Wytrzymałość na rozciąganie-max naprężenie po przekroczeniu którego odkształcenie aż do zerwania zachodzi przy coraz mniejszym naprężeniu-ekstremum na krzywej δ-ε (max naprężenie przy którym występuje zerwanie) ft=Fmax/Ao=δmax [Mpa]; Próba ściskania-wytrz. Na ściskanie fc, oznaczenie dla materiałów kruchych które mają 10 razy większą wytrzymałość fc niż ft fc=P/A, siły ściskające działają w tym samym kierunku co wiązania między atomami, ściskanie może doprowadzić do zniszczenia ścinaniem lub rozciąganiem; Wskaźnik kruchości K=ft/fc<1/8-kruchy; betony zwykłe=1/10, wysokowytrzymałe=1/20; wytrzymałość na zginanie fb=Fmax/bh2; twardość-zdolność materiału do stawiania oporu trwałym odkształceniom powierzchni, zarysowaniem, wgniataniem, obciążenie statyczne-wgniatanie, dynamiczne-ścieranie; statyczna próba twardości-odkształcenia plastyczne pod wpływem obciążenia statycznego; odporność na wgniatanie- odporność materiału na odkształcenia trwałe wywołane działaniem sił skupionych; zarysowanie i ścieranie-zdolność materiału do stawiania oporu na zniszczenie w wyniku tarcia z poruszającymi się obiektami lub materiałami; ścieralność-zależy od twardości i sprężystości, proste kształty-tarcza boehmego, ziarniste materiały-bęben devala; miarą jest ubytek masy, spadek wysokości; próba udarności-określa wytrzymałość na działanie spiętrzonych naprężeń-odporność na nagłe uderzenia; zmęczenie-cyklicznie zmieniające się obciążenie elementu może doprowadzić do jego pęknięcia mimo że obciążenie jest znacznie mniejsze od wytrzymałości na rozciąganie -ten rodzaj obciążenia to zmęczenie; pełzanie-zależne od czasu odkształcenie powstające od długotrwałych obciążeń(metale w temp bliskiej temp topnienia, materiały porowate wrażliwe na zawilgocenie, bitumy i polimery-wzajemny poślizg makromolekuł)spoiwa mineralne: substancje nieorganicznego pochodzenia które wykazują właściwości wiążące po sproszkowaniu i wymieszaniu z wodą; powietrzne-gipsowe, wapien. krzemianowe, magnezjowe; hydrauliczne-wapno hydrualiczne, cement portlandzki bez i z domieszkami mineralnymi; zaczyny: cement+woda+powietrze +dodatki chemiczne; zaprawy:zaczyn+kruszywo; betony: zaprawa+ grube kruszywo; zbrojone betony: beton stal włókna rozproszone; spoiwa powietrzne-wiążą w wyniku reakcji chemicznych przy udziale wody natomiast twardnieją i zachowują wytrzymałość tylko w powietrzu (tylko tam gdzie nie ma bezpośredniego narażenia na działanie wody); hydrauliczne-twardnieją na powietrzu i pod wodą zachowując określone właściwości (budowle naziemne podziemne hydrotechniczne); podstawa wiązania-proces chemiczny- hydratacja-w której jednym z substratów jest woda, proces samorzutny prowadzący do zmniejszenia energii swobodnej układu, przebieg: zwilżanie ziaren, rozpuszczanie(szybkość kontrolowana składem, temp. Stopniem rozdrobnienia) wiązanie (wytrącanie hydratów, spadek ilości wody i urabialności) twardnienie(formowanie się mikrostruktury); rozpuszczalność spoiwa> produktów uwodnienia; szybkość rozpuszczania- warunek odpowiedniego tempa wiązania i twardnienia; konsystencja normowa-ilość wody niezbędnej do uzyskania określonej normą urabialności; czas wiązania określony początkiem i końcem, początek(tp)-od chwili zmieszania spoiwa z wodą do pierwszej, niewielkiej zmiany konsystencji mierzonej np. głębokością zanurzenia igły, koniec(tk)-od chwili zmieszania składników z wodą do utraty urabialności-czas w którym mieszanina spoiwa z wodą w ilości odpowiadającej konsystencji normowej w wyniku związania części wody zarobowej zmienia się od ciekłej do stałej; klasa wytrzymałości cementu-liczba podającą gwarantowaną wytrz. Na ściskanie (fc) oznaczoną na zaprawie normowej z określonym cementem po 28 dniach twardnienia w warunkach określonych normą, stosunek w:c:p=0,5:1:3; spoiwa gipsowe- gips, anhydryt, cement ostrychgipsowy(?), gips budowlany- otrzymywany metodą suchą przez prażenie w temperaturze 160-1900C , dwie odmiany β(sucha) i α(mokra) ściśle związane z metodą dehydratacji, odczyn pH zawiesiny gipsu około 7 (sól mocnego kwasu i mocnej zasady), twardośc-2, gęstość-2,38Mg/m3, barwa biała, rodzaje: szybkowiążące (2min -15), normalnie wiążące (6min -30), wolnowiążące(30min -60), opóźnienie wiązania: zwiększenie lepkości fazy ciekłej, zahamowanie rozpuszczania półwodzianu dodatkami chemicznymi (kwas winowy, cytrynowy), na podstawie fc: G-2 G-3 G-4, zastosowanie-do wykańczania, odwzorowywania kształtów, dekoracyjne