Wielkość i kształt powierzchni d-stanu. Podział: *d-stan duży - o pow. Co najmniej 1ha. *D-stan mały - o pow. Od 0.5 - 1ha. *Poniżej 0.5 ha mówi się o - małej grupie < 5 arów - wielka grupa 5-10 arów - kępa - 11-50 arów kształt: - koliste- mówi się wówczas o ich średnicy - wydłużone- mówimy wówczas o ich szerokości wyróżnia się: * smugi - o szer nie przekraczającej poj wys drzew tj 20-30m. * pasy - o szer nie przekraczającej podwójnej wys drzew tj 40-60m. Zalety dużych d-stanów: - lepsze warunki kształtowania fitoklimatu leśnego, uproszczenie prac gospodarczych i administracyjnych, łatwość planowania hodowlanego, lepsze możliwości wywozowe i odnowieniowe. Wady- większe narażenie na: pożary, działalność wiatru, grzyby pasożytnicze, szkodniki owadzie- szczególnie w d-stanach jednopiętrowych i jednogatunkowych. Skład gat d-stanu: - wyróżnia się d-stany: * lite - bezwzględnie ( brak domieszek ) lub względnie lite ( domieszka wyst do 10% liczby ogólnej drzew) mówimy wówczas o domieszce sporadycznej. * mieszane- mogą zawierać różne gat liściaste, różne gat iglaste, jak również i iglaste i liściaste. Skład gat określa się: 6So 4Db (60% So 40%Db) d-stan dębowo-sosnowy. Gat dominujące nazywamy głównymi, a pozostałe domieszkowymi. W naturze wyst zwykle d-stany mieszane, lecz spotyka się także lite np. olszyny na terenach podmokłych czy sośnin na sandrach. Podział domieszek ze względu na formy zmieszania: gat w d-stanie wielogatunkowym domieszek: jednostkowe, rzędowe, smugowe i pasowe, grupowe i kępowe Czas trwania domieszek - trwałe- właściwości biocenotyczne, pielęgnacyjne i produkcyjne. - przejściowe- np. przedplon- formacja roślinna pod której okapem już w korzystnych warunkach mikroklimatycznych wprowadza się właściwy dla danego siedliska gatunek. -podgon- wprowadzanie na powierzchnię domieszki gat szybkorosnącego w młodości w celu pobudzenia gat głównego do szybszego wzrostu na wysokość.- wg wzajemnego położenia koron-wyróżnia się domieszki: * poziome - korony drzew leżą jedne obok drugich. * pionowe - korony drzew leżą jedne pod drugimi. * schodkowe. - wg składu docelowego- początkowe- wprowadzane na uprawę lecz eliminowane użytkowaniem rębnym. - końcowe - wprowadzane w różnym czasie i dożywają użytkowania rębnego. Zalety d-stanów mieszanych - aby ujawniły się w jak najwyższym stopniu pożądane jest: - mieszanie gat liściastych z iglastymi, światłożądnych i cienioznośnych, płytkokorzeniujących się z głębokokorzeniującymi. Dzięki temu wykorzystywana jest cała optymalna przestrzeń i produkcyjność siedliska. Przy planowaniu odnowienia o składzie mieszanym należy pamiętać o zasobności siedliska, wymaganiach planowanych gat, tępie wzrostu tych gat w młodości, gatunkach, które mają pielęgnować glebę i d-stan główny, gat dostarczające cennych surowców, i użytków przedrębnych. Budowa pionowa - wykształcanie się pięter wynika zazwyczaj ze zróżnicowania gat i wieku. W lasach zagospodarowanych wyróżnia się d-stany: - jednopiętrowe- najczęściej są równowiekowe z typowym zwarciem poziomym, d-stany takie nie zawsze są wynikiem zrębów zupełnych i odnowień sztucznych lecz czasem wyst takrze w naturze -dwupiętrowe- główne piętro tworzą zazwyczaj gat światłożądne a dolny cienioznośne. Górne piętro pełni funkcję produkcyjną a dolne pielęgnacyjną. Na niżu mają charakter sztuczny ( powstają z podsiewu lub podsadzenia ), mogą także w sposób naturalny - przejściowe regeneracyjne ogniwo sukcesji. - wielopiętrowe- różnowiekowe, złożone