Temat: Legiony polskie i udzial Polak體 w wojnach napoleonskich
1.Juz w czasach powstania kosciuszkowskiego dzialala w Paryzu kierowana przez Franciszka Barssa i J髗efa Wybickiego tzw. agencja. Byla ona zwiazana z prawica. Przedstawiciele lewicy skupiali sie w tzw. deputacji.
2. Idea odbudowania Polski w oparciu o sojusz z Francja byla aktualna zar體no w czasach Kosciuszki jak i po jego upadku. Oficerowie insurekcji szukali tez zatrudnienia.
3. Realizacja tej idei. Agencja poprzez gen. Henryka Dabrowskiego zwr骳ila sie do walczacego we Wloszech Napoleona z oferta wsp髄pracy. Na czym polegala oferta? Napoleon pomoze utworzyc legiony polskie zlozone z oficer體 wskazanych przez Dabrowskiego i polskich jenc體 z armii austriackiej. Mundury tej armii mialy byc zblizone do polskich.Oficjalnie byly one w sluzbie republiki Cisalpinskiej (jedna z siostrzanych republik utworzonych przez Napoleona). Po pokoju w Campo Formio w 1797 r. legiony jakis czas stacjonowaly we Wloszech, min.w 1798 r. braly udzial w zajeciu Panstwa Koscielnego, ale pok骿 w Luneville w 1801 r przekreslil sens ich istnienia. Czesc oficer體 wdala sie w konspiracje przeciw Napoleonowi, wiec legiony zostaly podzielone, czesc zostala wyslana na wyspe San Domingo, czesc natomiast nadal pozostawala w sluzbie francuskiej.
4.Rezultaty istnienia legion體
Sprawa polska ponownie pojawila sie na arenie miedzynarodowej ,wsr骴 kadry oficerskiej upowszechnily sie idee republikanskie [zr骴lem wladzy jest lud, kt髍y ma okreslone prawa] ,Legiony wyksztalcily kadry oficer體 i podoficer體, na kt髍ych p髗niej zostanie oparta armia Ksiestwa Warszawskiego. Trwalym spadkiem po legionach jest Mazurek Dabrowskiego.
Tymczasem w polityce francuskiej zaszly istotne zmiany:
1. Napoleon zostal dozywotnim konsulem [1802]
2. Sprawa wyznaczenia nastepcy
3. 1804- Napoleon cesarzem Francuz體
II okres- polityka francuska w latach 1804 -1814
Stan pokoju nie trwal zbyt dlugo . Napoleon,aby miec poparcie, musial dac ludziom zatrudnienie, zabezpieczyc rynki zbytu dla przedsiebiorc體 i zaspokoic ambicje armii. To prowadzilo nieuchronnie do konfliktu, przede wszystkim z Anglia, kt髍a nie chciala sie zgodzic na korzystny dla Francji traktat handlowy, byly r體niez zadraznienia w polityce kolonialnej.
Drugim motywem byla polityka kontynentalna- istnial konflikt z Austria, chodzilo o sfery wplyw體 we Wloszech i nad Renem.
Trzeci motyw: Francuzi uwazali, ze francuska racja stanu sa granice naturalne:Pireneje, Alpy, Ren. Przebieg:
Wobec tych sprzecznosci doszlo do odnowienia sie koalicji antyfrancuskiej, w sklad kt髍ej wchodzily Anglia, Rosja i Austria. Anglia zwyciezyla na morzu - bitwa pod Trafalgarem. Na kontynencie zwyciestwo odniosly wojska napoleonskie - 2.XII.1805. pod Austerlitz. Bylo to najwieksze zwyciestwo Napoleona - pokonal sam polaczone armie: austriacka i rosyjska. Upadek Austrii spowodowal wycofanie sie Austrii z wojny. W stanie wojny ciagle pozostawala Rosja i Francja, ale w mysl warunk體 pokojowych Napoleon przejmowal wplywy austriackie na terenie Rzeszy, wtedy tez doszlo do likwidacji sw. Cesarstwa Rzymskiego [powstalo za Otton體] Narodu Niemieckiego . W miejsce tego Napoleon utworzyl tzw. Zwiazek Renski.Zaniepokoilo to Prusy, kt髍e zajely Saksonie i zmusily Francuz體 do wycofania sie za Ren. To z kolei spowodowalo wojne z Prusami, armia pruska w pazdzierniku 1806 poniosla tego samego dnia dwie decydujace kleski - pod Jena i Auerstaadt. Armia pruska wycofywala sie w nieladzie, wycofywala sie tez armia rosyjska i wtedy oddzialy Napoleona wkroczyly na teren Polski. Juz w listopadzie zostala zajeta Warszawa [1806 -27 listopada], ale jeszcze przed tym, bo 21 listopada,chcac zniszczyc Anglie, Napoleon wydaje dekret o blokadzie kontynentalnej. Dekret ten zabranial sprowadzania na kontynent europejski towar體 angielskich, wywozu zboza do Anglii i utrzymywania z Anglia jakichkolwiek stosunk體 gospodarczych. Zeby ta blokada byla skuteczna, Napoleon musial narzucic swoja wladze calej Europie. Spowodowalo to wejscie wojsk francuskich do Hiszpanii, Portugalii w 1808, a jednoczesnie skutki tej blokady uderzaly nie tylko w interesy angielskie, ale i w innych, kt髍zy prowadzili handel z Anglia.
