BUDOWANIE SYSTEMU -mamy na uwadze to aby system ten posiadał właściwości umożliwiające rozwiązywanie problemu, dla którego podięto się jego budowy. Punktem wyjściowym rozważań są podrzędne właściwości systemu, które nazywamy jego celami zadaniowymi. Z tego powodu systemy te nazywamy systemami celowościowymi. Celem systemu jest z reguły osiągnięcie jednego (kilku) z celów obiektu, na którym został zbudowany. Celem budowy sys. jest uchwycenie tych czynników z rzecz. świata, do których przywiąz. wagę z punktu widzenia postawionego problemu. Budowa sys. w ramach obiektywnej rzeczywist. oznacza, że rozpoczynamy systematyczne poszukiwanie i ustalanie ilościowego charakteru zjawisk i prawidłowości. Zbudow. systemu oraz jego przedstaw. wymaga realizacji: -zdef. obiektu badań, zbad. zachowyw. się obiektu, względnie jego dział., -wyznaczenie zbioru celów, które rozwarzany obiekt ma realizować, -sformuow. celu sys. w oparciu o cel badań obiektu oraz sprawdz. prawidłowości jego sformuowania, -wyboru elementów systemu, -wyboru elem. otoczenia systemu, -wyboru istotnych sprzężeń między elementami systemu, -wyboru istotnych sprzężeń syst. z jego otoczeniem, -wyboru sposobu przedstawienia syst.(forma graficzna, macierzowa, model matemat. itd.). Gdy syst. został określony staje się on przedmiotem badań. Określa się go przez wyszczególnienie zmiennych, podanie zbiorów ich dopuszczalnej wartości i pewnych własności konstr., które określają relację między danymi zmiennymi specyficznie dla danej dyscypliny.

charakteryzuje próbkę. R^ (t) = (N -n(t))/N, R2500h = (100 - 2)/100 =0,98 ; R5000h = (100 - 8)/100 =0,92 INTENSYWNOŚĆ USZKODZEŃ λ^ ={ n(t+Δt) - n( t )} / { N( t ) * t } = {2 - 0}/{98*2500*3600}
=2*10^-7 s^-1  = 1 / T - intensywność uszkodzeń jest odwrotnością trwałości.

CZYNNIKI WYMUSZAJĄCE DZIAŁANIE MASZ a) robocze - c wymuszające oddziałujące na maszynę w wyniku realizacji procesu roboczego przez maszynę (uwarunkowane funkcjonowanie masz) b) zewnętrzne - c wymuszające charakteryzujące oddziaływanie otoczenia na maszynę (nieuwarunkowane działaniem masz) c) c antropotechniczne - c wymuszające oddziałujące na masz w wyniku świadomej lub nieświadomej działalności czł

DEKOMPOZYCJA SYSTEMU - jest to proces podziału systemu na mniejsze części które nazywamy podsystemami. Z reguły te podsystemy wydzielamy ze względu na kryteria funkcjonalne. Podział na podsystemy musi być zupełny i rozłączny ( E_i' /\ E_j'' =   jeżeli zakwalifikujemy element do danego podsystemu to nie możemy do innego. Liczba podziałów na podsystemy jest dowolna. Dekompozycja do momentu elementów nie rozdzielnych, im niższy poziom analizujemy, tym szczegółowość badań jest wyższa.

