Idiomy

Autor: Marek Bela

A cóż w tym dziwnego?

Vad är det för konstigt med det?

A kuku

titt ut

Ale sęk w tym …

Men kruxet är..

Amatorszczyzna

amatörmässighet

Ani złamanego grosza

inte ett rött öre

Ani żywego ducha

inte en kotte

Anielska cierpliwość

ett änglalikt tålamod

Apetyt rośnie w miarę jedzenia

Aptiten kommer medan man äter

Aż do znudzenia

till leda

Bez ładu i składu

utan rim och reson

Bez najmniejszego rezultatu

utan något slags resultat

Bez zarzutu

oklanderligt

Bez zgrzytów

utan gnissel

Bóg jedyny raczy wiedzieć dlaczego

Varför, det vete Gud allena

Bójcie się Boga!

kors i Jesu namn!

Brakujące ogniwo

det felande länken

Broń Boże!

Gud förbjude!

Bronić swoich interesów

hävda sina intressen

Bujać w obłokach

sväva bland molnen

Być języczkiem u wagi

vara tungan på vågen

Być lekkich obyczajów

vara lätt på foten

Być w swoim żywiole

vara i sitt esse

Bynajmniej

inte på minsta sätt

Cały kram; wszystko razem

hela härligheten

Cały w uśmiechach

av idel leenden

Cel uswięca środki

Ändamålet helgar medlen

Cholera go wie

Det vete fan

Chytrze pomyślane

listigt uttänkt

Ciagnie swój do swego

Kaka söker maka/Lika barn leka bäst

Co by się nie stało

vad som än händer

Co u licha!

Vad i fridens namn!

Coś w tym rodzaju

något åt det hållet

Cóż mnie to obchodzi?

Vad gör det mig?

Czas to pieniądz

tid är pengar

Czas wszystko leczy

Tiden läker alla sår

Czego Jaś się nie nauczył…

Det är svårt att lära gamla hundar sitta

Czepiać się

hacka på

Czepiać się drobnostek

hacka upp sig på små saker

Czepiać się szczególików

hänga upp sig på detaljer

Człowiek stara się jak może

En gör så gott en kan

Człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi

Människan spår men Gud rår

Czuć przemożną potrzebę

känna ett tvingande behov

Czytałem sobie w najlepsze

Jag höll som bäst på med att läsa

Daj Boże zdrowia

Gud give hälsa

Daleko idące ustępstwa

långtgående eftergifter

Darowanemu koniowi…

Du skall icke skåda given häst i munnen

Dla niepoznaki

för syns skull

Dla odmiany, urozmaicenia

för omväxlings skull

Dla własnych celów

för egna syften

Do dzisiaj ciekaw jestem…

Än idag undrar jag varför..

Dobro ogółu

allmännyttan

Dobrze ci tak

Det är rätt åt dig

Doprowadzać do ostateczności

driva till det yttersta.

Drapać się po głowie

klia sig på huvudet

Duszno mi

Det känns så kvavt

Dziel i rządź

söndra och härska

Dzieło przypadku

slumpens verk

Dziwnym zbiegiem okoliczności

av en tillfällighet

Dzwonić zębami

hacka tänder

Fatalny błąd

ett ödesdigert misstag

Fortuna kołem się toczy

Lyckan kommer, lyckan går

Francowaty pech

satans otur

Gadać jak do ściany

tala för döva öron

Gadać, wygadywać głupoty

prata strunt

Gdybyś go przypadkiem zobaczył

Om du skulle råka se honom

Głód skręca kiszki

Hunger river i tarmarna

Głowę daję, że…

Jag kan sätta huvudet i pant på att..

Głupi jak baran

dum som ett får

I co gorsza…

Och vad värre är..

I słusznie

och det med rätta

I to prędko!

och det snabbt!

Instynkt samozachowawczy

självbevarelsedrift

Ja, nieszczęsny!

min olycklige!

Jak chodzące nieszczęście

som en vandrande olycka

Jak na mój gust

i mitt tycke

Jak okiem sięgnął

så långt ögat nådde

Jak przez mgłę

som genom ett töcken

Jak przyjdzie co do czego

när det kommer till kritan

Jak się nie ma w głowie, to się ma w nogach

Det man inte har i huvet får man ha i benen

Jak sobie pościelisz tak się wyspisz

Som man bäddar får man ligga

Jak ty wyglądasz!

