SPECJALIZACJA
Zdefiniuj nieruchomość w ujęciu prawnym, ekonomicznym i technicznym.
notatki
Nieruchomość oznacza wydzielony obszar ziemi wraz z budynkami oraz innymi urządzeniami na nim wzniesionymi. Według Kodeksu Cywilnego nieruchomości są częścią powierzchni ziemskiej, stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntami związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
W ujęciu prawnym- nieruchomość to obiekt prawny wraz z prawem przysługującym do oznaczonego gruntu, budynku bądź lokalu. Wszystkie fazy życia nieruchomości: faza obrotu, projektowania zabudowy gruntu, realizacji, dopuszczenia do eksploatacji, użytkowania, likwidacji mają bogate regulacje prawne. Źródłami prawa regulującymi nieruchomości są: konstytucja, ustawa o gospodarce nieruchomościami, Kodeks Cywilny, Rozporządzenia Ministra w sprawie scalania i podziału nieruchomości, operatu szacunkowego.
W ujęciu ekonomicznym- nieruchomość jako obiekt ekonomiczny wraz z wiązką atrybutów nabytych wraz z nieruchomościami przyczyniającymi się do osiągnięcia konkretnego poziomu satysfakcji przy zaspokojeniu potrzeb użytkowników. Atrybuty to: powierzchnia, stan techniczny, lokalizacja, sąsiedztwo.
W ujęciu technicznym- elementem składowym nieruchomości zabudowanej jest obiekt budowlany. Składa się on z: elementów konstrukcyjnych, elementów wyposażenia, elementów wykończenia. Elementy różnią się trwałością, największą trwałością charakteryzują się elementy konstrukcyjne. Nieruchomości podlegają zużyciu: w wyniku oddziaływania warunków atmosferycznych, zużycie wywołane naturalnym procesem eksploatacji, zużyciu funkcjonalnemu (utrata nowoczesnego charakteru obiektu), zużyciu środowiskowemu, ekonomicznemu(zmiana popytu na dany towar).
Do jakich granic własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią?
Określenie granic własności nieruchomości gruntowej zostało unormowane ustawo. Kodeks cywilny w artykule 143 stanowi, że własność gruntu rozciąga się na przestrzeni, nad i pod jego powierzchnią, w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze jego przeznaczenie. Wynika z tego, że granice przestrzenne nieruchomości sięgają do pewnej wysokości i głębokości, w wyznaczonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu. Granice normuje kodeks cywilny, prawo wodne , geologiczne i górnicze oraz lotnicze.
Przedmiotem własności właściciela gruntu są jedynie wody stojące, stanowiące część gruntów. Wody płynące, rzeki i inne zbiorniki, z których lub do których wpływają cieki, są własnością państwa. Własność nieruchomości rozciąga się na wody, jedynie, gdy są to (art.12 PrWod): „wody stojące oraz wody w rowach znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej”.
Poprzez przepisy prawa geologicznego i górniczego własnością właściciela są jedynie kopaliny znajdujące się „wewnątrz” danej nieruchomości gruntowej. Natomiast kopaliny położone poniżej dolnej granicy nieruchomości w rozumieniu art. 143 k.c. nie stanowią części składowych nieruchomości gruntowych, są własnością Skarbu Państwa. Jeśli na nieruchomości znajdują się takie kopaliny jak piasek czy żwir to należą one do właściciela nieruchomości. „Złożem kopaliny jest takie naturalne nagromadzenie minerałów i skał oraz innych substancji stałych, gazowych i ciekłych, których wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą”(art.6 ust.1 prawa geologicznego i górniczego). Do kopalin znajdujących się pod powierzchnią nieruchomości stosuje się także artykuł 143 kodeksu cywilnego. W związku z czym własnością właściciela nieruchomości są jedynie kopaliny, znajdujące się wewnątrz danej nieruchomości gruntowej, tzn. będące jej częściami składowymi, a kopaliny zalegające we wnętrzu ziemi, które nie są częściami składowymi nieruchomości gruntowej są własnością Skarbu Państwa.
3. Czym jest hipoteka, jakie są jej rodzaje oraz podstawowe zasady ustanawiania.
Leksykon nieruchomości
Hipoteka jest ograniczonym prawem obciążającym nieruchomość.
W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności nieruchomości można ją obciążyć prawem na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stało się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Część ułamkowa nieruchomości może być obciążona hipoteką, jeżeli stanowi udział współwłaściciela. Przedmiotem hipoteki może być: użytkowanie wieczyste(wraz z budynkami na użytkowanym terenie), własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wierzytelność zabezpieczona hipoteką. Do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej. Hipoteka zabezpiecza jedynie wierzytelności pieniężne i może być wyrażona tylko w oznaczonej sumie pieniężnej. Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z nieruchomości następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Hipoteka obejmuje nieruchomość wraz z przynależnościami i utrzymuje się na niej jako na całości aż do zupełnego wygaśnięcia wierzytelności, którą zabezpiecza. Hipoteka jest prawem akcesoryjnym, czyli wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką skutkuje wygaśnięciem hipoteki.
Hipoteka zwykła ustanawiana dla zabezpieczenia wierzytelności kredytowej banku, obejmuje ustawowe odsetki za opóźnienie w spłacie tej wierzytelności, Hipoteka umowna- powstaje w wyniku umowy między właścicielem nieruchomości, zgadzającym się na obciążenie swej nieruchomości hipoteką, a wierzycielem.
Hipoteka kaucyjna- zabezpiecza wierzytelności o wysokości nieustalonej do oznaczonej sumy najwyższej. Hipoteka kaucyjna może zabezpieczać istniejące wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną lecz nie objęte z mocy ustawy hipoteką zwykłą. Hipoteka kaucyjna może być zmieniona w hipotekę zwykłą i odwrotnie.
Hipoteka łączna ( hipoteka łączna ustawowa)- w razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca dotychczas nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział.
Hipoteka łączna umowna- powstaje wówczas, gdy w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności obciąża się, w drodze czynności prawnej, więcej niż jedną nieruchomość.
Hipoteka przymusowa- wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika. Hipotekę przymusową można uzyskać na podstawie tymczasowego zarządzenia sądu, postanowienia prokuratora, na mocy przepisów szczególnych na podstawie decyzji albo zarządzenia zabezpieczenia dokonanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Co to jest kataster nieruchomości?
Kataster nieruchomości to jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach lokalach, ich właścicielach. Ewidencje zakłada się i prowadzi w systemie informatycznym, którego podstawę stanowi komputerowa baza danych, obejmuje ona całe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednostkami powierzchniowymi podziału kraju dla celów ewidencji są: jednostka ewidencyjna( obszar gruntów położonych w granicach administracyjnych gminy, ), obręb ewidencyjny (Jest częścią składową jednostki ewidencyjnej, Obszar obrębu tworzą powierzchnie wszystkich działek ewidencyjnych wchodzących w jego skład), działka ewidencyjna (jest najmniejszą jednostką powierzchniową podziału kraju, jest to ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych).
notatki
Kataster nieruchomości (ewidencja gruntów i budynków) jest rejestrem referencyjnym, podstawowym dla innych rejestrów publicznych, a jego informacje stanowią podstawę planowania gospodarczego i przestrzennego wymiaru podatków i świadczeń oznaczenia nieruchomości w księgach wieczystych. Kataster obejmuje informacje dotyczące:
- gruntów, ich położenia, granic, powierzchni, rodzaju użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia w księgach wieczystych, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty lub innych zbiorów dokumentów
- budynków ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych, danych technicznych
- lokali ich położenia, przeznaczenia, powierzchni użytkowych
- właściciela, a w przypadku gruntów państwowych nazwy osób fizycznych lub prawnych, w których władaniu są grunty i budynki oraz ich miejsce zamieszkania lub adres siedziby
- informacje o wpisaniu do rejestru zabytków
- wartość nieruchomości
Kataster składa się z części opisowej i kartograficznej w postaci map ewidencyjnych.
Treść mapy stanowią oznaczenia punktów granicznych, kontury użytków gruntowych i ich oznaczenia, klasy glebowe, kontury budynków, numery działek ewidencyjnych, granice rejonów statystycznych, dane opisowo-informacyjne (oznaczenie jednostki ewidencyjnej i obrębu, nazwy ulic, placów, cieków wodnych, numery dróg publicznych, numery porządkowe i ewidencyjne budynków).
Podatek katastralny
Zalety: sprawiedliwość podatkowa (wysokość zależy od wartości nieruchomości), zachęcenie do sprzedaży nieużywanych nieruchomości, efektywniejsze wykorzystanie zasobów gruntów, mieszkaniowych. Wady: złożona procedura wyceniania masowej nieruchomości, duże koszty wdrożenia.
Czym jest pierwszeństwo zakupu nieruchomości, a czym prawo pierwokupu zgodnie z ust. o gospodarce nieruchomościami.
notatki
Pierwszeństwo zakupu- w przypadku zbywania nieruchomości osobom fizycznym i prawnym pierwszeństwo w ich nabyciu przysługuje osobie, która spełnia jeden z warunków:
- przysługuje jej roszczenie o nabycie nieruchomości z mocy ustawy o gospodarce nieruchomościami lub odrębnych przepisów
- jest poprzednim właścicielem zbywanej nieruchomości pozbawionym prawa własności tej nieruchomości przed 5.12.1990 albo jej spadkobiercą
- jest najemcą lokalu mieszkalnego, a najem został nawiązany na czas nieoznaczony
- wydane zostało zarządzenie lub uchwała przez wojewodę o pierwszeństwie w nabywaniu lokali im najemcom lub dzierżawcom
Prawo pierwokupu- sprzedaż nieruchomości oraz praw użytkowania wieczystego niektórych nieruchomości może nastąpić jeżeli wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie wykona prawa pierwokupu. Prawo pierwokupu może być wykonane w terminie miesiąca od dnia otrzymania przez wójta zawiadomienia o treści sprzedaży. Zaświadczenie o treści umowy jest obowiązkiem notariusza, u którego również składa się oświadczenie o wykonaniu prawa do pierwokupu. Z chwilą złożenia oświadczenia nieruchomość staje się własnością gminy. Gminie przysługuje prawo pierwokupu w przypadku sprzedaży:
- niezabudowanej nieruchomości nabytej uprzednio przez sprzedwace od Skarbu Państwa lub JST
- prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości gruntowej niezależnie od formy nabycia tego prawa przez zbywcę
- nieruchomości oraz prawa wieczystego nieruchomości położonej na obszarze przeznaczonym w MPZP na cele publiczne
- nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków
Prawo pierwokupu nie przysługuje jeżeli sprzedaż nieruchomości następuje na rzecz osób bliskich dla sprzedawcy, prawo własności zostało ustanowione jako odszkodowanie za utratę własności nieruchomości, w przypadku gdy prawo pierwokupu nie zostało ujawnione w Księdze Wieczystej, sprzedaż następuje na cele budowy dróg krajowych, zastosowanie mają przepisy o partnerstwie publiczno- prywatnym.
