PYTANIA NA ZALICZENIE Z CHRÓB WEWNĘTRZNYCH U DREWNIK
Wzór na obliczenie max tętna po wysiłku fiz?
Wzór 1 - najbardziej znany, powszechnie stosowany
HRmax = 220 - wiek
Wzór nr.2 - zaproponowany przez Sally Edwards, byłą profesjonalna zawodniczkę, biegaczkę, tratlonistkę, autorkę wielu książek na temat treningu w oparciu o monitorowanie intensywności na podstawie tętna.
Kobiety: HRmax = 210 - 0.5 ● wiek - 0.022 ● waga
Mężczyźni: HRmax = 210 - 0.5 ● wiek - 0.022 ● waga + 4
Od jakich wart. Stwierdza się nadciśnienie tętnicze?
Co to jest nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, podczas której w naczyniach tętniczych panuje zwiększone ciśnienie krwi. Nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą, podlegającą długotrwałemu leczeniu.
Bardzo często nie odczuwa się podwyższonego ciśnienia tętniczego i na ogół odkrywa się je przypadkowo. Nadciśnienie nieleczone przez lata powoduje uszkodzenie serca i naczyń krwionośnych.
Nadciśnienie tętnicze może doprowadzić do udaru mózgu i niewydolności serca. U chorych z nadciśnieniem większe jest też ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego i niewydolności nerek.
Dzięki właściwemu leczeniu można uniknąć powikłań nadciśnienia tętniczego.
Skąd biorą się dwie wartości ciśnienia tętniczego?
Serce pracuje jak pompa.
Zadaniem serca i układu krążenia jest zaopatrywanie w krew wszystkich części ciała. Serce pompuje krew poprzez naczynia krwionośne. Czyni to, kurcząc się i rozkurczając, mniej więcej 60-80 razy na minutę. Gdy mięsień sercowy kurczy się, aby wpompować krew do naczyń krwionośnych, ciśnienie jest wyższe niż wówczas, gdy się rozkurcza. Wobec tego w trakcie każdego uderzenia serca ciśnienie w naczyniach waha się pomiędzy górną i dolną wartością. Górna wartość nazywana jest ciśnieniem tętniczym skurczowym, a dolna - ciśnieniem tętniczym rozkurczowym.
Kiedy mówimy o nadciśnieniu?
Nie wystarczy jednorazowy pomiar ciśnienia tętniczego.
U zdrowego dorosłego w spoczynku ciśnienie tętnicze skurczowe wynosi poniżej 140 mm Hg. ciśnienie rozkurczowe natomiast - poniżej 90 mm Hg.
Jeżeli ciśnienie skurczowe wynosi 140 mm Hg lub więcej, zaś rozkurczowe 90 mm Hg lub więcej, mówimy o podwyższonym ciśnieniu tętniczym.
Wystarczy, zatem, gdy jedna z tych wartości jest podwyższona.
Dzieci mają niższe wartości ciśnienia tętniczego krwi niż dorośli.
O nadciśnieniu tętniczym mówimy, gdy w większości pomiarów wykonywanych w różnych dniach wartości ciśnienia tętniczego mierzonego u pacjenta pozostającego w spoczynku są podwyższone.
Gdy podwyższone wartości ciśnienia rozkurczowego nie przekraczają 105 mm Hg. mówimy o nadciśnieniu tętniczym łagodnym, wartości pomiędzy 105 mm Hg a 115 mm Hg występują w nadciśnieniu tętniczym umiarkowanym, natomiast nadciśnienie tętnicze ciężkie występuje, gdy wartości ciśnienia rozkurczowego przekraczają 115 mm Hg.
Ciśnienie tętnicze ulega zmianie
W trakcie wysiłku fizycznego i stresu ciśnienie tętnicze wzrasta.
Również u człowieka zdrowego wartości ciśnienia tętniczego nie są stale jednakowe. W nocy ciśnienie tętnicze jest najczęściej nieco niższe niż w ciągu dnia. Praca fizyczna lub stres mogą zwiększyć wartości ciśnienia tętniczego w ciągu kilku minut. Również wysoka temperatura otoczenia, a także chłód czy ból mogą mieć wpływ na ciśnienie tętnicze.
U człowieka zdrowego ciśnienie tętnicze wzrasta jednak zawsze tylko na krótki czas, np. w trakcie wysiłku fizycznego, po czym bardzo szybko wraca do normy.
ile może wzrosnąć tętno po reh o modelu A i B (przy wysiłku)?