Så du ser ut!

Jak znalazł

Det är som hittat

Jakby od niechcenia

liksom i förbifarten

…jakiej świat nie widział

vars like världen icke skådat

Jakim prawem, z jakiego tytułu

med vad rätt

Jedna jaskółka nie czyni wiosny

En svala gör ingen sommar

Jedno jest pewne

Ett är säkert

Jedno wielkie nieporozumienie

ett enda stort missförstånd

Jest mi lżej na duszy

Jag känner mig lättare till sinnes

Jeżeli w ogóle…

om ens..

Jota w jotę

till punkt och pricka

Kaczka dziennikarska

tidningsanka

Kląć jak szewc

svära som en borstbindare

Kłamać jak z nut

ljuga som en häst travar

Kłamie jak z nut

han ljuger efter noter

Klin, klinem wybijać

ta sig en återställare

Kozia bródka

bockskägg

Kruszyć kopię

bryta en lans

Kryć się!

ta skydd!

Krzyczeć na całe gardło

skrika för full hals

Kto się chwali ten się gani

Eget beröm luktar illa

Ktoś wyrachowany

beräknande person

Kula u nogi

en black om foten

Lada moment

vilket ögonblick som helst

Łagodnie mówiąc

lindrigt sagt

Łagodny jak baranek

from som ett lamm

Łatwo powiedzieć

Det är lättare sagt än gjort

Lepiej poźno niż wcale

bättre sent än aldrig

Ma mleko pod wąsem

Han är inte torr bakom öronen

Mącić komuś w głowie

göra någon snurrig i huvudet

Mam tego powyżej uszu

Det står mig upp i halsen

Mam to słowo na końcu języka

Jag har ordet på tungan

Miarka za miarkę; wet za wet

lika mot lika

Mieć coś pod ręką

ha något till hands

Mieć dobrą minę do złej gry

hålla god min i elakt spel

Mieć głowę na karku

ha huvudet på skaft

Mieć kogoś na oku

hålla ett öga på någon

Mieć niewyparzoną gębę

vara full i munnen

Miłość od pierwszego wejrzenia

kärlek vid första ögonkastet

Mnie to wystarczy

Det duger åt mig

Mogę bez przesady powiedzieć

Jag kan utan överdrift säga..

Moim zdaniem

enligt min åsikt

Moja połowica

min äkta hälft

Mówię ci! Daję słowo!

Må du tro!

Muszę wyznać zgodnie z prawdą

Jag måste sanningsenligt erkänna

Na domiar wszystkiego

till råga på allt

Na golasa

i bara mässingen

Na łonie rodziny

i familjens sköte

Na oczach wszystkich

i allas åsyn

Na pierwszy rzut oka

vid första ögonkastet

Na przemian

omväxlande

Na ten temat

i detta ämne

Na własne oczy

med egna ögon

Na własnej skórze

på själens hud

Na zdrowy rozum

enligt sunda förnuftet

Na zimno; z wyrachowaniem

med kall beräkning

Na złamanie karku

hals över huvud

Nastepującej treści

av följande lydelse

Ni pies ni wydra

verken hackat eller malet

Nic dziwnego, że…

Det är inte att undra på att..

Nic na to nie poradzę

Jag kan inte hjälpa det

Nie chce mi się w głowie pomieścić

Jag kan inte få in det i mitt huvud

Nie da się tego opisać

Det trotsar all beskrivning

Nie jest dobrze

Det står inte väl till

Nie kompromituj się!

Skäm inte ut dig!

Nie ma dymu bez ognia

ingen rök utan eld

Nie ma ludzi niezastąpionych

Ingen människa är oundgänglig

Nie ma o czym mówić

inget att tala om

Nie mam się gdzie podziać

Jag har ingenstans att ta vägen

Nie męcz!

sluta tjata

Nie miałem przyjemności jej poznać

Jag har inte haft förmånen att lära känna henne

Nie mieć grosza przy duszy

stå på bar backe

Nie mogę odmowić

Det kan jag inte gärna vägra

Nie mówiąć już o…

utan att ens säga..