6. Omów krótko poszczególne działy składające się na księgę wieczystą nieruchomości.
notatki
KW specjalny rodzaj rejestru, który prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Od 1991 są one prowadzone przez wydziały KW w sądach rejonowych właściwych według położenia nieruchomości. KW prowadzi się dla nieruchomości, czyli jedna osoba może być wskazana jako właściciel w kilku KW.
Dział I:
Podrozdział I O: Oznaczenie nieruchomości (nieruchomość gruntowa, budynkowa, lokalowa). Zawiera on dane z EGiB, określa precyzyjne oznaczenie nieruchomości.
Określony zostaje tam numer bieżący nieruchomości oraz numer gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste. Podane jest położenie nieruchomości gruntowej- województwo, powiat, gmina, dokładny adres i numer porządkowy. Mapa i opis- podany jest numer kart akt, gdzie znajdują się dokumenty geodezyjne, numer obrębu ewidencyjnego, numer działki ewidencyjnej. Określony jest sposób korzystania z nieruchomości. Jeśli nieruchomość jest w użytkowaniu wieczystym to podane jest do kiedy to prawo obowiązuje i pod co jest przeznaczone. Podana jest również powierzchnia gruntu. Przy nieruchomości lokalowej podana jest liczba izb, pomieszczenia przynależne, udział właściciela lokalu w nieruchomości wspólnej.
Podrozdział I Sp: Spis praw związanych z własnością.
Podaje się tu jeśli nieruchomość wynika z własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego.
Dział II- Własność i użytkowanie wieczyste.
Dział ten obejmuje oznaczenia i wszelkie wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego, a także własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. W dziale II wpisuje się właściciela, współwłaściciela, wieczystego użytkownika, wieczystego współużytkownika, wysokość ich udziałów lub rodzaj wspólności. Numer bieżący nieruchomości, podstawę nabycia- podstawę prawną wpisu, którą stanowią w szczególności akt notarialny, orzeczenie sądu, decyzja administracyjna, zaświadczenie.
Dział III- prawa, roszczenia, ciężary i ograniczenia.
Ograniczone prawa rzeczowe, ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością lub prawem użytkowania wieczystego oraz prawa osobiste i roszczenia ciążące na danej nieruchomości , z wyjątkiem hipotek.
W dziale tym wpisuje się bieżący numer wpisu, wszelkie ograniczone prawa rzeczowe obciążające nieruchomość lub użytkowanie wieczyste (np. służebność) z wyjątkiem hipotek, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Wpisuje się ograniczenia w rozporządzeniu nieruchomości lub użytkowaniu wieczystym (np. wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego, postępowania scaleniowego, postanowienie o ogłoszeniu upadłości), prawa osobiste i roszczenia (np. najmu, dzierżawy, pierwokupu, prawa dożywocia, roszczenie o przeniesienie własności rzeczy).
Dział IV- Hipoteki.
Hipoteka- w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności nieruchomości można ją obciążyć prawem na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stało się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Przedmiotem hipoteki może być: cała nieruchomość lub część ułamkowa, prawo użytkowania wieczystego, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego lub spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Dotyczy wpisów do hipotek ze szczegółowym podaniem wysokości, rodzaju waluty, zakresem i rodzajem pierwszeństwa oraz ewentualnych pozostałych cech hipotek.
7. W których sytuacjach i na jakich zasadach pobierane są opłata adiacencka i planistyczna?
Jeżeli wartość nieruchomości wzrosła w związku z uchwaleniem lub zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a właściciel sprzedaję te nieruchomość to wójt, burmistrz albo prezydent miasta ustala w formie decyzji i pobiera jednorazową opłatę określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości, w MPZP. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości. opłatę pomniejsza się o waloryzowaną wartość nakładów poniesionych przez właściciela nieruchomości w okresie między uchwaleniem lub zmianą MPZP a dniem sprzedaży nieruchomości , jeżeli nakłady te miały wpływ na wzrost wartości tej nieruchomości
W sytuacji gdy w związku z uchwaleniem MPZP lub jego zmianą korzystanie z nieruchomości lub jej części, stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel lub użytkownik wieczysty może żądać od gminy bez wykazania zamiaru sprzedaży nieruchomości: odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienie nieruchomości lub jej części. Realizacja tych roszczeń może nastąpić też w drodze zamiany nieruchomości na inną.
Opłata planistyczna - Zgodnie z art. 36 ust. 4, ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 ze zm.) wójt, burmistrz, lub prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość. Opłata określona jest w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości w tekście planu miejscowego. Stawki procentowe, na podstawie których ustala się opłatę, określana jest obowiązkowo w planie miejscowym, o czym mówi art. 15 ust. 2 pkt 12 przytoczonej wyżej ustawy. Organ może żądać ww. opłaty w terminie 5 lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące. Dla określenia różnicy wartości nieruchomości wynikającej z przeznaczenia w planie po uchwaleniu planu i przed uchwaleniem ww. planu, zgodnie z przepisem art. 36 ustawy uwzględnia się przeznaczenie terenu obowiązujące po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartość, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia teren, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystania nieruchomości przed jego uchwaleniem.
Opłata adiacencka - Zgodnie z rozszerzoną definicją zawartą w art. 4 pkt 11 ugn, przez pojęcie opłaty adiacenckiej należy rozumieć - opłatę ustaloną w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, albo opłatę ustaloną w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości, a także podziałem nieruchomości.
Istota opłaty adiacenckiej sprowadza się do tego, że jeżeli wzrośnie wartość nieruchomości wskutek jej ulepszenia, wówczas właściciel bądź w określonych przypadkach użytkownik wieczysty, przekazuje część uzyskanych korzyści gminie. Opłata adiacencka jest świadczeniem publicznoprawnym na rzecz gminy właściwej do położenia nieruchomości (CYMERMAN, TELEGA 2007). Opłata adiacencka jest jednym ze źródeł dochodu gminy. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta może ustalić w drodze decyzji opłatę adiacencką, jeżeli wartość nieruchomości wzrośnie w wyniku:
Budowy urządzeń infrastruktury technicznej (50%)
Podziału nieruchomości 30%
Scalenia i podziału nieruchomości
8. Omów procedurę wywłaszczania nieruchomości
Polega ono na pozbawieniu lub ograniczeniu w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. jest możliwe tylko na rzecz SP lub JST, jeśli cele nie mogą być inaczej zrealizowane niż przez pozbawienie lub ograniczenie praw do nieruchomości, a nie jest możliwe nabycie tych praw w drodze umowy. Organem, który wydaje decyzja w kwestiach związanych z wywłaszczaniem jest starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej. Wszczęcie postępowania powinno być poprzedzone rokowaniami z podmiotem praw do nieruchomości w celu ich nabycia w drodze umowy. Jeśli skończą się one niepowodzeniem i upłynie 2 miesięczny okres czasu od zakończenia negocjacji, na wniosek zarządu JST (wywłaszczenie na rzecz JST) lub z urzędu (wywłaszczenie na rzecz SP) następuje wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego. Starosta podejmuje następnie decyzję o wywłaszczeniu i decyzję o odszkodowaniu.
9. Jaki wpływ na funkcjonowanie rynku nieruchomości mają takie cechy jak stałość w miejscu oraz trwałość nieruchomości?
Stałość w miejscu oraz trwałość zaliczane są do cech fizycznych nieruchomości. cechy te mogą przynosić zarówno skutki prawne jak też ekonomiczne, które niewątpliwie mają wpływ na funkcjonowanie rynku nieruchomości.
Stałość w miejscu - majątek nieruchomy nie może być przemieszczony w celu uniknięcia wpływu praw skierowanych przeciw niemu, np. planowania przestrzennego czy przepisów budowlanych (skutki prawne). Skutki ekonomiczne natomiast to: łatwość obciążenia nieruchomości podatkami i innymi obciążeniami; wartość każdej nieruchomości jest wypadkową zmian w jej otoczeniu; rynki nieruchomości mają charakter lokalny; nieruchomości są dobrym zabezpieczeniem dla kredytów.
