Osiągnięcia szkolne

osiągnięcia szkolne - „korzystne zmiany zarówno w sferze instrumentalnej ucznia (w zasobach informacji, w sprawnościach intelektualnych, umiejętności korzystania z tych informacji w działaniu), jak i w sferze kierunkowej ( w motywacji do działania, w aspiracjach, uczuciach oraz postawach)

Ze względu na takie rozróżnienia pojęcia osiągnięć szkolnych możemy mówić o:

1) osiągnięciach emocjonalnych (motywacyjnych, wychowawczych); które oznaczają nabytą chęć do wykonania określonej czynności. Osiągnięcia te dotyczą kierunkowych cech osobowości wychowanka, np. nawyki czytelnicze, zainteresowania przyrodnicze, postawy

2) osiągnięciach poznawczych (dydaktycznych); nabyta zdolność do wykonywania konkretnych czynności. Dotyczą one sprawnościowych cech osobowości ucznia, np. umiejętność czytania w języku polskim, wszelkie wiadomości

3) osiągnięcia dziedziny psychomotorycznej, które charakteryzują się działaniem pod czyimś kierunkiem oraz automatyzacją działań- sprawności manualne, nawyki ruchowe

POWODZENIA I NIEPOWODZENIA SZKOLNE

Dziecko, rozpoczynając naukę w szkole, wkracza w specyficzny dla siebie okres rozwojowy, w którym dominującą działalnością jest zorganizowane uczenie się. Istotnym czynnikiem rozwoju psychiki dziecka stają się powodzenia lub niepowodzenia szkolne.

Powodzenie szkolne uczniów zależy tak naprawdę od wielu trudnych do określenia czynników. Nie ulega wątpliwości, że najważniejszym czynnikiem jest dom i szkoła.

J. Konopnicki uważa, Że pojęcia „powodzenie” i „niepowodzenie” w nauce szkolnej należy rozpatrywać zawsze łącznie - kiedy kończy się powodzenie zaczyna się niepowodzenie, odwrotnie. Wyodrębnia on następujące fazy niepowodzeń:

1) braki w wiadomościach i negatywne formy ustosunkowania się ucznia do szkoły,

2) zaawansowane braki w wiadomościach ucznia,

3) brak promocji, drugoroczność

Niepowodzenia szkolne, według Cz. Kupisiewicza to sytuacje, w których występują wyraźne rozbieżności między wymaganiami wychowawczymi i dydaktycznymi szkoły a zachowaniem uczniów oraz uzyskiwanymi przez nich wynikami nauczania.

Czynniki warunkujące osiągnięcia szkolne

Charakteryzując czynniki determinujące niepowodzenia szkolne wyznacza się czynniki warunkujące efektywność procesu nauczania - uczenia się

Najczęściej wyróżnia się trzy grupy przyczyn niepowodzeń społecznych:

-społeczno-ekonomiczne - określające warunki procesu nauczania i uczenia się;

-biopsychiczne, tj. właściwości psychiczne i fizyczne;

-dydaktyczne

Wielu badaczy tego problemu upatruje przyczynę niepowodzeń w nauce w samym uczniu - niechętny stosunek do nauki, niski poziom intelektualny, lenistwo, itp. Niepowodzenia szkolne mogą być także spowodowane czynnikami niezależnymi od ucznia, do których można zaliczyć np. złą atmosferę wychowawczą w rodzinie, różnorodne niedociągnięcia w pracy dydaktyczno- wychowawczej szkoły, itd.

Przyczyny społeczno-ekonomiczne

całokształt trwałych warunków materialnych, społecznych i kulturalnych, które powodują niekorzystną sytuację życiową dzieci i młodzieży zarówno w środowisku rodzinnym, jak i pozaszkolnym”. Sytuację społeczno-ekonomiczną wyznaczają:

- dochody rodziców lub opiekunów ucznia,

-zaopatrzenie dzieci i młodzieży w odzież i przedmioty niezbędne do nauki,

-sposób odżywiania,

-wykształcenie rodziców lub opiekunów ucznia,

-pozycja dziecka w rodzinie, klasie szkolnej i środowisku pozaszkolnym,

-warunki i poziom kulturalny życia rodziny.

