1.Najstarsze dokumenty prawa międzynarodowego
-Zapis z IV tysiąclecia p.n.e. na stelli kamiennej. Były to ustalenia pomiędzy dwoma państwami - miastami
Mezopotamii - Lagas i Umma  rozstrzygające spór graniczny między nimi. Rozstrzygnięcie doszło do skutku w
drodze arbitrażu międzynarodowego. Miał zostać położony kamień graniczny między państwami toczącymi
spór, zaś państwo trzecie  Kisz  miało czuwać nad egzekwowaniem postanowień traktatu
- Zapis na tablicach glinianych - 1278 r. p.n.e., między królem Hetytów Hatuszylem III, a faraonem egipskim
Ramzesem II. Był to traktat przymierza ogłaszający koniec wojny między tymi państwami, a także zawierający
postanowienia migracyjne o deportacji. Postanowienia dotyczyły też wspólnej obrony systemu niewolniczego
2. Umowy międzynarodowe zawierane w starożytnej Grecji
SYMACHIE - traktaty przymierza na okresy 100 lub 50 lat (Np. VI w. P.n.e.  symachia na 100 lat  dotyczyła
podejmowania wspólnych działań obronnych przeciwko zewnętrznym wrogom i utworzenia koalicji).
SYMBOLE - na ich mocy obywatele obcego kraju mieli możliwość zamieszkania na terenie innego państwa.
IZOHOLITIE - (współcześnie traktaty naturalistyczne) umowy, na mocy których cudzoziemcy uzyskiwali podobne
prawa do obywateli państwa pobytu. Był to rodzaj klauzul narodowych.
REPRESALIA - środki odwetowe, np. ANDROLEPSIA, czyli pozbawienie wolności cudzoziemca do czasu spełnienia
przez państwo zobowiązań
3. Instytucja proksenia w starożytnej Grecji
Proksenos - obywatel polis pełniący funkcję opiekuna dla przybyszów z innego polis, którego był proksenosem
- funkcja zbliżona do zadań dzisiejszego konsula
- proksenos nie był urzędnikiem (wysłannikiem) państwa, którego obywatelom pomagał (konsul honorowy)
- spełniał niektóre funkcje przedstawiciela dyplomatycznego  za jego pośrednictwem prowadzono pertraktacje,
stawał się mediatorem zwaśnionych stron, był używany jako poseł
- rozstrzygał spory pomiędzy Rzymianami, a cudzoziemcami na podstawie ius gentium
- instytucja proksenii wykształciła się z powszechnego prawa gościnności
- Proksenos musiał być obywatelem miasta, w którym mieszkał pełniąc swe obowiązki, nie mógł być
obywatelem tego, które reprezentował
- proksenia stała się podstawą stosunków międzynarodowych w świecie greckim, rozwinęła się w VI/V w. p.n.e.
- gdy państwa greckie zawierały ze sobą formalne układy (np. związki), instytucja proksenii straciła znaczenie
4. Amfiktionie, jako wzorzec organizacji międzynarodowej
Amfiktionia, oznaczała związek polis greckich o charakterze religijno- politycznym zawarty dla celów ochrony
określonego miejsca kultu religijnego (obrona świątyni lub sanktuarium). Członkowie amfiktionii spotykali się
na regularnych zjazdach, podczas których omawiali różne sprawy pozostające w kręgu wspólnych
zainteresowań. Podejmowali oni zobowiązania ograniczające wybór środków w prowadzonych między sobą
wojnach (np. zakaz zatruwania wody w studniach) oraz dotyczÄ…ce uprzywilejowanego traktowania swoich
obywateli. Były to organizacje o charakterze prywatno-kultowym. Członkowie amfiktionii płacili składki na cele
ochrony świątyni wspólnego bóstwa oraz na organizację uroczystości religijnych. W historii prawa
międzynarodowego amfiktionie uważane są za zalążki, pierwowzory współczesnych organizacji
międzynarodowych, ponieważ ich cechy (takie jak interwencja w obronie kupców, którym zabrano towary czy
też prowadzenie wojen przeciwko członkom, którzy nie przestrzegali zobowiązań) sprawiły, że amfiktionia stała
się instrumentem w polityce międzynarodowej Grecji. Do najbardziej znanych należał Związek Pylijsko- Delficki,
który przetrwał ponad 500 lat- jej organem była Rada Amfiktionów złożona z 24 członków (po 2 z każdego
plemienia). Najważniejsza była Amfiktiona Delficka, obejmująca północną i środkową Grecję, która zrzeszała 12
plemion i miała za zadanie ochronę świątyni Apollina w Delfach.