DEKOMPOZYCJA SYSTEMU; Z definicji systemu wynika , że każdy system można podzielić na podsystemy , czyli systemy usytuowane są na niższym poziomie , a każdy podsystem z kolei ma jeszcze mniej złożone podsystemy aż do elementarnych podsystemów włącznie. Elementarnym podsystemem (elem działającym) nazywamy taki podsystem w którym nie wyodrębniamy już podsystemów niższego poziomu( przedmiot materialny, który w określony sposób zależy od innych przedmiotów materialnych i w określony sposób oddziałuje na inne przedmioty materialne). Liczba poziomów dekompozycji jest dowolna i zależy od tego kto jej dokonuje. Im większy podział tym dekompozycja jest bardziej szczegółowa. W trakcie podziału systemu na podsystemy należy przestrzegać następujących rygorów metody systemów: funkcjonalność, ścisłość, niezmienność, zupełność, rozłączność, hierarchiczność.
W trakcie analizy złożonych systemów technicznych dokonujemy ich dekompozycji na podsystemy, które nazywamy podsystemami pierwszego poziomy dekompozycji lub elementami składowymi systemu.
Rygory met systemowej: a) funkcjonalność - podsystemy powinny być ze względu na spełniane funkcje, a nie ze względu na rozmieszczenie przestrzenne; b) ścisłość - system powinien być ściśle określony, aby było wiadomo co do niego należy a co nie; c) niezmienność - określenia systemu powinno być niezmienne w całym toku rozważań. Jest niedopuszczalne, aby jakieś elem były traktowane jako należące do systemu, a czasem jako nie; d) zupełność - podział systemu na podsystemy powinien być zupełny. System nie może zawierać elem nie należących do żadnego z jego podsystemów e) rozłączność - podział systemu na podsystemu powinien być rozłączny. Podsystem nie może zawierać elem należących do kilku podsystemów jednocześnie. Przynależność elem do jednego podsystemu wyklucza przynależność tego elem do innego podsystemu f) hierarchiczność - każdy system może być rozpatrywany jako podsystem lub element innego, bardziej złożonego systemu zwanego nadsystemem lub supersystemem. Wynika z tego, że każdy system można badać w dwóch aspektach : jako elem nadsystemu lub system składający się z podsystemów.
wł złoż systemu techn a) zlożony system techn posiada globalny cel działania oraz cele lokalne odpowiadające jego podsystemom; b) realizacja celów lokalnych prowadzia do osiągnięcia celu globalnego, co nie oznacza, że cel globalny jest suma celów lokalnych; C) ilość relacji i podsystemów jest uzależniona od ilości dekompozycji; d) stopień poznania systemy wzrasta przy sukcesywnym przechodzeniu z jednego poziomu na drugi tzn. im niższy poziom rozpatrujemy tym bardziej szczegółowo poznajemy system, natomiast inm wyższe rozpatrujemy poziomy, tym bardziej zrozumiałym staje się sens istnienia oraz jego znaczenie w systemie, którego jest dekomponentem; e) z zasad dekompozycji systemu wynika, że z ruchem ku górze maleje liczba podsystemów, natomiast zwiększa się ich znaczenie; f) relacje między podsystemami na tym samym poziome dekompozycji (tzw. Poziomowe) wynikają z zależności funkcjonalnych między podsystemami, natomiast relacje między podsystemami usytuowanymi na różnych poziomach (tzw. Pionowe) wynikają z roli tych podsystemów w systemie; g) ograniczając rozważania do zbioru podsystemów z jednego poziomy dekompozycji, które traktujemy wówczas jako zbiór pełny elementów systemu E, pomijamy relacje pionowe i zawężamy nasze rozpatrywania do układu relacji poziomych, tracąc możliwość oceny znaczenia tych podsystemów w systemie

DIAGNOSTYKA - nauka o metodach i środkach zbierania informacji o OT, C , O_T , Diagnostyka ( medyczna, Budowlana, Maszyn - projekt, wytwarzania, eksploatacji) diagnoza - Ustalenie stanu maszyny w chwili t_o musimy pomierzyć dane wartości i nanieść je. geneza - stan maszyny w chwili t_o - t , jest to stan poprzedni. prognoza - stan maszyny w chwili t_o + t Jest wnioskowana na podstawie diagnozy i genezy. Sama diagnoza ma małą wartość użytkową. Diagnoza jest to proces w wyniku realizacji którego otrzymujemy informację diagnostyczną. zdatność zadaniowa - zdolność do realizacji zadania, zmiana zadania może spowodować iż obiekt będzie niezdatny. stan zdatności funkcjonalnej - stan w którym wartości istotnych parametrów mieszczą się w określonych granicach .diagnostyka techniczna - w etapie eksploatacji - nauka o ustalaniu stanu maszyny bez jej demontażu oraz ustaleniu elementu uszkodzonego. Podczas diagnozowania badamy wartości procesów realizowanych przez maszynę , na tej podstawie wnioskujemy o obiekcie technicznym. Diagnostyka wykorzystuje metody pośrednie.