gł z gat. cienistych. Jeśli powstały w wyniku klas rębni jednostkowo przerębowej to pięter jest wiele i trudno je policzyć i rozróżnić. Lasy pierwotne i naturalne nie zawsze mają bud wielopiętrową. Zagęszczenie d-stanu - oznacza liczbę drzew rosnących na jednostce pow, wynika z rodzaju więźby na uprawie, czy też mieliśmy do czynienia z nalotem, wynika również z tempa rozluźniania d-stanu. Rozmieszczenie może być: regularne, losowe lub skupiskowe (biogrupowe); d-stany naturalne→losowe, sztuczne→regularne. Od zagęszczenia i rozmieszczenia drzew w d-stanie zależy intensywność konkurencji lub kooperacji między drzewami. Występowanie biogrup w d-stanie- nasila się wraz z pogorszeniem siedliska. W biogrupach przeważa kooperacja nad konkurencją. Biogrupa to jakby jeden organizm który lepiej wykorzystuje przestrzeń życiową. Typowym przykładem biogrup są biogrupy Św w górnej granicy lasu - tzw roty. Zwarcie d-stanu - wzajemne położenie koron drzew, stopień wypełnienia przestrzeni nad glebą koronami drzew, stopień ocienienia gleby przez rosnący na niej d-stan, stosunek łącznej powierzchni poziomych rzutów koron drzew rosnących na jednostce powierzchni gleby do tej jednostki powierzchni. Drzewa wyrosłe bez zwarcia mają wielką nisko osadzoną koronę, stosunek grubizny do drobnicy jest niekorzystny, niewielka wysokość i znaczna gałęzistość. Drzewa wyrosłe w zwarciu mają koronę wierzchołkową, są na ogół wyższe, pień mimo mniejszej średnicy daje cenniejsze drewno, jest lepiej oczyszczony. Oznaczanie zwarcia - a) za pomocą rzutownika koron Matusza ej wg wzoru zwarcia= p/P , gdzie p - łączna pow rzutów koron, a P - pow jednego ha. b) za pomocą zdjęć lotniczych. c) określanie zwarcia „ na oko”. Skala zwarcia: a) bez zwarcia - 0,3 i poniżej- brak wpływów sąsiadujących drzew b) zwarcie luźne - 0,4 - przerwy tak duże że mogłyby się zmieścić w nich więcej niż 1 drzewo. c) zwarcie przerywane- - 0,5- 0,6 - w przerwach mogłyby się zmieścić pojedyncze drzewa d) zwarcie umiarkowane - 0,7-0,8 - między koronami przerwy nie przekraczają 0,5m. e) zwarcie pełne - 0,9- 1,0- gdy korony drzew brzegami stykają się ze sobą f) zwarcie silne - 1,1-1,2 - gdy korony zachodzą na siebie Wysokość i grubość- od wys. drzewostanu zależy m.in. wewnętrzną przestrzeń w której może kształtować się fitoklimat leśny. Grubość drzew związana jest z cechami drzew , a wys. raczej z mezoklimatem. Na ogół mierzy się grubość pierśnicową d-1,3 wszystkich drzew powyżej 7cm pierśnicy i przedstawia się klasach grubości. Sposób określania wys. jest różny w zależności od wieku drzewostanu: -w młodszych drzewostanach określa się wys. górną a w starszych średnią - młodnikach mierzy się wys. drzew tylko I klasy Kraffta -w dragowinach mierzy się wys. 20% najgrubszych drzew -w starych drzewostanach mierzy się 10% drzew we wszystkich klasach grubości Stosunek wys. do grubości jest bardzo ważnym wskaźnikiem odporności na zginanie i złamania. Przyczyny rożnej wys. drzew: wiek, bonitacja siedliska, gat. drzewa , zmienność osobnicza, cięcia pielęgnacyjne. Drzewostan- nazywamy ogólnie zespół( skupienie, zbiór) drzew tworzących główny składnik leśnej szaty roślinnej, które rosną w bliskim sąsiedztwie, wzajemnie oddziaływują na siebie i wraz z innymi komponentami lasu kształtują w specyficzny sposób war. Środowiska leśnego a przy tym same w swym indywidualnym i zespołowym życiu pozostają pod jego wielostronnym wpływem.Drzewostan to skupienie drzew powyżej 0,5 ha Drzewostan