5. Rola arbitrażu w starożytności
Rozjemstwo rozwinęło się silnie we wzajemnych stosunkach państw-miast greckich. Przedmiotem orzeczeń
arbitrażowych w Starożytnej Grecji były głównie spory dotyczące granic i używania wód śródlądowych.
Arbitrem było z reguły państwo trzecie, które kompetencję rozstrzygnięcia sporu oddawało zespołowi
złożonemu ze swoich obywateli.
6. Traktaty zawierane przez starożytny Rzym
Traktaty przyjaz
ni- amicitia- traktaty przyjaz
ni zawarte pomiędzy państwami o równorzędnym statusie
prawnym
Traktaty przymierza- societas- traktaty przymierza mające wymusić na słabszych określone roszczenia, foedus-
traktaty nierównoprawne
Nierówno prawne umowy przymierza- foedus iniquum
Protektorat międzynarodowy- Rzym jako silne państwo udziela słabszym ochrony przez wrogiem zewnętrznym
w zamian za posiłki zbrojne i określone świadczenia rzeczowe.
7.Wojna sprawiedliwa i sposób jej wypowiadania w starożytnym Rzymie
Wojna sprawiedliwa była prowadzona tylko przeciw poganom, a nie chrześcijanom, była to wojna
wypowiadana w specjalnej procedurze:
- do kraju z którym wybuchła wojna wysyłano kapłanów- fecjałów z żądaniem zadośćuczynienia za
rzeczywiste/rzekome krzywdy
- pater patratus (szef misji) przedstawiał żądania
- fecjałowie wracali do kraju i czekali 33 dni
- jeżeli nie otrzymali zadośćuczynienia ponownie wybierali się z misją do tego kraju dla stwierdzenia, że
postępowanie strony przeciwnej jest niesprawiedliwe
- po powrocie składali sprawozdanie w senacie
- decyzję w sprawie rozpoczęcia wojny podejmował senat i decyzja wymagała zatwierdzenia przez
zgromadzenie ludowe
- po odprawieniu modłów fecjałowie wybierali się na granicę państwa, z którym wybuchł spór
- pater patratus rzucał na terytorium nieprzyjaciela dzidę zanurzoną we krwi (póz
niej w zwiÄ…zku z rozrostem
państwa Rzymskiego ceremonia ta odbywała się pod Rzymem)
Procedura ta zapobiegała zbyt pochopnemu i nierozważnemu wszczynaniu wojen, zwłaszcza samowolnemu
prowadzeniu wojen przez poszczególne plemiona. Bellum iustum była wyrazem przekonania, że decyzja w
sprawie wojny powinna być rezultatem dojrzałej refleksji. Przekazanie aktu wypowiedzenia wojny kapłanom
czyniło ją świętą.
W przypadku napaści na państwo rzymskie, wojen domowych czy wojen z ludami nie zorganizowanymi w
państwa nie stosowano tej procedury.
8.Wykształcenie się pojęcia ius gentium w starożytnym Rzymie
W Rzymie wykształciło się także pojęcie prawa narodów (ius gentium), polegające na tym, iż było to prawo
obywateli i nie przyznawano żadnych uprawnień cudzoziemcom. Powodowało to liczne spory pomiędzy
zagranicznymi gośćmi, a prawem rzymskim. Powołano w tym celu specjalnego sędziego do rozstrzygania tychże
sporów (praetor peregrinus). W rozwiązywaniu problemów posługiwał się drogą słuszności i rozsądku, a nie jak
dotychczas drogą prawa rzymskiego. Doszło więc do powstania nowego prawa, ius gentium, które było bardzo
korzystne dla cudzoziemców i prowadziło do szybszego przyznawania obywatelstwa. Było to prawo zastępcze,
bo stosowanie prawa rzymskiego wobec cudzoziemców było by wbrew porządkowi. Ius gentium regulowało też
w pewnym stopniu stosunki między państwami.
9. Instytucja praetor peregrinus w starożytnym Rzymie i jego kompetencje
Praetor peregrinus- specjalny sędzia, który zajmował się sprawami związanymi z coraz liczniej napływającymi
do Rzymu cudzoziemcami. Nie mógł stosować prawa rzymskiego. Stosował ogólnie przyjęte zasady z różnych
systemów prawnych często kierując się zasadami słuszności.