DIAGNOSTYKA jest nauką o metodach i środkach zbierania informacji o obiekcie, operatorze i otoczeniu. Diagnostyka eksploatacji- dotyczy ustalenia stanu maszyny i elementów uszkodzonych bez ich demontażu. Informacja diagnostyczna zawiera diagnozę. Diagnoza- ustalenie stanu maszyny na podstawie pomiaru wartości sygnałów diagnostycznych. Diagnostyka jest metodą pośrednią ( cos innego badamy a coś innego wnioskujemy). Sama diagnoza nie przynosi nam dostatecznych informacji. Musi być jeszcze prognoza. Prognoza- ocena stanu w czasie przyszłym (t+Δt). Geneza- diagnoza stanu w chwili poprzedniej (t-Δt). Diagnoza bez genezy nie upoważnia do stawiania prognozy. Istota polega na mierzeniu parametrów procesów realizowanych w maszynie i na tej podstawie możemy wnioskować o stanie elementu.

DIAGNOSTYKA ROLA I ZADANIA - Znaczenie i zadania diagnostyki techn w procesach istnienia maszy należy oceniać i wyanaczać na podstawie istotnych problemów , które nauka ta ma rozwiązywać w kolejnych fazach ich istnienia. Na Etapie wartościowania niezbędne jest dokonanie oceny trafności wyboru wariantu (sposobu) zaspokojenia potrzeby oraz oceny stopnia spełnienia oczekiwań odbiorcy, związanych z proponowanym wytworem. Kryteria jakie preferują odbiorcy to: k ekonomiczne (cena zakupu, koszty instalacji, użytkowania, napraw, konserwacji ipt), kryterium bezpieczeństwa, wydajności, satysfakcji, ekologiczności, ergonomiczności, mody. Analiza istniejących preferencji odbiorców w znacznym stopniu wyznacza zakres kryteriów wartościowania. Na etapie projektowania i konstruowania m z racji dokonywania ocen dot funkcjonalności, niezawodności, trwałości, efektywności, bezpieczeństwa, sprawności energetycznej, technologiczności, estetyki, ergonomii, efektywności eksploatacji itd. postacie diagnoz są bardzo złożone i róznorodne. Z tego powodu diagnostyka projektowo - konstrukcyjna jest nauką multidyscyplinarną. Celem diagnozowania konstrukcyjnego, realizowanego zwykle na prototypach maszyn, jest identyfikacja źródeł drgań i hałasu. Przekroczenie ustalonych kryteriów świadczy o błędach konstrukcyjno - montażowych. Diagnostyka kontrolna jest nauką zawierającą zbiór metod służących do kontroli jakości wytworzonych el i użytych do tego celu materiałów oraz metod oceny jakości procesu technologicznego i montażu el. Najbardziej do tej pracy rozwinięta i opłacalna ekono diagnostyka eksploatacyjna zawiera metody ocen bieżących , przyszłych i poprzedzających stanów maszym. Przy tym podstawowym zadanie diagnozowania maszyn, w fazie ich eksploatacji jest dostarczenie informacji decydentowi (operatorowi) niezbędnych do podejmowania racjonalnych decyzji eksplo dot sposobu postępowania z masz

EKSPLOATACJA - wszelkie działania dotyczące maszyny od chwili jej wytworzenia do chwili likwidacji decydujące o efektywności i skuteczności jej zastosowania oraz możliwościach realizacji celów przez tę maszynę dla których została zaprojektowana i wyprodykowana

FAZY PROCESU ISTNIENIA MASZYN. -f. Wartościowania W_k -f. proje. i konst. P -f.wytwarzania W -f.ekspl. E. Czas istnienia maszyny T od chwili t₀ -zauważenie potrzeb, do chwili t₄-likwidacji maszyny. Wszelkie działania dotyczące maszyny od chwili jej wytworzenia do chwili likwidacji, decydujące o efektywności i skuteczności jej zastosowania oraz możliwości realizacji celu przez tę maszynę, dla których została ona zaproj. i wyprodukowana nazywamy eksploata.
f. wartościowania - dotyczy hierarchizacji potrzeb i wyboru wariantu przeznaczonego do jej realizacji
f. Projektowania i konstruowania realizuje się proces syntezy maszyny o właściwościach umożliwiających spełnienie wymagań wynikających z przyjętych rozwiązań w f. Wart. Projektowanie można zatem zdefiniować jako opracowanie informacji o sposobie zaspokojenia potrzeby. Natomiast projektowanie maszyn polega na obmyśleniu koncepcji działania maszyny, doborze układów przetwarzania en. Mat. I inf.; odpowiednik wykorzystaniu i kojarzeniu własności materii oraz zjawisk fizycznych, opracowaniu struktur mechanizmów oraz tworzeniu pożądanych sprzężeń i relacji pomiędzy ich elementami. Projektowanie szczegółowe (konstruowanie) polega na doborze cech konstrukcyjnych (materiałowych, geometrycznych i dynamicznych ) projektowanej maszyny, jej zespołów i elementów.
f. Wytwarzania (proces w) jest to proces materialnej syntezy maszyny o wymaganych wł, a więc potencjale użytkowym, przewidzianym w projekcie Odchylenia od zał proj. Są błędami i jeżeli nie zostaną wykryte i skorygowane odpowiednio wcześnie to maszyna nie uzyska wymaganych właściwości, a zatem cel dotychczasowych działań nie zostanie osiągnięty.
f eksploatacji - maszyna realizuje okr cele, ale których została zaprojektowana i watworzona. Faza ta obejmuje przedział czasu od chwili zakończenia produkcji (wytworzenia) maszyny, wykonanej zgodnie z zatwierdzonym projektem konstrukcyjnym i technologicznym, do chwili zakończenia jej eksploatacji, którą stanowi chila likwidacji maszyny w ustalony sposób.