Reh po zawale m. sercowego A iB, w której dobie może chodzić po schodach?
Do 3 i 4:
MODEL A
Do modelu A kwalifikują się chorzy z niestabilną dusznicą bolesną, występującą jako pierwszy objaw choroby niedokrwiennej serca lub z poprzedzającym wywiadem przewlekłej niewydolności wieńcowej. U osób tych nie stwierdza się elektrokardiograficznych ani enzymatycznych cech martwicy
Przewidywany okres pobytu w szpitalu 7-10 dni
Okres I (1-2 dni): pozycja podstawowa - leżąca i półsiedząca
1.samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji siedzącej
2.oddawanie stolca i moczu w pozycji siedzącej
3.ćwiczenia fizyczne w pozycji leżącej
Okres II (3-5 dni): pozycja podstawowa -siedząca obok łóżka i chodzenie
1.pełna samoobsługa
2.czynności toaletowe przy umywalce
3.spacer lub jazda na wózku do łazienki
4.spożywanie posiłków przy stoliku
5.ćwiczenia fizyczne w pozycji leżącej i siedzącej obok łóżka
Okres III (6-10 dni): pozycja podstawowa-siedząca i chodzenie
1.pełne uruchomienie
2.dluższe spacery na tej samej kondygnacji
3.chodzenie po schodach (pod koniec tego okresu) na wysokość jednego piętra
4.ćw. Fizyczne w pozycji siedzącej i w marszu
MODEL A1
Do modelu A1 kwalifikują się chorzy z niepełnościennym i niepowikłanym zawałem serca
Okres I (1-2 dni): pozycja podstawowa leżąca i półsiedząca
1.samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji półsiedzącej
2.oddawanie stolca i moczu w pozycji leżącej lub półsiedzącej
3.ćw. Fizyczne w pozycji leżącej
Okres II (3-7 dni): pozycja podstawowa-leżąca i półsiedząca
1.samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji siedzącej
2.oddawanie stolca i moczu w pozycji siedzącej
(pod koniec okresu jazda na wózku do łazienki)
3. dowolne obracanie się na boki
4.ćw. Fizyczne w pozycji leżącej
Okres III (8—14 dni): pozycja podstawowa-siedząca i chodzenie
1.pełne uruchomienie
2.dłuższe spacery na tej samej kondygnacji
3.spożywanie posiłków przy stoliku
4.chodzenie po schodach na wysokość jednego piętra (pod koniec tego okresu)
5.ćw. Fizyczne w siadzie i marszu
MODEL B
Do modelu B kwalifikują się osoby pełnościennym zawałem serca i z umiarkowanymi powikłaniami. Przewidywany okres pobytu w szpitalu 15-21 dni
Okres I (1-2 dni): pozycja podstawowa leżąca i półsiedząca
1.samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji półsiedzącej
2.oddawanie stolca i moczu w pozycji leżącej lub półsiedzącej
3.ćw. Fizyczne w pozycji leżącej
Okres II (3-7 dni): pozycja podstawowa-leżąca i półsiedząca
1.samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji siedzącej
2.oddawanie stolca i moczu w pozycji siedzącej
(pod koniec okresu jazda na wózku do łazienki)
3. dowolne obracanie się na boki
4.ćw. Fizyczne w pozycji leżącej
Okres III (8-14 dni): pozycja podstawowa-siedząca
1.samoobsługa w zakresie toalety przy umywalce i spożywania posiłków przy stoliku w pozycji siedzącej
2.siedzenie w fotelu i chodzenie po pokoju pod koniec tego okresu
3.chodzenie lub jazda na wózku do łazienki
4.ćw fizyczne w pozycji siedzącej i w marszu
Okres IV (15-21 dni): pozycja podstawowa-siedząca i marsz
1.pełne uruchomienie
2.dłuższe spacery na tej samej kondygnacji
3.spożywanie posiłków przy stoliku
4.chodzenie po schodach na wysokość jednego piętra pod koniec tego okresu
5.ćw fizyczne w pozycji siedzącej i w marszu
MODEL B1
Do modelu B1 kwalifikują się chorzy z pełnościennym zawałem serca, z powikłaniami uporczywie utrzymującymi się: nawracające migotania przedsionków i częstoskurcze, uporczywe długotrwałe przedwczesne pobudzenia komorowe, zatrzymanie krążenia i blok całkowity w ostrej fazie zawału, niewydolność krążenia
