Jakie są przyczyny nadwagi i jak można przeciwdziałać tyciu






Jakie są
przyczyny nadwagi i jak można przeciwdziałać tyciu?
Aby zrozumieć, co
spowodowało powstanie nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej, niezbędna
jest znajomość najważniejszych przyczyn nadwagi. "Puszyści"
są często podejrzewani o nocne "najazdy" na lodówki i pudełka
czekoladek. Twierdzenie, że "osoby otyłe jedzą zbyt wiele"
jest jednak zbyt dużym uproszczeniem i nie może być traktowane jako
jedyne wytłumaczenie nadwagi. Metoda "jedz połowę" nie
zdaje egzaminu. Przyczyny otyłości są różnorodne: brak ruchu,
uwarunkowania genetyczne, choroba itp. Duże znaczenie ma również
funkcjonowanie wewnętrznych mechanizmów kontrolnych organizmu - głodu,
sytości i apetytu. Jedną z głównych przyczyn nadwagi stanowi także
dzisiejsza żywność - przetworzona przemysłowo, bogata w tłuszcz,
cukier i sól, naszpikowana emulgatorami: te czynniki przyczyniają się
do "wykolejenia" przemiany materii. 
Jeżeli spożycie
kalorii jest większe od zapotrzebowania.
Przy ograniczonym obciążeniu
fizycznym i siedzącym trybie życia należy również mniej jeść. Spożycie
kalorii jest często większe od zapotrzebowania organizmu. Osoby otyłe
jedzą zbyt dużo w stosunku do swoich potrzeb, w przeciwnym wypadku nie
przybierałyby na wadze. Aby się odchudzić trzeba zredukować spożycie
kalorii i tłuszczu. Redukcję spożycia kalorii często utrudnia tzw.
"pojadanie". 
Uwarunkowania
genetyczne.
Czy nadwaga jest
dziedziczna? Naukowcy amerykańscy, prowadząc badania na myszach
(1995r), zidentyfikowali gen, który decyduje o "standardowej"
masie ciała lub o nadwadze. Okazało się, że myszy, u których
wykazano efekt tej cechy dziedzicznej ważą trzy razy więcej od swoich
towarzyszy. "Ob-gen" produkuje u zdrowych zwierząt substancję
nośną (leptynę), która ma decydujące znaczenie dla regulacji masy
ciała. Leptyna produkowana jest w komórkach tłuszczowych i steruje
uczuciem sytości i aktywnością fizyczną. Myszy z uszkodzonym "ob-genem"
nie są zdolne do wytwarzania leptyny. Mają zwiększony apetyt w
stosunku do innych zwierząt i szybko przybierają na wadze. Naukowcy
wykazali istnienie leptyny również u ludzi. Przypuszczenie, że osoby
z nadwagą mają niedobór tej substancji jednak nie potwierdziły się.
Defektem odpowiedzialnym za nadwagę może być niedowrażliwość
receptorów sycących w mózgu. 
Szybka i wolna
przemiana materii.
Podczas gdy osoby z
szybką przemianą materii pozostają szczupłe mimo spożywania dużej
ilości kalorii, osoby o wolniejszej przemianie mogą tyć już przy
niewielkim spożyciu. Przyczyny tego fenomenu są różnorodne i nie do
końca wyjaśnione. Decydująca m.in. ilość energii, jaka uwalniana
jest w formie ciepła. Kalorie zamienione w ciepło nie mogą odkładać
się w formie tkanki tłuszczowej. Dużą rolę odgrywa również
aktywność enzymów. Enzym zwany lipazą lipoproteinową (LPL) zapoczątkowuje
przemiany biochemiczne tłuszczu dla potrzeb organizmu i magazynuje go w
postaci tkanki tłuszczowej. Naukowcy odkryli, że osoby otyłe wyposażone
są w nadmiarze w ten enzym, co powoduje magazynowanie większej ilości
tłuszczu. 
Zaburzenia "termogenezy".
Wytłumaczenie różnic
w wykorzystaniu pożywienia przez organizm wydaje się dawać teoria
tzw. termogenezy, tzn. zamiany energii w ciepło, wydzielane przez skórę.
Teoria ta porównuje ludzki organizm do pieców: jeden spala wszystko,
co się do niego wrzuci, rozpala się do gorąca i daje dużo energii i
ciepła. Drugi funkcjonuje gorzej, tli się tylko i pozostaje chłodny.
Osoby otyłe można porównać do pieców o słabym ogniu, ponieważ nie
są zdolne do spalania i zamiany w energię cieplną wszystkich kalorii.
Każdy zbyteczny kęs oznacza dla tej grupy osób szybki przyrost tkanki
tłuszczowej. Liczne badania naukowe potwierdzają fakt, że u wielu osób
otyłych, szczególnie jeśli zdradzają skłonności do nadwagi już od
najwcześniejszego dzieciństwa, termogeneza jest zmniejszona, co
znacznie ogranicza zdolność organizmu do produkcji ciepła. 
Większa masa mięśni
= więcej spalonych kalorii.
Im większa masa mięśni
w stosunku do masy tłuszczu, tym większe zużycie energii i kalorii, i
tym wyższa termogeneza. Tylko komórki mięśniowe są  zdolne do
efektywnego spalania tkanki tłuszczowej. Za mała masa mięśni może
sprzyjać nadwadze.