10. Średniowieczna rodzina narodów chrześcijańskich
Okres średniowiecza nie sprzyjał rozwojowi stosunków międzynarodowych ani prawu regulujących te stosunki.
Struktura międzynarodowego układu średniowiecznego składała się z państw o ustroju monarchii stanowej,
powstało kilka państw o podobnym ustroju politycznym, gospodarczym i społecznym oraz o wspólnej religii i
kulturze tzw. rodzina narodów chrześcijańskich.
Cechą tego układu politycznego był dualizm: w stosunkach wewnętrznych (władza podzielona między
monarchie i stany) i zewnętrznych (rywalizacja o supremacje między cesarzem a papieżem).
Prowadzone były liczne wojny zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne. Kościół dążył do
humanitaryzacji wojen wprowadzając pokoje boże zakazujące wojen w pewnych okresach roku bądz
przeciwko
konkretnej kategorii ludzi np. rolnikom. Monarchowie idÄ…c podobna drogÄ… wprowadzili pokoje
cesarskie lub królewskie.
11. Kanoniczna doktryna dwóch mieczy i jej znaczenie dla średniowiecznej społeczności międzynarodowej
Doktryna ta była sformułowana w bullach papieskich. Wg niej papież otrzymywał dwa miecze- symbole władzy
duchowej i świeckiej. Jeden z tych mieczy przekazywał cesarzowi, a zatem władza cesarska jest zależna od
papieża i to papieżowi w określonych warunkach przysługuje prawo zwolnienia poddanych od przysięgi
wierności wobec władzy świeckiej. Legiści cesarzy uważali, że władza świecka jest równorzędna z kościelną i że
jedna nie pochodzi od drugiej.
12. Średniowieczne pokoje: Boże, cesarskie i królewskie
Pokój Boży zabraniał pod groz
bą klątwy prowadzenia działań wojennych w pewnych okresach roku (np., przez
okres wielkiego postu) lub skierowanych przeciwko określonym kategoriom osób (np. rolnicy, kupcy,
duchowni, studenci). Instytucja pokoju i rozejmu bożego była stosowana do końca XIII wieku przez papieży i
synody biskupie w celu ograniczenia wojen feudalnych. Monarchowie idÄ…c podobnÄ… drogÄ… wprowadzili pokoje
cesarskie i królewskie.
13. Średniowieczna nauka prawa międzynarodowego
Prekursorskie idee integracji europejskiej:
Pierre de Bois- łączenie się państw chrześcijańskich przeciw wojskom tureckim pod hegemonią Francji. Według
jego koncepcji miałaby powstać wspólnota walcząca z innymi religiami.
Jerzy z Podiebratu- (król czeski)- federacja państw, przewidywał wspólny sejm, sąd, wspólne organy
Koncepcje wojny sprawiedliwej według chrześcijaństwa:
-inaczej niż w Rzymie
-wojna obronna, na rzecz obrony wiary, dla sprawiedliwej przyczyny, przez pełnoprawnego władcę
- św. Augustyn, Izydor z Sewilii, Rajmund z Periafor (XIII wiek), Henryk z Seluzy (wojna przeciw niewiernym)
-św. Tomasz z Akwinu utworzył 3 przesłanki wojny sprawiedliwej: autorytet władcy, sprawiedliwa przyczyna
(iusta causa), prawa intencja (recta intentio)
W XVI w. Powstała grupa tzw. prekursorów Grocjusza, którzy rozwijali poglądy w zakresie stosunków
międzynarodowych i prawa międzynarodowego. Należeli do niej m.i.: Alberico Gentili, Dominik Soto, Franciszek
de Vitoria i Franciszek Suarez. Zajmowali siÄ™ moralnymi aspektami wojen prowadzonych przez HiszpaniÄ™ z
Indianami. Projekty utworzenia związku państw europejskich, których autorem był przede wszystkim Piotr
Dubois. Organizacja miałaby na celu utrzymanie pokoju w Europie załatwianie sporów między państwami
europejskimi i zjednoczenia w celu odzyskania Ziemi Świętej.
14. Średniowieczna nauka prawa międzynarodowego w Polsce
Wiek XV i XVI były okresem bujnego rozwoju myśli politycznej zarówno w sprawach polityki, prawa
wewnętrznego jak i stosunków międzynarodowych. Poglądy dotyczyły głównie problemu wojny sprawiedliwej
jako, że Polska także należała do chrześcijańskiej rodziny narodów.