Przewidywany okres pobytu w szpitalu 3 tygodnie, a nawet dłużej
Okres I (1-2 dni): pozycja podstawowa-leżąca
1.samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji leżącej
2.oddawanie stolca i moczu w pozycji półsiedzącej
3.ćw fizyczne w pozycji leżącej
Okres II (3-7 dni): pozycja podstawowa leżąca i półsiedząca
1.samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji półsiedzącej
2.oddawanie stolca i moczu w pozycji półsiedzącej
3.dowolne obracanie się na boki
4.ćw fizyczne w pozycji leżącej
okres III (8-14 dni): pozycja podstawowa-półsiedząca i siedząca
1.samoobsługa w zakresie toalety i spożywania posiłków w pozycji siedzącej w łóżku
2.oddawanie stolca i moczu w pozycji siedzącej w łóżku (pod koniec tego okresu wyjazd na wózku do łazienki)
3.ćw fizyczne w pozycji siedzącej
okres IV (3-4 tydzień i później): pozycja podstawowa siedząca i marsz
1.pełne uruchomienie
2.dłuższe spacery na tej samej kondygnacji
3.spożywanie posiłków przy stoliku
4.chodzenie po schodach na wysokość jednego pietra pod koniec okresu
5.ćw fizyczne w pozycji siedzącej i w marszu
model A i B (roznice, kto sie kwalifikuje),
Modele etapu I-go rehabilitacji kardiologicznej.
Model A - dla pacjentów z niepowikłanym przebiegiem ostrego okresu choroby, zabiegu lub wczesnego okresu pooperacyjnego
Model A- czas trwania 4-7 dni
Model A1 - czas trwania 7-10 dni
Model B - czas trwania powyżej 10 dni, dla pacjentów z powikłanym przebiegiem ostrego okresu choroby, zabiegu lub wczesnego okresu pooperacyjnego
W pierwszym etapie rehabilitacji obowiązuje zasada stopniowego uruchamiania chorego. O tempie uruchamiania decyduje obecność lub brak czynników ryzyka powikłań występujących w ostrym okresie choroby. Do czynników obciążających należą:
- niska frakcja wyrzutowa, objawy zastoinowej niewydolności serca,
- rozległe odcinkowe zaburzenia kurczliwości lewej komory, obecność dyskinezy lub tętniaka lewej komory,
- obecność skrzepliny w lewej komorze,
- przebyte zatrzymanie krążenia lub groźne komorowe zaburzenia rytmu serca w ostrym okresie choroby,
- przebyty w ostrym okresie wstrząs, obrzęk płuc, epizod zakrzepowo-zatorowy,
- zmiany w naczyniach wieńcowych - zwężenie pnia lewej tętnicy wieńcowej, ekwiwalent pnia, choroba wieńcowa trójnaczyniowa z istotnymi zmianami w proksymalnych odcinkach tętnic,
- dolegliwości wieńcowe przy niewielkich wysiłkach fizycznych.
Do modelu A - szybkiego usprawniania, kwalifikowani są chorzy z niepowikłanym przebiegiem ostrego okresu choroby, z małym ryzykiem powikłań rehabilitacji, z dobrą tolerancją wysiłku i będący w dobrym stanie ogólnym przed zachorowaniem.
Do modelu A1 - przeciętnego tempa usprawniania kwalifikowani są chorzy z przedłużonym okresem ostrej fazy choroby, z małym lub średnim ryzykiem niepomyślnego przebiegu choroby, dość dobrą tolerancją wysiłku.
Do modelu B - powolnego tempa usprawniania kwalifikowani są chorzy z powikłanym przebiegiem ostrej fazy choroby z dużym ryzykiem dalszego niepomyślnego przebiegu choroby, z małą tolerancją wysiłku.
Zalecenia maksymalnej intensywności wysiłku fizycznego w okresie szpitalnej rehabilitacji kardiologicznej (5):
- przyrost spoczynkowej akcji serca początkowo o 5-10/min. w kolejnych dniach o 5-20/min.
- przyrost spoczynkowej częstości skurczów serca o 20-30% u chorych, którzy mogą być szybko uruchamiani i o 10-20% u chorych wymagających dłuższego uruchomienia
- przyrost spoczynkowej częstości skurczów serca o około 10% u chorych ze spoczynkową tachykardią>110/min.
