Bezpieczeństwo
Organizacja
stanowiska pracy spawacza
Ryszard Bryła WYMAGANIA OGÓLNE niowanie optyczne. Powinny one mieć wysokość co
Wykładowca, DOTYCZ
CE PRACOWNIKA najmniej 2 m, z zachowaniem przy podłodze szcze-
szkoleniowiec,
Prace spawalnicze może wykonywać pracownik, który liny wentylacyjnej.
autor publikacji
posiada: W spawalni powinno przypadać na każdego pra-
z zakresu BHP
" zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań cownika najliczniejszej zmiany co najmniej 15 m3
do wykonywania prac spawalniczych, wolnej objętości pomieszczenia, niezajętej przez
" aktualne uprawnienia spawacza, urządzenia oraz sprzęt. Wysokość pomieszczenia
" ukończone szkolenie w zakresie BHP i ppoż., spawalni powinna wynosić co najmniej 3,75 m. Na
" odpowiednią odzież, obuwie i środki ochrony indy- każde stanowisko spawalnicze powinny przypadać co
widualnej, najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi, niezajętej
" zezwolenie bezpośredniego przełożonego. przez urządzenia i sprzęt. Podłoga w spawalni i na
Pracownik musi ponadto znać instrukcję bezpiecz- stanowisku spawalniczym powinna być wykonana
nego wykonywania prac, która powinna być dostępna z materiałów niepalnych. Pomieszczenia spawalni
na stanowisku pracy. powinny być wyposażone w wentylację zapewniającą
skuteczne usuwanie zanieczyszczeń szkodliwych dla
ŚRODKI OCHRONY zdrowia. Stałe stanowisko spawalnicze, na którym
INDYWIDUALNEJ SPAWACZA istnieje możliwość emisji szkodliwych pyłów i gazów,
Spawacz powinien być wyposażony w: pracodawca powinien wyposażyć w instalację wen-
" okulary spawalnicze o odpowiednich szkłach (spa- tylacji stanowiskowej. Stosowanie w spawalni sta-
wanie gazowe), cjonarnych urządzeń do podgrzewania przedmiotów
" tarczę lub przyłbicę spawalniczą o odpowiednio przed lub po poddaniu ich procesom spawalniczym
dobranych szkłach (spawanie elektryczne), jest dopuszczalne, pod warunkiem że urządzenia te
" ubranie robocze, będą wyposażone w wentylację miejscową. Stałe
" buty robocze, stanowisko spawalnicze powinno być wyposażone
" nakrycie głowy (czapka lub beret), w stół spawalniczy i/lub odpowiednie oprzyrządo-
" rękawice spawalnicze (skórzane długie), wanie umożliwiające bezpieczne wykonywanie prac
" fartuch spawalniczy (skórzany), spawalniczych. Zgodnie z obowiązującą normą natę-
" getry spawalnicze (skórzane), żenie oświetlenia na stanowisku spawacza powinno
" środek ochrony dróg oddechowych (np. odpowied- wynosić min. 300 lx.
nio dobrana półmaska), Na stałym stanowisku spawalniczym przedmioty
" nakolanniki (w razie takiej potrzeby). o dużych wymiarach albo o masie ponad 25 kg po-
winny być przemieszczane za pomocą urządzeń do
WYMAGANIA DOTYCZ
CE SPAWALNI transportu pionowego lub poziomego. Stanowisko
I STANOWISK SPAWALNICZYCH spawalnicze, na którym są stosowane ręczne palniki
Spawalnia to odpowiednio przystosowane po- gazowe, powinno być wyposażone w:
mieszczenie lub wydzielona część pomieszczenia, " osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub
gdzie są zlokalizowane stałe stanowiska spawal- zawieszenie palnika,
nicze. Spawalnia powinna być wykonana zgodnie " naczynie z wodą do okresowego lub awaryjnego
z obowiązującymi ogólnymi przepisami technicz- schładzania palnika.
no-budowlanymi, ochrony przeciwpożarowej oraz Stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane
bezpieczeństwa i higieny pracy. ręczne uchwyty spawalnicze, powinno być wyposażo-
Ściany i strop spawalni oraz wnętrza kabiny ne w osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub
spawalniczej powinny być pomalowane farbami ma- zawieszenie uchwytu.