Kampania przeciw Rosji trwala nadal - doszlo do dw骳h bitew: 8.II. pod Ilawa, 14.VI pod Frydland. Obie bitwy skonczyly sie zwyciestwem Francji. Ale kampania przebiegala na terenie Polski [II i III tereny zaboru pruskiego]. Polacy z entuzjazmem powitali wkroczenie armii francuskiej. Na wiesc o zwyciestwach francuskich na terenie Wielkopolski usunieto pruskie zalogi, bardzo szybko odbudowano armie polska, kt髍a wziela udzial w koncowej fazie kampanii. Napoleon nie czynil zbyt wyraznych obietnic, ale sugerowal, ze zajmie sie sprawa polska. Stwierdzil,ze zobaczy, czy Polacy sa godnym narodem. Wyraznie zadal zaopatrzenia dla armii, kwaterunku i wystawienia sil zbrojnych. Ale sprawa polska stala sie przedmiotem rozm體 na spotkaniu miedzy Napoleonem a carem Aleksandrem I w Tylzy. Napoleon byl got體 wydac Polske carowi [ Czartoryski chcial, by car byl kr髄em Polski ]. Napoleon chcial,aby zlikwidowac panstwo pruskie,na co z kolei nie godzil sie car, ale zaproponowal, by ziemie polskie zostaly wlaczone w sklad Cesarstwa Francuskiego, z bratem Napoleona - Hieronimem jako wladca. Na to z kolei nie chcial sie zgodzic Napoleon, bo uwazal, ze takie bezposrednie sasiedztwo byloby powodem nieustannych konflikt體 miedzy Francja a Rosja. Stanelo na kompromisie, kt髍y polegal na tym, ze z ziem II i III zaboru pruskiego utworzone zostalo Ksiestwo Warszawskie. Monarcha mial zostac kr髄 saski z dynastii Wettin體. 22. VII.1807 Napoleon nadal Ksiestwu konstytucje, kt髍a byla wzorowana na konstytucji francuskiej, ale z pewnymi lokalnymi odmianami. Konstytucja wprowadzila wzorce zaczerpniete z rewolucji francuskiej, tzn, wolnosc osobista, r體nosc wobec prawa, nienaruszalnosc wlasnosci,prawo piastowania urzed體. To nie dotyczylo wszystkich. Pelnie praw miala szlachta posesjonaci, zamozne mieszczanstwo, inteligencja.
Instytucje wladzy panstwowej
1. Pelnie wladzy wykonawczej oraz inicjatywe ustawodawcza posiadal monarcha, kt髍ym w tym wypadku byl Fryderyk August z dynastii Wettin體. Kr髄 sprawowal wladze wykonawcza poprzez rade stanu. Byl to organ doradczy przygotowujacy projekty ustaw, inicjatyw ustawodawczych i rade ministr體 [rola dzisiejszego rzadu]. Zarzadzala ona r體niez administracja. Wladze ustawodawcza posiadal dwuizbowy sejm, skladajacy sie z izby poselskiej [60 mandat體 na 100 miejsc posiadala szlachta, a 40 inne stany] i Izby Wyzszej - Senatu, w sklad kt髍ego wchodzili wojewodowie, kasztelanowie, biskupi, ale bez okreslonych wojew骴ztw. W praktyce ks. Warszawskie bylo najbardziej wysunietym na wsch骴 bastionem wplyw體 francuskich.