- przyrost spoczynkowej częstości skurczów serca o 10-20% u chorych z farmakologicznie zwalnianą akcją serca
- przyrost skurczowego ciśnienia tętniczego o nie więcej niż 5-20 mmHg powyżej ciśnienia spoczynkowego (w pierwszych dniach o 5-10 mmHg)
- nieprzekraczanie 11-13 punktów skali Borga (w skali 20 punktowej) odczuwalnego zmęczenia w pierwszych dniach rehabilitacji a w przypadku chorych podwyższonego ryzyka 11-12 punktów.
Skala NYHA (stopnie)?
skala NYHA
Skala NYHA - zaproponowana przez Nowojorskie Towarzystwo Kardiologiczne (NYHA - New York Heart Association) skala służąca do klasyfikacji ciężkości objawów niewydolności krążenia. Aktualnie, ze względu na swoją prostotę i stopień rozpowszechnienia, jest najczęściej używaną w naukach klinicznych. Zwana jest również Klasyfikacją wg NYHA objawów niewydolności krążenia.Klasa NYHA
Objawy kliniczne
I Chorzy z chorobą serca, która nie powoduje jednak u nich ograniczenia aktywności fizycznej. Zwykłe codzienne czynności nie powodują nadmiernego zmęczenia, kołatania serca, duszności ani bólu dławicowego.
II Chorzy z chorobą serca z niewielkim upośledzeniem codziennej aktywności, których wykonanie powoduje pojawienie się powyższych objawów. Dolegliwości nie występują w spoczynku.
III Chorzy z chorobą serca ze znacznie ograniczoną aktywnością, wskutek pojawiania się dolegliwości przy małych wysiłkach, takich jak mycie lub ubieranie się. Dolegliwości w spoczynku nie występują.
IV Chorzy z chorobą serca u których najmniejszy wysiłek powoduje pojawienie się zmęczenia, duszności, kołatania serca lub bólu dławicowego, a dolegliwości pojawiają się także w spoczynku.
Wskazania i przeciwwskazania do wykonywania prób wysiłkowych?
WSKAZANIA DO WYKONANIA PRÓB WYSIŁKOWYCH
diagnostyka bólów w klatce piersiowej
diagnostyka zmian w EKG spoczynkowym określane jako "niespecyficzne"
ocena zaawansowania choroby niedokrwiennej serca
ocena skuteczności leczenia choroby niedokrwiennej serca
kwalifikacja do badań inwazyjnych (koronarografia)
kwalifikacja do właściwego etapu rehabilitacji u osób po zawale mięśnia sercowego i przeszczepieniu serca
diagnostyka zaburzeń rytmu serca
tak zwane wczesne testy pozawałowe
PRZECIWWSKAZANIA BEZWZGLĘDNE DO WYKONYWANIA PRÓB WYSIŁKOWYCH:
1. Świeżo przebyty zawał mięśnia sercowego
2. Spoczynkowe bóle dławicowe w dniu badania (niestabilna choroba wieńcowa)
3. Istotne obniżenie lub uniesienie odcinka ST w spoczynkowym EKG jako wyraz ostrego
niedokrwienia (nie stwierdzane w poprzednich zapisach)
4. Jawna niewydolność krążenia
5. Zaburzenia rytmu nasilające się w czasie wysiłku
6. Zwężenie zastawki aorty znacznego stopnia
7. Zakrzepowe zapalenie żył lub inne świeże procesy zakrzepowe
8. Niedawno przebyty zator tętniczy
9. Ostre choroby zakaźne
10. Tętniak rozwarstwiający aorty
11. Ciężkie choroby narządowe i układowe.
PRZECIWWSKAZANIA WZGLĘDNE DO WYKONYWANIA PRÓB WYSIŁKOWYCH:
Ciężkie nadciśnienie tętnicze (>200/110)
Świeży zawał serca (10-21 dzień po zawale)
Niewydolność krążenia
Nadciśnienie płucne
Tętniak serca
Tachyarytmie lub bradyarytmie
Zaburzenia przewodzenia (blok p-k II° i III°, LBBB)
Wady przeciekowe i zastawkowe (szczególnie stenoza aortalna)
Kardiomiopatia przerostowa i inne formy zawężenia drogi odpływu
10. Niedokrwistość znacznego stopnia
11. Nie wyrównane choroby metaboliczne (m.in. cukrzyca i nadczynność tarczycy)
12. Zaburzenia elektrolitowe
13. Choroby i zaburzenia uniemożliwiające prawidłowy kontakt z badanym lub wykonanie odpowiedniego wysiłku
Zastawki, komory, przedsionki, serce?