JAKOŚĆ EKSPLOATACYJNA - charakteryzowana przez zbiór wyznaczonych, istotnych z wybranych punktów widzenia cech, w których ukształtowanie w fazie projektowania i wytwarzania wartości wyznaczają rzeczywisty stopień spełniania aktywnych wymagań odbiorcy.

MASZYNA jest urządzeniem technologicznym przeznaczonym do praktycznego realizowania procesu transformowania -m. Informacyjne -m. technologiczne -m. transportowe - przetw. energii mech. -mechaniczne urządzenia energet. klasy
M informacyjne gł zadaniem jest proces transformowania inf (m cyfrowe, analogowe, alfa-numeryczne, matematyczne)
M technologiczne - przetwarzające surowce lub półwyroby w gotowy wyrób, przy czym w procesie techn następuje zmiana jego kształtu, objętości wł fiz lub chem gładkości pow itd.
m transportowe realizujące zmiany położenia ciał stałych cieczy i gazów.
Przetworniki en mech - transformujące en mech na inne rodz en. Do tej klasy m należą: sprężarki, pompy
Mech urządzenia energetyczne - przetwarzające różnego rodz en na en mech. Mogą to być silniki przetw en nat (s cieplne, powietrzne, wodne) oraz przetw en wtórną (s elektr)
Do prawidłowej oceny działania maszyny szczególne znaczenie ma podział cech opisujących daną maszynę wg. stopnia ich ważności: -c. krytyczne -c. ważne -c. mało ważne -c. pomijalne -c. mierzalne i niemierzalne.
C krytyczne to takie cechy, dla których przekroczenie wartości poza dopuszczalny przedział ich tolerancji powoduje istotne zmniejszenie efektywności funkcjonowania maszyny i może spowodować jej zniszczenie oraz stwarza zagrożenie człowiekowi i jej otoczeniu
C ważne - takie cechy, których zmiana wartości poza ustalone granice powoduje obniżenia efektywności funkcjonowania masz oraz stwarza zagrożenia jej zniszczenia.
C mało ważne - cechy, których zmiana wartości poza ustalone granice powoduje dopuszczalne zmniejszenie efektywności działania maszyny
c pomijalne - cechy nieistotne za względu na wpływ zmian ich wartości na ocenę procesu eksploatacji
c mierzalne
c niemierzalne - zał takie cechy, które są „poza zasięgiem” możliwości ich pomiaru bądź na skutek trudności natury technicznej, bądź na skutek niewiedzy badacza
Czynniki jak temp. maszyny, jej otoczenie, wilgotność są czynnikami wymuszającymi. Oddziaływanie ich powoduje zmiany własności. Zmiany te sprawiają, że po pewnym czasie jedna z istotnych cech może nie spełniać wymagań, które muszą być spełnione dla poprawnego działania maszyny w jej konkretnym zastosowaniu. Osiągnięcie takiego stanu przez maszynę nazywa się uszkodzeniem rozumianym jako zdarzenie polegające na utracie możliwości realizacji zadania na utracie stanu zdatności. Zatem stan zdatności to stan w którym maszyna może realizować f-je zgodne z wymaganiami sformułowanymi w dok tech. Jeżeli wartość cechy wychodzi poza ustalony obszar to następuje uszkodzenie a gdy cecha zawiera się w ustalonym zakresie to jest stan zdatności. Uszkodzenie jest to przekroczenie wartości cechy poza ustalone granice. S_t^z=<x_{t min}≤x_1t≤x_tmax , ...> oznacza to, że w danej chwili t maszyna jest w stanie zdatności wówczas, gdy wart. jej cech mierzalnych zawierają się w jej ustal. granicach oraz gdy cechy niemierzalne spełniają ustalone kryteria poprawnego działania.