elementy; do zbrojenia elementów gipsowych stosujemy: karton trzcinę, włókna; do wypełniania: opiłki drzewne, żużle, piasek kwarcowy; wady wyrobów gipsowych: spadek wytrzymałości po zawilgoceniu, mały współczynnik rozmiękania, duża nasiąkliwość do 30%, pęcznienie, nie nadaje się do zbrojenia (stal w kontakcie z gipsem koroduje); spoiwa anhydrytowe-bezwodny siarczan wapnia, wolnowiążące, dodatki na etapie mielenia: CaO, zasadowy żużel wielkopiecowy, mieszaniny soli; spoiwo otrzymywane z naturalnego anhydrytu nie wiąże i nie twardnieje; zastosowanie: podkłady pod podłogi, przemysł cementowy jako regulator wiązania cementów portlandzkich; cement anhydrytowy(estrichgips) otrzymuje się przez wypalenie kamienia gipsowego lub anhydrytu, cechy: powolne twardnienie, mniejsza wodożądność, większa odporność na zawilgocenie; zastosowanie: bezspoinowe posadzki, podkłady pod wykładziny podłogowe; spoiwa wapniowe: właściwości wiążące wykazują: tlenek wapnia CaO- wapno palone, wodorotlenek wapnia, otrzymywanie CaO- termiczny rozkład wapieni w temp. 950-1050, rozdrabnia się mieleniem CaO do produkcji cegieł wapienno piaskowych i betonów komórkowych, 4 gatunki: ekstra ( zawartość CaO nie mniej niż 94%) O1 (91%) O2(88) 03(85), część po zmieleniu lub w postaci brył poddaje się gaszeniu(uwodnieniu), rodzaj produktu gaszenia zależy od ilości użytej wody, czas gaszenia zależy od przeznaczenia: do robót murarskich 7dni, do robót tynkarskich 22 tygodnie, zawartość części niegaszonych na sicie<10%, nie oznacza się czasu wiązania spoiw mineralnych, wiązanie: rozpuszczanie, wytrącenie się koloidalnego wodorotlenku, zagęszczenie w wyniku odparowania wody, krystalizacja, karbonizacja-stopniowa neutralizacja; Ca(OH)2*2H2O+CO2=CaCO3+H2O; zastosowanie: zaprawy, wyprawy(tynki wewnętrzne i zewnętrzne), farby budowlane, pustaki i bloki ścienne, cegły wapienno-piaskowe, betony komórkowe, spoiwa mieszane, jako dodatek poprawiający urabialność zapraw cementowych; spoiwa krzemianowe: cement krzemianowy-mieszaniny sodowego szkła wodnego z fluorokrzemianem sodu (mNa2*mSiO2); szkło wodne charakteryzuje się modułem krzemianowym(stosunek SiO2 do Na2O m/n), gęstością; fluorokrzemian Na2SiF6 neutralizuje zasadę sodową, umożliwia tworzenie się żelu krzemianowego-przyspiesza proces twardnienia i żelowania spoiwa; właściwości spoiw krzemianowych: czas wiązania tp=30-60, tk=45-120, fc=25-45Mpa, kwasoodporność 92-96%- na wszystkie kwasy z wyjątkiem fluorowodorowego z kwaśnych skał, wypełnienie: mączka mineralna kwaśnych skał -naturalne, sztuczne-kwasoodporna kamionka, porcelana; zaprawy - szybkotwardniejące, zastosowanie: zaprawy i kity, ochrona elementów budynków przed działaniem kwasów, w robotach podłogowych na zaprawie krzemianowej; spoiwa hydrauliczne: wapno hydrauliczne- produkt wypalania wapieni marglistych-glin, krzemiany:C3S, gliniany:C3A, żelaziany:C2F; gaszenie i mielenie na sucho- krzemiany ulegają uwodnieniu; wiązanie i twardnienie: duża zawartość wapnia wymaga ograniczenia kontaktu z wodą(pierwsze 7dni w powietrzu następne 21 w wodzie), zastosowanie: zaprawy do murów fundamentowych, do zapraw zastępujących zaprawy wapienno-cementowe, do betonów niskich klas; cement portlandzki- spoiwo otrzymywane przez zmielenie klinkieru z dodatkiem regulatora wiązania, klinkier-cementowy produkt wysokotemperaturowej obróbki (1450oC), surowce do syntezy klinkieru: wapienie, gliny, odpady przemysłu hutniczego z Fe, spoiwo wieloskładnikowe- złożony skład chemiczny i mineralny, składniki mineralne cementu portlandzkiego: krzemian trójwapniowy(C3S, kontroluje wczesną wytrzymałość 7dn.), krzemian dwuwapniowy (C2S, jest źródłem długoterminowej wytrzymałości), glinian trójwapniowy(C3A, błyskawiczne wiązanie, kontrola siarczanem wapnia, podatny na działanie siarczanów ) , żelazoglinian czterowapniowy(C4AF, mały wpływ na na wiązanie oraz fc), co wpływa na daną własność: wiązanie:C3S,C3A; wzrost temp.w czasie hydratacji:C3S,C3A; narastanie fc: C2S C3S, pełzanie i skurcz:C3S C2S C3A C3AF trwałość:C3S, C3A; hydratacja cementu- uwodnienie składników, czas wiązania: tp- 30min-kilka godzin, tk do kilkunastu godzin; reguluje się: stopniem rozdrobnienia, temperaturą, dodatkami chemicznymi opóźniającymi lub przyspieszającymi wiązanie; twardnienie- formowanie się mikrostruktury rozpuszczanie żelowych form; aktywnośćC3A>>C3S=C4AF>C2S, ważnym produktem hydratacji jest CH nasycony roztwór CH ma pH=12,5;