Budowa ogólna
Serce człowieka jest narządem czterojamowym, składa się z 2 przedsionków i 2 komór.
Przedsionek prawy (łac. atrium dextrum) - zbiera krew z całego organizmu oprócz płuc. Uchodzą do niego:
żyła główna górna (łac. vena cava superior) - zasadniczo zbiera krew z nadprzeponowej części ciała
żyła główna dolna (łac. vena cava inferior) - zbiera krew z podprzeponowej części ciała
zatoka wieńcowa (łac. sinus coronarius) - uchodzą do niej żyły duże i średnie serca.
Rozwojowo przedsionek prawy powstaje z dwóch części:
końcowego odcinka embrionalnej zatoki żylnej - do niej uchodzą obie żyły główne i zatoka wieńcowa - jej ściany są gładkie
właściwego przedsionka prawego, którego powierzchnia wewnętrzna pokryta jest przez równoległe beleczki mięśniowe - mięśnie grzebieniaste (łac. musculi pectinati). Szczególnie silne beleczkowanie zaznaczone jest w wypustce przedsionka prawego, uszku prawym (łac. auricula dextra). Obie części rozwojowe rozdziela grzebień graniczny (łac. crista terminalis).
Trzymając serce w pozycji opisowej (tj. pionowo, koniuszkiem w dół) możemy wyróżnić sześć ścian przedsionka prawego
przednia - uwypuklająca się w uszko prawe
górna - tu znajduje się ujście żyły głównej górnej (łac. ostium veanae cavae superioris)
tylna - znajdujemy tu dwa otwory: ujście żyły głównej dolnej (łac. ostium venae cavae inferioris), otoczone przez szczątkową zastawkę żyły głównej dolnej (łac. valvula venae cavae inferioris syn. valvula Eustachii). Stopień jej rozwoju jest bardzo zmienny, od w pełni wykształconej zastawki do zupełnego jej braku (najczęściej w kształcie sierpa). Ma ona znaczenie u płodu, gdyż przekierowuje strumień krew ku otworowi owalnemu. Po urodzeniu narząd szczątkowy. W tej ścianie znajduje się również ujście zatoki wieńcowej (łac. ostium sinus coronarii), zamkniętej również szczątkową zastawką (łac. valvula sinus coronarii syn. valvula Thebesii).
przyśrodkowa - stanowi ją przegroda międzyprzedsionkowa, w której znajduje się zagłębienie - dół owalny (łac. fossa ovalis), którego dno stanowi zarośnięta zastawka dołu owalnego (łac. valvula foraminis ovalis) - pozostałość pierwotnej przegrody międzyprzedsionkowej (łac. septum primum)
boczna - zwykle znajdują się tu drobne ujścia niewielkich żył przednich serca (łac. venae cordis anterior) oraz żył najmniejszych (łac. venae cordis minimae). Poza tym przebiega tu grzebień graniczny - granica między pierwotną zatoką żylną a przedsionkiem właściwym.
dolna - stanowi ją ujście przedsionkowo-komorowe prawe (ujście żylne prawe) (łac. ostium atrioventriculare dextrum)
Komora prawa (łac. ventriculus dexter) - z przedsionka prawego przez zastawkę trójdzielną krew przepływa do komory prawej, a stąd przez pień płucny (łac. truncus pulmonalis) do obu płuc tworzą krążenie czynnościowe płuc.