Zarówno ziemia, jak i produkt budowlany, są nieruchome. Przemieszczanie budynków lub innych konstrukcji należy do rzadkości, a wizja miast przyszłości z wydzielonymi terenami uzbrojonymi i ruchomymi budynkami czy mieszkaniami jest nadal odległa. „Nieruchomość” jako cecha fizyczna niesie skutki prawne i ekonomiczne. Po stronie skutków prawnych na uwagę zasługuje brak możliwości przemieszczania majątku nieruchomego dla uniknięcia wpływu praw skierowanych przeciw niemu, po stronie skutków ekonomicznych należy zwrócić uwagę na:
możliwość opodatkowania nieruchomości i egzekwowania ciążących na niej powinności, nawet jeżeli znajdzie konieczność sprzedaży nieruchomości,
lokalny charakter rynku nieruchomości - nieruchomość „czeka” na zapotrzebowanie na nią; zgłaszane zapotrzebowanie jednym mieście nie może być zaspokojone przez nieruchomość zlokalizowaną w innym, co oznacza, że wartość nieruchomości będzie wypadkową zmian zachodzących pomiędzy popytem i podażą na lokalnym rynku
wartość nieruchomości jest bardzo podatna na zmiany w otoczeniu, np. dom jednorodzinny położony w zacisznym otoczeniu straci na wartości, gdy zostanie wybudowana w jego bliskim sąsiedztwie autostrada,
jako obiekty nieruchome, nieruchomości stanowią dobre zabezpieczenie kredytów- formą zabezpieczenia jest hipoteka na nieruchomości.
warto zauważyć, że nieruchomość, chociaż jest stała w miejscu, jest względnie mobilna pod względem sposobów jej użytkowania - grunt rolny może być przekwalifikowany na teren budowlany, nieruchomość mieszkaniowa może być zaadaptowana na cele biurowe.
Część powierzchni ziemi jest jako taka nieprzenaszalana, raz zlokalizowana jest niezmienna. Można ją jedynie dzielić na mniejsze części lub łączyć w jedną całość
Trwałość - (niezniszczalność gruntu, długi okres żywotności budynków i budowli), Skutki prawne: trwałość umożliwia wyodrębnienie prawa do użytkowania nieruchomości od jej prawa własności i pozwala na istnienie rozmaitych udziałów prawnych w tej samej nieruchomości. skutki ekonomiczne: nieruchomość, dzięki trwałości, jest dobrą lokatą kapitału.
Cecha trwałości dotyczy przede wszystkim ziemi, która jest wieczna. Fizyczna niezniszczalność powoduje, że jest ona postrzegana jako lokata kapitału. Nie oznacza ona ekonomicznej trwałości - wartość ziemi na ogół rośnie wraz z upływem czasu. W szczególnych warunkach, na skutek negatywnych zmian w otoczeniu, wartość może spadać, malejąc nawet do zera, i z powodu zanieczyszczeń przyjąć tzw. wartość negatywną (ujemną). Właściciele ziemi próbują wykorzystać spodziewane przyrosty wartości ziemi poprzez zawieranie długoterminowych umów najmu lub dzierżawy i unikając sprzedaży.
Budynki i budowle nie są niezniszczalne, podlegają zużyciu i wymagają nakładów na remonty, likwidujących przejawy zużycia fizycznego oraz nakładów na modernizację, skierowanych na likwidację zużycia funkcjonalnego. Ale na tle innych wytworów pracy człowieka, budynki i budowle, cechuje relatywnie wysoka trwałość, sięgająca od kilkudziesięciu do kilkuset lat. Dlatego również budynki i budowle chętnie są postrzegane jako lokata kapitału.
Trwałość umożliwia wyodrębnienie prawa do użytkowania nieruchomości od prawa własności i pozwala na jednoczesne istnienia rozmaitych udziałów prawnych w tej samej nieruchomości.
10. Jak kształtuje się elastyczność cenowa i dochodowa popytu na rynkach nieruchomości?
Cena oznacza kwotę żądaną, oferowaną lub płaconą w zamian za towar lub usługę. Nie musi odzwierciedlać wartości , stanowi ona zewnętrzne wyrażenie wartości nieruchomości. wzrost ceny nieruchomości- przy stałości innych czynników, jak np. cen innych towarów i usług oraz dochodów realnych ludności - znajduje odzwierciedlenie w zmniejszeniu popytu. Spadkowi ceny nieruchomości towarzyszy wzrost popytu. wpływ zmiany ceny na popyt zależy od tzw. efektu substytucyjnego i dochodowego. Efekt substytucyjny polega na tym ,że wzrost ceny danego dobra powoduje wzrost popytu na dobro substytucyjne. Dla dóbr , które mają substytuty, zmiany ceny wywołują silne reakcje w wielkości popytu (wysoka elastyczność cenowej popytu, którą możemy zdefiniować jako siłę reakcji popytu na zmianę ceny).
Elastyczność cenowa w przypadku nieruchomości nie jest duża, tzw. współczynnik elastyczności popytu ilustrujący względną zmianę popytu do względnej zmiany ceny jest mniejszy od 1. oznacza to, że wzrost ceny o 10% wywoła spadek popytu mniejszy niż 10%. Mała elastyczność cenowa popytu na nieruchomości wynika z braku substytutu - nie istnieje dobro substytucyjne dla nieruchomości ani też główne rodzaje nieruchomości nie stanowią łatwych substytutów dla siebie, np. pomieszczeniu fabrycznemu nie jest łatwo nadać funkcję mieszkalną. Małą elastyczność cenową wywołują ponadto czynniki:
stałość w miejscu; nieruchomość lokalowa, użytkowana jako sklep położony na obrzeżach miasta, nie jest substytutem dla pierwszorzędnej lokalizacji w głównym ciągu handlowym. Mała elastyczność cenowa popytu stanowi źródło znacznych rozbieżności w stawkach czynszu dla zróżnicowanych lokalizacji.
Charakter każdego budynku i specyficzne wymogi, dotyczące wykończenia i wyposażenia: zużyte fizycznie i funkcjonalnie budynki nie mogą stanowić substytutu obiektów nowoczesnych, magazyn nieocieplony, bez klimatyzacji, nie może stanowić substytutu obiektu nowoczesnego
Relatywnie mały udział czynszu w kosztach całkowitych podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych.
Efekt dochodowy popytu. Na obszarze nieruchomości oddziaływanie efektu dochodowego oznacza, że spadek ceny 1m2 p.u. prowadzi do wzrostu popytu na większe mieszkania, a wzrost ceny 1m2 p.u. wywoła spadek dochodów realnych i wzrost zainteresowania mieszkaniami o mniejszych powierzchniach. Współczynnik elastyczności dochodowej popytu mierzy siłę oddziaływania zmian dochodu na popyt. Różne rodzaje nieruchomości mają różne elastyczności dochodowe. Popyt na nieruchomości przemysłowe jest bardziej elastyczny dochodowo niż na gospodarstwa rolne, gdyż popyt na żywność jest bardziej stabilny niż na wyroby przemysłowe przy zmianie dochodów. elastyczność dochodowa popytu ma istotny wpływ na dochodowość nieruchomości, a więc i na ich wartość. Im większa elastyczność dochodowa popytu na konkretny rodzaj nieruchomości, tym większy będzie potencjał jej wzrostu w fazie ożywienia i szczytu cyklu koniunkturalnego. Tym większa też będzie jej wrażliwość na malejące stawki czynszu i rosnące pustostany. Natomiast stosunkowo stabilny popyt na żywność powoduje stabilność popytu na powierzchnie handlowe ii małą fluktuację wartości czynszowej supermarketów i sklepów z żywnością.
Popyt na nieruchomości jest wrażliwy na zmiany w dochodach, będzie zmienny w fazach koniunkturalnych.. popyt na to dobro odznacza się również mała elastycznością cenową, głównie z powodu braku zmienności jednej nieruchomości na inną oraz stosunkowo
11. Dlaczego rynek nieruchomości jest przykładem rynku niedoskonałego?
Oznacza to, że aczkolwiek występuje na nim pełna swoboda kształtowania podaży i popytu, to jednak mechanizm kształtowania ceny równowagi nie może działać w pełni prawidłowo. Wynika to z cech niezmienności lokalizacji, związanej z tym ograniczoności podaży, długiego i drogiego cyklu realizacji produkcji oraz trudności z podzielnością nieruchomości. jeśli już bowiem deweloper buduje nowy obiekt, to po jego oddaniu od użytku następuje sokowy wzrost ilości lokali lub powierzchni zabudowanej. W rezultacie procesu inwestycyjnego podaż nieruchomości na danym rynku lokalnym zmienia się skokowo. Nie rodzi to żadnego problemu dla dewelopera, jeśli zwiększona podaż trafia na wciąż niezaspokojony popyt. Jeśli jednak w momencie kończenia inwestycji deweloper wie już że w trakcie realizacji inwestycji popyt stał się mniejszy od podaży, musi wykazać się dużymi zdolnościami marketingowymi i rzeczywiście utrafić pewnymi cechami nieruchomości w gusty klientów, aby nie ponieść klęski finansowej. Na rynku nieruchomości w przypadku istnienia nadwyżki podaży klienci stają się wybredni i szukają okazji.
Określenie rynku jako niedoskonałego wydaje się jednoznaczne, chociaż jak wiadomo w praktyce nie występuje rynek doskonały. Cecha ta jednak wyraźnie podkreśla jego ograniczenia, które nie występują na innych rynkach, a zwłaszcza towarów detalicznych, który najbardziej zbliżony jest do doskonałego.
12. Czym różnią się pojęcia amortyzacja nieruchomości i zużycie nieruchomości?
Zużycie nieruchomości - (not. dr Polko) wynika w szczególności z pogorszenia się jej cech fizycznych, funkcjonalnych oraz z wpływu innych czynników zewnętrznych, powodujących jej przestarzałość oraz zmniejszenie użyteczności. Odnosi się najczęściej do części składowych gruntu. W przypadku niektórych celów wyceny może także dotyczyć gruntu.
Amortyzacja - dotyczy budynku/lokalu, naliczanie kosztu amortyzacji jest wymogiem ekonomicznym (zwrot zainwestowanego kapitału) oraz wynika z obowiązków, które dotyczą wynajmującego. Na podstawie wyznaczenia stopy procentowej amortyzacji można obliczyć wartość odpisów amortyzacyjnych.
13. Omów specyfikę nieruchomości jako podstawę zabezpieczania kredytów hipotecznych
Zabezpieczenie hipoteczne jest jedną z najważniejszych zalet nieruchomości jako lokaty kapitału. Przyjmuje ono postać wpisu do księgi wieczystej. Poprzez instrument hipoteki właściciel „odmraża” wcześniej zainwestowany kapitał, przeznaczając go na inne cele inwestycyjne. W krajach o rozwiniętym rynku nieruchomości inwestorze tradycyjnie zaciągają kredyty sięgające 60-90% wartości posiadanej lub nabywanej nieruchomości. Umożliwia to zwiększenie stopy dochodu, uzyskiwanej z inwestycji kapitałowej. Oczywiście pod warunkiem, że inwestycja przynosi większy dochód niż koszty kredytu.