Polska szkoła prawa wojny  Stanisław ze Skarbimierza i Paweł Włodkowica z Brudzenia- sprawy dyscypliny
wojskowej, dozwolone sposoby walki i brania łupów, dopuszczalność przymierzy z państwami pogańskimi.
Andrzej Frycz Modrzewski  zajmował się zagadnieniami prawnymi wojny, zalecał procedurę rozjemczą w celu
uniknięcia wojny, humanitaryzacja wojny, właściwe traktowanie ludności na terytoriach zajętych.
Arianie czyli bracia polscy  poglądy pacyfistyczne (przeciwko karze śmierci i wojnie)
Korespondencja dyplomatyczna Zygmunta Augusta zawierała jedno z pierwszych sformułowań zasad wolności
mórz (przeciwko panowaniu Szwecji na Bałtyku).
15. Średniowieczne zjazdy, jako wzorzec kongresów międzynarodowych
Synody i sobory kościelne, na których omawiano najważniejsze zagadnienia polityki międzynarodowej
średniowiecza, uważa się za prototyp konferencji międzynarodowych. Oprócz osób duchownych uczestniczyły
w nich także władcy świeccy, dzięki czemu mogli wymieniać poglądy i przedstawiać własne wizje państwa.
Wysyłanie posłów przez państwa było coraz częstsze, zwłaszcza w stosunkach pomiędzy miastami włoskimi, co
doprowadziło do wykształcenia w XV w. instytucji stałych przedstawicielstw dyplomatycznych. Za przykładem
miast włoskich stopniowo poszły inne państwa europejskie.
16.Rola Wenecji w ukształtowaniu instytucji prawa dyplomatycznego i konsularnego
17. Rola arbitrażu w rozstrzyganiu średniowiecznych sporów międzynarodowych
Wiele międzynarodowych sporów w średniowieczu rozstrzygano na podstawie orzeczeń arbitrażowych (XIII-XV
wiek). Znamy także przykłady umów, które z góry przewidywała drogę arbitrażu dla załatwiania konfliktów
między kontrahentami (np. umowa duńsko-szwedzka z 1343 roku). Często arbitrem był papież, który rościł
sobie prawo do działania w charakterze najwyższej instancji orzekającej w sprawach władców świeckich.
18. Wpływ odkryć geograficznych na kształt społeczności międzynarodowej i nowych instytucji prawa
międzynarodowego
Odkrycia geograficzne rozpoczęły okres władztwa kolonialnego. W początkowym okresie największymi
rywalami były Portugalia i Hiszpania, następnie Holandia, Anglia i Francja. Zdobywanie posiadłości zamorskich
oraz rozwój żeglugi i handlu doprowadziły do powstania nowych zasad. Ważnym problemem było ustalenie
zasad dotyczących nabycia nowych terytoriów. Uważano, że oprócz odkrycia ważne jest, też ich posiadanie.
Przez co musiało się wykształcić nowe prawo, które w pełni regulowałoby stosunki miedzy państwami a nowo
odkrytymi, czy też kolonizowanymi terytoriami. Traktaty Tordesillas (1494) i z Saragossy (1529) zatwierdziły
podział świata kolonialnego pomiędzy Hiszpanię i Portugalię.
19. Poglądy Grocjusza na prawo międzynarodowe
·ð OdróżniaÅ‚ prawo boskie od prawa naturalnego, które wg niego wolne jest od elementów religijnych i które
istniałoby  nawet gdyby dopuścić, czego nie można uczynić bez popełnienia najcięższej zbrodni, że nie ma
Boga .
·ð Obok prawa naturalnego jest prawo pozytywne, które dzieli siÄ™ na prawo cywilne i prawo narodów.
·ð W zakresie nauki o paÅ„stwie Grocjusz przyjmuje istnienie stanu przedpaÅ„stwowego, z którego ludzie pod
wpływem działania popędu społecznego przeszli do stanu społecznego zawierając umowę społeczną.
·ð PoglÄ…dy szkoÅ‚y prawa narodów speÅ‚niaÅ‚y funkcjÄ™ hamulca dla samowoli wÅ‚adców w epoce absolutyzmu. W
szczególności z dzieł przedstawicieli tego kierunku przebija wyraz
na tendencja do ograniczenia liczby wojen
i do humanitarnego prawa wojennego.
