Międzynarodowy podział pracy - jest to specjalizacja poszczególnych krajów w zakre­sie produkcji i wymiany określonych towarów. Jest on pochodną społecznego podziału pracy, polegającego na specjalizacji poszczególnych grup, państwa, jednostek.

4. Wymień cechy międzynarodowego podziału pracy.

a) podmiotem podziału są nie tylko osoby fizyczne lub prawne, ale też państwa (jako właściciele fabryk; jako podmioty prowadzące zagraniczną politykę ekonomiczną mogą oddziaływać na międzynarodowy podział pracy np.: poprzez bardzo wysokie cło, które uniemożliwia import i w skutek czego w kraju mogą powstawać producenci

b) ma on trwały charakter, tzn. bardzo trudno jest zmienić miejsce w międzynarodowym podziale pracy

c) korzyści z międzynarodowego podziału pracy mogą czerpać wszystkie kraje, ale korzyści te nie muszą być równe. Wystarczy jeżeli kraj czerpie większe korzyści, niż gdyby miał je nie uczestnicząc w międzynarodowym podziale pracy.

5. Jakie czynniki determinują międzynarodowy podział pracy?

1. środowisko naturalne

• różnice klimatyczne

• różnice w wyposażeniu w zasoby

• różnice w wyposażeniu w surowce mineralne (np.: ropa naftowa)

• różnice w wyposażeniu w zasoby ludzkie

Przez 1000 lat były to jedyne czynniki decydujące o międzynarodowym podziale pracy; obecnie rola tych czynników w międzynarodowym podziale pracy maleje.

b) różnice w poziomie uprzemysłowienia, które podzieliły kraje na

• przemysłowe

• surowcowo-rolnicze (słabo rozwinięte)

c) różnice w poziomie techniki (różnice w wytwarzaniu coraz nowszych konstrukcji wyrobów) i technologii (różnice w sposobie produkcji wyrobów).

Różnice w wydajności czynników produkcji są rezultatem różnic w poziomie techniki i technologii. Objawiają się one np.: różnicami poniesionych kosztów.

Postęp techniki i technologii wywiera na międzynarodowy podział pracy dwojaki wpływ:

• stawia na pierwszym planie różnice w poziomie czynników produkcji

• wpływa na korektę oddziaływania różnic w warunkach naturalnych i różnic w poziomie uprzemysłowienia

Korekta oddziaływania postępu techniki i technologii wpływa na różnice w poziomie uprzemysłowienia w następujący sposób: odstawia na drugi plan różnice w zasobach kapitału.

6. Omów pojęcie i rodzaje komplementarności struktur gospodarczych w skali międzynarodowej.

Komplementarność struktur gospodarczych - to dopasowanie struktur. W międzynarodowym podziale pracy komplementarność oznacza wzajemne uzależnianie się gospodarek. Pogłębianie komplementarności jest warunkiem międzynarodowego podziału pracy a jednocześnie jest skutkiem tego podziału.

W zależności od czynników determinujących międzynarodowy podział pracy wyróżniamy komplementarność:

• międzygałęziową - istnieje gdy czynnikami determinującymi podział są czynniki naturalne; polega na tym, że np.: jeden kraj rozwija rolnictwo a drugi przemysł

• wewnątrzgałęziową - istnieje gdy czynnikami determinującymi podział są różnice w poziomie techniki i technologii.

7. Podaj definicję międzynarodowej specjalizacji i kooperacji produkcji oraz omów różnice między nimi; czy znasz przykłady obu tych zjawisk gospodarczych?

a) specjalizację produkcji określamy jako autonomiczne decyzje państw lub przedsiębiorstw, które dotyczą wyboru specjalizacji, ilości produkowanych towarów oraz kierunków eksportu towarów, które są przedmiotem specjalizacji. Przedmiotem specjalizacji bywają tylko wyroby gotowe

Jej cecha charakterystyczną jest to, że produk­cja danego wyrobu w konkretnym kraju jest większa, niż możliwości sprzedaży wyrobu w tym właśnie kraju

b) kooperacja produkcji jest to forma współpracy produkcyjnej zbliżona bardzo do specjalizacji produkcji. Sprowadza się ona bowiem również do koncentracji zasobów na wybranych odcinkach w celu podniesienia efektywności gospodarowania oraz zaspokojenia potrzeb własnych i partnerów. Kooperacja produkcji jest jednak bardziej zaawansowaną formą współpracy niż specjalizacja produkcji, albowiem oznacza ona ściślejsze i bardziej trwałe związki produkcyjne pomiędzy przedsiębiorstwami z dwóch lub więcej krajów. Przejawem kooperacji produkcji jest w zasadzie ciągła produkcja na zamówienie, która jest całkowicie dostosowana do wymogów technologicznych i konstrukcyjnych danego procesu produkcyjnego oraz opiera się zazwyczaj na bardzo szczegółowych umowach kooperacyjnych. Umowa taka powinna określać:

• Przedmiot kooperacji

• Wymogi techniczne

• Harmonogram dostaw

• Ilość dostarczanych wyrobów

• Cenę wyrobu

Kooperacja produkcji dotyczy w przeważającej mierze współpracy w zakresie zespołów, podzespołów i części składowych gotowego produktu.

RÓŻNICE

SPECJALIZACJA KOOPERACJA

- wyroby gotowe - elementy wyrobów gotowych

- ceny rynkowe - ceny ustalane w umowie

PRZYKŁADY:

a) specjalizacja:

• trójstronne porozumienie między odpowiednimi przedsiębiorstwami Czechosłowacji, Węgier i Austrii rozpoczęło w 1967 roku specjalizację w produkcji wyrobów stalowych

• porozumienie przedsiębiorców z Węgier i Szwajcarii rozwijające na stosunkowo szeroką skalę specjalizację w produkcji lekarstw i farmaceutyków

• porozumienie pomiędzy Polską a zachodnioniemiecką firmą AEG-Telefunken dotyczące produkcji gramofonów

• umowa zakładów H. Cegielski w Poznaniu ze szwajcarską firmą Sulzer dotycząca produkcji silników okrętowych

• proeksportowa specjalizacja produkcji w Polsce sprzętu elektronicznego (magnetofony, tunery, wzmacniacze) zapoczątkowana zawarciem odpowiedniego porozumienia ze zlokalizowaną na terenie Francji firma Thomson

b) kooperacja

• porozumienie o kooperacji dźwigu hydraulicznego pomiędzy polskimi przedsiębiorstwami produkcyjnymi, reprezentowanymi przez CHZ Bumar a brytyjską firmą Coles Cranes.

• współpraca Huty Stalowa Wola z amerykańską firmą International Harvester Company (w związku z pogłębiającymi się trudnościami finansowymi w 1982 roku firma International Harvester sprzedała pion maszyn budowlanych koncernowi Dresser Industries Incorporation i taką też nazwę przyjęła) która dotyczyła produkcji ciężkich ciągników budowlanych i polegała na tym, że w należących do tych firm zakładach zlokalizowanych na terenie Wielkiej Brytanii, montowano maszyny budowlane z części i podzespołów nadsyłanych z USA i Polski oraz wyprodukowanych przez zakłady miejscowe.

8. Wpływ produkcji na wielką skalę i produkcji wielkoseryjnej na międzynarodowy podział pracy.

a) produkcja na wielką skalę - to zwiększanie ilości produkowanych materiałów ze względu na wymogi techniczne lub ekonomiczne.

Przy produkcji na wielką skalę, która przekracza nasze potrzeby należy znaleźć odbiorców na te dobra na okres długoletni. Dopiero gdy znajdziemy takich odbiorców podejmowana jest decyzja o produkcji na wielką skalę.

Umowy te mogą mieć charakter:

• specjalizacyjny - gdy dotyczą wyrobów gotowych

• kooperacyjny - gdy dotyczą elementów wyrobów gotowych

Przy produkcji na wielką skalę ograniczenia mogą mieć charakter techniczny lub ekonomiczny.

b) produkcja wielkoseryjna - rozwijana jest ze względów tylko ekonomicznych aby obniżyć jednostkowe koszty produkcji. Produkcja ta wymaga zbytu na rynkach międzynarodowych. Produkcja wielkoseryjna służy do zwiększania konkurencyjności towarów i może dotyczyć:

• wyrobów gotowych - ma charakter specjalizacyjny

• elementów wyrobów gotowych - ma charakter kooperacyjny

9. Jakie znasz rodzaje międzynarodowego podziału pracy?

a) tradycyjny, który charakteryzują:

• komplementarność międzygałęziowa

• specjalizacja produkcji wyrobów gotowych w oparciu o zasoby czynników produkcji

b) współczesny, który określają:

• specjalizacja produkcji zespołów, podzespołów i części, która jest kooperacją

• komplementarność wewnątrzgałęziowa, rozwijana w oparciu o różnice w wydajności czynników produkcji.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---