W położeniu opisowym komora prawa ma kształt trójściennego ostrosłupa skierowanego podstawą ku górze. Komora ta pompuje krew pod znacznie niższym ciśnieniem niż komora lewa. Z tego powodu ściana komory prawej jest znacznie cieńsza (ok. 5 mm), co wywołuje sierpowaty kształt komory na przekroju poprzecznym. Wierzchołek komory leży ok. 10 mm od wierzchołka serca. Odpowiada to najniższym odcinkom bruzd międzykomorowych przedniej i tylnej. W położeniu prawidłowym podstawa komory skierowana jest ku górze, tyłowi i w prawo. Znajdują się w niej dwa otwory zamknięte zastawkami: ujście przedsionkowo-komorowe prawe i ujście pnia płucnego. Oddziela je mięśniowy wał - grzebień nadkomorowy (łac. crista supraventricularis). Oddziela on drogę dopływną od odpływnej (stożek tętniczy prawy łac. conus arteriosus dexter). Powierzchnia stożka tętniczego jest gładka, zaś właściwa komora wysłana jest licznymi beleczkami mięśniowymi (łac. taberculae carneae). Ujście przedsionkowo-komorowe prawe zamyka zastawka trójdzielna (łac. valva tricuspidalis). Tworzą ją trzy płatki: przedni, tylny i przyśrodkowy (syn. przegrodowy) (łac. cuspis anterior, posterior et medialis vel septalis). Przyczep wszystkich płatków znajduje się w pierścieniu włóknistym. Pomiędzy płatkami głównymi często znajdują się dodatkowe płatki pośrednie. Do płatków zastawki przyczepiają się struny ścięgniste biegnące od mięśni brodawkowatych (łac. musculi papillares).
Ujście pnia płucnego zamyka zastawka złożona z trzech płatków półksiężycowatych (łac. valvulae semilunares) przedniego, prawego i lewego.
Przedsionek lewy (łac. atrium sinistrum) - z płuc krew zbierają cztery żyły uchodzące do przedsionka lewego:
żyła płucna górna lewa (łac. vena pulmonalis superior sinister)
żyła płucna górna prawa (łac. vena pulmonalis superior dexter)
żyła płucna dolna lewa (łac. vena pulmonalis inferior sinister)
żyła płucna dolna prawa (łac. vena pulmonalis inferior dexter)
Podobnie jak w przedsionku prawym wywodzi się z dwóch rozwojowo odrębnych części: o gładkich ścianach, powstałej ze zlania się końcowych odcinków żył płucnych oraz pokrytego licznymi mięśniami grzebieniastymi właściwego przedsionka, ograniczonego właściwie do uszka lewego (łac. auricula sinistra). W porównaniu z uszkiem prawym jest ono dłuższe, węższe i nieco załamane, gdyż zachodzi na pień płucny. Na ścianie przyśrodkowej widać niekiedy pozostałość zastawki otworu owalnego. Można zauważyć również na ścianie przedsionka ujścia żył najmniejszych serca. Na ścianie tylnej zaznacza się wycisk przełyku, a na przedniej wyciski aorty i pnia płucnego. Dolną ścianę stanowi ujście przedsionkowo-komorowe lewe.
Komora lewa (łac. ventriculus sinister) - z przedsionka lewego przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew przepływa do komory lewej, a stąd do tętnicy głównej (łac. aorta). Krew z aorty zaopatruje odżywczo cały organizm człowieka. Grubość ściany wynosi średnio 15 mm. Ma kształt stożka i jest bardziej wysmukła i dłuższa niż prawa. Jej wierzchołek jest tożsamy z koniuszkiem serca.
Ujście przedsionkowo-komorowe lewe zamyka zastawka dwudzielna (mitralna) (łac. valva mitralis) utworzona przez płatki przedni i tylny, które za pomocą strun ścięgnistych łączą się z mięśniami brodawkowatymi przednim i tylnym. Między głównymi płatkami zastawki często występują drobne płatki pośrednie. Płatki przyczepiają się do obwodu pierścienia ścięgnistego. Ujście aorty zamykają podobnie jak ujście pnia płucnego trzy płatki półksiężycowate: prawy, tylny i lewy.
Pojemność serca dorosłego mężczyzny:
|
Przedsionek |
Komora |
Prawa (-y) |
110 - 185 cm3 |
160 - 230 cm3 |
Lewa (-y) |
100 - 150 cm3 |
140 - 210 cm3 |
Budowa wewnętrzna serca
Na przekroju ściany serca możemy wyróżnić trzy warstwy (idąc od wewnątrz):
wsierdzie (łac.endocardium)- jest to jednowarstwowy nabłonek płaski spoczywający na łącznotkankowej blaszce właściwej wsierdzia. Pod nią znajduje się zawierająca naczynia i nerwy (których brak w blaszce właściwej) tkanka podwsierdziowa. Nabłonek wyściełający wszystkie struktury wewnątrz serca, przechodzi bez wyraźnej granicy w śródbłonek naczyń (łac. endothelium)
śródsierdzie (łac. myocardium - w szerokim znaczeniu) składa się z trzech głównych elementów:
szkielet serca - znajduje się w podstawie serca na granicy między przedsionkami i komorami. Zbudowany jest z tkanki włóknistej zbitej. Składa się z:
czterech pierścieni włóknistych (łac. annuli fibrosi) otaczających ujścia żylne i tętnicze serca.