·ð "Wolność mórz"  obszary morskie sÄ… otwarte dla wszystkich, jako pierwszy sformuÅ‚owaÅ‚ tezÄ™ o wolnoÅ›ci
mórz
·ð DokonaÅ‚ przeÅ‚omu w rozumieniu prawa narodów - do tej pory byÅ‚o ono prawem kanonicznym, a on
stwierdził że to zestaw norm między państwami, ale zupełnie oderwany od czynnika religijnego > prawo
narodów jest niezależne od religii
·ð PaÅ„stwo ma prawo do istnienia, do legacji, do utrzymywania swoich siÅ‚ zbrojnych, do korzystania ze swoich
sił zbrojnych.
·ð prawo natury - istnieje dlatego, że ludzie zawarli jakÄ…Å› umowÄ™ spoÅ‚ecznÄ…, która powoduje że powstajÄ…
państwa, narody; ta umowa nie ma charakteru, można ją zmieniać, funkcjonuje tylko w obrębie państw
cywilizowanych
20.Pozytywim a naturalizm w nauce prawa międzynarodowego
Naturalizm:
-odwołuje się do prawa natury - zasady prawa międzynarodowego mogą być wyprowadzone z istoty czy natury
państwa
-państwo ma przyrodzone, podstawowe prawa, które muszą być respektowane przez inne podmioty (prawo do
istnienia, niepodległości, równości, szacunku i utrzymywania stosunków międzynarodowych)
-współczesne negatywne konsekwencje: nadmierne akcentowanie swobód i praw poszczególnych państw
kwestionuje możliwość istnienia wspólnego interesu i atomizuje społeczność międzynarodową
-szkoła prawa naturalnego rozwijała poglądy Grocjusza o związku prawa narodów z prawem naturalnym
-nieprzykładanie wagi do takich z
ródeł prawa międzynarodowego jak umowy i zwyczaju
-wyprowadzanie w rozważaniach racjonalistycznych przepisów prawa międzynarodowego z natury człowieka i z
jego przyrodzonych praw
-najbardziej znanymi przedstawicielami tej szkoły byli: Samuel Pufendorf, Jan Chrystian Wolff i Emeryk de
Vattel
Pozytywizm:
-podstawą obowiązywania prawa międzynarodowego jest wspólna wola państw, która znajduje swój wyraz w
normach zwyczajowych (powszechnej praktyce uznanej za prawo) lub konwencyjnych (umowy) oraz wiąże
państwa (przyjmują one obowiązki z własnej woli, co wywołuje skutki prawne i stwarza zobowiązania
międzynarodowe
-prawo pozytywne = ludzkie, które dzieli się na cywilne i prawo narodów
-teoria umowy społecznej  przejście ze stanu natury do stanu społecznego poprzez umowę społeczna
-rozważania na temat prawa wojennego, odpowiedzialności państw, zawierania i wykładni umów
międzynarodowych oraz prawa dyplomatycznego
-normy prawa międzynarodowego mogą być zmienione, ale tylko za zgodą wszystkich związanych nimi państw
-przedmiotem zainteresowania nauki prawa międzynarodowego powinny być umowy międzynarodowe
-do przedstawicieli szkoły pozytywistycznej należeli: Ryszard Zouche, Korneliusz van Bynkershoek, Jakob Moser,
Jerzy Fryderyk Martens
21.Znaczenie Kongresu Wiedeńskiego dla rozwoju prawa międzynarodowego
-początki kodyfikacji prawa międzynarodowego
-przyjęto "Regulamin Wiedeński" dotyczący klas i ram agentów dyplomatycznych aktualny do dziś:
*ambasador (akredytowany, przy głowie państwa)
*poseł-minister (akredytowany, przy głowie państwa)
*charge d'affaire (akredytowany, przy ministrze spraw zagranicznych)
*dla Stolicy Apostolskiej: nuncjusz, internuncjusz i chargez d'afaiz
-klasy ustalane były przez wszystkie państwa
-uznano, że więzy pokrewieństwa lub małżeństwa nie będą miały wpływu na charakter stosunków
dyplomatycznych
-precedencja (pierwszeństwo) ma zależeć od czasu sprawowania funkcji dyplomatycznej
-przedstawiciele dyplomatyczni są przedstawicielami suwerennych państw, są równi sobie, bo państwa są
równe
-znormalizowano tabele rang dyplomatycznych i ustalono kolejność miedzy przedstawicielami poszczególnych
państw
-uznano w traktacie zasadę wolności żeglugi na umiędzynarodowionych rzekach-
wydano deklaracjÄ™ w sprawie zniesienia handlu niewolnikami
22. Kształt społeczności międzynarodowej na tle państwa absolutnego
Wielką rolę w rozwoju prawa międzynarodowego odegrało powstanie absolutystycznego państwa
hiszpańskiego i wyzwolenie się niektórych państw ze stanu zależności od papiestwa i cesarstwa. Absolutyzm był
okresem rozkładu feudalnych form produkcji. Siła robocza pojawiła się na rynku jako towar, przez co rozpoczął
się wyzysk najemnych robotników. Feudałowie starali się utrzymać swoje przywileje klasowe, nie dające się
pogodzić z interesami rosnącej w siłę burżuazji. Jednym ze środków, przy których pomocy feudałowie usiłowali
przedłużyć panowanie swojej klasy było ograniczenie samowoli poszczególnych magnatów oraz rozluz
nianie
form pozaekonomicznego ucisku.