Możliwość „odmrożenie” kapitału pozwala zatem inwestorowi powiększać w szybkim tempie swoje inwestycje. Tak postępował przedwojenny kamiennicznik czynszowy, który inwestując w kamienicę uzyskiwał stały dochód, otrzymywał ulgi podatkowe, ale również zaciągał kredyt pod zabezpieczenie hipoteczne. Otrzymane w ten sposób środki finansowe inwestorzy lokowali w handel lub w przemysł.
W Polsce nieruchomość znacznie rzadziej stanowi podstawę „odmrożenia” kapitału. Dowodem jest relatywnie niewielki udział udzielonych kredytów o zabezpieczeniu hipotecznym do PKB. Warte odnotowania są silne rosnące tendencje wzrostu udzielanych kredytów hipotecznych. Kredyty te należą do najintensywniej rozwijającego się segmentu bankowości w ciągu ostatnich 3-4 lat. Stanowią one już 17-18% aktywów systemu bankowego. (teraz pewnie już się to zmieniło, bo coraz więcej osób buduje domy na kredyt, albo zaciąga pożyczkę pod hipotekę na remonty, więc ten odsetek będzie na pewno większy)
14. Przedstaw kilka argumentów uzasadniających interwencjonizm publiczny w sektor mieszkaniowy?
sektor publiczny funkcjonuje jako integralna część rynku, tj.: użytkownik powierzchni, deweloper, wynajmujący, nabywca i sprzedawca
rząd i władze lokalne oddziałują na rynek narzucając ramy legislacyjne ich działania poprzez praktykę przestrzennego zagospodarowania, regulacje dotyczące przepływu kapitału zagranicznego, kontrolę czynszów czy podatki od nieruchomości, ulgi podatkowe, bonifikaty przy nabywaniu nieruchomości, ochronę gruntów rolnych i leśnych, ochronę zabytków lub nawet liczbę wydanych zezwoleń. Regulacje te wpływają na dostępność gruntów o danej funkcji, wysokość stawek czynszowych, wydatków operacyjnych, wielkość i koszt dokonywanych remontów i modernizacji, a także adaptacji, wpływając na stronę popytową i podażową
sektor publiczny wpływają bezpośrednio na zachowania uczestników rynku poprzez instrumenty: system podatkowy, politykę regionalną, czynszową, ochronę zabytków
wprowadzanie ulg podatkowych, tworzenie programów wspierających zakup mieszkań
Istnienie grup ludzi mających nieadekwatne środki w stosunku do wydatków mieszkaniowych kształtowanych na zasadach rynkowych. W szczególności chodzi o osoby niepełnosprawne, nieletnie, starsze itp.
Istnienie tzw. efektów zewnętrznych (negatywnych efektów sąsiedztwa). Zły stan zasobów mieszkaniowych może być ich wynikiem. przyczyną degradacji niektórych dzielnic (obszarów) mieszkaniowych jest niechęć do podejmowania inwestycji, gdyż wśród pojedynczych właścicieli nieruchomości istnieje obawa, iż ich wydatki będą bezowocne z powodu braku równoczesnego podjęcia takich inwestycji przez właścicieli sąsiednich nieruchomości. ”Istnienie nawet jednego czy dwóch zdegradowanych obiektów może położyć się cieniem na całej dzielnicy, powodując zaniechanie inwestycji przez sąsiadów i początkując reakcję łańcuchową w postaci dalszej degradacji i upadku większego obszaru”
Mieszkanie jako dobro społecznie pożądane: Dobra społecznie pożądane (merit goods), to takie dobra, których konsumpcja przez pojedynczą osobę jest za niska, biorąc pod uwagę korzyści społeczne. Dzieje się tak dlatego, że pojedyncza osoba podejmując decyzję dotyczącą poziomu konsumpcji, nie bierze pod uwagę pozytywnych efektów zewnętrznych jakie ta konsumpcja generuje. Przykładami dóbr, o których społeczeństwo sądzi, że każdy powinien je posiadać (konsumować), bez względu na to czy tego pragnie zalicza się usługi edukacyjne, profilaktykę zdrowotną a także usługi mieszkaniowe. W celu zwiększenia poziomu konsumpcji dóbr społecznie pożądanych sektor publiczny może je bezpośrednio wytwarzać - w przypadku mieszkalnictwa poprzez podaż lokali socjalnych, czy szerzej zasobów publicznych (najczęściej mieszkań komunalnych) - lub też subsydiować poprzez system dodatków mieszkaniowych.
Problem wolnego dochodzenia do równowagi rynkowej na rynku mieszkaniowym - niska elastyczność popytu i jeszcze niższa podazy.
Panuje przekonanie, że interwencje na obszarze mieszkalnictwa przynoszą korzyści społeczeństwu poprzez tzw. zewnętrzne efekty konsumpcji1. Do efektów tych zalicza się:
1. funkcje społeczne - uwarunkowane ilością zasobu, powszechnym i progresywnym systemem pomocy socjalnej;
2. funkcje motywacyjne mieszkania;
3. mobilność siły roboczej, która wymaga elastycznej podaży nieruchomości.
15. Omów skutki kontroli czynszów w krótkim i długim okresie
rys. od dr Polko, reszta z internetu
Niesie to ze sobą zarówno wady jak i zalety (zalety jedynie w krótkim okresie), bo chroni potencjalnych klientów przed wygórowanymi opłatami i zdzierstwem, tym samym nie powoduje żadnych rzeczywistych szkód właścicielom, ale zniechęca ich do wznoszenia nowych domów. Im dłużej trwa owa kontrola czynszów, tym gorsze są jej skutki. Przede wszystkim nie buduje się nowych domów, bo wzrost kosztów budowy (spowodowany najczęściej inflacją) jest powodem tego, że przy ustalonym poziomie czynszów nie opłaca się budować, gdyż nie przyniesie to żadnego późniejszego zysku. Jest to fakt autentyczny, bo miał miejsce we Francji po II wojnie światowej. Tam doprowadziło to do tego, że rząd w końcu uwolnił nowe budynki od kontroli czynszów, ale zamroził czynsze w starym budownictwie. To wcale nie rozwiązało problemu, bo sprawiło, że czynsze w nowym budownictwie były nawet 10, 20 razy wyższe od tych w starym. A jak na to zareagowali najemcy. Powstała sytuacja zniechęciła lokatorów do zmiany mieszkań, niezależnie od tego, jak powiększają się ich rodziny i jak pogarsza się stan ich starych budynków.
Łatwo zauważyć na tym przykładzie, że ogólnie sytuacja mieszkaniowa się wtedy pogarsza i jeśli nie dopuści się do wzrostu czynszów to właściciele nie będą nawet troszczyć się o przebudowę mieszkań, unowocześnienie, czy remont. (H.Hazlit, 1993)
W krótkim okresie krzywa podaży mieszkań jest zwykle bardzo stroma, bowiem właściciele mieszkań nie są w stanie natychmiast zmienić sposobu wykorzystania swoich lokali w przypadku zmiany stawek czynszu. Jeżeli wprowadzi się stawki maksymalne to obniżenie czynszu tym wywołane w małym stopniu przyczynia się do zmniejszenia liczby mieszkań oferowanych do wynajmu. Ogólnie zmiana ta jest niewielka.
Niektórzy właściciele przy niskich czynszach albo sami zamieszkają w wynajmowanych poprzednio lokalach, albo przeznaczą je na sprzedaż. Efektem tego będzie zmniejszenie się kąta nachylenia krzywej podaży.
skutki kontroli czynszów w niektórych miastach amerykańskich:
Ograniczenia budownictwa,
Obniżka standardu mieszkań,
Wzrost kryteriów pozaekonomicznych (np. rasowych).
Jednym ze sposobów rozwiązania problemu „tanich mieszkań", który wydaje się szczególnie atrakcyjny, jest regulacja czynszów. Obejmuje ona wszystkie, zarówno ekonomiczne, jak i polityczne cechy normalnej regulacji cen. Jej korzyści polityczne polegają na tym, że ma atrakcyjny cel. Przyciąga więc uwagę i poparcie wszyst-k ich tych, którzy ograniczają się raczej do myślenia w kategoriach pożądanego celu, zamiast zastanowić się nad stworzonym przezeń systemem bodźców i hamulców oraz jego konsekwencjami. Dla łych, którzy nie wykraczaj ą w swym myśleniu poza fazę wstępną, regulacja wysokości czynszów mieszkaniowych wydaje się czymś znakomitym, zwłaszcza że jej dobre skutki widoczne są niemal natychmiast, złe natomiast pojawiają się dużo później i trwają przez dziesiątki lat. Pośród skutków regulacji czynszów wymienić należy: (1) braki, jako że popyt na mieszkania rośnie, a ich podaż maleje - co jest rezultatem sztucznie zaniżonych cen, (2) spadek jakości, jako że wskutek braku mieszkań nie ma potrzeby utrzymywania wysokiej ich jakości, (3) czarny rynek, ponieważ wskutek dużej różnicy między ceną legalną, a ceną jaką ludzie gotowi są zapłacić, istnieje uzasadnienie podjęcia ryzyka złamania prawa.