Zaburzenia w
przemianie materii.
W organizmie człowieka
przebiega ponad 30000 różnych procesów metabolicznych w ciągu
sekundy. Życie istnieje dzięki sterowanym i kontrolowanym przez enzymy
procesom biochemicznym, w wyniku których pożywienie przekształcane
jest w energię. Termogeneza, spalanie kalorii, redukcja czy synteza
tkanki tłuszczowej, ale również zaburzenia hormonalne, trawienie,
wszystkie właściwe procesy przebiegające w organizmie, stoją w
korelacji do procesów metabolicznych. 
Wadliwe sterowanie w
ośrodku łaknienia. 
Takie popędy jak
pragnienie, głód, apetyt, sytość, potrzeba snu i zachowania
seksualne to doznania sterowane przez mózg. Tam właśnie zlokalizowany
jest ośrodek głodu i sytości, do którego hormony, np. insulina, lub
określone substancje informatyczne tzw. neuroprzekaźniki, przekazują
bezpośrednie sygnały z przewodu pokarmowego. Prawidłowo funkcjonujący
ośrodek pokarmowy sygnalizuje przez głód czy apetyt, że organizm
potrzebuje energii, względnie przez sytość, że zapotrzebowanie na
kalorie zostało już pokryte. U wielu osób otyłych ta uporządkowana
biochemiczna regulacja przyjmowania pokarmu jest zakłócona: mózg
sygnalizuje nie istniejące zapotrzebowanie na energię, z tym skutkiem,
że jedzą za dużo, a nadmiar odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej. 
Zaburzenia
hormonalne.
Osoby z nadczynnością
tarczycy nie tyją pomimo zwiększonego spożycia kalorii - mają zwiększoną
przemianę materii i marnotrawią dużą ilość energii. Niedoczynność
tarczycy powoduje ociężałość. Organizm nastawia się na oszczędzanie:
spala mało kalorii i magazynuje nadwyżki w postaci tkanki tłuszczowej.
Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest niedobór jodu,
wynikający z nieprawidłowego odżywiania. 
Wychowanie i tradycje
kulinarne. 
Nie na darmo mówi się:
"człowiek nie rodzi się żarłokiem, lecz może nim zostać".
Jeżeli trzeba jeść zawsze o określonych godzinach i jeżeli dzieci,
które są już najedzone, zachęcane są do dalszego jedzenia i nie
zostawiania resztek na talerzu, wtedy hamowane są wewnętrzne
mechanizmy kontrolne organizmu - głód i sytość. Już w wieku dziecięcym
kształtuje się model odżywiania, który jest zorientowany na uczucie
głodu i sytości. Pociąga to za sobą konsekwencję, że naturalna
potrzeba jedzenia, kiedy jest się głodnym, zanika i wymyka się spod
kontroli.
Chorobliwa nadwaga. 
Jeżeli przyczyną
nadwagi jest choroba, powinna być leczona przy pomocy środków
farmaceutycznych. zdarza się to jednak bardzo rzadko. O tym, że główną
przyczyną nadwagi jest choroba może zdecydować tylko lekarz. Do chorób,
które mogą powodować otyłość, zaliczają się np. zespół
Cushinga, otyłość wirusowa, albo zaburzenia w obrębie podwzgórza z
następstwami dla mechanizmu głód-sytość (pacjenci cierpiący na to
schorzenie są otyli najczęściej już jako dzieci). 
Nadwaga w wyniku
problemów psychicznych.
W ciężkich
przypadkach, np. chronicznych depresji, należy się udać do lekarza
specjalisty. Przejściowe pogorszenie samopoczucia można jednak
przezwyciężyć własnymi siłami. Aktywny styl życia i regularne
uprawianie sportu mogą pomóc w pozbyciu się problemów. Nie należy
"zajadać" kłopotów ani "zaspokajać się" słodyczami.
Aby uniknąć stresu trzeba szukać możliwości odprężenia się i
podchodzić do problemów "na luzie". Ważnym elementem jest
umiejętność pozytywnego myślenia. 
Wilczy głód.
Wilczy głód może mieć
najróżniejsze przyczyny - np. psychiczne. Powodem są również bardzo
często niedobory określonych składników pożywienia. Na przykład
osoby, które dużo się pocą i tracą większe ilości składników
mineralnych i pierwiastków śladowych, przejawiają często żarłoczność
na widok słonych względnie ostrych potraw. Utracone składniki powinny
być natychmiast uzupełniane, aby niknąć objawów niedoboru.
Hasło "żywność
śmieciowa".
Jedną z głównych
przyczyn nadwagi jest dzisiejsza żywność, przetwarzana przemysłowo,
uboga w substancje balastowe, zawierająca zbyt dużo soli, cukru i tłuszczu.
Jakkolwiek oczywiste jest, dlaczego należy unikać takiej żywności,
wiadomo, że jest to w dzisiejszych czasach bardzo trudne. Potęga pokus
jest zbyt wielka, aby można je było stłumić całkowicie. Należy
unikać "żywności śmieciowej" w miarę możliwości i
stosować w razie potrzeby substancje blokujące tłuszcz - Peptid FM,
Chitostan czy HCA, aby "grzechy" przy stole pociągały za sobą
jak najmniejsze konsekwencje.