Nie może być!

Det kan aldrig vara möjligt

Nie na darmo…

Det var inte för intet som..

Nie opowiadaj głupot

prata inte strunt

Nie posiadam się z radości

Jag är utom mig av glädje

Nie powiesz mi chyba, że…

Kom inte och säg att..

Nie spuszczaj go z oczu

Släpp honom inte ur sikte

Nie ulega najmniejszej wątpliwości

Det råder inte det ringaste tvivel

Nie warte zachodu

Det är inte värt besväret

Nie wiem który raz z kolei

Jag vet inte vilken gång i ordningen

Nie wygłupiaj się

larva dig inte; fåna dig inte

Nie zawracaj mi głowy!

Stör mig inte! Lämna mig i fred!

Nie zwracać na to uwagi

fästa sig inte vid saken

Niech się dzieje co chce

hända vad som hända vill

Niech to zostanie między nami

det stannar oss emellan

Nieładnie!

just snyggt!

Nieszczęścia chodzą parami

En olycka kommer sällan ensam

Niewątpliwie

otvivelaktigt

Niewielka pociecha

en klen tröst

Niezaprzeczalnie

onekligen

Niezdarność

klumpighet

Niezliczona ilość razy

oräknat antal gånger

Nikłe zainteresowanie

ett klent intresse

Nogi ugięły się pode mną

Benen gav vika under mig

Nudne jak flaki z olejem

mördande tråkigt

mało się nie udusiłem

Jag var nära att kvävas

mały włos bym nie…

Det var på håret att jag..

Oczko w głowie

en ögonsten

Od dawna przeczuwałem

Jag har länge haft på känn

Od zarania dziejów

alltsedan historiens gryning

Od zarania ludzkości

sedan mänsklighetens gryning

Oddzieląc ziarno od plew

skilja agnarna från vetet

Odprowadzę cię kawałek

Jag följer dig en bit på vägen

Odprowadzić kogoś do domu

följa ngn hem

Odwracać kota ogonem

vända på steken

Ogólnikowo

i största allmänhet

Okazja czyni złodzieja

tillfället gör tjuven

Okoliczności łagodzące

förmildrande omständigheter

On nie takie rzeczy potrafi

Han kan mer än så

Orzeł czy reszka

krona eller klave

Ostatni idiota

den renaste idiot

Ostatnie namaszczenie

sista smörjelsen

Padół łez i płaczu

en jämmerdal

Palić jak lokomotywa

röka som en skorsten

Parszywa owca

svart får

Paść jak długi

ramla raklång

Pękąc z zazdrości

spricka av avund

Piąte koło u wozu

femte hjulet under vagnen

Pierwszy lepszy

den förste bäste

Pilnuj własnego nosa; nie wtrącaj się

sköt dina affärer

Płacz i zgrzytanie zębów

klagan och tandagnisslan

Po co?

Vad då för?

Po co?

Vad ska det tjäna till?

Po jaką cholerę…

Vad i all sin dar..

Po moim trupie

över min döda kropp

Po pewnej chwili

efter ett tag

Pobożne życzenie

en from önskan

Pocałuj się gdzieś!

ta dig i häcken!

Pociemniało mi w oczach

Det svartnade för ögonen på mig

Pod gołym niebem

under bar himmel

Pod pozorem

under sken av

Podstawić komuś nogę

att sätta krokben för någon

Podziękowania są zbyteczne

tacksamhet är överflödig

Pogodzić się z losem

finna sig i sitt öde

Pojść na ustępstwa

möta på halva vägen

Pomoże mu jak umarłemu kadzidło

Det hjälper honom inte ett dugg

Porządnie ze mnie zdarł (pieniędzy)

Han har skörtat upp mig ordentligt

Powiedzieć na pożegnanie

säga till avsked

Pożałowania godne warunki

ömmande omständigheter

Pożałujesz tego!