MODEL - jest to dający się pomyśleć lub materialnie zrealizować system, który zastępuje obiekt w taki sposób, że jego badanie dostarcza nam nowych informacji o obiekcie badań. Bierzemy do danego systemu elementy wpływają na zadany problem, wpływ elementów maleje i możemy je uhierarchiwizować. Ta hierarchizacja systemu abstrakcyjnego i odrzuceniu elementów mało istotnych powstaje model.

MODEL jest to taki,dający się pomyśleć lub materialnie zrealizować układ, który odzwierciedlając lub odtwarzając obiekt np. maszyne,zdolny jest zastępować go tak, że jego badanie dostarcza nam nowej info. o tym obiekcie. Model powinien spełniać swoją funkcje polegającą na uchwyceniu istotnych zmiennych badanych zjawisk i procesów pomijając inne. Podział na zmienne istotne i nieistotne zależy od możliwości percepcyjnych badacza, stanu jego wiedzy oraz możliwości pomiarowych i obliczeniowych.Modele doświadczalne - można zbudować i stosować do różnych badań. Do kategorii tej należą „kopie” czyli „modele w skali”, odwzorowujące stosunki przestrzenne, oraz „modele działające”, odwzorowujące przebieg jakichś procesów.Modele logiczne - określony zbiór obiektów spełniających aksjomaty i twierdzenia. Np. zbiór punktów i prostych stanowi w geometrii łącznie z aksjomatami (relacjami ) model logiczny geometrii Euklidesa. Modele mat ematyczne - symboliczne przedstawienie ilościowe wartości zmiennych, występu-jących w obiektach fizycznych lub systemach społecznych. Modele t eoretyczne - konstrukcje myślowe, mające na celu wyjaśnienie obserwowanych zjawisk.

NIEZAWODNOŚĆ - jest prawdopodobieństwem wystąpienia n liczby sukcesów na N liczby prób R=n / N . Niezawodność - cecha obiektu polegająca na tym, że wartość parametrów charakteryzujących obiekt nie przekroczy dopuszczalnych wartości w przeciągu wymaganego czasu t przy ustalonych oddziaływaniach czynników wymuszających. Niezawodność - elem nienaprawiajnych i naprawialnych. Niezawodność elementów jest to prawdopodobieństwo że czas poprawnej pracy będzie większy od wymaganego czasu. R(t) = P( T > t ) - jest to funkcja malejąca zależna od czasu. dystrybuanta - F( t ) = 1 - R( t ) - prawdopodobieństwo uszkodzenia elementu F( t ) = P( T <= t ). trwałość - jest to wartość średnia poprawnej pracy danej próbki elementów T^ = (1 / N)*t_i R_t^ = (N - n(t)) / N - n(t) - liczba elementów uszkodzonych do czasu t; N - liczba elementów danej próbki. intensywność uszkodzeń - prawdopodobieństwo że element który nie uszkodził się do czasu t nie uszkodzi się w przedziale t + t :  [n ( t + t ) - n ( t )] / [N( t ) * t ] intensyw. Uszkodzeń jest odwrotnością trwałości.

OTOCZENIE MASZYNY (wyznaczanie) polega na wyodrębnieniu istotnych (ważnych sprzężeń maszyny z otaczającym ją środowiskiem tzn. obszarem w którym oddziałują określone zespoły naturalnych czynników fizykochem i biotycznych oraz różnego rodz czynników wynikających z działalności ludzkiej, a także obecności ludzi, innych istot żywych i urządzeń techn w ten lub inny sposób połączonych z maszyną