16. Przedstaw wady i zalety prowadzenia polityki w zakresie dostarczania przez gminę lokali socjalnych
to są moje propozycje, ja cos znajde lepszego to posle
Wady:
korzystanie z lokali przez osoby, które stać na wynajem mieszkania na zasadach rynkowych
brak kontroli (ludzie mogą stać się pasywni, gdyż mieszkanie w tanim lokalu jest dla nich wygodne - nie odczuwają potrzeby poprawy swojej sytuacji mieszkaniowej)
niszczenie budynków w których znajdują się lokale socjalne - brak zaliczek na fundusz remontowy, a gmina nie ma zazwyczaj środków na ich remonty
lokalizacja lokali socjalnych zazwyczaj w jednym miejscu powoduje powstawanie pewnego rodzaju gett i ognisk patologii
Maksymalny czynsz ustalany jest często na tak niskim poziomie, że kryterium uzyskania lokalu socjalnego spełniają tylko najbiedniejsi. Skupisko największej biedy odstrasza często ludzi również biednych, ale nieco mniej niż najbardziej ubodzy
Lokale socjalne generują wysokie koszty będące obciążeniem lokalnych budżetów
Zalety:
pomoc najuboższym rodziną
pomoc osobom znajdującym się w ciężkiej sytuacji życiowej
jest to obowiązek ustawowy nałożony na gminę
17. Omów różnice zachodzące pomiędzy wartością rynkową a wartością odtworzeniową nieruchomości? (notatki dr Polko)
Wartość rynkowa - szacunkowa kwota, jaką w dniu wyceny można uzyskać za nieruchomość, zakładając, że strony maja stanowczy zamiar zawarcia umowy, są od siebie niezależne, działają z rozeznaniem i postępują rozważnie, nie znajdują się w sytuacji przymusowej, oraz upłynął odpowiedni okres eksponowania nieruchomości na rynku. To wyrażona w pieniądzu cena, którą można uzyskać w transakcji rynkowej w dniu wyceny, czyli w dniu na który wartość rynkowa została określona. Jest wielkością szacowaną, a nie kwotą z góry ściśle określoną lub faktycznie zapłacona ceną. To hipotetyczna cena, za która w dniu wyceny można zawrzeć transakcje odpowiadającą wszystkim wymogom definicji wartości rynkowej. Określa się ją bez uwzględnienia kosztów transakcji kupna-sprzedaży oraz związanych z tą transakcją podatków i opłat. Informacja odpowiadająca powyższemu ustaleniu powinna być zamieszczona w operacie szacunkowym.
Wartość rynkowa stanowi najbardziej prawdopodobna jej cena możliwa do uzyskania na rynku, określona z uwzględnieniem cen transakcyjnych.
Wartość odtworzeniowa - szacowana kwota odpowiadająca sumie kosztów nabycia gruntu i kosztów wytworzenia jego części składowych, z uwzględnieniem zużycia, przy założeniu, że koszty te zostały poniesione w dniu wyceny. Przy określaniu tej wartości określa się oddzielnie koszt nabycia gruntu i wytworzenia jego części składowych. Przez koszty nabycia gruntu należy rozumieć jego wartość rynkową. Określanie kosztów wytworzenia części składowych gruntu może być oparte na szacowaniu kosztów odtworzenia lub zastąpienia. Koszt odtworzenia to koszt wytworzenia repliki istniejących części składowych gruntu, przy zastosowaniu takiej samej technologii i takich samych materiałów, rozwiązań przestrzennych i jakości wykonawstwa jak w przypadku wycenianego obiektu. Koszt zastąpienia to koszt wytworzenia części składowych gruntu o takiej samej funkcji i podobnych parametrach użytkowych, jakie mają składowe wycenianej nieruchomości, lecz z wykorzystaniem aktualnych technologii i materiałów. Przy określaniu tej wartości dane porównawcze z rynku muszą odnosić się zarówno do cen rynkowych gruntu oraz kosztów wytworzenia części składowych, jak i do wpływu ich zużycia na użyteczność nieruchomości. W procedurze do kosztów zalicza się też koszt przygotowania dokumentacji projektowej i nadzoru oraz inne uzasadnione koszty. Określa się ją bez dodatkowych kosztów transakcji kupna/sprzedaży i związanych z tym podatków i opłat.
18. Omów podstawowe cele i zasady ochrony gruntów rolnych i leśnych
Art. 3. 1. Ochrona gruntów rolnych polega na:
1) ograniczaniu przeznaczania ich na cele nierolnicze lub nieleśne,
2) zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w produkcji rolniczej, powstającym wskutek działalności nierolniczej,
3) rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze,
4) zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych.
2. Ochrona gruntów leśnych polega na:
1) ograniczaniu przeznaczania ich na cele nieleśne lub nierolnicze,
2) zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów leśnych oraz szkodom w drzewostanach i produkcji leśnej, powstającym wskutek działalności nieleśnej,
3) przywracaniu wartości użytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów leśnych wskutek działalności nieleśnej,
4) poprawianiu ich wartości użytkowej oraz zapobieganiu obniżania ich produkcyjności.
Rekultywacja i zagospodarowanie gruntów, Zapobieganie degradacji gruntów
Ochrona ilościowa (ograniczenie w zakresie przeznaczania gruntu na cele nierolnicze) oraz ochrona jakościowa (ochrona przed degradacją i dewastacją gruntów spowodowaną zarówno działalnością samego właściciela lub posiadacza gruntu rolnego, jak i innego podmiotu, a zwłaszcza zakładów przemysłowych).
Wprowadzanie finansowych i prawnych środków stymulujących ograniczania wyłączania gruntów z produkcji (jednorazowe opłaty i stałe roczne opłaty, odszkodowania)
Wprowadzenie środków o charakterze administracyjnym i cywilnoprawnym w celu ochrony jakościowej gruntów rolnych i leśnych. Wprowadzenie zasad rekultywacji gruntów rolnych.
Przeznaczanie gruntów do zalesiania, prowadzenie gospodarstw metodami ekologicznymi, roszczenia o charakterze prewencyjnym (powstrzymanie działań, które mogłyby zakłócić korzystanie z nieruchomości sąsiednich),
(podsumowanie, moje na podstawie ustawy, w nawiasach narzędzia stosowane przy takich formach ochrony - chyba)
ograniczanie przeznaczenia gruntów na cele nierolnicze i nieleśne - oznaczenia w ewidencji gruntów, MPZP, klasy gleb i lasów, wymaganie decyzji ministerstwa, dyrektorów Lasów Państwowych)
opłaty za wyłączanie gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej,
zapobieganie degradacji gruntów (zadrzewianie miejsc gdzie erozja, strefy ochronne, plany gospodarowania na gruntach dla stref wokół zakładów przemysłowych)
rekultywacja i zagospodarowanie gruntów (Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych, Fundusz Leśny)
19. Jakie różnice zachodzą pomiędzy budżetem operacyjnym a budżetem przepływów środków pieniężnych w zarządzaniu nieruchomościami?
Budżet operacyjny jest podstawowym budżetem przygotowanym dla zarządzanej nieruchomości i sporządza się go przeważnie na okres 1 roku jako tzw. roczny budżet operacyjny. Zawiera on planowane potencjalne i efektywne przychody oraz koszty operacyjne. Składa się z 3 podstawowych części:
przychody
koszty operacyjne
dochód operacyjny
Sporządza się go przeważnie w postaci zestawień miesięcznych, rzadziej kwartalnych. Integralną częścią tego budżetu powinna być analiza progowa, której celem jest odpowiedź na pytanie, jaki jest obszar progowy wynajęcia, czyli jak dużą część powierzchni należy wynająć, aby inwestycja przynosiła dochód.
Budżet przepływów pieniężnych (ang. cash flow) sporządzamy po uprzednim przygotowaniu budżetu operacyjnego i jednocześnie na jego bazie. Zawiera on planowane wpływy oraz wydatki dotyczące zarządzanej nieruchomości. Poza ujętymi w budżecie operacyjnym wydatkami operacyjnymi, budżet przepływów pieniężnych zawiera także wydatki nieoperacyjne. Zaliczamy do nich wszelkie wydatki związane z:
obsługą ewentualnego zadłużenia (spłata rat kredytu łącznie z odsetkami)
nakładami inwestycyjnymi (remonty kapitalne, modernizacje, przebudowy itp.) lub odpisami na fundusz remontowy.
Określa jakie wpływy uzyska się z nieruchomości i jakie wydatki będą ponoszone w danych okresach. Budżet ten może ujmować wielkość gotówki uzyskanej z nieruchomości przed a także po opodatkowaniu. Są to jednocześnie kwoty, którymi może dysponować właściciel w kolejnych okresach prognozy.
20. Omów procedurę szacowania DON
DON czyli efektywny dochód brutto minus poniesione wydatki.
szacowanie określonego dochodu brutto, czyli jest to szacunek największego dochodu przy założeniu całkowitego wykorzystania nieruchomości oraz pełnych płatności
szacowanie rzeczywistego dochodu brutto czyli jest to przypuszczalny dochód minus poniesione straty w dochodzie, które są efektem występowania pustostanów na danym rynku jak też występowania pewnych zaległości czynszowych ze strony najemców i dzierżawców, leasingu
szacowanie DON czyli jest to rzeczywista wielkość dochodu minus wydatki o charakterze operacyjnym (podatki od nieruchomości, koszty c.o., koszty zużycia ciepłej i zimnej wody, opłaty za użytkowanie wieczyste, odpisy przeznaczone na naprawy i bieżące konserwacje, koszty zarządzania, koszty ubezpieczenia nieruchomości)
21. Omów podstawowe złożenia facility management.
Zarządzanie systemem udogodnień
22. Omów różnice pomiędzy zarządzaniem małą oraz dużą wspłonotą.
MAŁA WSPÓLNOTA |
DUŻA WSPÓLNOTA |
Do 7 lokali |
Powyżej 7 lokali |
Zarządzać może: Właściciele + zarządca nieruchomości (nie musi go być) |
Zarządzać może: Zarząd- jedno lub kilkuosobowy (musi być powołany) +właściciele Zarząd +zarządca +właściciele |
Decyzje przekraczające zwykły zarząd muszą być podejmowane jednomyślnie |
Decyzje przekraczające zwykły zarząd muszą być podejmowane większością głosów |
Decyzje zwykłego zarządu - większość właścicieli |
Decyzje zwykłego zarządu - zarząd osobiście |
Może wystąpić rodzaj zarządu bez formalnego zlecenia „za milczącym przyzwoleniem właścicieli” |
|
|
Do zadań zarządu należą:
|
|
Zebranie ogółu mieszkańców- co najmniej raz w roku, ale nie później niż w pierwszym kwartale każdego roku |
|
Organem kontrolno - stanowiącym jest ogół właścicieli |
Jeżeli jest zarząd umowny to musi mieć formę aktu notarialnego i wtedy wspólnota działa na podstawie umowy/statutu wspólnoty, którego ustalenie muszą przyjąć wszyscy właściciele |
Jeżeli jest zarząd umowny to musi mieć formę aktu notarialnego i wtedy wspólnota działa na podstawie umowy/statutu wspólnoty, którego ustalenie musi przyjąć większość właścicieli |
Zarząd ustawowy - opiera się na regulacjach kodeksy cywilnego i kodeksy postępowania cywilnego o współwłasności |
Zarząd ustawowy - opiera się na zasadach ustawy o własności lokali |
Zarząd przymusowy - |
|
23.Czym jest nieruchomość wspólna zgodnie z ustawą o własności lokali?
