1
FUNKCJE PRZYPADKÓW
1) Określ funkcje przypadków:
1. cui bono est? 6. paucis diebus ante
2. it clamor caelo 7. confido virtute tua
3. vi et armis alqd 8. ignobili loco natus
consequi
4. pedibus debilis 9. cognomen Africani
5. est furis mentiri 10. me perditum!
2) Przetłumacz i określ funkcję przypadków:
1. kto z was? 
2. owej zimy 
3. potrzeba pomocy 
4. o ileż łatwiej! 
5. którędy? 
6. skazad na wygnanie 
7. iśd do domu 
8. pozostawid na straży 
9. stad na czele wojska 
10. wysoko cenid 
3) Przetłumacz, używając wyrażeo przyimkowych:
1. z przodu 
2. pod ziemią 
3. nagle, bez przygotowania

4. z jakiej przyczyny 
5. po drodze 
6. zgodnie z naturą 
7. przysięgad na bogów 
8. po śmierci 
9. z tego powodu 
10. obok lasu, pod lasem 
4) Podaj odpowiednie liczebniki główne i porządkowe:
1. MDCXXXIV
2. anno
3. DCCXLIX
4. anno
5. CCCLXVI
6. anno
 2
5) Wstaw wyraz w nawiasie w odpowiedniej formie i określ jego funkcję składniową (bez
tłumaczenia zdania):
(a) Caesar milites Attianos conlaudat, Pupium dimittit, Auximatibus agit gratias seque eorum
........................ (factum) memorem fore pollicetur.
(b) Id cum animadvertisset P. Crassus adulescens qui ........................ (equitatus) praeerat,
tertiam aciem laborantibus nostris ........................ (subsidium) misit.
(c) Viget animus in somnis liberque est ........................ (impeditio) curarum.
(d) Promitto Terentium fore ........................ (tu) usui, nam et modestum hominem cognosces
et prudentem et a cupiditate omni remotissimum, praeterea ........................ (summa
industria).
6) Przetłumacz i określ funkcję składniową podkreślonych elementów.
(a) Legatos ad Antonium mittere non iam levitatis est, sed dementiae.
(b) Grata est mihi tua memoria nostri quam significasti litteris.
(c) Lucius Brutus depulit a suis civibus durae servitutis iugum atque civitatem liberavit
dominatu regio.
(d) Possumus in Italia aut concordiam constituere, qua mihi nihil utilius videbatur, aut
rem publicam summa cum dignitate defendere.
7) Określ funkcje przypadków:
1. domum ire 6. quanti me aestimas?
2. iussu ducis facere alqd 7. crudelissimus nostrum
3. duobus annis post 8. copia verborum
4. oratione locuples 9. via Appia iter facere
5. nudo capite ambulari 10. impedimento esse
8) Przetłumacz i określ funkcję przypadków:
1. walczyd pieszo 
2. oskarżyd o zdradę 
3. trąbid do odwrotu 
4. mieszkad na wsi 
5. nikt z mądrych 
6. o połowę mniejszy 
7. byd zaszczytem 
8. żądza sławy 
9. zapomnied o przyjaciołach 
10. nisko cenid 
9) Przetłumacz, używając wyrażeo przyimkowych:
1. z tyłu 
2. pod gołym niebem 
3. za ojczyznę 
4. niespodziewanie 
 3
5. nikt prócz mnie 
6. w przeciągu dziesięciu lat 
7. wbrew przyjętemu porządkowi