23. Rozszerzenie się społeczności międzynarodowej od odkryć geograficznych od przełomu XVIII i XIX wieku
24.Renesans arbitrażu
Podkreślenie przez państwa ich suwerenności a więc niechęci do podporządkowania się rozstrzygnięciom
czynnika innego niż własny monarcha.
25. Kształtowanie się prawa wojennego w XIX i XX wieku
Po 1870 roku państwa zorganizowały kilka konferencji, na których dokonano częściowej kodyfikacji prawa
wojennego. Konferencjom tym zwołanym pod hasłami pacyfistycznymi ale mającym w istocie rzeczy na celu
zdezorientowanie opinii publicznej towarzyszyły intensywne zbrojenia i przygotowywania do wojny światowej.
W rozwoju kodyfikacji prawa wojennego istotną rolę odegrała Rosja. Z jej inicjatywy odbyła się w 1874 roku w
Brukseli konferencja poświęcona prawu wojny lądowej. Konferencja nie dała wprawdzie wyników, ale jej prace
stały się podstawą działalności pierwszej pokojowej konferencji haskiej, zwołanej w 1899 roku, również na
wniosek Rosji. Rezultatem konwencji haskiej były dwie dalsze konwencje, z czego jedna rozciągnęła zasady
konwencji genewskiej z 1864 roku (los rannych w czasie wojny) na morskie działania wojenne, a druga
skodyfikowała prawa i zwyczaje wojny lądowej. Ponadto uczestnicy konferencji uchwalili 3 deklaracje o
używaniu określonych kategorii pocisków.
26. Powstanie organizacji międzynarodowych w XIX wieku i ich znaczenie
W II połowie XIX wieku państwa podpisały wiele umów, które rozwijały prawo międzynarodowe. Już w 1865
roku powstał Międzynarodowy Związek Telegraficzny. W latach 1874-1878 powstał Powszechny Związek
Pocztowy, a w 1890 roku Centralny Urząd dla Międzynarodowych Przewozów Kolejowych. W Bernie
zorganizowano Międzynarodowe Biuro Własność Literackiej i Własności Przemysłowej. Na podstawie
międzynarodowej konwencji metrycznej w Paryżu powstało Międzynarodowe Biuro Miar i Wag. Konwencja
brukselska z 1890 roku zawierała przepisy dotyczące handlu niewolnikami, na jej podstawie utworzono też w
Zanzibarze Międzynarodowy Urząd Morski. Organizacje te miały wąski zakres działania i pełniły jedynie funkcje
natury administracyjnej.
27.Suwerenność i jej podzielność
28. Rozwój międzynarodowego prawa rzecznego (Zwrócić uwagę na Dunaj)
Kongres wiedeński przyjął zasadę wolności żeglugi na rzekach międzynarodowych. Zasadę tę rozwinęły póz
niej
osobne umowy. Traktat pokojowy paryski z 1856 roku utworzył Europejską Komisję Dunaju
29. Geneza i rozwój ochrony praw człowieka
Rozwój idei praw jednostki w Dekalogu, rzymskim prawie cywilnym, Wielkiej karcie swobód z 1215r. ,
gwarancjach królewskich w średniowieczu i renesansie, w okresie oświecenia, podczas rewolucji amerykańskiej
i francuskiej.
