Wydzia : FiTJ |
Imi i nazwisko : Rafa Szuman, Andrzej Stanisawczyk |
rok II |
Grupa 3 |
Zespó 10 |
||||||
Pracownia fizyczna I |
Temat wiczenia :
Modu Younga |
wiczenie nr: 11 |
||||||||
Data wykonania:
|
Data oddania: |
Zwrot do poprawy: |
Data oddania: |
Data zaliczenia: |
Ocena: |
Cel wiczenia
Celem wiczenia jest wyznaczenie moduu Younga metod statyczn mierzc wyduenie drutu wykonanego z danego materiau obcionego sta si.
Wstp teoretyczny
Jeli na jakie ciao wywrzemy pewn si to moe ono ulec odksztaceniu - deformacji. Moe ono mie posta zwizan ze zmian objtoci - odksztacenie objtociowe lub te ze zmian ksztatu ciaa - odksztacenie postaci. Sia odksztacajca powoduje zmian odlegoci midzy czsteczkami. Przeciwdziaaj si temu siy midzyczsteczkowe, które w tym przypadku s siami sprystoci. S one równe co do wartoci, ale przeciwnie skierowane do si odksztacajcych. Sia midzyczsteczkowa ronie liniowo wraz z odksztaceniem. Opisuje to prawo Hooke'a:
(1)
gdzie:
p - cinienie;
E - modu Younga;
Modu Younga - zaley on od rodzaju odksztacenia materiau, temperatury oraz od obróbki termicznej i mechanicznej materiau. Na jego podstawie moemy si zorientowa o wielkoci si wewntrznych (sprystych) w danym materiale.
W momencie ustania dziaania zewntrznej siy odksztacajcej siy napi wewntrznych spowoduj powrót do swych pierwotnych wydue. Nastpi to jednak wtedy gdy sia odksztacajca nie przekroczy pewnej granicy sprystoci. W przeciwnym bowiem razie doznane odksztacenia ciaa nie ustpi z chwil zniknicia si zewntrznych. Takie odksztacenie nazywamy plastycznym.
Prawo Hooke'a jest suszne jedynie w odniesieniu do odksztace sprystych a wic znikajcych z dziaaniem si zewntrznych.
W naszym dowiadczeniu nie przekraczamy progu sprystoci wic do wyznaczenia moduu Younga bdziemy stosowa prawo Hooke'a.
Po przeksztaceniu wzoru opisujcego prawo Hooke'a i uwzgldnieniu zalenoci p = F/S otrzymujemy:
. (2)
Majc dan rozcigajc si zewntrzn, powierzchni przekroju i dugo ciaa, oraz mierzc wyduenie l jestemy w stanie wyznaczy modu Younga dla danego materiau.
Sia rozcigajca drut powstaje przez uycie odwaników o masie m. Funkcj bezporednio mierzon jest zaleno zmian dugoci Dl od masy odwaników m. Zgodnie z prawem Hooke'a funkcja Dl(m) powinna by prost dla której okreli mona wspóczynnik nachylenia a. Ostatecznie modu Younga obliczamy jako
. (3)
Tabele pomiarowe
Stal
Dugo l=1067±1 mm
Lp. |
2r [mm] |
m [kg] |
2Dl ! [mm] |
2Dl ! [mm] |
|
0 |
0,00 |
0,01 |
|
|
1 |
0,59 |
0,59 |
|
|
2 |
0,97 |
0,99 |
|
|
3 |
1,28 |
1,30 |
|
|
4 |
1,58 |
1,63 |
|
|
5 |
1,89 |
1,92 |
|
|
6 |
2,16 |
2,21 |
|
|
7 |
2,49 |
2,51 |
|
|
8 |
2,77 |
2,78 |
|
|
9 |
3,06 |
3,06 |
|
|
10 |
3,39 |
3,39 |
|
dr |
0,703 |
mied
Dugo l=1071±1 mm
Lp. |
2r [mm] |
m [kg] |
2Dl ! [mm] |
2Dl ! [mm] |
|
0 |
0,00 |
0,07 |
|
|
1 |
0,45 |
0,55 |
|
|
2 |
0,79 |
0,88 |
|
|
3 |
1,08 |
1,17 |
|
|
4 |
1,36 |
1,43 |
|
|
5 |
1,64 |
1,68 |
|
|
6 |
1,89 |
1,92 |
|
|
7 |
2,14 |
2,14 |
|
|
||||
1,00 |
||||
dr |
0,992 |
mosidz
Dugo l=1071±1 mm
Lp. |
2r [mm] |
m [kg] |
2Dl ! [mm] |
2Dl ! [mm] |
|
0 |
0,00 |
0,13 |
|
|
1 |
0,77 |
0,86 |
|
|
2 |
1,36 |
1,44 |
|
|
3 |
1,9 |
1,98 |
|
|
4 |
2,41 |
2,48 |
|
|
5 |
2,94 |
2,96 |
|
|
6 |
3,43 |
3,48 |
|
|
7 |
3,95 |
3,95 |
|
|
||||
0,75 |
||||
dr |
0,757 |
Opracowanie wyników
Wykresy przedstawiaj zaleno l(m) dla poszczególnych drutów.
Do obliczenia wspóczynnika nachylenia prostej y=ax+b i jego bdu zastosowano metod najmniejszych kwadratów. Poniewa pocztek wykresu nie jest prostoliniowy za spraw wstpnego prostowania si drutu, odrzucono pierwszy punkt wykresu. Poniewa interesuj nas wycznie przyrosty dugoci pod wpywem zwikszajcej si siy, pocztek wykresu przyjto w punkcie (0,0). Do oblicze posuyy wzory:
,
,
,
,
,
,
,
Po obliczeniu uzyskano:
a = 0,152 ± 0,023,
ale jest to warto wyliczona dla Dl wyraonego w mm. Przed podstawieniem a do wzoru (3) naleao pomnoy przez 10-3.
Modu Younga obliczono na podstawie wzoru (3), a bd oszacowano za pomoc prawa przenoszenia bdów, z uwzgldnieniem bdów pochodzcych od wielkoci a, l oraz r. Do oszacowania bdu posuy wzór
,
gdzie:
Dl=1mm
Dr=0,01mm
Da=0,023.
Std otrzymano
E=177,081±0,028 GPa
Wspóczynnik a dla pozostaych drutów obliczono za pomoc programu komputerowego znajdujcego si na pracowni, a wydruki doczono do sprawozdania. Otrzymane wartoci to:
amied=0,264±0,06
amosidz=0,295±
co daje odpowiednio
Emied=