A JEDNAK BYŁO WARTO?
(Organizacja XXXIII Spartakiady Młodzieży
Ośrodków Wychowawczych).
Zabawy i gry ruchowe obok zabaw naśladowczych, konstrukcyjnych, manipulacyjnych i gier dydaktycznych, stanowią jedną z najbardziej interesujących form zabawowych dzieci i młodzieży. Dominującą rolę pełni w nich ruch pod różnorodnymi postaciami.
Mają również swoje specyficzne prawidła i ramy. Każda z nich posiada swój początek i zakończenie oraz własną fabułę, treść ruchową i swoistą organizację.
Z punktu widzenia ogólno-wychowawczego zasadniczą rolę zabaw i gier ruchowych jest pełnienie przez nie bodźca fizycznego, który oddziaływałby na fizyczną stronę osobowości człowieka.
Stąd też są one, jednym z najbardziej uniwersalnych środków wychowania fizycznego. Jednakże należy zwrócić uwagę na niezaprzeczalny fakt wynikający z teoretycznych i praktycznych doświadczeń. Jest nim oddziaływanie gier i zabaw ruchowych na psychiczną i umysłową stronę osobowości bawiącego się i sprzyjanie nerwowemu odprężeniu i czynnemu wypoczynkowi .Dlatego powyższe formy aktywności, które są przedmiotem naszych rozważań, mogą być ważnym czynnikiem sprzyjającym kształceniu w reformowanej szkole.
Nowoczesna szkoła winna wspierać pełny rozwój intelektualny, emocjonalny i fizyczny ucznia oraz uwzględniać jego potrzeby i zainteresowania. Nie może też zapominać o rozwijaniu samodzielności i aktywności w myśleniu, działaniu i doskonaleniu się oraz kształtowaniu umiejętności dokonywania samodzielnych wyborów i podejmowania odpowiedzialności za nie.
Z powyższego wynika jednoznacznie, iż gry i zabawy ruchowe posiadają niezaprzeczalny i głęboki charakter wychowawczy. Aby go osiągnąć trzeba jednak pamiętać o szczególnej roli nauczyciela czy wychowawcy. Właściwe kierowanie przedmiotem naszych rozważań i prowadzenie ich w zgodzie z wcześniej przyjętymi zasadami metodycznymi stawia przed nauczycielami lub wychowawcami, organizującymi je, bardzo dużą odpowiedzialność od podołania, której zależy efekt wychowawczy.
Stąd też zorganizowanie pozalekcyjnych zajęć ruchowo-sportowych może mieć charakter kameralny lub masowy. Aby wypromować cechę masowości w powyższym kontekście gier i zabaw ruchowych, nieodzownym jest przestrzeganie dobrowolności w nich uczestnictwa, występowanie łatwych i dostępnych form ruchowych dla wszystkich oraz stosowanie współmiernych do wieku i możliwości obciążeń organizmu. Bodźcem do aktywności w takich zajęciach powinno stawać się wprowadzenie indywidualnej bądź zespołowej rywalizacji. Wszystko to ma służyć wszechstronnemu rozwojowi sprawności fizycznej, a więc wzmacnianiu takich cech motorycznych jak szybkość, wytrzymałość, zręczność, siła i zwinność.
Do tych wartości rozwojowych koniecznym jest dołączenie wpływania na uczestników zajęć ruchowo-sportowych w sferze psychicznej. Tożsamym z rozwojem sprawności fizycznej musi być dobre samopoczucie i radosny nastrój młodych sportowców, który sprzyja czynnemu wypoczynkowi, wyrabia umiejętność właściwego zespołowego lub indywidualnego współdziałania i współzawodnictwa.
Dlatego organizacja Spartakiad Młodzieżowych Ośrodków Opiekuńczych i Wychowawczych może stać się formą realizacji zadań reformowanej szkoły jak również może stawać się przyczynem do budowania bardziej odpowiedzialnego i heroicznego młodego pokolenia.
W tym miejscu nasuwają się nam słowa Juliana Aleksandrowicza, który uważał, że „ Zmęczone ciało wymaga odpoczynku, zmęczony umysł szuka wytchnienia, a dusza pragnie wesołości, tego nastroju, który życie milszym czyni. Tego wszystkiego dostarcza zabawa w szerokim znaczeniu pojęcia, jest ona więc potrzebą ludzkiej natury...” Właśnie te słowa przyświecały organizatorom XXXIII Spartakiady
Chcemy to zrobić.......ale jak? Były to długie i mozolne starania, wszystkimi siłami udało się osiągnąć zamierzony cel. Znaleźli się ludzie i instytucje, które chciały w tym uczestniczyć. Dzięki sponsorom udało się zebrać wiele nagród. Ludzie Ci uwierzyli, że spartakiada ma sens a dzieci mogą poznać smak sportowej walki.
