Polska Solidarności
Tradycja solidarnościowa - źródła, oblicza, interpretacje, kontrowersje
Konferencja Ośrodka Myśli Politycznej
Kraków, 19 listopada, 11.00-18.30
Sala Konferencyjna Herbewa przy ul. Lubelskiej 29
Zgłoszenia udziału do 12 listopada (omp@omp.org.pl lub profil OMP na Facebooku - http://www.facebook.com/pages/Osrodek-Mysli-Politycznej/339998143889 - zakładka wydarzenia). liczba miejsc ograniczona.
Z referatami wystąpią m.in.:
Elżbieta Ciżewska
dr Michał Łuczewski
dr Piotr Koryś
dr Dariusz Gawin
dr hab. Zbigniew Stawrowski
Paweł Rojek
dr Maciej Korkuć
dr Kazimierz Michał Ujazdowski
dr Tomasz Żukowski
Michał Szułdrzyński
Krzysztof Mazur
Wybrane zagadnienia:
Solidarność - idea prawicowa, lewicowa a może postpolityczna?
(miejsce ruchu solidarnościowego w tradycji polskiej myśli politycznej; wątki lewicowe i prawicowe w jednym ruchu jako zapowiedź postpolityki?; czy w ogóle tego typu wielonurtowy ruch masowy można analizować w kategoriach przyjętych w rozważaniu myśli politycznej, a jeśli tak, co wynika z takiej analizy)
Solidarność - projekt anty- czy promodernizacyjny?
(analiza założeń programowych i fundamentów ideowych ruchu solidarnościowego z lat 80-tych i jej roli w przemianach politycznych, społecznych i gospodarczych początku lat 90-tych, pod kątem wyzwań modernizacyjnych Polski związanych z budową demokratycznego państwa, opartego o zasady wolnorynkowe; czy socjalistyczne (socjalne) wątki w przesłaniu ideowym „S” spowolniły proces zmian - także w wymiarze kulturowym - czy stanowiły jego niezbędne dopełnienie, gdyż na przykład uniemożliwiły jednostronny zwrot ku liberalizmowi, ignorującemu realia społeczno-kulturowe odziedziczone po PRL)
Państwo „Solidarności” - koncepcje przemian politycznych i ustrojowych w publicystyce i dokumentach programowych opozycji solidarnościowej lat 80-tych
(czy ruch „S” był zjawiskiem istotnym z punktu widzenia polskiej myśli politycznej, tj. czy w jego łonie powstały ciekawe koncepcje przejścia od komunizmu do demokracji, od socjalizmu do gospodarki wolnorynkowej; czy niedomagania ustrojowe i instytucjonalne III RP mają swoje źródło także w dziedzictwie ideowym i programowym ruchu solidarnościowego; czy dziedzictwo „S” było dobrą podstawą do budowy sprawnego państwa po 1989 r.)
Solidarność: mit, który przemija, czy fundament polskiej polityczności?
(czy w trzydzieści lat po wydarzeniach 1980/1981 i ponad dwóch dekadach, jakie dzielą nas od 1989 r., wciąż warto powoływać się na dziedzictwo Solidarności w wymiarze innym niż wspomnień historycznych; czy w ogóle można o owym dziedzictwie mówić bez dużych uproszczeń, zważywszy na wielkie zróżnicowanie tego ruchu i późniejsze jego podziały; czy prawdziwa jest teza, że idee, które były propagowane przez Solidarność, w obecnych realiach są anachroniczne, nie przystające do rzeczywistości, kształtowanej przez zasady wolnego rynku i demokracji medialnej, czy też są wśród nich takie, które wciąż warto czynić centralnym punktem toczącej się obecnie debaty publicznej; czy jest alternatywa dla dziedzictwa „S” w kreowaniu fundamentów polityczności współczesnej Polski)
Solidarność jako idea filozofii politycznej a polskie doświadczenie
(jak można interpretować `solidarność' w kategoriach filozofii politycznej, do jakich wielkich tradycji filozoficznych można ją odnieść i jak owe stanowiska/koncepcje mają się do polskiego doświadczenia „S” - czy można w ogóle taki ruch społeczno-polityczny jak „S” (pierwsza) rozpatrywać w kategoriach filozofii politycznej, a jeśli tak, co z takiej analizy wynika dla jej („S”) opisu i zrozumienia)
Solidarność: ruch republikański, katolicki czy postmodernistyczny?