Na blokadzie mogla sie wzbogacic burzuazja francuska,gdyz stawala sie na rynku europejskim niemal monopolistyczna. Ale koszta tej blokady byly bardzo duze: trzeba bylo utrzymywac olbrzymi aparat celny kontrolujacy armie okupacyjne gl體nie w Niemczech, Hiszpanii, kt髍e zyly na koszt miejscowej ludnosci. Wszystko to wywolywalo wielkie niezadowolenie, co wiecej, w Hiszpanii Napoleon po raz pierwszy spotkal sie nie tyle z oporem panstwa poprzez armie, co z oporem narodu. Ujawnilo sie to w dzialaniach partyzanckich. Wojna w Hiszpanii okazala sie krwawa i kosztowna. Op髍 podsycali Brytyjczycy. W Prusach natomiast zaczal ksztaltowac sie niemiecki patriotyzm. Coraz powszechniej zaczelo sie upowszechniac przekonanie, ze Prusy to nie tylko dziedziczna posiadlosc Hohenzollern體, lecz nar骴 oparty na wsp髄nocie jezyka, kultury, tradycji. Prusy sa czescia wielkiego narodu niemieckiego, co wiecej, rzad pruski przeprowadzil wiele reform w duchu burzuazyjnym, zniesiono poddanstwo chlop體, przeprowadzono, rozlozona na wiele lat reforme uwlaszczeniowa [ziemia przestaje byc wlasnoscia dworu, a jest wlasnoscia chlopa]. Chlopi uzyskali wolnosc osobista. W 1809 zdawalo sie, ze popularnosc cesarza Francuz體 slabnie. Usilowala to wykorzystac Austria i w przymierzu z Anglia wypowiedziala wojne Francji. Napoleon jeszcze raz z wielkim trudem odni髎l zwyciestwo pod Wagram. Na wojnie tej wzbogacilo sie Ksiestwo Warszawskie, poniewaz jego terytorium zostalo rozszerzone o ziemie III zaboru austriackiego. Coraz bardziej niepewnym sojusznikiem stawala sie Rosja. Blokada kontynentalna godzila w interesy rosyjskiego ziemianstwa [handel zbozem i surowcami obliczony na rynek angielski]. W 1811 roku car Aleksander I wydal zezwolenie na handel z krajami neutralnymi, co w praktyce oznaczalo zlamanie blokady. W 1812 roku Napoleon oglosil druga wojne polska, ale wojna ta skonczyla sie kleska Napoleona [faktografia]. W roku nastepnym Napoleon usilowal odwojowac straty, ale poni髎l decydujaca kleske w bitwie pod Lipskiem 16 - 19 pazdziernik 1813 roku. W 1814 wojna przerzucila sie na terytorium Francji i wtedy Napoleon zostal zmuszony do abdykacji. W dozywotnie wladanie otrzymal wyspe Elbe na Morzu Sr骴ziemnym, a w maju 1814 koalicja panstw antynapoleonskich zawarla pok骿 z nowym wladca Francji- Ludwikiem XVIII. Francja wr骳ila do granic z 1792 roku..W Wiedniu 1814 roku zebral sie kongres zlozony ze zwycieskich monarch體. Wtedy to ustalila sie hegemonia 5 stolic europejskich, a mianowicie: Petersburg, Wieden, Berlin, Paryz i Londyn. Na kongresie przyjeyo dwie zasady: legitymizmu i r體nowagi. Co prawda, obrady Kongresu Wiedenskiego zostaly przerwane na sto dni powrotu Napoleona do Francji, ale 18.VI.1815 doszlo do decydujacej bitwy pod Waterloo, gdzie Napoleon poni髎l kleske i ponownie abdykowal. Ludwik XVIII wr骳il do Paryza, a Napoleona zeslano na Wyspe Sw. Heleny, zas Francja musiala powr骳ic do granic z 1791 roku. Ponadto zaplacila duza kontrybucje. Tymczasem zwycieskie monarchie postanowily ze: monarchowie maja przyrodzone prawo do tron體, zr骴lem ich wladzy jest laska Boga [a nie wola ludu], ich obowiazkiem sa rzady dla dobra poddanych. W przelozeniu na jezyk polityki oznaczalo to, ze wszystkie dynastie pozbawione wladzy przez rewolucje maja prawo powrotu do swoich panstw. Przyspieszylo to rozbicie polityczne Wloch. Druga zasada byla zasada r體nowagi europejskiej, szczeg髄nie popierana przez Anglie. Oznaczala ona, ze zadne panstwo nie moze byc na kontynencie europejskim na tyle silne, aby m骳 narzucic sila swoja hegemonie na kontynencie. Najpowazniejszymi kontrowersyjnymi sprawami byla sprawa polska i niemiecka. W sprawie niemieckiej postanowiono: Rozwiazanie Zwiazku Renskiego i utworzenie pod przewodnictwem Austrii Zwiazku Niemieckiego, kt髍y obejmowal wszystkie panstwa niemieckie [z wyjatkiem Prus Wschodnich]. W sumie tych panstw bylo 36. Ponadto Prusy otrzymywaly Poznanskie, Bydgoskie, Torun i Gdansk,2/5 Saksonii, Nadrenie i Westfalie Z ziem Ksiestwa Warszawskiego po odjeciu ziem przyznanych Prusom utworzono Kr髄estwo Polskie, kt髍ego status prawny mial okreslic car rosyjski. W Wielkopolsce mialo powstac Wielkie Ksiestwo Poznanskie o bardzo ograniczonej autonomii. Krak體 natomiast pozostawal wolnym miastem pod nadzorem trzech zaborc體. Ponadto z inicjatywy cara Rosji w 1815 w Paryzu Austria, Rosja i Prusy utworzyly tzw. Swiete Przymierze, w ramach kt髍ego panstwa czlonkowskie zobowiazywaly sie do przestrzegania porzadku ustalonego na Kongresie Wiedenskim oraz interwencji zbrojnej tam, gdzie ten porzadek m骻lby byc naruszony przez ruchy rewolucyjne. Do Swietego Przymierza przystapily wszystkie panstwa chrzescijanskiej Europy opr骳z Anglii i Watykanu. Nalezy jeszcze dodac, ze postanowienia Kongresu Wiedenskiego ustalily lad europejski, kt髍y przetrwal do 1914 roku.