Projekt  OPERACJA SUKCES  unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w A
odzi odpowiedzią na potrzeby
gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego
Kapitał Ludzki.
KARTA PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu
HISTORIA MEDYCYNY
2. Numer kodowy
HUM01c
3. Język, w którym prowadzone są zajęcia
polski
4. Typ kursu
obowiązkowy
5. Grupa treści kształcenia
nauki podstawowe
6. Poziom studiów według klasyfikacji bolońskiej
studia magisterskie
7. Rok studiów/semestr
II rok/semestr 3
8. Formuła przedmiotu
wykłady/seminaria
9. Liczba godzin zajęć
30
10. Rodzaj zajęć z uwzględnieniem podziału godzin
wykłady w wymiarze 20 godzin; seminaria w wymiarze 10 godzin
11. Liczba kredytów ECTS
1
12. Jednostka dydaktyczna prowadząca przedmiot
Zakład Historii Medycyny i Farmacji
Katedra Historii Medycyny i Farmacji
13. Imię i nazwisko osoby egzaminującej lub zaliczającej przedmiot
prof. dr hab. n. med. Jerzy Supady
14. Imię i nazwisko osoby prowadzącej wykłady
prof. dr hab. n. med. Jerzy Supady
15. Osoby prowadzące zajęcia
prof. dr hab. n. med. Jerzy Supady, dr n. hum. Włodzimierz Berner, dr n. med.
Maria Biegańska-Płonka, lek. Bogumiła Kempińska-Mirosławska
16. Wymagania wstępne i wymagania równoległe
test kwalifikacyjny oparty na materiale zawartym w skrypcie pt.  Wstęp do
przedmiotu (materiał opracowany przez pracowników Zakładu i dostępny w
Zakładzie)
17. Zaliczenie przedmiotu jest wymagane przed rozpoczęciem zajęć z:
nie dotyczy
18. Cele i założenia nauczania przedmiotu
Wobec ogromnego postępu nauk biologicznych, techniki i technologii,
wpływających z jednej strony na rozwój medycyny głównie jako nauki
przyrodniczej, z drugiej, na realizację powołania lekarskiego przez adeptów
sztuki medycznej na sposób technokratyczny, niezmiernie istotne jest ukazanie
medycyny jako nauki humanistycznej, której podmiotem jest człowiek a osią
relacja lekarz-chory. W pięknych i konkretnych słowach wyraził to polski lekarz
psychiatra i humanista Antoni Kępiński w swojej pracy  Autoportret człowieka :
"Stosunek lekarza do chorego nie jest tylko stosunkiem przyrodniczym -
obserwującego podmiotu do obserwowanego przedmiotu - ale przede
wszystkim stosunkiem człowieka do człowieka, a więc stosunkiem
humanistycznym. Ten podwójny aspekt zawodu lekarskiego, przyrodniczy i
humanistyczny, jest może jedną z najpiękniejszych jego cech."
Wobec powyższego szczególnego znaczenia nabiera nauczanie na kierunku
lekarskim historii nauk medycznych, jako przedmiotu humanizującego,
ukazującego rozwój medycyny na tle szerokiego kontekstu dziejowego,
będących nie tylko pasmem sukcesów i osiągnięć, z których teraz korzystamy,
ale także porażek, cierpienia, poświęcenia zarówno chorych jak i lekarzy. Takie
spojrzenie uczy pokory wobec nowinek technicznych i technologicznych, które
nie powinny przysłaniać tego co jest istotą zawodu lekarskiego  niesienie ulgi w
cierpieniu w bezpośredniej relacji z chorym człowiekiem.
Zasadniczym celem przedmiotu jest więc utrwalenie w świadomości studentów
medycyny poczucia ciągłości myśli lekarskiej, zrozumienie przez nich istotnych
uwarunkowań jej rozwoju i postępu oraz zyskanie umiejętności krytycznej analizy
porażek i sukcesów w celu przewidywania jej rozwoju i unikania tych błędów,
które niweczą misję zawodu lekarskiego.