- dostępu do środków służącemu upowszechnianiu kultury

- formy spędzania wolnego czasu

Istnieje wyraźna zależność między atmosfera wychowawczą w domu (struktura rodziny, współżycie rodziców, nałogi, awantury, stosunek rodziców do dziecka, aspiracje, itp.) a niepowodzeniami w nauce dzieci i młodzieży

Dzieci żyjące w ustawicznej niepewności oraz w braku poczucia bezpieczeństwa maja trudności z koncentracją na nauce, co prowadzi do niepowodzeń szkolnych. Często przyczyną niepowodzeń szkolnych jest bezrobocie rodziców. Niedożywienie powoduje osłabienie koncentracji uwagi, pamięci, bierność oraz zwolnienie innych funkcji umysłowych. Znaczenie na osiąganie sukcesów nauce mają warunki do nauki dziecka (miejsce odrabiania lekcji, czas odrabiania, rozkład zajęć)

Poziom wiedzy uczniów może zależeć od miejsca zamieszkania. Uczniowie mieszkający na wsi osiągają znacznie niższe rezultaty w nauce, niż uczniowie mieszkający w mieście

Przyczyny biopsychiczne

Pisząc o biopsychicznych przyczynach niepowodzeń w nauce Kupisiewicz ma na myśli „zarówno zadatki wrodzone- dziedziczne, jak i warunki sprzyjające lub hamujące rozwój tych zadatków.”

Na całokształt biopsychicznych uwarunkowań niepowodzeń szkolnych składają się w tym rozumieniu następujące elementy:

-ogólny stan zdrowia,

-ogólny poziom rozwoju umysłowego ucznia,

-ewentualne wady fizyczne (niesprawne funkcjonowanie narządów zmysłowych, np. wady wzroku lub słuchu, zaburzenia mowy, leworęczność, itp.),

-ewentualne zaburzenia układu nerwowego (niestabilność emocjonalna, apatia, agresywność, nerwice, brak cierpliwości i wytrzymałości w pracy itp.),

-cechy temperamentu i charakter ucznia

Przyczyny dydaktyczne

J. Konopnicki dokonał podziału na dwie grupy:

-dydaktyczne - dotyczące niewłaściwej pracy nauczyciela, a mianowicie:

- źle wprowadzany materiał, co wynika z braku dostatecznej opieki nad uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych,

- błędy w ocenianiu, wynikające z niewystarczającej znajomości uczniów,

- stosowanie stereotypowych metod pracy, nieznajomość współczesnych teorii i nurtów

-brak przygotowania do lekcji zaniedbywanie samokształcenia i podnoszenia kwalifikacji

-organizacyjne - związane ze złą organizacją szkoły, treściami kształcenia oraz brakiem indywidualnego nauczania

⇒ nieprzystosowanie procesu kształcenia do możliwości intelektualnych ucznia, jego zainteresowań oraz potrzeb,

⇒ niedostateczne wyposażenie szkół w niezbędne pomoce naukowe oraz sprzęt,

⇒ wszelakie braki istniejącego systemu szkolnego, np. niedostosowanie szkoły do współczesnych wymagań techniki i nauki,

⇒ trudne warunki organizacyjne pracy szkoły, np. zbyt duża liczba uczniów,

⇒ brak podręczników szkolnych lub ich niedostosowanie, w tym nieodpowiedni poziom pod względem zarówno metodycznym, jak i merytorycznym,

Z. Putkiewicz twierdzi, że „nie ma takiego czynnika, od którego wyłącznie zależałyby wyniki w nauce. Chyba wszystkie są ważne i nie ma wśród nich ani mniej, ani więcej ważnych.”

---