Pierre de Coubertin napisał: „...W życiu ważny jest nie triumf, lecz walka. Istotną rzeczą jest nie zwyciężać, lecz umieć toczyć rycerski bój.”
XXXIII Spartakiada Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych województwa lubuskiego odbyła się w dniach 23-25 maja 2003 roku w najciekawszych miejscach Gorzowa. Wzięło w niej udział 11 drużyn - reprezentacji pokrewnych placówek województwa lubuskiego;
Dom Dziecka Łęknica, Dom Dziecka Sława,
Dom Dziecka Chociule, Dom Dziecka Kożuchów,
Dom Dziecka Świebodzin, Dom Dziecka Gorzów,
Dom Dziecka Skwierzyna, Dom Dziecka Wschowa,
PO Zielona Góra, PO Gorzów Wlkp,
MOW Babimost.
Uczestnikami byli wychowankowie w/w placówek urodzeni w 1985 roku i młodsi. W skład drużyny wchodziły dziewczęta, chłopcy i wychowawcy.
Konkurencje były zespołowe i indywidualne. Każdy uczestnik miał prawo startu w konkurencjach zespołowych i jednej indywidualnej.
W ciągu trzech dni, kiedy odbywała się spartakiada „ Pogotowie” tętniło życiem, nawiązywały się nowe znajomości i przyjaźnie. Dziewczęta mogły pochwalić się swoimi umiejętnościami w turnieju „dwóch ogni” a chłopcy „ piłki nożnej.”
Konkurencje, w których startowały drużyny mieszane to;
Quiz o Unii Europejskiej,
Sztafeta 4x100,
Waterpolo ( piłka wodna),
Zjazd „rurą.”
O najlepsze wyniki toczył się bój w konkurencjach indywidualnych;
Skok w dal,
Bieg na 60m, 100m, 400m, 800m,
Rzut piłką lekarską,
Pchnięcie kulą,
Rzut piłką palantową.
W czasie trwania spartakiady uczestnicy mieszkali w Wiosce Olimpijskiej położonej na terenie Pogotowia Opiekuńczego.
Przy pięknej pogodzie, dobrej muzyce, wytężonej sportowej rywalizacji czas upływał bardzo szybko i przyjemnie.
Dzięki tego typu imprezom łatwiej udaje się realizować różne cele wychowawcze. Nasza spartakiada w wielu ludziach rozbudziła zamiłowanie do uprawiania sportu i doskonalenia sprawności fizycznej.
Pozwoliła nawiązać nowe ciekawe znajomości, przyjaźnie. Nauczyła osiągania najlepszych wyników sportowych w atmosferze dobrej rywalizacji, walki „fair- play”.
Nasze dzieci czuły ogromną odpowiedzialność, ponieważ były gospodarzami i tym większą satysfakcję gdy widać było zadowolenie uczestników.
Dlatego właśnie warto włożyć dużo wysiłku, ciężkiej pracy, by osiągnąć zamierzone cele. To także dzięki ofiarności sponsorów ( EKOR- drukarnie, AWF,SŁOWIANKA, SPIN- papier, PZU- ŻYCIE).
A JEDNAK BYŁO WARTO?
Spartakiada wykazała, że przypisywanie grom i zabawom wielkiego znaczenia w procesie wychowawczym ma swoje potwierdzenie w praktyce.
Poszczególne ich odmiany wpływają na organizm młodych ludzi w charakterystyczny i swoisty sposób w odniesieniu do danej formy ruchu. Inaczej działają zabawy lub gry bieżne, inaczej skoczne lub rzutne. Gry i zabawy bieżne stanowią podstawową i najczęstszą postać aktywności ruchowej dzieci i młodzieży. Podczas Spartakiady mieliśmy do czynienia z szeroką gamą biegów indywidualnych i rozstawnych.
Oprócz wywoływania korzystnych zmian w aparacie ruchowym uczestników, w ich układzie krążenia, oddychania i usprawnianiu funkcji wegetatywnych stanowią pożądaną formę czynnego wypoczynku uczniów, zmuszonych do siedzącego trybu życia szkolnego. Właściwie motywowani uczniowie wykazywali chęć zmierzenia własnych sił z siłami rówieśników oraz poddawali się stanom dobrego nastroju i psychicznego odprężenia, nawet po przegraniu danego biegu.
Obserwacja poszczególnych zawodników nasuwała jednoznaczny wniosek o sprzyjaniu tej formy rekreacji kształtowaniu się takich cech charakteru, jak ambicja i wytrwałość, umiejętność współdziałania w zespole czy odpowiednie zachowanie się w toku współzawodnictwa i walki ( rola trenera-opiekuna, nauczyciela, wychowawcy).