Odzwierciedlenie w konstytucjach:
üð amerykaÅ„skiej z 1787 r. (wczeÅ›niej w Deklaracji NiepodlegÅ‚oÅ›ci Stanów Zjednoczonych z 4 lipca
1776r.),
üð francuskiej z 1791 r. (wczeÅ›niej w Deklaracji Praw CzÅ‚owieka i Obywatela z 26 sierpnia 1789r.),
üð polskiej z 3 maja 1791 r. i konstytucji KsiÄ™stwa Warszawskiego z 1807 r.
üð Rozpowszechnienie idei za sprawÄ… ONZ w II poÅ‚owie XX wieku (za narodziny współczesnego systemu
przyjmuje się datę podpisania 26 czerwca 1945 roku Karty Narodów Zjednoczonych).
üð Aktualnie oprócz jednego systemu ogólnoÅ›wiatowego powstajÄ… systemy regionalne: europejski-
podsystemy w ramach UE, OBWE, RE; afrykański, interamerykański, arabski.
30.Struktura i kompetencje Ligi Narodów
Organy LN:
-Rada Ligi Narodów: członkowie stali (5), członkowie niestali (4)
-Zgromadzenie Ogólne: parlament wszystkich państw świata
-Sekretariat Generalny: biuro obsługi Ligi Narodów, na czele stał sekretarz generalny
-Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej w Hadze: organ sądowniczy Ligi, miał sądzić spory między
państwami, stosując arbitraż międzynarodowy
Program LN:
Celem Ligi Narodów było utrzymanie pokoju i współpracy na świecie, w oparciu o trzy zasady:
-bezpieczeństwo powszechne dla całego świata - wszystkie państwa mają sobie pomagać w razie agresji;
poszanowanie granic
-arbitraż - sądzenie pokojowe sporów międzynarodowych, promowanie Trybunału Haskiego
-rozbrojenie - proporcjonalne, częściowe i równomierne
Kompetencje LN:
-wprowadzenie sankcji ekonomicznych wobec agresorów
-administracja obszaru Saary
-kontrola terytoriów mandatowych
-nadzorowanie wykonywania traktatów pokojowych
-wspieranie działań na rzecz zachowania pokoju
31. Znaczenie feudalizmu w rozwoju prawa międzynarodowego
W XV wieku nastąpił bardzo silny rozwój sił produkcyjnych i handlu międzynarodowego. Odkrycie nowych
lądów dało początek ekspansji kolonialnej. Narastanie elementów gospodarki kapitalistycznej w łonie
feudalizmu tworzyło podstawę do przezwyciężenia rozdrobnienia feudalnego i powstania scentralizowanych
państw absolutystycznych. Rozwój miast w Europie zachodniej i uprawianego przez nie handlu w skali między
narodowej (zwłaszcza morskiego) stał się ważnym czynnikiem, który wpłynął na ukształtowanie prawa
międzynarodowego w połowie XV wieku. Jednym ze środków, przy których pomocy feudałowie usiłowali
przedłużyć panowanie swojej klasy było ograniczenie samowoli poszczególnych magnatów oraz rozluz
nianie
form pozaekonomicznego ucisku.
32. Ukształtowanie się prawa azylu
Pierwszym miejscem w antycznym Rzymie, które miało mieć charakter "azylu" była świątynia boga Asylaeusa
wg legendy ufundowanej przez Remulusa na Kapitolu aby zachęcić do większego osadnictwa. Było jednak to
miejsce schronienia dla obcokrajowców a nie dla tych, co naruszyli prawo miasta. W prawodawstwie okresu
Republiki to pojęcie się nie pojawia. Funkcjonuje zaś w tradycji jako instytucja religijna; było rzeczą oczywistą,
że azyl obejmował tych co znajdowali się w miejscu sacrum. Azyl obejmował miejsca a także osoby (np. osoba
trybuna była nietykalna, zaś jego dom stanowił azyl dla plebejuszy). Azylu szukali głównie niewolnicy
wyzwoleńcy, osoby ścigane, niewypłacalni dłużnicy. Obecnie prawo azylu opiera się na aktach
wewnątrzpaństwowych, często na konstytucji lub specjalnych ustawach bądz
na umowach międzynarodowych.
