FIZYKOTERAPIA - wykład VIII - 15.04.2013

Magnetoterapia
- źródłem magnetyzmu ziemskiego sa powstające wewnątrz ziemi prądy elektryczne
- magnetyzm ziemski jest b. mały - ok. 50 μT, czyli 0,5 Gs - w porównaniu z tym który wytwarzany jest przez wiele urządzeń codziennego użytku (100μT)
- biomagnetyzm

a) Statyczne pole magnetyczne (źródło naturalne magnesy) - wątpliwy wpływ na poprawę stanu klinicznego
b)Wolnozmienne pole magnetyczne niskiej częstotliwości - dobrze ugruntowana metoda fizykoterapii
ad.a)
- obecne formy terapii emitują pole magnetyczne o większej mocy
- np. bransoletki, mankiety, w które wszyte są naturalne magnesy, a umieszczone w obszarze chorobowym
- wykazano efektywność bransoletek emitujących mocne pole magnetyczne >134mT
- wymagana jest długa aplikacja, aby osiągnąć jakieś działanie
- <2 Tesli nie stwierdzono czynników ryzyka
ad.b)
-> pulsujące pole magnetyczne - magnetoterapia - indukcja do 20mT i do 100Hz
-> magnetostymulacja - indukcja 1pT - 100μT i częstotliwość do 3000 Hz
- jednostką miary siły (gęstości) pola magnetycznego jest Tesla [T], przy czym niekiedy określa się ją również w Gausach [Gs]
- 1Gs = 0,1mT
- słabe pole magnetyczne <100Gs (10mT)
- silne pole magnetyczne >1000Gs (100mT)
- pole magnetyczne wytwarzane jest przez duży selenoid (cewkę), w którym umieszcza się część ciała wymagającą terapii
- istnieją także aplikatory płaskie
- pole magnetyczne w przeciwieństwie do innych postaci energii przenika przez całe ciało docierając do każdej komórki (przez wszystkie struktury tkanek)

Działanie biofizyczne:
- indukowanie różnicy potencjałó
- indukowanie zmiennego napięcia (prądy wirowe)
- wpływ sił Lorentza i efektu Halla na orientację poruszających się jonów- uruchomienia procesów fizjologicznych szczególnie w obrębie błon komórkowych
- zmiana przepływów jonów przez kanały błonowe
- działanie na przepuszczalność błon biologicznych
- wpływ na systemy piezoelektryczne i wywołanie potencjałów strumieniowych np. stymulacja osteocytów
- oddziaływanie na cząsteczki magnetyczne i diamagnetyczne w organizmie

Podział substancji w zależności od oddziaływania z polem magnetycznym:
- diamagnetyki - nieznacznie osłabiają działanie pola
- paramagnetyki - niewielkie wzmocnienie (właściwie nie zmieniają) pola magnetycznego (np. hematyna, mioglobina, wolne rodniki, HbO)
- ferromagnetyki - wytwarzają dodatkowe pole magnetyczne wzmacniające pole zewnętrzne (Hb)

Pulsujące pole magnetyczne działa:
- p/bólowo
- p/zapalnie
- p/obrzękowo
- uspokajająco
- wzrost procesu oddychania tkankowego
- wzrost przepływu krwi w naczyniach tętniczych i w kapilarach
- przyspieszanie procesów gojenia się ran i złamań

Wskazania - udowodnione bezspornie
- osteoartrozy
- reumatyzm tkanek miękkich
- spastyka
- urazy tkanek miękkich i twardych
- owrzodzenia podudzi

Wskazania - dostatecznie udowodniony korzystny wpływ
- osteoporoza
- migrenowe bóle głowy
- schorzenia tkanki łącznej (RZS, ZZSK)

Wskazania - perspektywiczne
- SM - stwardnienie rozsiane
- choroba Parkinsona
- nerwice
- bezsenność

Przeciwwskazania
- cukrzyca młodocianych
-ciąża
- nowotwory
- ciężkie choroby sercowo-naczyniowe
- czynna gruźlica
- nadczynność tarczycy
- choroby układu krążenia zagrożone krwotokiem
- ostra infekcja
- elektroniczne implanty (np. rozrusznik serca, tu: bezwzględnie!!
- ogniska padaczkowe w mózgu, padaczka
- operacje neurochirurgiczne
- po naświetlaniach RTG
- aparaty słuchowe

Przy metalowych implantach można wykonywać zabiegi bo nie są ferromagnetykami. Z kolei stałe aparaty na zęby są przeciwwskazaniem do zabiegu !!

Metodyka:
- sprawdzenie występowania pola magnetycznego (wystarczy zwykły magnes wsadzić w pole)
- pacjent może być ubrany (można nawet wykonywać zabieg przez gips)
- wygodna pozycja
- usunięcie wszystkich metalowych elementów
- uwaga na karty magnetyczne, zegarki, aparaty słuchowe (ok. 100-150cm)
- poinformować o braku odczuć
- nie wykonujemy po godz. 17:00 (może zaburzać rytm dobowy)
- o tej samej porze dnia

Pole magnetyczne:
- stałe - ustawiamy tylko mT
- impulsowe - ustawiamy mT i Hz (ewentualnie kształt impulsu: „zaokrąglony” - najłagodniejszy, tkanki miękkie, naczynia, nerwy; „prostokątny” - najintensywniejszy, tkanka kostna, chrzęstna; „trójkątny” - ścięgna, więzadła, torebki stawowe)

Dawkowanie
-> w zależności od okresu choroby stosuje się różne parametry zabiegu:
- w stanie ostrym: do 3mT i 5Hz
- w stanie podostrym: do 5mTi 20Hz
- w stanie przewlekłym: do 10mT i 50Hz
-> czas trwania zabiegu wynosi przeciętnie 20-30min (nawet do 1 godz.) - ten zabieg pod względem działania biologicznego musi być długi!!
-> stopniowanie dawki w czasie - pierwszy zabieg 30%, drugi zabieg 70%, każdy następny 100%

Magnetostymulacja
- 1pT - 100μT
- Picotesla Magnetic Fields
- najczęściej aparaty wyposażone są w 2 apliaktory płaskie, różniące się wielkością powierzchni i emitowanej energii, np. mata generująca pole magnetyczne o niskiej indukcji

Im mniejszy aplikator tym większa indukcja
Dawkowanie książkowe - do 10mT i 50Hz -> działanie atermiczne
Dawki większe -> działanie termiczne !! (implanty metalowe stają się przeciwwskazaniem bo ciepło!!)

---