dwóch trójkątów włóknistych (łac. trigona fibrosa) - prawy i lewy, leżą pomiędzy pierścieniami włóknistymi otaczającymi ujścia przedsionkowo-komorowe a pierścieniem ujścia aorty.
części błoniastej przegrody międzykomorowej
układ przewodzący serca (łac. systema conducens cordis) - reguluje on rytmikę pracy serca oraz prawidłową kolejność skurczów poszczególnych części serca. Jest on zbudowany z zmodyfikowanych miocytów. Składają się na niego:
węzeł zatokowo-przedsionkowy (łac. nodus sinuatrialis) - generuje on wskutek powolnej samoistnej depolaryzacji prawidłowy rytm zatokowy skurczów serca.
węzeł przedsionkowo-komorowy (łac. nodus atrioventricularis)
pęczek przedsionkowo-komorowy (łac. fasciculus atrioventricularis, pęczek Hisa) na który składa się pień (odnoga wspólna łac. crus commune), jedyne połączenie między mięśniówką przedsionków i komór) oraz odnogi prawej i lewej. Wszystkie odnogi biegną w przegrodzie międzykomorowej.
rozgałęzienia końcowe (włókna Purkiniego) wstępują ku górze w mięśniówce właściwej podstawy serca (zarówno komory prawej jak i lewej)
mięsień sercowy czyli właściwe myocardium. Składa się na nią osobna mięśniówka przedsionków i komór:
w przedsionkach nie rozróżniamy ściśle oddzielnych warstw, a jedynie pasma mięśniowe głębokie - krótsze, biegnące w obrębie jednego przedsionka, i długie, leżące bardziej powierzchowne, łączące oba przedsionki
w komorach zazwyczaj wyróżnia się:
zewnętrzną warstwę skośną - wspólną dla obu komór, na wierzchołku serca tworzącą wir serca (łac. vortex cordis)
środkowa warstwa okrężna - jej powierzchowna część jest wspólna, a głębsza osobna dla komór. To ona wytwarza główną siłę skurczu serca
wewnętrzna warstwa podłużna - osobna dla każdej komory
nasierdzie (łac. epicardium) - jest to blaszka trzewna osierdzia surowiczego. Zbudowane jest z jednowarstwowego nabłonka płaskiego spoczywającego na blaszce właściwej nasierdzia (łac. lamina propia epicardii) i leżącej pod nią tkance podnasierdziowej, zawierającej liczne adipocyty (naczynia i nerwy biegną analogicznie do wsierdzia)
Unaczynienie serca
Unaczynienie tętnicze serca pochodzi od tętnic wieńcowych (arteriae coronariae) - prawej (a. coronaria dextra) i lewej (łac. a. coronaria sinistra).
Bierze początek w prawej zatoce aorty. Przebiega pomiędzy prawym uszkiem a prawym stożkiem tętniczym; następnie w bruździe wieńcowej między prawym przedsionkiem a prawą komorą. Wchodzi na przeponową powierzchnię serca, biegnąc w bruździe wieńcowej jako gałąź międzykomorowa tylna (ramus interventricularis posterior, której towarzyszy vena cardiaca media - żyła sercowa średnia) i dochodzi do koniuszka serca (łac. apex cordis). W jej przedłużeniu w bruździe wieńcowej biegnie druga gałąź.
Gałęzi międzykomorowej tylnej towarzyszą:
żyła sercowa średnia (łac. v. cardiaca media)
naczynia chłonne
gałązki nerwowe ze splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Tętnica wieńcowa prawa oddaje następujące gałęzie:
wstępujące (do prawego przedsionka)
zstępujące (do przedniej ściany, prawego brzegu i ściany tylnej prawej komory)
boczne: prawe i lewe (do obu komór)
przegrodowe tylne (obszar zaopatrzenia to 1/3 tylnej przegrody międzykomorowej oraz większość struktur układu bodźco-przewodzącego mięśnia sercowego).