Du kommer att få ångra det

Pozornie

skenbarligen

Pozorny

skenbar

Pozory mylą

skenet bedrar

Prawdę mówiąc

sanningen att säga

Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie

I nöden prövas vännen

Prawić jak z książki

tala som en bok

Prawo podaży i popytu

en fråga om tillgång och efterfrågan

Przeciętni śmiertelnicy

vanliga dödliga människor

Przed faktem dokonanym

inför fullbordat faktum

Przekraczać swoje kompetencje

överskrida sina befogenheter

Przez przeoczenie

av förbiseende

Przychodzić prosto od (z)

komma raka vägen från..

Przypadać (przypadło) do gustu

falla (föll) i smaken

Przypadło mi w udziale

Det föll på min lott

Przyspieszyć kroku

att skynda på stegen

Przytyć

lägga på hullet

Psuć sobie humor

fördärva humöret

Puścić kogoś z torbami

bringa någon till tiggarstaven

Ramię przy ramieniu

skuldra vid skuldra

Robić z igły widły

göra en höna av en fjäder

Rozładować nastrój

lätta på stämningen

Siedzieć z założonymi rękami

sitta med armarna i kors

Siła przyzwyczajenia

vanans makt

Silić się na dowcipy

försöka vara vitsig

Skoro świt

i första gryningen

Ślęczeć nad książkami

hänga näsan över böckerna

Śmiać się w kułak

skratta i mjugg

Spisać na straty

skriva på förlustkontot

Sprawa utknęła w martwym punkcie

Saken kom i dödläge

Stanąć w szczerym polu

stanna mitt i ingenstans

Stara panna

en gammal ungmö

Stare, dobre czasy

den gamla goda tiden

Stary kawaler

gammal ungkarl

Strach ma wielkie oczy

rädslan har många ögon

Stracić cierpliwość

förlora tålamodet

Stwarzać pozory, że się jest biednym

ge sig sken av att vara fattig

Święta krowa

en helig ko

Święta prawda

(Det är) så sant som det är sagt

Świetny interes

en lysande affär

Szczena mi opadła!

Jag tappade hakan

Szlag by ich trafił!

Må fan ta dem!

Tego tylko brakowało!

Det fattades bara det!

Teraz to już za późno!

Det är så dags nu!

Też coś!

Hör på den!