PODATNOŚĆ EKSPLOATACYJNA MASZYN - jeden z podzbiorów zdeterminowanych cech maszyn o założonych poziomach wartości, wyznaczających stopień przystosowania maszyny do eksploatacji w ustalonych warunkach ogólnych zdeterminowanych przez cechy systemu eksploatacji i cechy je otoczenie
p użytkowa m - własności umożliwiające efektywne i racjonalne wykorzystanie ich potencjału użytkowego w zmiennych oddziaływaniach otoczenia w czasie eksploatacji oraz decydujące o ich ergonomiczności
P obsługowo - naprawcza - wyznaczona jest stopniem dostosowania cech konstrukcyjnych maszn i ich zespołów do efektywnego wykonywania czynności obsługowych oraz czynności zw z usuwanie uszkodzeń (przystosowanie do wykonywania czynności mających na celu utrzymywanie i odtwarzania ich stanu zdatności w optymalnie krótkim czasie racjonalnymi z ekonomicznego punktu widzenia metodami)
p diagnostyczna - oceniana jest poziomem wartości cech maszyn dotyczących możliwości realizacji badań diagnostycznych oraz wiarygodności uzyskanych z tych badań informacji dotyczących aktualnych, przeszłych i przyszłych stanów maszyn z uwzględnieniem oddziaływania otoczenia i operatora masz.

PROCES EKSPLOAT. MASZYN to ogół procesów dotyczących maszyn w fazie ich eksploatacji. Faza ta to przedział czasu zawarty między chwilą wytworzenia tych maszyn a chwilą realizacji decyzji o ich likwidacji. W procesie eksploatacji można wyróżnić zbiór procesówsterowanychskładającysięzprocesów: •przygotowania maszyn do użytkowania(przechowywanie, transportowanie, instalowanie, docieranie, próby technol. ...) •użytkowania maszyn (precyzowanie celów działania, planowanie działań, przygotowywanie działań/pozyskiwanie zasobów/,budowa syst. działaniowego, pobudzenie do działania, dział.podstaw.wraz z nadzorowaniem ich realizacji,kontrol.wyników dział.i koordynacjidziałań,kontaktowanie się z otoczeniem ... •zapewnienia zdatności (obsługi:-w dni użytkowania,-okresowe,-gwarancyjne,-diagnostyczne,-konserwacyjne,-regulacyjne;•odnowy-naprawy:bieżące, średnie,główne,awaryjne,...;-wymiana,modernizacja,... •logistycznych (materiałowe,informacyjne,energetyczne,obiekty,ludzie)•likwidowania maszyn (sprzedaż,recyrkulacja,utylizacja,składowanie odpadów) •wspomagąjacych: •proc.diagnostyczne (diagn.stanu, genezowanie, pro-gnozowanie, monitorowanie, diagnozo.operatora,otoczenia,oceny porównawcze...,•proc. badawcze(bada.prototypów,bad.w naturalnych warunkachich działania, bad.przyspieszone,bad.proc i system eksploatacji, opracowanie nowych metod badawczych, ...;oraz procesy niesterowane:• zużycie tribologiczne(ścierne,adhezyjne,przez utlenianie,pitting,fretting,...)• zużycie korozyjne• zużycie erozyjne• zużycie chemiczne,...

PROCES EKSPLOATACJI - całokształt zdarzeń dotyczących maszyny od chwili jej wytworzenia do likwidacji decydujący o efektywności jej zastosowania. Zawiera podsystem logistyczny (podsys sterowania {decyzyjny; informacyjny}; zapewniania zdatności; diagnostyczny; użytkowania) i podsystem wykonawczy (kierowca, autobus) które wraz z otoczeniem wykonują cel. System - pojęcie wieloznaczne. Składają się z danych elementów, zależności między nimi (relacje). Musi być ściśle określony cel. S=<E, R, O>; gdzie S-system, E-zbiór elementów sys. ={e_i} i=1,2,3...; R- ciąg relacji = <R₁, R₂, R₃, ..., R_N>; O - cel. Element - musimy wybrać z otoczenia, możemy go opisać nieskończoną ilością cech mierzalnych C^M₁ ,C^M₂ , ...i niemierzalnych C^N₁ , C^N₂ , ...W tych elementach wybieramy tylko cechy istotne, więc zbiór cech jest zbiorem ograniczonym. Można określić wartości cech w granicach min< x < max. (np. tolerancje czopa); STAN SYSTEMU - Jest to zbiór wartości cech elementu systemu w danej chwili t. S_T=(C_1(t) ; C_2(t) ; ...; C_n(t)) stan elementu - jest uzależniony chwilą czasu, w każdej chwili stan elem może być inny. struktura systemu - to ciąg relacji na zbiorach elementu systemu S=R=< R₁ ; R₂ ; ... ; R_n > parametr struktury - zależność między dwoma cechami różnych elementów (np. pasowanie) relacja systemotwórcza - R₁ - relacja jest przyrównana do cechy elementu, jeżeli spełnia warunki (element) to wchodzi do systemu, a jeżeli nie to nie. system abstrakcyjny - bierzemy do systemu tylko te elementy, które wpływają na zadany problem S'=<E' ; R' ; '>