Nieruchomość wspólna - grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.
24. Omów przekształcenia własnościowe w spółdzielniach mieszkaniowych.
25. Omów zasady funkcjonowania TBS.
Towarzystwa Budownictwa Społecznego to alternatywa dla tych, którzy nie mają wystarczających środków na zakup mieszkania, a ich dochody przekraczają limity ustalone dla osób ubiegających się o przydział mieszkania komunalnego czy socjalnego. Podstawowym celem TBS jest budowa mieszkań czynszowych i ich eksploatacja na zasadzie najmu.
TBS-y funkcjonują podobnie jak organizacje non-profit z tą różnicą, że wypracowują zyski i przeznaczają je w całości na realizację celów statutowych. Podstawą prawną ich działania jest ustawa o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego z dnia 26 października 1995 oraz oraz ustawa o zmianach niektórych ustaw z dnia 27 sierpnia 2004r.
TBS-y mogą działać jako spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także spółki akcyjne, których udziałowcami są gminy, spółdzielnie mieszkaniowe, osoby prawne i fizyczne.
Zakres działalności Towarzystwa
Budowanie domów mieszkalnych i ich eksploatacja na zasadach najmu
Nabywanie budynków mieszkalnych
Przeprowadzanie remontów i modernizacja obiektów przeznaczonych na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych na zasadach najmu
Wynajmowanie lokali użytkowych znajdujących się w budynkach towarzystwa
Sprawowanie na podstawie umów zlecenia zarządu budynkami mieszkalnymi nie stanowiącymi jego własności
Prowadzenie innej działalności związanej z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą
Istotną zasadą funkcjonowania TBS jest fakt, że jego dochody nie mogą być dzielone między wspólników czy członków, a w całości przeznaczane na działalność statutową towarzystwa.
Uprawnionym do zatwierdzenia umowy lub statutu towarzystwa jest minister do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej.
Minister powinien zostać poinformowany, w terminie 14 dni po upływie 4 latach od pierwszego zatwierdzenia umowy lub statutu, czy towarzystwo rozpoczęło wynajem lokali stanowiących jego własność.
W towarzystwie zostaje powołana rada nadzorcza. Nazwa towarzystwa, oprócz wyrazów określających jego formę organizacyjną (sp. z o.o, S.A.) powinno zawierać sformułowanie „towarzystwo budownictwa społecznego” lub skrót „TBS”.
26. Omów podstawowe założenia programów gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy.
PODSTAWOWE ZADANIA GOSPODAROWANIA ZASOBAMI GMINY
Gospodarowanie zasobem polega w szczególności na wykonywaniu stosownych działań (m.in. sporządzanie planów, sprawozdań) a ponadto na przygotowywaniu opracowań geodezyjno-prawnych i projektowych, dokonywaniu podziałów i scaleń i podziałów nieruchomości, a także wyposażaniu ich w miarę możliwości w niezbędne urządzenia infrastruktury technicznej
ZADANIA GMIN
- Tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy. Gmina zapewnia lokale socjalne i lokale zamienne, a także zaspokaja potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach.
- Gmina wykonuje powyższe zadania wykorzystując mieszkaniowy zasób gminy lub w inny sposób i może na nie otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa
- W celu realizacji tj. zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gmina może tworzyć i posiadać zasób mieszkaniowy. Lokale stanowiące mieszkaniowy zasób gminy, z wyjątkiem lokali socjalnych mogą być wynajmowane tylko na czas nieoznaczony,
- w celu wykonywania powyższych zadań gmina może także wynajmować lokale od innych właścicieli i podnajmować je osobom, których gospodarstwa domowe osiągają niski dochód oraz pobierać czynsz niższy niż ten, który sama opłaca właścicielowi lokalu.
Rada gminy uchwala:
- wieloletnie programy gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy,
- zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy
Gmina w wojewódzkim dzienniku urzędowym co roku, w terminie do końca pierwszego kwartału roku następnego, ogłasza zestawienie danych dotyczących czynszów najmu lokali mieszkalnych nie należących do publicznego zasobu mieszkaniowego, położonych na jej obszarze lub części.
27. Jakiego rodzaju skutki finansowe dla budżetu gminy niesie uchwalenie MPZP?
Odszkodowania dla właścicieli nieruchomości, gdy ich wartość maleje
zyski lub straty związane bezpośrednio z uchwaleniem planu lub jego zmiany:
• koszty sporządzenia planu lub jego zmiany,
• różnica w podatku od nieruchomości, dzierżawy, użytkowania wieczystego,
• skutki finansowe wynikające z art.36 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym,
Art. 36. 1. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:
1) odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo
2) wykupienia nieruchomości lub jej części.
2. Realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.
3. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty sprzedaje tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.
4. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel albo użytkownik wieczysty sprzedaje tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę, ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości.
5. W razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego, w części lub w całości, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, albo opłata, o której mowa w ust. 4, podlegają zwrotowi odpowiednio na rzecz gminy lub na rzecz aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości.
6. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, w razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego w części lub w całości gmina może żądać od aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości zwrotu kwoty stanowiącej równowartość wypłaconego odszkodowania.
zyski lub straty związane z realizacją ustaleń miejscowego planu lub jego zmiany:
• budowa infrastruktury technicznej
• podatek od osób fizycznych i prawnych
• podatek od usług
• opłaty targowe,
• sprzedaż lub zakup nieruchomości,
• zmniejszenie lub wzrost bezrobocia,
Opłata adiacencka (dochód dla gminy)
28. Omów podstawowe założenia programów rewitalizacji miast.
29. Omów korzyści i koszty związane z procesem gentryfikacji.
Gentryfikacja - Rehabilitacja budynków, opuszczonych oraz zamieszkanych przez klasę pracującą, i konsekwentne przeobrażanie ich wraz z najbliższym otoczeniem w dzielnicę zamieszkaną przez klasę średnią. Gentryfikacja jest przejawem społecznego i przestrzennego przejścia ze stadium industrialnego do postindustrialnego, opartego na przewadze handlu, finansów i usług oraz trwałych zmian w lokalizacji miejsc pracy, w strukturze zatrudnienia, zarobków i wydatków, jak również zmianą stylu życia i stosunku do obszarów śródmiejskich.
30. Opisz zastosowania GIS w zakresie analizowania rynku nieruchomości.
System identyfikacji działek
Rozmieszczenie przestrzenne nieruchomości
Ewidencja własności
Ocena penetracji rynku, udział w rynku
Analiza informacji o konkurencji
Analiza zachowań klientów,
Ewidencja gruntów i budynków
Prezentacji lokalizacji i jej otoczenia klientowi
Wybór lokalizacji i jej otoczenia (ilość potencjalnych pracowników i/lub klientów)
31. Opisz zastosowania GIS w zakresie ubezpieczeń. (to nie jest z żadnych książek, trochę z netu, trochę z głowy)
Przestrzenna wizualizacja stref ryzyka ubezpieczeniowego;
Rejonizacja obszaru działania;
Przestrzenne planowanie działań marketingowych;
Analizy rozkładu regionalnego agentów / oddziałów / ubezpieczonych
Przestrzenne rozmieszczenie wiekowe mieszkańców
Ocena penetracji rynku, udział w rynku
Analiza informacji o konkurencji
Analiza zachowań klientów
Badania demograficzne
Ocena ryzyka (np. zdarzeń katastrofalnych)
32. Opisz zastosowania GIS w zakresie zarządzania gminą.
Ewidencja własności
Planowanie przestrzenne
Podejmowanie decyzji o charakterze lokalizacyjnym
Rejonizacja określonych instytucji publicznych oraz ich zasięgu
Zarządzanie mieniem, w tym gruntami i budynkami,
Działania decyzyjne o zasięgu terytorialnym
Integracja i analiza informacji zbieranych w rożnym celu i czasie, pochodzących z różnych źródeł, a przez to zrozumienie obserwowanych problemów i proponowanych rozwiązań
Przedstawienie planowanych działań i skutków lokalnej społeczności
33. Omów procedurę tworzenia MPZP.
Ogłoszenie o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu, nie krótszy niż 21 dni od daty ogłoszenia
Rozpatrzenie wniosków, o których mowa powyżej, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania
Sporządzenie projektu planu miejscowego wraz z prognoza oddziaływania na środowisko i prognoza skutków finansowych ustalenia planu miejscowego
Uzyskanie opinii o projekcie planu od właściewej komisji urbanistyczno - architektonicznej, wójtów burmistrzów gmin, albo prezydentów miast, graniczących z obszarem objętym planem, w zakresie rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym
Uzgodnienie projektu planu z 9 organami
Uzyskanie zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i leśne
Wprowadzenie zmian wynikających z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień
Ogłoszenie o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu wraz z prognoza oddziaływania na środowisko i organizacja dyskusji publicznej nad przyjętym w projekcie planu rozwiązaniami
Rozpatrzenie uwag
Wprowadzenia zmian do projektu planu miejscowego wynikające z rozpatrzenia
Przedstawienie radzie gminy projektu planu miejscowego wraz z lista nieuwzględnionych uwag
Art. 15. 1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną, zgodnie z zapisami studium oraz z przepisami odrębnymi, odnoszącymi się do obszaru objętego planem.
