SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU-

NAJWAŻNIEJSZE ASPEKTY PROBLEMU

Bezbłędne, ortograficzne pisanie, podobnie jak bezbłędne czytanie, jest podstawowym warunkiem dobrych wyników w nauce każdego ucznia. Bez tych umiejętności trudno sobie wyobrazić, by poznawanie i utrwalanie nowych treści programowych przebiegało bez zakłóceń i opóźnień.

Wśród wielu autorów zajmujących się problemem pisania znaczące miejsce zajmuje T. Wróbel. Według tego autora pisanie jest pewną całością psychomotoryczną, obejmującą słuchowe wydzielanie głoski, znalezienie jej odpowiednika literowego, zapamiętanie litery oraz kolejne rozmieszczenie liter w wyrazie, napisanie litery lub wyrazu.

Szereg tych ruchów wykonują różne części aparatu ruchowego ręki pod kierownictwem kory mózgowej.

Terminologia określająca specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu jest bardzo bogata. Jednym z takich terminów jest dysleksja tłumaczona jako niezdolność do czytania i ortograficznego pisania.

Dysgrafia- obniżony poziom graficzny pisma jest podobnie jak dysleksja zjawiskiem patologicznym. Wymaga stosowania odpowiednich, indywidualnych form pomocy obejmującej sprawność wzrokową, manualną, kierunkowo- przestrzenną oraz lateralizację dziecka.

Pismo dysgraficzne charakteryzuje się:

- brakiem niektórych elementów litery, deformacją liery;

- zmiennym kierunkiem pisma, różnym położeniem liter w wyrazie, wyrazów w zdaniu,

- różnym odstępem między literami i wyrazami;

- różnymi wielkościami liter w wyrazie i wyrazów w zdaniu;

- dowolnym sposobem łączenia liter;

- skreśleniem, przeprawianiem liter.

Dysortografia- niemożnośc opanowania w określonym czasie umiejętności ortograficznego pisania podobnie jak dysleksja jest zjawiskiem patologicznym. Błędy w pisaniu i czytaniu związane są z odchyleniami w rozwoju psychoruchowym.

Do najczęstszych odchyleń zalicza się:

- opóźnienia i zaburzenia percepcji wzrokowej;

- opóźnienia i zaburzenia percepcji słuchowej;

- opóźnienia i zaburzenia mowy;

- opóźnienia i zburzenia rozwoju ruchowego,

- zaburzenia procesów lateralizacji.

Dzieci z zaburzeniami percepcji wzrokowej:

- mylą litery o podobnym kształcie: d-b, g-p, m-w,

- mają trudności z wizualnym różnicowaniem w wyrazie podobnych składów literowych

np. ba, ab, da, ad.

- przestawiają litery w wyrazie,

- niewłaściwie rozplanowują litery w wyrazie,

- niewłaściwie rozplanowują wyrazy na stronie,

- mylą kierunki zapisu wyrazów,

- opuszczają rzadki w tekście podczas czytania.

Opóźnienia i zaburzenia percepcji słuchowej

Dzieciom z tego typu zaburzeniami najwięcej trudności sprawia składanie poszczególnych dźwięków w jedną całość przy czytaniu i rozkładanie wyrazów na poszczególne dźwięki przy pisaniu ze słuchu. Opanowanie umiejętności czytania dla tych dzieci jest bardzo trudnym zadaniem. Długo utrzymują się u nich prymitywne formy czytania.

Z obniżeniem poziomu analizy i syntezy słuchowej zazwyczaj łączy się gorsza pamięć słuchowa. Uczniowie gorzej zapamiętują wiersze, nowe partie materiału, słabiej uczą się prawideł ortograficznych i gramatycznych, wolniej uczą się tabliczki mnożenia. Mają trudności z opanowaniem języków obcych.

Dzieci te zwykle z opóźnieniem zaczynają mówić, mają ubogi słownik.

Opóźnienia i zaburzenia rozwoju ruchowego

U dzieci z zaburzeniami w czytaniu i pisaniu występują również zaburzenia rozwoju ruchowego:

- obniżenie sprawności manualnej- zbyt słaba precyzja ruchów dłoni i palców powoduje wolne tempo wykonywania czynności. Rzutuje niekorzystnie na technikę i estetyczny wygląd pisma, ujemnie wpływa na poziom wykonywanych prac plastyczno- technicznych.

- zaburzenie napięcia mięśniowego-ruchy dziecka są sztywne, napięte pozbawione naturalnej swobody

1

---