STAN SYSTEMU- w danej chwili t wyznacza zbiór chwilowych wartości zmiennych (cech) systemu jako całości, uznanych za istotne dla danego problemu i występujących w sposób jawny w matemat. opisie systemu. Oznacza to, że stan syst. wyznaczamy zbiorem cech istotnych, o liczności k, możemy opisać za pomocą wektora k- wymiarowego, wyrażającego wartości tych cech w dowolnej, dyskretnej chwili t. Załóżmy, że syst. opisują 3 zmienne, wówczas stany systemu w danej chwili t , t∈[t_o, t_k] można przedstawić graficznie.(rys.) Stany syst. przedst. za pomocą zespołu wartości {x_i}; i=1,2,3 można interpretować jako wektor trójwymiarowy x w przestrzeni stanów systemu, współrzędnymi są wartości odpowiednich (cech) zmiennych.

STRATEGIA EKSPLOATACYJNA To sposób działania z maszynami, ustalony na podstawie wyników badań naukowych, polegających na osiągnięciu pożądanego stanu w systemie eksploatacji, będącego celem, którego osiągniecie jest zdarzeniem losowym z powodu braku informacji o warunkach, w których ten stan będzie osiągany. Podstawowe strategie eksploatacyjne maszyn: •s. wg resursu: ustalamy okres czynności obsługi przyporządkowany konkretnej obsłudze; okresowość realizacji ustalonych obsług i napraw; hierarchia usług i napraw. Terminy oraz zakresy obsług i napraw przyjętych do realizacji w tej strategii są stałe, ustalone npdst. wieloletnich badań eksploatacyjnych i są niezależne od stanu technicznego maszyny. •s. wg stanu: polega na ciągłym kontrolowaniu stanów technicznych maszyn i opracowaniu na tej podstawie informacji diagnostycznych, umożliwiających decydentom rożnych szczebli podejmowanie racjonalnych działań w konkretnym systemie eksploatacji i jego otoczeniu. •s. mieszana: pomiędzy w/w strategiami istnieje strategia pośrednia; rozwiązania te polegają na wyposażeniu systemów eksploatacyjnych realizujących strategie wg resursu. •s. wg efektywności: dotyczy takich zdarzeń gdy „relatywnie” starzenie maszyn wyprzedza ich fizyczne zużycie i gdy maszyny te, chociaż są w zdatności technicznej są wycofywane z użytku na skutek niezadowalającej efektywności lub niespełnienia kryteriów, które zaczęły obowiązywać (bezpieczeństwa, ekologia itp.). •s. Od uszkodzenia do uszk. •wg. niezawodności•monitorowanie (stała bieżąca kontrola) NIEZAWODNOŚĆ Jednym ze sposobów oceny niezawodności systemu technologicznego jest podanie prawdo-podobieństwa tego ,że system zrealizuje podstawowe stawiane przed nim zadanie. Jest to istotne z tego powodu, że użytkownika lub zleceniodawcę interesuje fakt zrealizowania przez system zadania w ustalonym przedziale czasu. Niezawodność systemu technologicznego jest to prawdopodobieństwo zrealizowania zadania przez system w określonym przedziale czasu t , tc(to, trz) i przy ustalonych poziomach oddziaływania czynników wymuszających. Niezawodność zajmuje się nieuszkodzalnością , obsługiwalnością oraz zapewnieniem środków odbudowy. Zdatność - zdolność do realizacji określonych funkcji zgodnie z charakte-rystykami podanymi przez producenta.