Prawo azylu nie jest jednak instytucją powszechnego prawa międzynarodowego, traktatowego lub
zwyczajowego. Proklamowanie prawa azylu w konstytucji jakiegoś państwa nie daje uchodz
com politycznym
podmiotowego prawa publicznego do azylu. Prawo azylu jest to prawo państwa do udzielenia uchodz
cy
zezwolenia na wejście na jego terytorium, pozwolenie na przebywanie tam i prawo odmowy jego ekstradycji,
nie zaÅ› prawo samego uchodz
cy. Każde państwo jest uprawnione do udzielenia azylu politycznego, lecz w razie
braku specjalnej umowy międzynarodowej, nie jest do tego zobowiązane.
Azyl dyplomatyczny  udzielenie azylu w gmachu misji dyplomatycznej. Pojęcie azylu dyplomatycznego jest
obce Konwencji Wiedeńskiej z 1961r. o stosunkach dyplomatycznych. Podobnie reguluje sprawę tę
ustawodawstwo wewnętrzne szeregu państw.
33.Doktryna wojny sprawiedliwej
- ius ad bellum  prawo do wojny  określenie podmiotu prowadzącego wojnę oraz określenie jej przyczyny i
celu (czy, komu i dlaczego wolno rozpocząć wojnę);
- ius in bello  prawo w wojnie  określenie metod i środków prowadzenia walki (jak wolno walczyć)  kwestie
norm regulujących sposób prowadzenia działań wojennych, dopuszczalności lub niedopuszczalności stosowania
pewnych rodzajów broni, ochrony określonych grup osób i obiektów itd.
Zgodnie z doktryną wojny sprawiedliwej, państwa mają prawo wszczynać wojny tylko wówczas, gdy istnieje
sprawiedliwa przyczyna ( iusta causa ), a w szczególności w obronie własnej oraz dla uzyskania
zadośćuczynienia za doznane bezprawia, jeśli w inny sposób nie można go uzyskać  wojna ma zatem
charakter środka egzekwującego prawa przysługujące państwom .
Ius ad bellum aż do 1919 roku traktowane było jako prawo mieszczące się w kompetencjach suwerennego
państwa.
34. Początki kodyfikacji prawa międzynarodowego
-rozwój historyczny:
*projekty skodyfikowania prawa międzynarodowego w celu zastąpienia mało precyzyjnego prawa
zwyczajowego
*zawarcie 13 konwencji haskich w 1907 roku i podpisanie deklaracji londyńskiej w 1909 roku- kodyfikacja
prawa wojennego i dotyczącego pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych
-kodyfikacja PM po II wojnie światowej:
*Zgromadzenie Ogólne ONZ powołało Komisje Prawa Międzynarodowego 1949 r. w celu  stopniowego rozwoju
PM i jego kodyfikacji ; przyjęte kodyfikacje:
üð cztery Konwencje dotyczÄ…ce prawa morza (1958)
üð Konwencja dotyczÄ…ca statusu bezpaÅ„stwowców (1954)
üð Konwencja o stosunkach dyplomatycznych (1961)
üð Konwencja o stosunkach konsularnych (1963)
üð Konwencja o prawie traktatów (1969)
üð Konwencja o misjach specjalnych (1969)
üð Konwencja o reprezentacji paÅ„stw w ich stosunkach z organizacjami miÄ™dzynarodowymi (1975)
üð Konwencja o sukcesji paÅ„stw w zakresie umów miÄ™dzynarodowych (1978)
üð Konwencja o sukcesji paÅ„stw w zakresie mienia, archiwów i dÅ‚ugów (1983)
*prace nad kodyfikacja PM prowadzone są także poza KPM w ramach ONZ np. Komitet Specjalny Zgromadzenia
Ogólnego (Deklaracja zasad PM), Komisja Praw Człowieka (opracowała Pakty Praw Człowieka; poza ONZ:
Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (Konwencje dot. ochrony ofiar wojny)
- Następstwa kodyfikacji:
* proces kodyfikacji PM jest zjawiskiem pozytywnym głównie ze względu na to, iż prowadzi on do wyjaśniania i
usystematyzowania przepisów obowiązującego prawa.
* negatywnym następstwem kodyfikacji PM jest dwoistość stanu prawnego, w którym jedne państwa związane
są tylko przepisami prawa zwyczajowego, a inne  przepisami konwencji, która rozwija i precyzuje przepisy
prawa zwyczajowego (niektóre państwa nie przystępują do nowych konwencji, jednakże nadal obowiązują je
przepisy prawa zwyczajowego, które maja charakter powszechny)