samodzielny- taki w którym może wykształcić się fitoklimat leśny. Okrajek -drzewa obrzeżny, charakteryzujące się specyficzną budową np. drzewa są pochylone w kierunku otwartej przestrzeni, duże jednostronnie i nisko osadzone koronny, są zbierzyste bardziej od pozostałych a więc i bardziej elastyczne, mają eliptyczny przekrój pni , mają silniej rozwinięte korzenie w kier. Otwartej przestrzeni- te wszystkie cechy drzew okrajkowych sprawiają że ,pełni on bardzo ważną funkcję osłony przeciwwiatrowej lasu. Orajek może być tego samego gat. co sam drzewostan, jak też innego gat. Ściana drzewostanu -jest to boczna powierzchnia styku lasu z jego sąsiedztwem. Wyróżnia się: a)ścianę odkrytą- gdy drzewostan graniczy z polem(przestrzenią |
Otwartą) , może mieć ona wykształcone okrajek, jednak na powierzchniach gdzie stos. Się zręby zupełne tworzą się ściany odkryte bez okrajka- wiatr wówczas może wnikać bezpośrednio do lasu powodując szkody, światło może wnikać ze zwiększonym natężeniem nie sprzyja to tworzeniu się fitoklimatu leśnego b) ściana zakryta z reguły nie ma wykształconego okrajka. Ściana lasu w sposób istotny zmienia war. Ekologiczne przyległej powierzchni, rzuca na nią cień , zatrzymuje wiatr, zmienia stos. Termiczne oraz wilgotnościowe powietrza i gleby stąd duże znaczenie ekologiczne ściany lasu. Brzeg drzewostanu - obejmuje po obu stronach skrajnego rzędu obrzeżną partię lasu 5-10m , może być a)otwarty -cechuje się on brakiem okrajka, występuje tam gdzie gospodaruje się zrębami zupełnymi b)zamknięty- z wykształconym okrajkiem oraz z wypełnioną koronami i podszytem warstwą brzężną lasu, sięgając od ściany wgłąb drzewostanu na odległość równą połowie wys. starych drzew. Gospodarz powinien dążyć do tego by brzeg lasu był zamknięty, sadząc na brzegu lasu gat. odporne na wiatr, wykształcające korony i głębokie systemy korzeniowe. brzegi trudniejsze do pielęgnacji to brzegi złożone z gat. krótkowiecznych( Brz, Os, Jrz) lub z gat. liściastych w drzewostanach iglastych, gdyż nie zapewniają one ochrony zimą. Cechy drzewostanu: pochodzenie -w sensie genetycznym -proweniencja i ekotypy - w sensie hodowlanym - generatywne- drzewostany powstałe z nasion : a) bezpośrednio: samosiew ,siew ;b)pośrednio: sadzonki , siewki powstałe z nasion Drzewostany takie tworzą „ gospodarstwo wysokopienne” - wegetatywne- są to drzewostany powstałe z odrośli (pnia lub korzeni) , okładów lub zrzezów-takie drzewostany nazywamy „gospodarstwem niskopiennym”. Odrośla tworzą: Ol, Gb,Wb,Db,Os Odkłady tworzą np. Św , ze zrzezów odnawia się Tp i Wb. A)naturalne- drzewostany zarówno wegetatywne( z odrosli, odkładów) jak i generatywne (samosiew i zoochoria)
B)sztuczne -zarówno pochodzenia generatywnego Jak je rozróżnić?- drzewostany naturalne powst. Z sammosiewu i charakteryzują się nieregularnością w rozmieszczeniu, mogą być różnowiekowe.Drzewostany powst. Z odrośli korzeniowych wokół starszych drzew wyrasta kilka (wianuszek) młodych WIEK Drzewostany różnowiekowe-spotykać je można głównie w lasach pierwotnych i naturalnych, ale także i tam gdzie gospodaruje się zrębowo lub zrębowo-przerębowo Drzewostany równowiekowe-spotykane głównie tam gdzie gospodaruje się zrębami zupełnymi i stosuje się odnowienie sztuczne z siewu lub sadzenia. Do 40 roku życia różnica nie może przekraczać 10 lat, a powyżej 40 roku życia 20 lat. Gdy dochodzi do przekroczenia tej różnicy mówimy o drzewostanie różnowiekowym. Jakośc d-stanu:cecha ta zależy zarówno od