Spoiwa hydrauliczne a) c. portlandzki powszechnego użytku, spoiwa otrzymywane ze zmielenia klinkieru cementowego, z dodatkiem do 5 % kamienia gipsowego lub dodatków żużla, pyłu krzemionkowego, pucolany, popiołu lotnego bądź wapienia. C. P. różnią się między sobą cechami wytrzymałościowymi, oznacza się je symbolami cyfrowymi „klasami” Podstawowymi surowcami do produkcji klinkieru cementowego są wapienie (margle) i glinkokrzemiany (gliny). Klinkier cementowy utrzymuje się przez wypalenie w temp spiekania (około 1450C) mieszaniny surowców, zawierających wapień i glinkokrzemiany. Najczęsciej stosowanym dodatkiem do cementów (podczas jego przemiału) jest kamień (około 5% wag.) spełniający rolę regulatora warunków wiązania Główne składniki klinkieru -alit (3CaO*SiO2) lrzemian trójwapniowy oznaczamy w skrócie [C3S] odznacza się on najsilniejszymi właściowościami hydraulicznymi i wydziela znaczne ilości ciepła podczas wiązania; udział wagowy alitu w klinkierze cementowym wynosi 50-65% -belit (2CaO*SiO2) krzemian dwuwapniowy oznaczany w skrócie [C2S] jego zawartość wagowa w klinkierze wynosi 15-25% jest minerałem o najwolniej przebiegającej hydratacji -brownmilleryt (4CaO*Al2O3*Fe2O3) czterowapniowy związek tlenku glinu i tlenku żelaza, oznaczony w skrócie [C4AF] znajduje się on w części zeszkliwionej klinkieru; ma słabe właściwości hydrauliczne, wiąże szybko, lecz odznacza się na ogół małą wytrzymałością; zawartość wagowa jego w klinkierze cementowym wynosi 5-15% b) c. p. biały produkowany jest z surowców o bardzo małej zawartości Fe2O3 i innych tlenków barwiących (Mn2O3, Cr2O3), a klinkier wypala się stosując paliwa bezpopiołowe. W zależności od stopnia białości rozróżnia się 3 odmiany dla każdej klasy. Do zestawu składu surowców dodaje się najczęściej fluoryt bądź baryt BaCO4. Cement biały jest podstawowym surowcem do otrzymywania cementów kolorowych, w budownictwie zaś stosuje się c. biały do robót elewacyjnych, do produkcji suchych mieszanek tynkarskich a także do betonów prawie białych c) c. murarski otrzymuje się przez wspólne zmielenie klinkieru, kamienia gipsowego oraz nienormowanych ilości dodatków hydraulicznych, pucolanowych i kamienia wapiennego. C. M. (klas 5; 12,5; 22,5) stosowany jest do zapraw murarskich i tynkarskich d) c. specjalny jest spoiwem hydraulicznym o specjalnych wymaganiach dotyczących ciepła hydratacji, odporności na siarczany oraz zawartości alkaliów. [4] Zaprawy gipsowe są mieszaninami gipsu budowlanego, wody zarobowej i wypełniaczy np. piasku. Zaprawy te są stosowane do produkcji ściennych wyrobów oraz do murowania ścian z ceramiki. Wilgotność względna powietrza w pom., w których stosowane są zaprawy gipsowe i wapienno-gipsowe nie powinna przekraczać 70 %. Składniki zapraw gipsowych mogą być mieszane w różnych proporcjach, co umożliwia uzyskiwanie zapraw o różnych właściwościach. Z. wapienne składają się z ciasta wapiennego rozcieńczonego wodą i z piasku. Przygotowanie zaprawy wapiennej odbywa się w mieszarkach lub ręcznie w skrzyniach. Ilościowy udział składników zapraw wapiennych określa się stosunkiem objętościowym ciasta wapiennego (nie rozwodnionego) lub wapna w stanie sypkim do pisaku luźno nasypanego. W dobrej zaprawie murarskiej powinno być tyle ciasta wapiennego aby wypełniało ono wolne przestrzenie między ziarnami pisaku. Do z.w. stosowane jest wapno sucho gaszone (hydratyzowane) wapno hydrauliczne, wapno pokarbidowe oraz ciasto wapienne. Z. gipsowo-wapnienne są mieszaninami spoiwa gipsowego, wapiennego, wody i piasku. Mieszanie składników z. g-w powinno być wykonywanie mechaniczne w następującej kolejności: do odmierzonej ilości wody w mieszarce dodaje się piasek, następnie wapno przy ciągłym ruchu mieszarki aż do uzyskania jednorodnej mieszaniny, a następnie gipsu. Dodawanie gipsu do mieszanki jako ostatniego składnika zaprawy jest spowodowane krótkim czasem wiązania gipsu bud. Mieszanie ręczne może być wykonane sporadycznie w odniesieniu do niewielkich ilości zaprawy. Należy wówczas najpierw wymieszać składniki suche (piasek gips i wapno) a następnie składniki ciekłe (woda lub roztwory) aż do uzyskania jednorodnej mieszaniny Z. cementowo-wapienne sporządza się je z c. portlandzkich powszechnego użytku lun z c. murarskiego, z ciasta wapiennego lub w. hydratyzowanego oraz piasku lub miału kamiennego bądź granulowanego żużlu wielkopiecowego. Z. c-w mogą być wzbogacone dodatkami uplastyczniającymi, regulującymi wiązanie lub barwiącymi. Mieszanie składników zapraw może być wykonywane narzędziami ręcznymi w skrzyniach lub mechanicznie w mieszarkach. W przypadku mieszania za pomocą mieszarek należy w pierwszej kolejności dokładnie wymieszać składniki sypkie do uzyskania jednolitej barwy, a następnie dodać wodę do potrzebnej konsystencji. W przypadku użycia ciasta wapiennego lub innych dodatków należy je rozprowadzić w wodzie przed dodaniem do mieszaniny składników sypkich. Czas zużycia zaprawy od chwili zamieszania składników suchych z wodą nie powinien przekraczać 1h w temp. otoczenia 25C. Wytrzymałość próbek z. c-w poddanych próbie 25 cykli zamrażania i odmrażania nie powinna być mniejsza niż 80% wytrzymałości próbek wykonanych z tej samej zaorawy i nie poddanych zamrażaniu. Skurcz zapraw nie powinien przekraczać 0,1% Z. cementowe są mieszaninami cementu, piasku i wody. Do z. c. stosowane są również dodatki uplastyczniające, uszczelniające, przyspieszające wiązanie, barwiące bądź zmniejszające ścieralność. Zaprawy produkuje się z pisaków i c. portlandzkich pow. użytku lub hutniczych oraz cementu murarskiego. Czas zużycia zaprawy od chwili jej przygotowania nie powinien w zwykłych warunkach przekraczać 2h i nie więcej niż 0,5h gdy temp otoczenia przekracza 25C. Skurcz z. c. nie powinien przekraczać 0,1%