STRATEGIE EKSPLOATACYJNE - strategia - sposób postępowania wg ściśle określonego schematów. str. od uszkodzenia do uszkodzenia - stosowana jeżeli skutek uszkodzenia jest pomijalny, nie ma wpływu na system. Naprawiamy dopiero jeżeli coś się zepsuje. str. wg resursu (potencjału eksploatacy) stosuje się wartość średnią wytyczoną na podstawie badań wielu egzemplarzy (np. aut) np. olej wymienia się co 10 tyś km. str mieszana - część elementów mniej istotnych elementów diagnozujemy wg strategii poprzedniej, natomiast elementy b. Ważne wg str następnej. str wg stanu - jest droga bo musimy mieć bardzo dobry podsystem diagnostyczny, który jest drogi. Nie robi się przeglądów technicznych, aby uniknąć rozbiórki. str monitorowanie - np. w mercedesach, komputery nam powiedzą co nie gra. str niezawodności - np. w elektronice jeśli się jakiś element zepsuje, to go wymieniamy. str efektywności - np. wymieniamy dobre maszyny w dobrym stanie technicznym ze względu na jakieś kryterium (np. ochrona środow) jest to poparte dobrą oceną ekonomiczną.

STRUKTURA SYST. R jest to ciąg relacji <R₁,R₂R₃> określonych na zbiorze elem. systemu E={e_i} - i=1,2, którego składnik. są relacje od jedno do wieloczłonowych umożliw. racjonalną realizację zadań systemu. Relacja systemotwórcza (jednoczłonowa) jest relacją, której odpowiednie sformuowanie umożliwia dokonanie wyboru z fragmentu rzeczywistości tych i tylko tych elem., które posiadają cechę wspólną dla elem. tworzących zbiór systemu, a opisaną w relacji systemotwórczej.

SYSTEM EKSPLOATACJI - jest to system rzeczywisty, w którym realizowane są procesy sterowane. Składowe procesu eksploatacji - Procesy sterowane{procesy przedużytkowe, użytkowania, zapewniania zdatności, logistyczne, wspomagające sterowanie (diagnostyczne i badawcze)} - procesy niesterowane {destrukcyjne}. System sterowany którego celem jest osiągnięcie porządanego stanu nazywamy sys celowym.

SYSTEM- jest trójką uporządkow. <E,R,∅> składającą się ze zbioru elementów E, ciągu R określonego jako relacja na elem. zbioru E i zbioru celów ∅ realizow. przez system.E - zbiór elementów s; R - struktura; ∅ - f-cja celów Między elem. systemu istnieją różnorodne związki (zależności) które nazyw. relacjami.

SYSTEM SOCJOTECHNICZNY -typu <C-M-O> stanowi połączenie jednego człowieka lub zespołu ludzi z jedna lub wieloma maszynami, współdziałających ze sobą w celu uzyskania wyznaczonych rezultatów, danych wejściowych, z uwzględnieniem ograniczeń stawianych przez naturę.

SYSTEMY EKSPLOATACJI maszyn są systemami rzeczywistymi, w których realizowane są procesy sterowania będące składowymi procesu eksploatacji dotyczące maszyn w fazie ich eksploatacji. Hierarchia struktury systemu eksploatacji: -istnieje relacja nadrzędności i podrzędności;- na dół idą rozkazy a do góry informacje o wykonaniu;- są niereformowalne;- powodzenie wykonania zadania zależy od realizacji zadań przez podsystemy podrzędne;- na tych samych systemach tego samego poziomu istnieją konflikty celu.

USZKODZNIE MASZ - to niemożność lub ograniczenie możliwości zrealizowania wyznaczonego zadania w przedziale czasu t za zbioru zadań, które są możliwe do zrealizowania prze tę masz

ZDARZENIE - zmiana stanu przez system w chwili t lub trwanie tego stanu (brak zmiany

ZDATNOŚCI FUNKCJONALNE I ZADANIOWE. W literaturze dotyczącej niezawodności działania wyróżnia się 2 stany: -zdatności -niezdatności. Zdatność funkcjonalna jest to zdatność do realizowania każdego zadania ze zbioru, kyóre są możliwe do zrealizowania przez maszynę w wybranej chwili t. Zdatność zadaniowa oznacza zdatność do realizowania zadania w wybranym przedziale czasu Δt lub innej wielkości.

ŻARÓWKI przyjmujemy losowo próbkę do badań N = 100 żarówek, sprawdzamy t₀ = 0→ R(t)=1, t_X= t₁ - t_O - czas poprawnej pracy 1 żarówki T^ = 1/N∑ti - trwałość , trwałość

---