Miasta Średniowiecznej Europy

I UstrÓj miast niemieckich

Cechą charakterystyczną ustroju miast niemieckich było oddzielenie władzy sądowej od administracji . W związku z tym w miastach niemieckich występowały dwa odrębne organy :

• ława miejska dla spraw sądownictwa

• rada miejska dla spraw ustawodawstwa i administracji .

ława miejska

Zależność miast niemieckich od panów zachowała się najdłużej w dziedzinie sądownictwa, które sprawował wójt z ławą miejską.

Wójt był powoływany przez pana miasta dożywotnio lub dziedzicznie i pozostawał przez dłuższy czas urzędowym przedstawicielem pana w mieście .

Początkowo wójt był nie tylko sędzią, ale sprawował w imieniu pana również funkcje administracyjno-policyjne.

Z czasem funkcje administracyjno-policyjne zostały przejęte przez rady miejskie. Wójt przewodniczył ławie sądowej składającej się z 7-12 wyznaczonych albo obieralnych ławników. Ława wykonywała sądownictwo cywilne i karne.

W wieku XIV i XV rady miejskie zaczęły wykupywać wójtostwa i przejmować uprawnienia sądowe związane z tym urzędem.

Urząd wójta pozostawał, ale był odtąd obsadzany przez władze miejskie, podobnie ława.

rada miejska

Od XIII wieku głównym organem samorządu miejskiego w miastach niemieckich stała się rada miejska.

Rada miejska składała się z rajców miejskich wybieranych przez pełnoprawnych obywateli miasta lub elity miejskie spośród najbogatszych rodów miejskich, głównie kupieckich. Rada wybierała burmistrza lub kilku burmistrzów.

Burmistrz był najwyższym samorządowym urzędnikiem miejskim, stał na czele rady miejskiej i pełnił funkcję rady głowy miasta przez oznaczony okres czasu.

Burmistrz lub burmistrzowie kierowali podporządkowanym im zespołom urzędników miejskich - magistratem.

Do uprawnień rad miejskich należało ustawodawstwo miejskie, zarząd bieżącymi sprawami miasta, troska o ład i porządek w mieście, nadzór nad życiem gospodarczym miasta, w tym także nad cechami i gildiami.

W miastach powstałych po XII wieku przywileje lokacyjne przewidywały istnienie rady miejskiej z jednoosobowym burmistrzem na czele jako najwyższej władzy ustawodawczej i administracyjno-policyjnej w mieście obok ławy sądowej.

Od XII wieku wykształciła się praktyka nadawania nowo zakładanym miastom prawa miast już istniejących. Powstały w ten sposób charakterystyczne powiązania między miastami, z których jedne, na których się wzorowano, stawały się miastami macierzystymi, natomiast te, które zakładane były na wzór poprzednich stawały się miastami filialnymi .

Do najważniejszych miast-matek należał Magdeburg, na którym wzorowała się również większość miast polskich.

Miasta Średniowiecznej Europy

II UstrÓj miast Angielskich

Rozwój miast angielskich wykazywał poważne różnice z ruchem emancypacyjnym miast na kontynencie europejskim.

Różnice te dotyczyły : - okresu powstania miast,

- charakteru gospodarczego i ustrojowego.

Miasta angielskie nie wyodrębniły się ani tak wcześnie, ani tak wyraźnie pod względem gospodarczym i prawnym od wsi jak zachodnioeuropejskie miasta kontynentalne.

Już Domesday Book z 1086 r. wymienia 80 osad miejskich (miast) skupiających aż 5% ludności ówczesnej Anglii, były to jednak w rzeczywistości osiedla półrolnicze. Ten półrolniczy charakter miasta angielskie utrzymały aż do XIV wieku. Skromniejszy był także zakres swobód miast angielskich.

Do okresu panowania Henryka I (1100-1135) na czele osad miejskich stali urzędnicy królewscy podlegli szeryfowi i mający uprawnienia administracyjno-policyjne i sądowe.

W I poł. XII wieku miasta angielskie zaczęły otrzymywać karty (porównywalne z kontynentalnymi przywilejami miejskimi). Niektóre karty zawierały potwierdzenie już posiadanych przez osady miejskie praw, inne nadawały nowe prawa. Nadawane miastom karty wzorowane były często na przywilejach uzyskanych wcześniej przez inne ośrodki miejskie, np. Londyn, Oxford, Winchester, York.

Punktem wyjścia dla swobód miejskich było najczęściej uzyskane od pana miasta (króla, barona) zezwolenie na dzierżawienie podatków miejskich i wpłacanie ich ryczałtem bez pośrednictwa urzędników do Exchequeru (inaczej urząd szachowniczy - odrębny urząd do spraw skarbowych) lub do kasy barona w ustalonej w karcie wysokości. Otrzymanie tego zezwolenia pozwalało miastu na zorganizowanie własnej samorządowej administracji skarbowej, składającej się z wybieralnych urzędników.

Z czasem mieszkańcy osad miejskich zostali wyjęci spod kompetencji sądów pozamiejskich (mniejsze - setni, większe - sądów hrabstw).

Większe osady miejskie stawały się jakby samodzielnymi hrabstwami pod przewodnictwem własnego szeryfa; mniejsze miasta pozostawały natomiast nadal w obrębie hrabstw. W Anglii brak było odrębnego sądownictwa miejskiego, gdyż sądy miejskie działały na tych samych zasadach, co sądy setni i hrabstw.

W związku z wydzieleniem większych miast z obszaru hrabstw i utworzeniem przez nie odrębnych hrabstw miejskich można podzielić miasta angielskie na: - hrabstwa,

- miasta pozostające w obrębie hrabstw.

Jednym z pierwszych miast, które otrzymało prawo szeryfa był Londyn (za czasów Henryka I). Inne miasta uzyskiwały natomiast prawo wyboru własnych merów, stojących na czele rady miejskiej liczącej od 12 do 24 członków. Karty dla miast zawierały również przywileje targowe i celne. Władza ustawodawcza władz miejskich ograniczona była do zakresu uprawnień posiadanych przez miasto.

W XIV i XV wieku specjalne przywileje nadały miastom angielskim osobowość prawną w zakresie prawa prywatnego. Dopiero z chwilą uzyskania przez miasta angielskie osobowości prawnej mówić można o ich pełnej samorządności; odtąd miasto mogło być podmiotem stosunków prawnych, posiadać własny majątek i nabywać ziemię na własność, posługiwać się własną pieczęcią oraz wydawać własne dokumenty i zarządzenia.

CECH: org. zaw. rzemieślników w miastach średn. od X wieku ; występowały w obronie interesów i praw członków, organizowały wzajemną pomoc, życie religijne i kulturalno-towarzyskie; Encyklopedia Popularna PWN

GILDIA: w średn. Europie stowarzyszenie o charakterze obronnym, zawodowym, religijnym, towarzyskim, zrzeszająca głównie kupców (także rzemieślników); Encyklopedia Popularna PWN

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---