To i owo

ett och annat

To jest czysta chińszczyzna dla mnie

Det där är rena grekiskan för mig

To już są szczyty

Det är då höjden

To mnie nie wzrusza

Det rör mig inte i ryggen

To nie jest warte funta kłaków

Det är inte värt ett ruttet lingon

To nie wchodzi w rachubę

Det kommer inte på frågan

To nie zmienia postaci rzeczy

Det ändrar ingenting i sak

To są dwie różne rzeczy

Det är två skilda saker

To się na nic nie zda

Det tjänar inget till

To się rozumie samo przez się

Det följer av sig självt

To się źle skończy

Det går aldrig väl

Towarzystwo wzajemnej adoracji

sällskap för inbördes beundran

Tracić grunt pod nogami

tappa terräng

Trzeba było od razu tak mówić

Men det kunde du väl ha sagt genast

Twardy orzech do zgryzienia

en hård nöt att knäcka

Tyle, że trochę później

om än litet senare

Uciekać gdzie pieprz rośnie

dra dit pepparn växer

Uciekło mi to z przed nosa

Det gick min näsa förbi

Uczone księgi

lärda luntor

Umyślnie; celowo

med flit; avsiktligt

Umywam od tego ręce

Jag tvår mina händer

Uparty jak osioł

envis som en åsna

Urażona ambicja

sårad fåfänga

Usunać dowody

undanröja bevis

Uzbroić się w cierpliwość i czekać

ge sig till tåls och vänta

W całym tego słowa znaczeniu

i ordets vidaste bemärkelse

W cztery oczy

mellan fyra ögon

W danych warunkach

under givna förhållanden

W głębi ducha

i andanom

W każdej chwili

i vilket ögonblick som helst

W razie czego

om något skulle hända

W rzeczy samej

mycket riktigt

W trudnej do przewidzenia przyszłości

i en oöverskådlig framtid

W tym celu

för detta ändamålet

W złych zamiarach

med ond avsikt

Walka o byt

kampen för tillvaron

Warto się nad tym zastanowić

Det tål att tänka på

Wesoły jak skowronek

glad som en lärka

Wet za wet

lika för lika

Wiek robi swoje

åldern tar sin rätt

Wierny jak pies

trogen som en hund

Właśnie chciałem to powiedzieć

Jag var just på väg att säga det

Włos mu z głowy nie spadnie

Ingen skall kröka ett hår på hans huvud

Włosy stają dęba na głowie

Håren reser sig på huvudet

Włosy stają mi dęba

Håret reser sig på mitt huvud

Wodzić za nos

dra i näsan

Wpaść w pułapkę

gå i fällan

Wpaść w złe towarzystwo

råka i dåligt sällskap

Wrak człowieka

ett vrak till människa

Wstać z łóżka lewą nogą

vakna på fel sida

Wszystko jedno!

sak samma!

Wszystko ładnie i pieknie, ale…

Det är allt gott och väl, men..

Wybić sobie coś z głowy

slå ngt ur hågen

Wybrakowana sztuka

ett kasserat exemplar

Wybryk natury

nyck av naturen

Wymowna cisza

talande tystnad

Wziąść poprawkę na niego

Var beredd på överraskningar från hans sida

Wziąść za kark

ta i hampan

Wzór cnót wszelakich

dygdmönster

Wzruszasz mnie do łez

Du rör mig till tårar

Z biedą

med nöd och näppe

Z bijącym sercem

med bultande hjärta

Z ciężkim sercem

med tungt hjärta

Z drogi!

ur vägen!

Z dwojga złego wybrałem…

i valet mellan pest och kolera, valde jag…

Z niedowierzaniem

klentroget

Z nudów

för att fördriva tiden

Z oczami pełnymi łez

med tårade ögon

Z przyjemnością

med förtjusning

Z przyjemnością mogę zawiadomić

Det är mig ett nöje att meddela

Z przyzwyczajenia

av gammal vana

Z tego wynika

därav följer

Z tym nie ma żartów

Det är ingenting att skämta med

Z zapartym tchem

med återhållen andedräkt

Za karę

som straff

Za kogo mnie masz?

Vad håller du mig för?

Za pozwoleniem…

med förlov sagt…

Zabijać ręce (dla rozgrzewki)

att slå åkarbrasor

Zabrać się ostro za kogoś; wziąść kogoś w obroty

riva i någon

Zachłysnąć się

få sig en kallsup

Zachowuj się jak ludzie!

Uppför dig som folk!

Zachowywać pozory

hålla skenet uppe

Zacierać za sobą ślady

sopa igen spåren efter sig

Zacisnąć zęby

bita ihop tänderna

Zaczynać od tyłu

börja i fel ända

Żadna sztuka

ingen konst

Żadnych ale!

inga men!

Zalewać robaka

dränka sina sorger

Zamieniam się w słuch

Jag är idel öra

Żarty na bok!

skämt åsido!

Zasada zachowania energii

principen om energins bevarande

Zasłużyłeś na to

Du har gjort dig förtjänt av det

Zaświaty

den hinsides världen

Zatkało go na chwilę

Det täppte till munnen på honom en stund

Zawzięcie

sammanbitet

Zdania są podzielone

Åsikterna är delade

Zdębiałem

Jag blev alldeles paff

Że też ci nie wstyd!

Att du inte skäms!

Żebym to ja wiedział

Om jag det visste

Zejdź mi z oczu

Bort ur min åsyn

Zgrywać się

spela apa

Zgrzytać zębami

gnissla tänder

Zima za pasem

Vintern är på väg

źle słychać

Det hörs så dåligt

Złośliwe języki twierdzą…

Onda tungor påstår att…

Zmierzyć kogoś wzrokiem

mönstra någon med blicken

Zmieszać z błotem

dra ner i smutsen

Zmiłuj się nade mną!

Ha barmhärtighet med mig!

Żółty z zazdrości o coś

grön av avund över något

Zwaliła mu się na kark

Han fick henne på halsen

Zwariowałeś, czy co?

Har du blivit tokig?

Związane z tym problemy

dithörande problem

Zwłaszcza, że dostałem…

särskild som jag fick..

Żyć ponad stan

leva över tillgångarna

Żyć z dnia na dzień

leva för dagen

Żywić żmiję na własnym łonie

att nära (närde) en orm vid sin barm

---