towymi. Åšcianki lub parawany kabiny spawalniczej Stanowisko spawalnicze do spawalnia Å‚ukowego
powinny być wykonane z materiału niepalnego albo elektrodami otulonymi powinno być wyposażone
trudno zapalnego, tłumiącego szkodliwe promie- w pojemnik na resztki (ogarki) elektrod. W spawalni
36 Promotor 10/08
Bezpieczeństwo
i na stanowisku spawalniczym nie powinny być stosować reduktor ciśnienia. Węże do gazów powinny
przechowywane materiały łatwo palne. Stanowi- być stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem, rodza-
ska, na których są wykonywane prace spawalnicze jem gazu i ciśnieniem znamionowym. W przypadku
powodujące rozprysk iskier, żużla lub gorących czą- mieszanek gazowych należy stosować wąż odpowiedni
stek stałych, powinny być zabezpieczone przed do gazu dominującego w mieszance.
możliwością wywołania pożaru w strefie rozprysku, Minimalna długość węży spawalniczych powinna
z uwzględnieniem przestrzeni poniżej stanowiska wynosić co najmniej 5 m, a maksymalna, mierzona
spawalniczego. Rozmieszczenie wyposażenia oraz ob- od punktu pomiaru ciśnienia do punktu odbioru gazu
rabianych przedmiotów powinno umożliwiać szybkie (palnika), nie powinna przekraczać 20 m. W razie
i bezpieczne opuszczenie stanowiska spawalniczego potrzeby zastosowania dłuższych węży ciśnienie za-
przez pracowników. silania powinno być skorygowane o spadki ciśnienia
Zasilanie stanowiska spawalniczego w gazy może występujące w wężu.
następować z generatorów gazów, przenośnych wy- Dopuszczalne jest przedłużanie węży, pod warun-
twornic acetylenu, butli, baterii bÄ…dz
wiązek butli czy kiem zastosowania znormalizowanych dwuzłączek
rurociągów gazowych. Na stałym stanowisku spawal- metalowych o średnicy zgodnej ze średnicą znamio-
niczym niedopuszczalne jest stosowanie przenośnych nową węża. Minimalna długość każdego z łączonych
wytwornic acetylenu. Butle do gazów stosowanych odcinków węży powinna wynosić co najmniej 4 m.
w spawalnictwie powinny odpowiadać w zakresie Szczelność i wytrzymałość eksploatowanych węży
budowy, stanu technicznego, barwy, zezwoleń na powinny być kontrolowane w okresach ustalonych
eksploatację, składowania i transportu wymaganiom stosownie do warunków eksploatacji, lecz nie rzadziej
określonym w odrębnych przepisach oraz Polskich niż raz na kwartał.
Normach. W spawalni mającej nie więcej niż 10 W przypadku zasilania urządzenia spawalniczego
stanowisk spawalniczych, na których są stosowane gazem palnym pobieranym z baterii butli, z wiązki butli,
gazy palne, dopuszcza się indywidualne wyposa- z generatora gazu albo z rurociągu w każdym punkcie
żenie każdego stanowiska w butle niezbędne dla poboru gazu powinien być stosowany bezpiecznik.
prowadzenia procesu technologicznego oraz w jednÄ… Ruchome stanowisko spawalnicze to stanowisko
zapasową butlę każdego rodzaju gazu stosowanego pracy przeznaczone do okresowego prowadzenia
na tym stanowisku. Butle zapasowe powinny być prac spawalniczych, którego instalacje i wyposażenie
przechowywane w wyodrębnionych pomieszczeniach techniczne są doraz
nie kompletowane, tylko na czas
wykonanych z materiałów niepalnych bądz
w wydzie- wykonywania danej pracy. Należy pamiętać o tym, by
lonych miejscach spawalni, wyraz
nie oznakowanych chronić takie stanowisko przed opadami atmosferycz-
i zabezpieczonych. W spawalni majÄ…cej ponad 10 sta- nymi, a jego otoczenie przed promieniowaniem Å‚uku
nowisk spawalniczych, na których są stosowane gazy elektrycznego lub płomieniem.
palne, zaopatrzenie w te gazy powinno odbywać się
z instalacji centralnego zasilania. WYMAGANIA DOTYCZ
CE
W każdym przypadku zasilania urządzenia spawalni- PRAC SPAWALNICZYCH
czego gazem pobieranym ze z
ródła, w którym ciśnienie Przy użytkowaniu elektrycznych urządzeń spawalni-
gazu jest zmienne lub większe niż znamionowe ciśnie- czych i osprzętu należy w szczególności przestrzegać
nie zasilania odbiornika, w punkcie poboru należy następujących wymagań bezpieczeństwa:
Należy pamiętać o tym,
żeby chronić stanowi-
sko spawacza przed opa-
dami atmosferycznymi,
a jego otoczenie przed
promieniowaniem Å‚uku
elektrycznego albo pło-
mieniem.
www.promotor.elamed.pl 37
fot. Shutterstock
Bezpieczeństwo
" prace związane z instalowaniem, demontażem, rurociągach po środkach chemicznych i innych,
naprawami i przeglądami elektrycznych urządzeń stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia
spawalniczych powinni wykonywać pracownicy ludzi, a także środowiska, mogą być podjęte
mający uprawnienia określone w odrębnych wyłącznie po dokładnym oczyszczeniu zbiorników
przepisach, i rurociągów z tych środków.