19. Metody dydaktyczne
wykłady multimedialne, dyskusja, prezentacje własne studentów, zwiedzanie
Muzeum Historii Medycyny Wojskowej UM w A
odzi
20. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Literatura podstawowa:
" Historia medycyny; red. T. Brzeziński, Warszawa 1988, 1995, 2000.
Literatura uzupełniająca:
" Działalność lekarsko-społeczna na rzecz zdrowia publicznego w A
odzi
w latach 1870-1914; Berner W., Supady J., A
ódz
2001;
" Psychiatria polska na tle dziejowym; Bilikiewicz T., Gallus J., Warszawa 1962;
" Dzieje nauczania medycyny na ziemiach polskich, red. M. Żydowo, Kraków
2001;
" Przysięga Hipokratesa; Fenigsen R., Warszawa 2010;
" Opieka zdrowotna w A
odzi do końca 1945; Fijałek J., Indulski J., Studium
organizacyjno-historyczne, A
ódz
1990;
" Historia chorób u zarania cywilizacji zachodniej; Grmek M. D., Warszawa 2002;
" Historia życia prywatnego; praca zbiorowa, red. A. A
oś, Tom 1-5. Wrocław
1999-2006;
" Od hospicjum do współczesnego szpitala; Podgórska-Klawe Z., Wrocław
1981;
" Kronika medycyny; Schott H., Warszawa 2002;
" Organizacje i instytucje do walki z rakiem w Polsce w latach 1906-1939;
Supady J., A
ódz
2003;
" Życie i śmierć w łagrach sowieckich; Supady J., A
ódz
2001;
" Historia medycyny filozoficznie ujęta, wyd. III; Szumowski W., Warszawa 1994;
" Czystość i brud: higiena ciała od średniowiecza do XX wieku; Vigarello G.,
Warszawa 1996;
" Historia zdrowia i choroby - od średniowiecza do współczesności; Vigarello G.,
Warszawa 1997.
21. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu
Do zaliczenia zajęć seminaryjnych wymagane są: obecność na zajęciach i
aktywne w nich uczestnictwo, oraz zdanie pisemnego kolokwium końcowego
(test wielokrotnego wyboru z jedną prawidłową odpowiedzią). Końcowe
zaliczenie przedmiotu ma formę ustną.
22. Treści merytoryczne budujące wiedzę
Wykłady:
Zasady higieny życia codziennego od starożytności do XIX w. (rytuały ablucji,
łaz
nie miejskie/prywatne i usuwanie nieczystości w starożytności; pogorszenie
warunków sanitarno-higienicznych w średniowieczu; przyczyny rezygnacji z
kąpieli w odrodzeniu i baroku; początki higieny publicznej na przełomie XVIII i XIX
w.; znaczenie rozwoju bakteriologii dla higieny w drugiej połowie XIX w.).
Ewolucja pojęcia choroby od społeczności pierwotnych do XIX w. (podstawowe
teorie powstawania chorób i ich wpływ na rozwój diagnostyki, leczenia i
profilaktyki).
Ewolucja zjawiska śmierci w aspekcie epidemii chorób zakaz
nych (śmiertelność
z powodu chorób zakaz
nych w okresie antycznym i średniowieczu, nowe
choroby zakaz
ne w okresie odrodzenia, zmiany epidemiologii chorób zakaz
nych
w XVIII do XX w).
Choroby psychiczne i kierunki myśli psychiatrycznej na przestrzeni dziejów
(postrzeganie chorych psychicznie i chorób psychicznych od czasów
najdawniejszych do współczesności, choroba psychiczna a opętanie i
mistycyzm, kształtowanie się współczesnej psychiatrii od końca XVIII w., ewolucja
zakładów leczniczych dla psychicznie chorych, kierunki w psychiatrii na tle
osiągnięć naukowych, wybitni przedstawiciele psychiatrii i ich wkład w jej rozwój,
psychiatria polska na wybranych przykładach).
Medycyna w systemach totalitarnych (geneza i definicja totalitaryzmu,
przesłanki rozwoju medycyny w państwach totalitarnych, medycyna
w niemieckich obozach koncentracyjnych i obozach koncentracyjnych
rosyjskich  sowieckich).
