiej strony promieniowanie elektromagnetyczne, a szczególnie promieniowanie o wysokiej częstotliwości, idzie w sukurs antybiotykom, jeśli chodzi o gojenie się ran.
Jest rzeczą oczywistą, że współczesny człowiek nie tylko nie przestanie używać urządzeń wytwarzających fale elektromagnetyczne, choćby wiązało się to z niebezpieczeństwem dla jego zdrowia, ale odwrotnie
będzie je pomnażał. Już teraz jesteśmy świadkami poczynań wprowadzających w krajach technicznie przodujących zamianę przewodów miedzianych telefonicznych i telewizyjnych na falowody i światłowody półprzewodnikowe. Ten kierunek badań zdawałoby się tylko technicznych znajdzie niewątpliwie wkrótce odbicie w biologii i medycynie.
7. Stosunek prawdopodobieństwa nieprzypadku (P) do prawdopodobieństwa przypadku (1
P), przy N próbach prostych o prawdopodobieństwie przypadku p dla każdej z tych prób, wyraża wykres na str 285. Na osi odciętych x zaznaczone są wartości Cr (critical ratio), które można obliczvć za pomocą wzoru:

gdzie: s
całkowita ilość odczytów trafnych.
Np. jeśli przy 100 próbach prostych (N) za pomocą kart o prawdopodobieństwie przypadku 0,2 otrzymamy 30 odczytów trafnych, wówczas:

Odpowiada to na wykresie stosunkowi nieprzypadku do przypadku

8. Kluczem do wykonania obliczeń tłumienia jest wykres przedstawiony na str. 285. Jeśli mamy do czynienia z rozchodzeniem się fal elektromagnetycznych o bardzo małej amplitudzie, to

gdzie: k = współczynnik proporcjonalności, E = natężenie pola odbieranej
fali, ESZ
natężenie szumów zakłócających odbiór.


 
INDEKS NAZWISK
Adamienko W., Aleksandrowicz J., d'Arsonval J. A.
Backster C., Beck A., Beissen J., Beraud M. (Ewa C.), Berger H., Berger R., Bergsen H., Bernat A., Bernheim H., Bessent M., Biechtieriew W., Bisson J., Blawatska H., Błochincew D., Boirac E., Boltzmann L., Bongard M., Boruń K., Boy,eleński T., Braid J., Brandys M., Brown F. A., Bunin W.
Cagliostro, de Camp L. S. i C. C., Carmon A., Caton R., Caycedo A., Cazzamalli F., Charcot J. M., Chertok L., Chodklewiczowa L., Chołodow J., Ciełecki A., Ciołkowski K. & Clausius R. E., Clerc F., Coolican D., Cox W., Crandon M., Crawford W. J., Crookes W., Cybulski N.
Davey S. J., Debye, Dement W. C., Domżał T., Dubrow A., Duncan H., Dungey W.
Einstein A., Emrich H., Engels F., Eslon M. D., Eysenck H. J.
Faraday M., Faria, Fere C., Flaubert G., Flournoy T., Fox (siostry), Franklin B., Freud S., Frey A.
Gaertner H., Gall F. J., Geley G., Geller U., Gorki M., Grabieć St., Grornadzińska M., Gross H., Grotowski M., Guzik J.
Hansel C. E. M., Hilgard E. R., Home D. D.
Injuszyn W.
Jach K., Jacyna J., Jodko-Narkiewicz J., Johnson O., Jones (bracia)
Kamieński J., Kamiya J., Kardec A., Kaznaczejew W., Kircher A., Kirlian S., Kleitman N., Klimuszko Cz., Klumbies G., Konarzewska W., Konorski J., Korsakow S., Krasiński Z., Kratochvil St., Krippner S., Kuleszowa R., Kułagina N., Kuvalayananda S.
Lange G., Laskowski J., Lavoisier A., Lebiedziński P., Leontiew A., Leontowicz A., Lepak E., Levy W. J., Liebeault A., LJebig J., Lodge O., Lombroso C., Luce G. G.
Łukasiewicz J.,
Magoun H. W., Mahlberger, Majkowski J., Manczarski S., Melzack R., Mesmer F. A., la Mettrie J. O., Mikołajczyk H., Miller N. E., Mitchell E., Modrzejewski T. (Franek Kluski), Moruzzł G., Moss T., Murphy G., Muller E. (Helena Smith), Myers R. E.
Narębski J., Niemojewski St., Nikolajew K., Nowomiejski A.
Ochorowicz J., Ockham W., Okołowicz N., Olizar G., Orne M., Ornstein R., Osiatyński W., Ossowłecki S., Osty E., Oswald I.
Palladlno E., Paracelsus, Pasek T., Pawłów I., Pearce H. E., Perrin J. B., Pines M., Piper L., Pianek M., Podbielski T., Polakowska-Manczarska W., Prawdisz-Niemiński W., Presman A. S., Prince M., Puharich A., Puthoff H., Puysegur Ch.,
Rajkow W., Rejdak Z., Reutler R., Rhine J. B., Rhodes R. H., Richet Ch., Romanowski W., Hubach-Kuczewska J., Ryzl M., Rzewuski S.
Sadowski B., Schermann R., Schmidt H., Schneider M. J., Schneider (bracia), Schrenck-Notzing A., Schultz J. H., Sedlak W., Segal J., Serios T., Shackleton B., Siergiejew G., Skłodowska-Curie M., Smirnow, Smith J. M., Smoluchowski M., Soal S., Sperry R. W., Spurzheim K., Stanley P., Steblin W.,
Stefańska B., Stefański L. E., Swann I., Swedenborg E., Szczepański L., Szent-Gyorgyi A., Szmigielski St., Szmurło P., Szumilewicz I., Szyszina J.
Targ R., Taylor J., Thorndike E. L., Tomczykówna St., Toshiya Nakaoka, Tromp S. W., Tursky B.
Ullman M.,
Van de Castle R., Vangham A., Vinekar S. L.
Wallace A. R., Wasiljew L., Wasylewski St., Weber J., Winnicka L., Winogradowa A., Wiśniewska-Roszkowska K., Wolberg L. R.
Young J. W.,
Zaruski M., Zener K. E.