2. W planie miejscowym określa się obowiązkowo:
1) przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania;
2) zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;
3) zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego;
4) zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;
5) wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych;
6) parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym linie zabudowy, gabaryty obiektów i wskaźniki intensywności zabudowy;
7) granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów górniczych, a także narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych;
8) szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym;
9) szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy;
10) zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;
11) sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów;
12) stawki procentowe, na podstawie których ustala się opłatę, o której mowa w art. 36 ust. 4.
3. W planie miejscowym określa się w zależności od potrzeb:
1) granice obszarów wymagających przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości;
2) granice obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej;
3) granice obszarów wymagających przekształceń lub rekultywacji;
4) granice terenów pod budowę obiektów handlowych, o których mowa w art. 10 ust. 2 pkt 8;
5) granice terenów rekreacyjno-wypoczynkowych oraz terenów służących organizacji imprez masowych;
6) granice pomników zagłady oraz ich stref ochronnych, a także ograniczenia dotyczące prowadzenia na ich terenie działalności gospodarczej, określone w ustawie z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady.
Art. 16. 1. Plan miejscowy sporządza się w skali 1:1.000, z wykorzystaniem urzędowych kopii map zasadniczych albo w przypadku ich braku map katastralnych, gromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie map w skali 1:500 lub 1:2.000, a w przypadkach planów miejscowych, które sporządza się wyłącznie w celu przeznaczenia gruntów do zalesienia lub wprowadzenia zakazu zabudowy, dopuszcza się stosowanie map w skali 1:5.000.
2. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, wymagany zakres projektu planu miejscowego w części tekstowej i graficznej, uwzględniając w szczególności wymogi dotyczące materiałów planistycznych, skali opracowań kartograficznych, stosowanych oznaczeń, nazewnictwa, standardów oraz sposobu dokumentowania prac planistycznych.
3. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób uwzględniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronności i bezpieczeństwa państwa, uwzględniając w szczególności problematykę związaną z:
1) przygotowaniem i przeciwdziałaniem zagrożeniom zewnętrznym, a zwłaszcza agresji militarnej;
2) przygotowaniem i przeciwdziałaniem zagrożeniom wewnętrznym, a zwłaszcza zagrożeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego, katastrofom i klęskom żywiołowym oraz zagrożeniom gospodarczym i ekonomicznym.
Art. 17. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego kolejno:
1) ogłasza w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia;
2) zawiadamia, na piśmie, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania planu;
3) rozpatruje wnioski, o których mowa w pkt 1, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania;
4) sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, uwzględniając ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;
5) sporządza prognozę skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego, z uwzględnieniem art. 36;
6) uzyskuje opinie o projekcie planu:
a) gminnej lub innej właściwej, w rozumieniu art. 8, komisji urbanistyczno-architektonicznej,
b) wójtów, burmistrzów gmin albo prezydentów miast, graniczących z obszarem objętym planem, w zakresie rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym;
7) uzgadnia projekt planu z:
a) wojewodą, zarządem województwa, zarządem powiatu w zakresie odpowiednich zadań rządowych i samorządowych,
b) właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków,
c) organami właściwymi do uzgadniania projektu planu na podstawie przepisów odrębnych,
d) właściwym zarządcą drogi, jeżeli sposób zagospodarowania gruntów przyległych do pasa drogowego lub zmiana tego sposobu mogą mieć wpływ na ruch drogowy lub samą drogę,
e) właściwymi organami wojskowymi, ochrony granic oraz bezpieczeństwa państwa,
f) dyrektorem właściwego urzędu morskiego w zakresie zagospodarowania pasa technicznego, pasa ochronnego oraz morskich portów i przystani,
g) właściwym organem nadzoru górniczego w zakresie zagospodarowania terenów górniczych,
h) właściwym organem administracji geologicznej w zakresie terenów zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych,
i) ministrem właściwym do spraw zdrowia w zakresie zagospodarowania obszarów ochrony uzdrowiskowej;
8) uzyskuje zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;
9) wprowadza zmiany wynikające z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień;
10) ogłasza, w sposób określony w pkt 1, o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu na co najmniej 7 dni przed dniem wyłożenia i wykłada ten projekt wraz z prognozą oddziaływania na środowisko do publicznego wglądu na okres co najmniej 21 dni oraz organizuje w tym czasie dyskusję publiczną nad przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami;
11) wyznacza w ogłoszeniu, o którym mowa w pkt 10, termin, w którym osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą wnosić uwagi dotyczące projektu planu, nie krótszy niż 14 dni od dnia zakończenia okresu wyłożenia planu;
12) rozpatruje uwagi, o których mowa w pkt 11, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania;
13) wprowadza zmiany do projektu planu miejscowego wynikające z rozpatrzenia uwag, o których mowa w pkt 11, a następnie w niezbędnym zakresie ponawia uzgodnienia;
14) przedstawia radzie gminy projekt planu miejscowego wraz z listą nieuwzględnionych uwag, o których mowa w pkt 11.
Art. 18. 1. Uwagi do projektu planu miejscowego może wnieść każdy, kto kwestionuje ustalenia przyjęte w projekcie planu, wyłożonym do publicznego wglądu, o którym mowa w art. 17 pkt 10.
2. Uwagi do projektu planu należy wnieść na piśmie w terminie wyznaczonym w ogłoszeniu, o którym mowa w art. 17 pkt 11.
3. Jako wniesione na piśmie uznaje się również uwagi wniesione w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Art. 19. 1. Jeżeli rada gminy stwierdzi konieczność dokonania zmian w przedstawionym do uchwalenia projekcie planu miejscowego, w tym także w wyniku uwzględnienia uwag do projektu planu - czynności, o których mowa w art. 17, ponawia się w zakresie niezbędnym do dokonania tych zmian.
2. Przedmiotem ponowionych czynności może być jedynie część projektu planu objęta zmianą.
Art. 20. 1. Plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami studium, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu planu oraz sposobie realizacji, zapisanych w planie, inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, które należą do zadań własnych gminy, oraz zasadach ich finansowania, zgodnie z przepisami o finansach publicznych. Część tekstowa planu stanowi treść uchwały, część graficzna oraz wymagane rozstrzygnięcia stanowią załączniki do uchwały.
2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie uchwałę, o której mowa w ust. 1, wraz z załącznikami oraz dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami prawnymi.
34. Jaką rolę w rozwoju gminy pełni SUiKZP?
Art. 9. 1. W celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwanego dalej "studium".
2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza studium zawierające część tekstową i graficzną, uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem.
3. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy.
4. Ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych.
5. Studium nie jest aktem prawa miejscowego.
Art. 10. 1. W studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z:
1) dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu;
2) stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony;
3) stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego;
4) stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;
5) warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia;
6) zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia;
7) potrzeb i możliwości rozwoju gminy;
8) stanu prawnego gruntów;
9) występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych;
10) występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych;
11) występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych;
12) występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych;
13) stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami;
14) zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych.
2. W studium określa się w szczególności:
1) kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów;
2) kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy;
3) obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk;
4) obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;
5) kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;
6) obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym;
7) obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1;
8) obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2.000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej;
9) obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;
10) kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej;
11) obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych;
12) obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny;
13) obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271);
14) obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji;
15) granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych;
16) inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie.
36
Polityka przestrzenna ma za zadanie stwarzać warunki rozwojowe zgodnie z obranymi zasadami. Zadaniem krajowej polityki przestrzennej jest wywieranie wpływu na rozkład przestrzenny funkcji, zmierzając do pożądanego porządku (modelu) zagospodarowania przestrzennego, w sposób zgodny z ustalonymi celami i priorytetami społecznymi i gospodarczymi polityki rozwoju w danym okresie, zapewniając w tym procesie uporządkowany rozwój przestrzenny i ład zagospodarowania.
Polityka przestrzenna jest obok polityki społecznej i polityki gospodarczej główną składową polityki rozwoju. Realizując w równej mierze cele ekonomiczne, społeczne i ekologiczne dąży do jak najbardziej racjonalnego gospodarowania przestrzenią. Polityka przestrzenna stanowi podstawowy element prowadzenia zintegrowanej polityki rozwoju.
Krajowa polityka przestrzenna jest prowadzona przez władze publiczne rządowe, należy do praktyki administracyjnej państwa (podmiot), w odniesieniu do terytorium kraju (a także postulatywnie w odniesieniu do terytorium Europy (przedmiot) i dotyczy jedynie wycinka zadań publicznych, które mają odwzorowanie w przestrzeni.
Planowanie przestrzenne, ogólne zadania:
Poszukiwanie rozwiązań, które zapewniłyby największe korzyści z podejmowanych przedsięwzięć i angażowanych środków, mierzonych w wielkościach charakterystycznych dla misji podmiotu, którego planowanie dotyczy. Wielkości te będą wyrażane różnymi jednostkami i wskaźnikami ze względu na dziedzinę, która jest przedmiotem planowania: w zagadnieniach społecznych będą to wskaźniki opisujące wykształcenie lub poziom życia, w ekonomii stopa zwrotu z inwestycji. Planowanie należy rozpatrywać:
na poziomie strategicznym: wybór priorytetowych dziedzin i określenie celów (oczekiwanych wartości opisanych charakterystycznymi dla tej dziedziniy wskaźnikami), w które podmiot zamierza zainwestować (rozwijać), aby uzyskać najwyższą rentowność inwestycji,
na poziomie wyboru środków (narzędzi), wariantów, standardów (jakości, kompletności), tempa, które będą najefektywniejsze przy realizacji założonych celów strategicznych.
