® Kasia, Ania & Twins
Patomorfologia - wykład
Patologia jamy ustnej
Zmiany zapalne:
zapalenia rozlane (nieswoiste, swoiste gruźlica)
zapalenia ogniskowe objawy guza
zapalne
naczyniowe - krwawienie
włókniste - rozrosty włóknisto-nabłonkowe
olbrzymiokomórkowe - ziarniniaki olbrzymiokomórkowe periperal grantcell gramlara)
osteomielitis
granulocyty z B błony
pierścień waldeyera
Podst nadziąślak
ziarninowanie
nacieki przewlekłe włókniste
protezy może w przewlekłe
rozrośnięty nabłonek płaski
włókniste
owrzodzenie
włókniste nabł.
2 postacie
ogniskowa - klasyczna
bardzo rozlana w skojarzeniu z niedobrą protezą
łagodny rozrost nabłonka płaskiego, podścielisko tkanka łączna włóknista, ewentualne nacieki
olbrzymiokomórkowe
typowe dla jamy ustnej
komórki wielojądrowe - typu osteoklasta
obwodowe
centralne - kości szczeki
u dzieci w zmianach dysplastycznych na obwodzie komórki olbrzymiokomórkowe
podścielisko bogato komórkowe
osteoblasty, między nimi hemosyderyna
wnikanie do naczyń krwionośnych ale łagodne
zmiany wtórne
osteoplazja
ewentualnie elementy kostne i zębowe w obrębie guza
twardy - trudny do usunięcia
Torbiele jamy ustnej
torbiel zębopochodna
zawiązkowa
korzeniowa
resztkowe
pierwotne
pojedyncza
mnoga
inne
dziąsłowa
boczna
niezębopochodne
szczelinowa na podniebieniu
naskórkowa
śluzowa (z górnych dróg oddechowych)
torbiele ustne
proste
tętniakowate
torbiele migdałkowe
T. follicularna
każdy wiek
K:M 1:1
Głównie żuchwa
Histologicznie
Nabłonek płaski nierogowaciejący 4-6 warstw
W szczęce ewentualne komórki kubkowate
W ścianie kryształy cholestatyczne (zejście procesów zapalnych - ujawnienie kliniczne)
Możliwy rozwój Ca Ba w nabł
Czasami nabłonek górnych dróg oddechowych
Komórki śluzowe
naciek
Torbiel Korzeniowa
najczęstsza
K:M 2:3
70% torbieli zębopochodnych
głównie w wierzchołku zęba
histologicznie
głównie naciek zapalny w torbieli
głównie przewlekłe, ewentualnie granulocyty
wyściółka z nabłonka płaskiego nierogowaciejącego
w obrębie kwasochłonne ciałka szkliste, rozrost nabłonka w postaci cienkich rozgałęzionych pasm
praktycznie minimalne ryzyko zezłośliwienia
złogi hemosyderyny
Torbiel pierwotna
K:M 1:1,3
Każdy wiek
1,5 - 1,7%
głównie ulega zmianą zapalnym
2 razy częściej w żuchwie niż w szczęce
histologicznie
wyściółka nabłonek płaski ulega pełnemu rogowaceniu (otorebkowanie)
brak nacieków zapalnych
warstwa podstawna nabłonka palisadowała
nabłonek w ścianie torbieli z torbieli z tworzeniem prześwitów (~ torbiel postronna)
różnicowanie z KCOT
łagodny
zębopochodny
wielokomórkowy guz wewnątrz kostny
nabłonek płaski z parakeratozą
potencjalnie agresywny
możliwe naciekanie
brak wysp
ewentualnie z zespołem CaBa
na skórze
guzy w jamie ustnej
żuchwa dominuje
objawy bólowe
guz w jamie ustnej
destrukcja kości
brak nacieków zapalnych
pochodzi z nabłonka zębowego
aberacje chromosomalne typowe
potencjalnie agresywny
nawracanie nawet po kilkudziesięciu latach
rzadko naciekanie (bez przerzutów)
Torbiele śluzowe
górne drogi oddechowe
żuchwa - rzadko
powiększenie bardzo szybko - śluz niszczenie kości
Śluzak
K=M
30-45 r.ż., dzieci
70% w żuchwie
~ CaB
~ guzy gruczołowe
ewentualnie bardzo agresywny w jasnokomórkowym
histologicznie
pęcherzykowy
splotowaty
ziarnistokomórkowy - komórki oksyfilne (kwasochłonne ~guz Abrikorowa) zawiera dużo mitochondriów
akantotyczny (z różnicowaniem płaskonabłonkowym)
desmoplastyczny
jasnokomórkowy
torbielowaty - torbiele zębopochodne
podstawnokomórkowy
ewentualne wznowy brak usunięcia / nowe ogniska
postać złośliwa
bardzo rzadko
przerzuty - do płuc
głównie figury podziałowe w utkaniu
cechy atypi minimalne
Guz Pindbarg (CEOT)
Calcyfing epitheliac odontogenic tumor
Około 1,5% wszystkich
Charakterystyczny raczej dla starszego wieku
K=M
2 x częściej w żuchwie
histologicznie
gniazda i sznury komórek nabłonkowych, bez atypii, delikatne
zatapiane w homogennej szklistej substancji
koncentrycznie zwapnione
wariant jasnokomórkowy zróżnicowane, 70% wznowy miejscowo złośliwy
klasyczny 14% wznowy
Pierwotne nowotwory
CaB
Płaskonabłonkowy
Chłonniaki
Szpiczaki
Gruczołów śluzowych (złośliwe głównie)
Guzy mezenchymalne
Guz abrikosowa
Znamiona barwnikowe
Rzadkie
Fibromatozy fibrowa
Neuromatozy fibrowa
Schwanomma maligna
Rhabdomyoma
Kapossia angiosa
Olfactory neuroblastom
Ectomesenchymal
Raki Płaskonabłonkowy
90% guzów złośliwych jamy ustnej
ludzie młodzi - infekcje wirusowe, głównie HPV
inne warianty - częste
verrucosus (brodawkowaty)
minimalne naciekanie
duży kalafior
bardzo często zmiany zapalne
martwica
basoloid
papillary (klasyczny ~brodawki drobne)
spinalle cell
acanthalitic (~gruczołowe)
adenosquamosus
curriculatum (częsty w jamie ustnej ~zagłębienie, ~keratoacancythoma)
z komórek wrzecionowatych ~imituje Sa, barwienie z Chil.
Bardzo duży rozrost nacieków
Ectomesenchymal chondromyxoid tumour
Łagodny
W przedniej grubszej części języka
Wolno rosnący
Twardy / elastyczny
Bez torebki, dobrze odgraniczony
Poligeniczne i wrzecionowate komórki, wielojądrowe, z jasną zasadochłonna cytoplazmą
Sa
Rzadkie
podstawowa strona jamy ustnej
2 szczyty - dzieciństwo (głowa, szyja), starsi
rozpoznawanie
nowotwór złośliwy
nienabłonkowy
Chil.
Np. Ag mięśniowe
Przerzuty nowotworów
Częstsze
Schyłkowa forma choroby nowotworowej
Pierwotna manifestacja choroby nowotworowej (guza obwodowo litego)
Przerzuty do tkanek miękkich jamy ustnej lub do kości (droga naczyń krwionośnych częściej)
Kobiety
Gruczoł piersiowy
Narząd rodny
Nadnercza
Tarczyca
Mężczyźni
Płuca
Prostata
Nerki nadnercza
skóra
1