(czy ruch solidarnościowy z początku lat 80-tych mieści się w typowych kategoriach i modelach wypracowanych przez nauki społeczne, czy jego analiza/opis wymaga innej metodologii, odrzucenia kanonicznych modeli i wypracowania nowych, a jeśli tak, czy polska socjologia podjęła to wyzwanie i z jakim skutkiem)
Solidarność a polska tradycja insurekcyjna
(czy „S” kontynuowała polskie tradycje insurekcyjne, czy z nimi zrywała - czy oczywista różnica w sposobie działania wynikała jedynie z innych realiów, czy z innej podstawy ideowej działania, a może oznaczała wyciągnięcie wniosków z dotychczasowych doświadczeń powstańczych; względnie to władza komunistyczna tworzyła inne pole rywalizacji i wymusiła taką a nie inną taktykę; jak porównać zryw solidarnościowy do wydarzeń 1956/1968/1970; czy przyjęta taktyka była adekwatna do celów, jakie chciano osiągnąć/jakie można było osiągnąć).
Tradycja solidarnościowa a polski republikanizm
(na ile wątki republikańskie były obecne w zrywie solidarnościowym, w czym się wyrażały i jaki wpływ wywarły na cały ruch; czy ich ujawnienie się było intencjonalne (bo np. miało podbudową intelektualną i wpisywało się w starsze polskie tradycje republikańskie), czy też miało charakter spontanicznego procesu społecznego pozbawionego teoretycznych (ideologicznych) fundamentów; jaki wpływ na oblicze owego solidarnościowego republikanizmu miały peerelowskie realia (np. w definiowaniu takich kwestii jak granice wolności, relacje jednostka/wspólnota, stosunek do państwa)
Solidarność a władza komunistyczna - studium gry politycznej
(analiza poczynań „S” w latach 1980/1981 pod kątem prowadzonej przez nią rozgrywki z władzą komunistyczną, z uwzględnieniem ewolucji jej taktyki i różnic w jej łonie; analiza przeprowadzona w dwóch płaszczyznach - z odniesieniem do wiedzy, jaką dysponowali przywódcy „S” i ich doradcy w czasie rzeczywistym, i z perspektywy wiedzy, jaką dysponujemy teraz, o planach i potencjale władzy komunistycznej; ma to służyć odpowiedzi na pytanie o realizm i idealizm w działaniach „S”, jej skuteczność polityczną - na poziomie wyznaczania sobie celów i ich realizacji, czy można było osiągnąć więcej, czy alternatywne scenariusze były możliwe, i jak wybrana droga i sposób jej realizacji wpłynął na dalsze losy „S” - do 1989 r.; jak duży wpływ na poczynania „S” miała władza, poprzez agenturę, oddziaływanie ideologiczne, techniki negocjacyjne, szantaż, groźby itp.)
Solidarność a tradycja polskiego antykomunizmu
(czy „S” można uznać za zwieńczenie intelektualnej tradycji polskiego antykomunizmu, czy też nie należy jej - z uwagi na charakter ruchu - rozpatrywać w takich kategoriach; czy fakt, że w jej działania było zaangażowanych wielu dawnych komunistów i ludzi o socjalistycznych poglądach, stanowił czynnik temperujący jej ideologiczne antykomunistyczne ostrze, jak to mogło wpłynąć na sugerowaną przez nich taktykę; czy intelektualni liderzy/sojusznicy ruchu byli bliscy w poglądach większości jego uczestników wywodzących się ze środowisk robotniczych, czy też można mówić o ich wyalienowaniu ideowym; czym był antykomunizm - w jego głównych nurtach - początku lat 80-tych: sprzeciwem ideowym przeciwko odrzucanej z powodów fundamentalnych - cywilizacyjnych, kulturowych, religijnych - ideologii, a może jedynie oporem wobec niedomagań funkcjonowania systemu - gospodarczych i instytucjonalnych; na ile na charakter i natężenie antykomunizmu tamtych czasów wpływała trwająca od paru dekad indoktrynacja komunistyczna; jaki to mogło mieć wszystko wpływ na - niezadowalającą zdaniem wielu - skalę zerwania z komunizmem w 1989 roku)
Projekt zrealizowano ze środków Narodowego Centrum Kultury, w ramach programu NCK Solidarność, i we współpracy z pismem Klubu Jagiellońskiego „Pressje”