" połączenie kilku spawalniczych z
ródeł energii nie Przed przystąpieniem do prac spawalniczych
powinno powodować przekroczenia, w stanie bez stwarzających zagrożenie pożarowe lub wybuchowe
obciążenia, dopuszczalnego napięcia między ob- osoba zlecająca zadanie powinna:
wodami wyjściowymi połączonych z
ródeł energii, " doprowadzić do komisyjnej oceny zagrożenia
" przewody spawalnicze łączące przedmiot spa- pożarowego w danym pomieszczeniu oraz okre-
wany ze z
ródłem energii powinny być połączone ślić niezbędne wymagania przeciwpożarowe
bezpośrednio z tym przedmiotem lub oprzyrzą- mające na celu niedopuszczenie do powstania
dowaniem jak najbliżej miejsca spawania. i rozprzestrzeniania się pożaru albo wybuchu,
Podczas spawania gazowego: z czego należy sporządzić protokół,
" poziom cieczy w bezpieczniku wodnym powinien " wydać pisemne zezwolenie na przeprowadzenie
być sprawdzany każdorazowo przed rozpoczę- prac spawalniczych,
ciem pracy i po każdym cofnięciu się płomienia " zlecić kontrolę w rejonie spawania oraz w po-
do palnika, a w ruchu ciągłym co najmniej raz na mieszczeniach sąsiednich po zakończeniu prac
zmianę, i polecić, by jej wyniki zostały wpisane do książki
" niedopuszczalne jest dokonywanie jakichkolwiek kontroli prac spawalniczych.
zmian w określonych przez producenta usta-
wieniach układów regulacji ciśnienia i zaworów WYBRANE AKTY PRAWNE
bezpieczeństwa. DOTYCZ
CE TEMATU
Przy użytkowaniu butli z gazami należy w szcze- " Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 27 kwiet-
gólności przestrzegać następujących wymagań nia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
bezpieczeństwa: pracy przy pracach spawalniczych (Dz.U. z 2000 r.
" transport i magazynowanie butli powinno odby- nr 40, poz. 470),
wać się zgodnie z zasadami określonymi w od- " Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjal-
rębnych przepisach, nej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych
" ręczne przetaczanie butli jest dopuszczalne tylko przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
w obrębie stanowiska spawalniczego, (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
" butle powinny być ustawiane w pozycji pionowej " Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
lub zbliżonej do pionowej, zaworem do góry, z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac,
i zabezpieczone przed przewróceniem się, które powinny być wykonywane przez co najmniej
" butle powinny być chronione przed nagrzaniem dwie osoby (Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 288).
do temperatury przekraczajÄ…cej 35°C oraz przed " RozporzÄ…dzenie MSWiA z 21 kwietnia 2006 r.
bezpośrednim oddziaływaniem płomienia, iskier w sprawie ochrony przeciwpożarowej budyn-
i gorących cząstek stałych, ków, innych obiektów budowlanych i terenów
" zawory butli z pokrętłami powinny być otwierane (Dz.U. nr 80/2006, poz. 563),
bez użycia narzędzi, do otwierania i zamykania " Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Spo-
zaworu butli bez pokrętła powinien być stosowany łecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpie-
odpowiedni klucz, czeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach
" naprawy butli, w tym naprawa zaworów, powinny transportowych (Dz.U. z 2000 r. nr 26, poz. 313
być wykonywane przez osoby posiadające upraw- ze zm.),
nienia określone w odrębnych przepisach, " Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 17 wrze-
" odległość butli od otwartego ognia musi wynosić śnia 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
co najmniej 10 m, a odległość butli od płomienia pracy przy urządzeniach i instalacjach energe-
agregatu spawalniczego nie powinna być mniej- tycznych (Dz.U. z 1999 r. nr 80, poz. 912 ze
sza niż 1 m, zm.),
" nie wolno w odległości mniejszej niż 10 m od " Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lute-
składu butli przechowywać materiałów łatwo go 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
palnych. pracy podczas wykonywania robót budowlanych
Podczas wykonywania prac spawalniczych nie- (Dz.U. z 2003 r. nr 47, poz. 401 ze zm.),
dopuszczalne jest zawieszanie przewodów i węży " Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 kwietnia
spawalniczych na ramionach lub kolanach oraz 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników
prowadzenie ich bezpośrednio przy innych czę- szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
ściach ciała. Prace spawalnicze na zbiornikach oraz (Dz.U. z 2005 r. nr 73, poz. 645 ze zm.).
38 Promotor 10/08