Seminaria:
Medycyna w państwach starożytnych na przykładzie Mezopotamii, Egiptu, Indii,
Chin, Grecji i Rzymu: początki zawodu lekarskiego, kształtowanie się pierwszych
teorii wyjaśniających powstawanie chorób, z
ródła wiedzy medycznej, wybitni
przedstawiciele, podstawowe sposoby leczniczo-profilaktyczne.
Medycyna średniowieczna w Europie chrześcijańskiej i kalifatach arabskich:
nauczanie zawodu lekarza, medycyna klasztorna, nauczanie uniwersyteckie,
wielkie epidemie, wybitni przedstawiciele medycyny i ich osiągnięcia naukowe.
Medycyna okresu odrodzenia: odkrycia naukowe w dziedzinie anatomii i
chirurgii, rozwój zawodu lekarskiego, nowe kierunki filozoficzno-medyczne, rozwój
epidemiologii, wybitni przedstawiciele i ich osiągnięcia naukowe; Medycyna
okresu oświecenia: rozwój medycyny klinicznej, anatomii patologicznej, odkrycia
w zakresie diagnostyki i rozpoznawania chorób, higiena i szczepienia, wybitni
przedstawiciele nauk medycznych i ich osiągnięcia naukowe.
Medycyna XIX i XX wieku: przyrodoznawcze i filozoficzne podstawy medycyny,
rozwój fizjologii, patologii i mikrobiologii, rozwój farmakoterapii  osiągnięcia
w leczeniu chorób zakaz
nych, rozwój medycyny wewnętrznej, osiągnięcia
w dziedzinie chirurgii, kształtowanie się specjalności lekarskich, wybitni
przedstawiciele nauk medycznych i ich osiągnięcia naukowe.
Medycyna polska od średniowiecza do oświecania: z
ródła wiedzy medycznej
na ziemiach polskich, nauczanie zawodu lekarza na ziemiach polskich
ze szczególnym uwzględnieniem Uniwersytetu Jagiellońskiego, wybitni
przedstawiciele zawodów medycznych i ich osiągnięcia naukowe,
Polska myśl medyczna w okresie niewoli narodowej i w latach II Rzeczypospolitej:
medycyna pod zaborami, wybitni przedstawiciele nauk medycznych i ich wkład
do rozwoju medycyny europejskiej, nauczanie zawodu lekarza w okresie niewoli
narodowej, rozwój medycyny w latach II RP.
23. Efekty kształcenia  umiejętności i kompetencje
Student po zakończeniu kursu historii medycyny:
- potrafi scharakteryzować i wyjaśnić zmiany jakim podlegał zawodu lekarza
od starożytności do XX w.;
- umie wymienić, scharakteryzować i wyjaśnić znaczenie istotnych dla rozwoju
medycyny wydarzeń i procesów na przestrzeni dziejów;
- umie wymienić i scharakteryzować istotne teorie naukowe dotyczące
zdrowia i choroby, oraz istotne odkrycia naukowe dotyczące diagnostyki i
leczenia chorób oraz profilaktyki, od starożytności do XX wieku;
- umie wymienić wybitnych przedstawicieli nauk medycznych w
poszczególnych epokach historycznych, opisać ich wybitne osiągnięcia oraz
uzasadnić ich znaczenie dla rozwoju medycyny;
- potrafi scharakteryzować i uzasadnić rolę, znaczenie i wkład medycyny
polskiej do medycyny europejskiej w powiązaniu z istotnymi dla dziejów Polski
wydarzeniami;
- umie wymienić wybitnych polskich przedstawicieli nauk medycznych oraz
scharakteryzować ich osiągnięcia istotne dla rozwoju medycyny polskiej;
- posiada umiejętność krytycznej analizy osiągnięć naukowych w kontekście
prognozowania kierunków rozwoju nauk medycznych.
24. Opis efektów kształcenia na poszczególnych zajęciach w grupach studenckich (10-
12 osobowych)
25. Kontynuacja przedmiotu przewidziana na zajęciach z:
26. Zalecane kursy fakultatywne i zajęcia uzupełniające
27. Informacje dodatkowe dostępne są pod adresem