genotypów osobników jak i od środow (siedliska zagęszczenia, oddziaływania czynników biotycznych) oraz do zabiegów gospodarczych (ochrona, podkrzesywanie, pielęgnacja), -Właściw. Genetyczne osobników tworzących d-stan- biektó®e cechy przekazywane są potomstwu, np. skret włókien u pewnej liczby So, -Pochodzenie(proweniencja)-rasy klimat jednego gat pochodzące z terenów o innym klimacie i war przyrodsnicz na nowym terenie wykształcają się bd słabo, -zdogność wymagań ekolog gat zgodne z siedliskem- np. So którą posadzono na zbyt silnm siedlisku będzie wybujała i jej strzała będzie kiepsko oczyszczona, gałęzie grube, słoje zbyt duże, drewno sękate. Tak samo będzie gdy bd wymagające gat osadzony na zbyt ubogim siedlisku, -wzrost w odpowiednim zagęszczeniu- zastosowanie zgodne dla gatodpowiedniej więźby by szybko dojść do zwarcia a nast. Odpowiednia piekegnajcja któ®a utzruma ten d-stan stan optymalnym zwarciu, -pielęgnacja- system pielgnac naruszająca tempo wzrostu drzew i stan zagęszczenia oraz eliminująca gorzej ukształtowanych osobników prowadzi do ciągłego polepszania jakości d-stanu. Przerost- osobniki które wysokościowo dominują nad swym otoczeniem co najmniej prze okres kilku letni. Rozpieracz-cechą jego jest dł i kierunek przebiegu gałęźi a nie wysokość, jego gałęzie wykazują stromy przebieg wzrostu. Są wiec w ciągłym oświetleniu. Stają są grube i kiepsko się oczyscają hamują tez rozwój sąsiadów. I Struktura d-stanu: uporządkowana frekwencja osobników na tle wartości danej cechy(klas, przedziałów), np. struktura grubościi wysokości w litym d-stanie równowiekowym: (wyk I) Struktura d-stanu jako ocena syntetyczna pozwala odtworzyć jego historię powstania, rozwoju i jego prawidłowość bądź chartka zaburzeń przez które d-stan przechodził.. II Struktura biologiczna d-stanu na przykładzie rozrzutu pierśnic w klasach biolog Krata: (wyk II)-widzimy ze najwięcej jest udziału II klasy pierśnic a wiec d-stan rozwija się prawidłowo: III Struktura w d-stanie różnowiekowym-struktura grubości drzew w lesie pierw: (wyk III)-wg Paczawskiego:odcinek ABC obrazuje nam nalot, którego na hektarze może być nawet kilkaset tyś, odc CDE odpowiada d-stanowi którego na ha może być tylko kilkaset osobników: IVStruktura w d-stanie naturalnym: (wyk IV)-wg Kowalskiego:składa się z 3 wierzchołków: 1.wierzcholek-nalot wielu gat silnie eliminowany liczbowo(pole śmierci), 2.wierzch-„warstwa nagromadzenia”, są to podrosty które utrzymały się przy życiu, Jeżeli nie zginą i przejaw do innych klas grubości wejdą na szczyt, 3 wierz nie opisany kutwa: V Struktura d-stanu różnowiekowego: (wyk V) VI Strukt d-stanuwielogat(mieszanego), np. d-stan Św-Jd-Bk(----Św, ----Jd,--Bk).Z tego wykresu możemy odczytać że Bk jest gat. najbardziej dynamicznie rozwijającym się, odnawia się naturaln. i zajmuje wszystkie warstwy zespołu(jest gat będącym w progresji). Jd-jest gat panującym jednak możemy odczytać że bd słabo odnawia se natura, cechuje się tez małym zróżnicowanie wieku-linia nie zostaje przedłużona. Św-najdalej przesunięty w prawo, jest to gat ustepujący, reprezentowany wyłącznie przez stare osobniki.Gat będący w regresji VII Zabiegi pielęgnacyjne a struktura d-stanu: -zbyt intensywna trzebież: dolna górna Dzięki badaniu struktury łatwo można też dojść do wniosku o plądrowniczym przebiegu trzebieży: -tzrebież na kopalniaka -na słupie teletech. Charakt się brakiem lub wyraźnym spadkiem l. drzew w pewnych(poszukiwn) przedziałach grubości. KONIEC
|
|
|