Interesujące i atrakcyjne są gry i zabawy rzutne. Umożliwiają one kształtowanie i doskonalenie umiejętności utylitarnych oraz takich cech motoryki, jak siła i szybkość. Przyznać również trzeba, iż ten rodzaj aktywności fizycznej sprzyja rozwojowi koordynacji wzrokowo-ruchowej i umiejętności skupienia uwagi i koncentracji.
Nadmienić należy także, iż przeprowadzony podczas Spartakiady turniej piłki nożnej chłopców przyniósł szereg oczekiwanych efektów. Miało tu miejsce kształtowanie wśród zawodników zręczności, siły, szybkości i wytrzymałości, które to cechy angażowały cały organizm do wysiłku.
Młodzi piłkarze emanowali wysoką koncentracją uwagi i szybkością reakcji.
Ta zespołowa gra sprzyja kształtowaniu się u chłopców umiejętności współpracy i współdziałania, jak również karności i świadomej dyscypliny.
Należy dodać, iż wyzyskanie wszystkich wartości wychowawczych tkwiących w zabawach i grach ruchowych, wiąże się z koniecznością opanowania zasad i metod ich prowadzenia. Są one na tyle łatwe, dostępne i stosunkowo dobrze znane, że zorganizowanie gry, zabawy albo zawodów o charakterze ruchowy nie powinno nastręczać żadnych kłopotów jakiemukolwiek gronu pedagogicznemu.
Stąd też, jeżeli młodzi ludzie są zdolni do wzrostu i rozwoju oraz posiadają zdolność uczenia się w oparciu o doświadczenie to wychowawca ( nauczyciel) ma za zadanie tworzyć warunki i atmosferę sprzyjającą temu rozwojowi.
Przedmiot naszych rozważań służy temu procesowi w sposób kompleksowy w kontekście całej struktury psycho-fizycznej dzieci.
Obserwacja rywalizujących ze sobą dzieci w czasie trwania Spartakiady umożliwiła nam wyciągnięcie wniosków, które stanowią o słuszności podjętych działań. Najważniejszym jest ten, który stwierdza, że gry i zabawy mądrze zorganizowane i właściwie przeprowadzone posiadają wszechstronny wpływ na rozwój młodych ludzi.
Nie tylko podnoszą stan zdrowotny uczestników, wzmagają ogólny rozwój, stwarzają znakomite warunki dla czynnego wypoczynku, wprowadzają dobre samopoczucie czy radosny nastrój i rozwijają sprawność fizyczną.
Wyrabiają pozytywne cechy charakteru, ze szczególnym uwzględnieniem świadomej dyscypliny i karności oraz umiejętności zespołowego współdziałania i współzawodnictwa. Biorący udział w zawodach rozwijają w sobie poczucie sprawiedliwości jak również nietolerancji w stosunku do naruszania prawideł życia społecznego. Ma tu miejsce wychowanie do uczciwości i dyscypliny.
Następuje rozwój umiejętności i chęci podporządkowania swoich życzeń woli zespołu i działania na jego korzyść. Widać stąd jasno, że gry i zabawy ruchowe sprzyjają walce z egoizmem i znieczulicą, a budują odpowiedzialność solidarność społeczną. Wśród uczestników zauważało się niebywałego ducha bezinteresownego koleżeństwa.
Świadectwem wielkiego sukcesu wychowawczego był dobroczynny wpływ rywalizacji na rozwój woli młodych sportowców.
Wielką radość budził widok samodzielności, śmiałości, pomysłowości, panowania nad sobą przez znakomitą większość uczestników zmagań sportowych.
Podsumowując, z pełnym przekonaniem twierdzimy, iż Spartakiada przyniosła szereg korzyści sportowych i wychowawczych, które kontynuowane, odnawiane i wzmacniane będą owocowały w przyszłym, dorosłym życiu wielu młodych uczestników naszej imprezy.
Uważamy, że idealną pointą naszych rozważań będą słowa miłośnika sportu i humanisty Pierre'a de Coubertin: „ O Sporcie, ty jesteś Piękno, tyś architektem tej budowy ludzkiego ciała, które oddane niskim rządom warte jest pogardy, a rzeźbione szlachetnym wysiłkiem staje się czarą wzniosłości. Żadne piękno nie może istnieć bez proporcji i równowagi, a tyś jest mistrzem niezrównanym obydwu, gdyż ty stwarzasz harmonię, ty nadajesz rytm ruchom, ty się zdobisz wdziękiem, a gibkość nasycasz mocą.”
Autorzy: Danuta Wilkowska i Arkadiusz Siwek