8. ponad siły 
9. za ludzkiej pamięci 
10. do zachodu słooca 
10) Podaj odpowiednie liczebniki główne i porządkowe:
1. MCDXXVI
2. anno
3. DCCCLIX
4. anno
5. CCXXXVII
6. anno
11) Wstaw wyraz w nawiasie w odpowiedniej formie i określ jego funkcję składniową (bez
tłumaczenia zdania):
(a) Caesar cohortatus Haeduos, ut ........................ (dissensio) obliviscerentur atque huic bello
servirent, exercitum in duas partes divisit.
(b) Interim certior factus P. Sulla, quem Caesar ........................ (castra) praefecerat, auxilio
........................ (cohors) venit cum legionibus duabus.
(c) Vos enim, patres conscripti,  grave dictu est sed dicendum tamen  vos, inquam,
Servium
Sulpicium ........................ (vita) privastis.
(d) Dum haec ad Gergoviam geruntur, Convictolitavis Haeduus cum quibusdam
adulescentibus conloquitur, ........................ (qui) erat princeps Litaviccus atque eius fratres,
........................ (amplissima familia) nati adulescentes.
12) Przetłumacz i określ funkcję składniową podkreślonych elementów.
(a) Est hominis magni atque sapientis aestimare maximi conscientiam suam.
(b) Vos intuens reticere non possum utriusque vestrum errorem.
(c) Odit populus Romanus privatam luxuriam, publicam magnificentiam diligit; non amat
profusas epulas, sordes et inhumanitatem multo minus.
(d) Est tuae prudentiae sequi Caesaris auctoritatem cuius imperium summa cum
dignitate secutus es.
13) Określ funkcje przypadków:
1. capite multare 6. domum reverti
2. grandis natu 7. ubi gentium?
3. rebus publicis praeesse 8. contemptui esse
4. egere pecunia 9. studium litterarum
5. nudo corpore pugnare 10. satis eloquentiae
 4
14) Przetłumacz i określ funkcję przypadków:
1. szybciej niżby się spodziewano

2. grad w piłkę 
3. dziesięcioletni chłopiec 
4. byd przeszkodą 
5. kara śmierci 
6. rzecz wymagająca wielkiego
trudu 
7. najmądrzejszy z Greków 
8. nisko cenid 
9. przewyższad męstwem 
10. zadowolony z życia 
15) Przetłumacz, używając wyrażeo przyimkowych:
1. niedaleko od morza
2. sprzedad do niewoli
3. w obecności wojska
4. u podnóża góry
5. przed sobą
6. listownie
7. oprócz ciebie
8. przed świtem
9. z tej strony rzeki
10. pod gołym niebem
16) Podaj odpowiednie liczebniki główne i porządkowe:
1. MCCLXII
2. anno
3. DCCXLVII
4. anno
5. CCCXXV
6. anno
17) Wstaw wyraz w nawiasie w odpowiedniej formie i określ jego funkcję składniową (bez
tłumaczenia zdania):
(a) Eo de media nocte Caesar isdem ducibus usus, qui nuntii ab Iccio venerant, Numidas et
Cretas sagittarios et funditores Baleares ......................... (subsidium) oppidanis mittit.
(b) Hostes vadis repertis partem suarum copiarum traducere conati sunt eo consilio, ut, si
possent, castellum, ..................... (qui) praeerat Q. Titurius legatus, expugnarent pontemque
interscinderent, si minus potuissent, agros Remorum popularentur, qui magno
........................ (nos) usui ad bellum gerendum erant, atque ............................ (commeatus)
nostros prohiberent.
 5
(c) Quem ad modum & & & & & & & & (sapiens) est fortuitos casus magno animo sustinere, ita
dementis est ipsum sibi malam facere fortunam.
d) Domuisti gentis immanitate barbaras, ........................ (multitudo) innumerabilis, locis
infinitas, omni copiarum genere abundantis: ea tamen vicisti quae et naturam et
condicionem ut vinci possent habebant.
18 ) Przetłumacz i określ funkcję składniową podkreślonych elementów.
(a) Quibus rebus cognitis principes Britanniae, qui post proelium ad Caesarem convenerant,
optimum factu esse duxerunt rebellione facta frumento commeatuque nostros
prohibere et rem in hiemem producere.
(b) Eo opere perfecto Caesar praesidia disponit, castella communit, quo facilius si se invito
hostes transire conarentur, prohibere possit.
(c) Caesar Labieno mandat, ut Remos reliquosque Belgas adeat atque in officio contineat
Germanosque, qui auxilio a Gallis arcessiti dicebantur, si per vim navibus flumen transire
conentur, prohibeat.