Rozpoczyna się w lewej zatoce aorty. Jej krótki pień biegnie między lewym uszkiem a pniem płucnym w kierunku bruzdy wieńcowej (łac. sulcus coronarius).
Dzieli się na:
gałąź międzykomorowa przednią (łac. ramus interventricularis anterior), która biegnie w bruździe międzykomorowej przedniej aż do koniuszka serca.
Na przebiegu towarzyszą jej:
żyła wielka serca (łac. vena cardiaca magna)
naczynia chłonne
gałązki nerwowe splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Oddaje gałęzie:
prawe (do prawej komory, w tym gałązkę stożka tętniczego)
lewe (w liczbie 4-6, dochodzące do lewej komory)
przegrodowe przednie (w liczbie 8-15, zaopatrujące 2/3 przednie przegrody międzykomorowej)
gałąź okalającą (łac. ramus circumflexus), która w początkowym przebiegu ukryta pod lewym uszkiem (biegnie w bruździe wieńcowej między lewym przedsionkiem a lewą komorą na powierzchni mostkowo-żebrowej - następnie na powierzchni tylnej i kończy się na powierzchni przeponowej).
Na przebiegu towarzyszą jej:
żyła sercowa mała (vena cardiaca parva)
naczynia chłonne
gałązki splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Oddaje gałęzie:
wstępujące (do lewego przedsionka)
zstępujące (do lewej komory)
Unerwienie serca
Unerwienie serca można podzielić na:
współczulne, które zapewniają
nerw sercowy szyjny górny odchodzący od zwoju szyjnego górnego,
nerw sercowy szyjny środkowy od zwoju szyjnego środkowego,
nerw sercowy szyjny dolny od zwoju szyjnego dolnego,
nerwy sercowe piersiowe od części piersiowej pnia współczulnego.
przywspółczulne zapewniają
gałęzie sercowe górne od części szyjnej nerwu błędnego,
gałęzie sercowe piersiowe od części piersiowej nerwu błędnego,
gałęzie sercowe dolne od nerwu krtaniowego wstecznego.
Zatem jeżeli mowa o nerwach mamy na myśli unerwienie współczulne, a jeżeli o gałęziach - przywspółczulne.
Wymienione nerwy i gałęzie układają się w dwie grupy:
powierzchowną - nerwy współczulne i jest to splot sercowy powierzchowny,
głęboką - gałęzie przywspółczulne; splot sercowy głęboki.
Sploty te przechodzą w splot wieńcowy lewy i prawy. W splotach tych występują liczne zwoje sercowe, w których następuje przełączenie przywspółczulnych włókien przedzwojowych na zazwojowe.
Czynnościowo unerwienie współczulne przyspiesza akcję serca, przywspółczulne zwalnia.
Cel i funkcje tętnic wieńcowych?
Krążenie wieńcowe (łac. circulatio coronalis) - naczynia krwionośne, które mają za zadanie doprowadzenie krwi bogatej w tlen i substancje odżywcze do komórek serca oraz odprowadzenie dwutlenku węgla i ubocznych produktów metabolizmu z tych komórek.
Tętnice wieńcowe (łac. arteriae coronariae) odchodzą nad płatkami półksiężycowatymi prawym i lewym, od rozszerzonego początku aorty zwanego opuszką.
Tętnica wieńcowa prawa (łac. arteria coronaria dextra) na bruździe wieńcowej prawej zagina się tworząc gałąź okalającą prawą (łac. ramus circumflexus dexter) następnie od niej ku koniuszkowi serca opuszcza się gałąź międzykomorowa tylna (łac. ramus interventricularis posterior), która biegnie w bruździe międzykomorowej podzatokowej.
Tętnica wieńcowa lewa (łac. arteria coronaria sinistra) na bruździe wieńcowej lewej dzieli się na gałąź międzykomorową przednią (łac. ramus interventricularis anterior), biegnącą w bruździe międzykomorowej przystożkowej, oraz na gałąź okalającą (łac. ramus circumflexus) biegnącą w bruździe wieńcowej lewej.
Sternotomia (zab na otwrtym sercu, przecięcie mostka)?
Sternotomia (ang. (median) sternotomy, z łac. sternum - mostek) to chirurgiczne przecięcie mostka celem uzyskania dostępu do klatki piersiowej. Najczęściej jest wykonywane w przypadku operacji kardiochirurgicznych. Po tym zabiegu zwykle zakłada się szwy metalowe celem stabilizacji mostka