W pierwszej kolejności oceniamy stan pacjenta - wydolność układu oddechowego i układu krwionośnego.

Badania dodatkowe:

• badania laboratoryjne: (morfologia, mocz, cukier, mocznik, kreatynina, krzepliwość)

• Rtg (zdjęcia przeglądowe), Usg, TK

• Badania endoskopowe: (gastroskopia - żołądek, ezofagoskopia - przełyk, kolonoskopia - odbytnica)

• Angiografia - kontrastowe badanie naczyń,

• Doppler - badanie przepływu naczyń krwionośnych

• EKG, UKG

• Badania bakteriologiczne

Badania laboratoryjne wykonujemy:

• dla ułatwienia, uściślenia, postawienia diagnozy

• dla wykrycia chorób

• dla wykrycia przeciwwskazań do przeprowadzenia zabiegu, operacji

• dla wykrycia niedoborów

ZABURZENIA WODNO - ELEKTROLITOWE:

Woda stanowi 70% masy ludzkiego organizmu, z tego 60% to woda zawarta w komórkach, a 10% to woda wewnątrznaczyniowa.

ODWODNIENIA

Występują, gdy woda z przestrzeni wewnątrzkomórkowej przechodzi do przestrzeni pozakomórkowej. Również w wyniku utraty dużej ilości płynów poprzez: wymioty, drenaże, hiperwentylację, oparzenia (5 - 6 l/dobę), marskość wątroby, wodobrzuse ( III przestrzeń).

Objawy odwodnienia:

• suchość w jamie ustnej

• uczucie pragnienia

• ↑ tętna

• ↓RR

• spadek ilości wydalanego moczu - oliguria (ciężar właściwy moczu wysoki)

Odwodnienie hipertoniczne- zmniejsza się zawartość wody i zwiększa się ciśnienie osmotyczne, jest następstwem zmniejszonego spożycia wody i zwiększonych jej strat.

Odwodnienie hipotoniczne- spowodowane utratą płynu zewnątrzkomórkowego i sodu, straty sodu są większe niż straty wody.

Odwodnienie izotoniczne- powstaje w następstwie utraty wody i elektrolitów w takiej proporcji jaka istnieje w płynie zewnątrzkomórkowym.

Wyrównujemy przez podawanie płynów (PWE, NaCl).

PRZEWODNIENIA

Pojawiają się przy niewydolności krążenia, nerczycy, marskości wątroby, głodzeniu się, ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek. Objawiają się obrzękami. Gromadzenie i szkodliwe działanie wody na układ oddechowy i układ krążenia.

Przewodnienie hipertoniczne- powstaje z powodu podaży lub retencji sodu w ustroju większej niż wody.

Przewodnienie hipotoniczne- spowodowane nadmierną retencją wody zarówno w przestrzeni wewnątrzkomórkowej jak i zewnątrzkomórkowej.

Przewodnienie izotoniczne- gromadzenie się płynów w przestrzeni zewnątrzkomórkowej, powstawanie obrzęków.

Leczenie: ograniczyć dowóz wody, zastosować środki moczopędne.

U chorych chirurgicznych najczęściej odwodnienia i przewodnienia izotoniczne.

SÓD - Na⁺:

Jest głównym kationem przestrzeni zewnątrzkomórkowej. W organizmie prawidłowo powinno znajdować się 135-145mEq/l. W zaburzeniach ilości sodu odróżniamy:

• hiponatremię - zmniejszenie stężenia sodu w osoczu, może być wynikiem jego wydalania z ustroju lub retencji wody, względnie jest następstwem przemieszczania go do przestrzeni międzykomórkowej lub do jam ciała. Przyczyny: obfite pocenie się i niewyczuwalne parowanie wody, wymioty i biegunki, niedoczynność kory nadnerczy, zapalenie nerek z utratą soli, krwotoki, ciężkie oparzenia. Dla odprowadzenia nadmiaru wody podajemy Mannitol, nie Furosemid.

• Hipernatremię - zwiększenie zawartości sodu w ustroju lub utrata wody powodująca wzrost stężenia sodu w osoczu. Przyczyną najczęściej jest jednak odwodnienie niż nadmiar sodu. Stan ten rzadko spotykamy, jeśli występuje to pacjent jest w stanie ciężkim. W leczeniu stosujemy podawanie dużej ilości płynów nie elektrolitowych (glukoza).

POTAS - K⁺:

Znajduje się głównie w przestrzeni wewnątrzkomórkowej, niewielka ilość w przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Prawidłowy poziom potasu: 3,5 - 4,5mEq/l. Wśród zaburzeń wyróżniamy:

• hipokaliemię - obniżenie stężenia potasu w osoczu, jest wyrazem zmniejszenia ogólnej zawartości tego pierwiastka w ustroju poprzez biegunki, wymioty, odsysanie, drenaż, niewydolność nerek. Objawia się: zaburzeniami nerwowo - mięśniowymi, zaburzeniami miarowości. Leczenie: podawanie preparatów potasu doustnie lub dożylnie (wolne podawanie).

• hiperkaliemię - podwyższone stężenie potasu. Powyżej 5mEq/l - objawy: zaburzenia nerwowo - mięśniowe, zaburzenia czucia (parestezje), utrata czucia, objawy sercowe - bradykardia, spadek RR. Powyżej 7mEq/l dodatkowo w objawach: zmiany w EKG (szerokie QRS, PQ), migotanie komór, zatrzymanie akcji serca. Postępowanie: podawanie wapna (iv), podawanie bikarbonadu (wywołuje powrót potasu do komórek), podawanie glukozy z insuliną, dializa.

STANY ZAGRAŻAJĄCE ŻYCIU:

Na<115mEq K<2,5mEq Cl>115mEq Ca<7mg% Mg<1mg% Glukoza<30mg%

>160mEq >6mEq <60mEq >12mg% >4mg% >400mg%

azot mocznikowy >150mg% pH <7,3

>7,5

gazometria: pCO2 <25mmHg pO2 <65mmHg

>55mmHg >120mmHg

prawidłowo 35 - 45mmHg

Przechodzenie wody i elektrolitów odbywa się na przestrzeni kapilarnej.

CHIRURGIA L1,2 8.10 2003

---