Przewidywanie i zapobieganie konfliktom pomiędzy podmiotem a innymi osobami (partnerami, pomiędzy poszczególnymi jednostkami, które tworzą podmiot, bądź mają nań wpływ), gdy interes podmiotu jako całości jest sprzeczny z interesem innych osób.
Zdefiniowanie kierunków działań operacyjnych i określenie form organizacyjno - prawnych służących ich realizacji.
Zadania szczegółowe:
Zbilansowanie kosztów inwestycyjnych, organizacyjnych, administracyjnych i prawnych (patrząc ze strony organów samorządu) oraz społecznych, gospodarczych środowiskowych (patrząc ze strony wspólnoty samorządowej), z korzyściami związanymi z różnymi rozwiązaniami planistycznymi (tak w zakresie ochrony, jak i otwarciem nowych terenów do zainwestowania).
Przewidywanie i zapobieganie konfliktom pomiędzy interesem wspólnoty samorządowej a interesami partykularnymi, wyrażającej się najczęściej w sprzeczności pomiędzy prawem własności, interesem prawnym właścicieli i posiadaczy a zapewnieniu wspólnocie samorządowej właściwej obsługi w zakresie dostępu do niezbędnych obiektów urządzeń infrastruktury, usług komunalnych i usług społecznych. Czyli konflikt interes publiczny - interes prywatny. Uwaga!!! istnieje ryzyko, często ziszczające się, utożsamiania interesu administracji, mającej realizować zadania publiczne z interesem publicznym.
Zdefiniowanie kierunków polityki przestrzennej, zmierzającej do wyodrębnienia różnych obszarów, na których prowadzone będą różne działania, ustalenia dla nich różnych funkcji i przeznaczenia, określenie, w zależności od potrzeb, systemu powiązań lub wzajemnej izolacji pomiędzy tymi obszarami. Przyjęcie prawa miejscowego legalizującego wyżej zakreślone działania i sposoby korzystania z poszczególnych terenów. Warunkiem obowiązywania aktu prawa miejscowego, którym jest plan miejscowy, jako akt prawa powszechnie obowiązującego jest jego publikacja. Oprócz formalnych środków opublikowania planu (w dzienniku urzędowym województwa), można dzisiaj wykorzystywać informatyczne techniki upowszechnienia ustaleń planu miejscowego, które mogą pełnić również funkcje promocyjne dla gminy.
Projektowanie urbanistyczne jest to - część procesu planistycznego, kształtująca trzeci wymiar miasta, biorąca pod uwagę wizualne i nie wizualne cechy każdego obszaru, dotycząca także problemów nowej zabudowy. Istnieją dwie strategie planowania urbanistycznego. Zewnętrza zajmuje się rozpoznaniem regionu, rozwojem w granicach obszarów zurbanizowanych, podtrzymywaniem relacji miasta z naturalnym krajobrazem i obszarami rolniczymi. Wewnętrzna zajmuje się fizycznym definiowaniem ulic, placów itp., kompozycją elementów urbanistycznych, odpowiednią architekturą, znaczeniem piękna oraz bezpieczeństwem obszarów publicznych, miejskich.
Z tych definicji wynika, że polityka przestrzenna jest najogólniejsza, jej założenia są generalne. Potem w kolejności występuje planowanie przestrzenne, które odnosi się już do danego obszaru i bierz epod uwagę możliwości terenu, politykę koszty i korzyści. Na końcu drabiny znajduje się projektowanie urbanistyczne, które zajmuje się stricte danym terenem, jego wyglądem i osobliwymi problemami, miejscami publicznymi, dokładnymi ulicami, placami itd. W jego granicach projektuje się wygląd miasta, jego funkcje, dopasowanie do terenu itd.
37
Polityka przestrzenna na szczeblu lokalnym obejmuje obszar gminy w różnym stopniu szczegółowości. Jej narzędziami są m.in. MPZP, decyzja o warunkach zabudowy itd. Celami tej polityki jest prawidłowe funkcjonowanie i zagospodarowanie obszaru gminy, zgodne z wyższymi celami kraju.
38
INSTRUMENTY POLITYKI PRZESTRZENNEJ
Bezpośrednie
To nakazy lub zakazy. Podmioty mogą nakazywać coś albo zakazywać.
konsekwencja naruszenia zakazów lub nakazów są sankcje prawne np. kara pieniężna, rozbiórka inwestycji
Regulacje bezpośrednie to:
- PRZEPISY
• przepisy wskazujące na sposób korzystania z przestrzeni
• przepisy gospodarki gruntami
• przepisy prawa budowlanego
• przepisy gospodarki nieruchomościami budowlanymi
- MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
- NORMY URBANISTYCZNE
- NORMY
- PRZEPISY OCHRONNE PARKÓW KRAJOBRAZOWYCH
Pośrednie
- To przede wszystkim instrumenty ekonomiczne, nazwane rynkowymi. Zaliczmy tutaj:
- podatki w obrocie gruntami i nieruchomościami
- opłaty za użytkowanie wieczyste,
- dzierżawę nieruchomości,
- informacje o wolnych gruntach,
- zasady wyceny gruntów miejskich,
- system informacji o rynku nieruchomości w gminie,
- zachęty, ulgi podatkowe,
- zwolnienia z podatku od nieruchomości,
- tworzenie SSE
39
Podstawowymi metodami ograniczania konfliktów przestrzennych są różnego rodzaju plany przestrzenne, nakazy i zakazy. Dbają one o dobre zorganizowanie funkcji w przestrzeni, tak aby konflikty nie występowały albo były minimalizowane. Jest to np. MPZP, który określa możliwości zorientowania danej funkcji na wybranym terenie tak aby nie naruszone pozostały interesy okolicznych terenów i obszarów zieleni itd.
40
Ład przestrzenny - sposób ukształtowania przestrzeni, który tworzy harmonijną całość. Ład przestrzenny uwzględnia potrzeby społeczne, gospodarcze, przyrodnicze, kulturowe. Jest to uporządkowanie przestrzeni uwzględniające także wymogi kompozycyjne i estetyczne.
Warunki konieczne - rozum, prawda, dobro.
ROZUM - Aby kreować ład przestrzenny niezbędny jest intelekt, który ogarnia złożoność tego pojęcia. Przede wszystkim należy rozumieć czym jest cel działania, do którego dążymy. Działanie emocjonalne, nawet przy najlepszych intencjach, może dać nieoczekiwane rezultaty. Tylko działanie rozumne, a więc poparte wiedzą o uwarunkowaniach, zagrożeniach oraz właściwych metodach działania i ich skutkach, może przynieść pożyteczny owoc.
PRAWDA - Ład przestrzenny, aby był faktycznym ładem, a nie ułudą, musi być oparty na prawdzie. Chociaż człowiekowi, jako istocie ułomnej, trudno jest dociec obiektywnej prawdy, jednak człowiek rozumny właśnie do tej prawdy dąży i stara się ją poznać. Jeśli więc chce kreować ład przestrzenny, również tej prawdy powinien poszukiwać.
DOBRO - Oprócz rozumnego i zgodnego z obiektywną prawdą uporządkowania, ład musi nieść ze sobą określone, obiektywne dobro. Choć w potocznym języku często pojęcia porządek oraz ład występują dość blisko siebie, to jednak niekiedy można zauważyć bardzo ostro zarysowane rozgraniczenia. Porządek bywa często kojarzony z totalitaryzmem, narzuconymi, ostro sformułowanymi regułami. Uzyskanie dobra poprzez porządkowanie systemu to najtrudniejszy z warunków uzyskania ładu. Zwłaszcza jest to trudne w zakresie ładu przestrzennego, gdzie ilość kryteriów decyduje o konieczności wyboru pomiędzy „mniejszym złem” a „niedoskonałym dobrem”. Ilość zmiennych nie pozwala przewidzieć wszystkich skutków decyzji planistycznych, a przez to poszukiwanie absolutnego dobra jest niesłychanie uciążliwe.
Cechy ładu przestrzennego:
harmonijne uporządkowanie przestrzeni,
występowanie hierarchii w określonym układzie elementów,
równowaga poszczególnych składników w organizacji przestrzeni,
celowe i kreujące wartości estetyczne rozmieszczenie funkcji,
najlepsze spożytkowanie przestrzeni dla dobra użytkownika,
najefektywniejsze zaspokojenie potrzeb, zwłaszcza fizycznych i psychicznych potrzeb człowieka,
kojarzenie interesu jednostki z dobrem ogólnospołecznym,
skoordynowanie zagospodarowania z potrzebami wyższego szczebla,
zgodność przekształceń z warunkami środowiska - rozwój zrównoważony,
brak kolizji funkcji i konfliktów przestrzennych.
Powyższe zestawienie zawiera szereg postulatów, których spełnienie umożliwia kreację ładu przestrzennego. Odnoszą się one wprost do osiągania dobra lub wytwarzania nowych, pozytywnych wartości w przestrzeni, bądź realizacja ich postrzegana jest jako obiektywnie dobra. W tym miejscu warto wskazać na więzi pojęcia „ładu przestrzennego” z etyką. Ład przestrzenny bywa często odbiciem, czasem nawet nie zamierzonym, ładu ogólnego, który dotyczy wszelkich dziedzin życia i działalności człowieka. Dla przykładu, jako etyczne można wskazać działania zmierzające do oszczędnego gospodarowania przestrzenią. Choć takie działania uzasadnia się argumentami z zakresu makroekonomii, o właściwym rozmieszczaniu ludności w środowisku naturalnym i antropogenicznym, to w swojej istocie noszą w sobie walor moralny. Tak więc, osoba próbująca kreować ład przestrzenny, nieustannie staje przed fundamentalnym pytaniem o dobro, które powinno być głównym rezultatem działania.
41
Partycypacja społeczna w planowaniu przestrzennym jest aspektem bardzo ważnym. Każde działanie dotyczące przestrzeni w której żyje człowiek musi być przez niego zaakceptowane. Nie zawsze jednak plany władz są akceptowalne i pozytywne dla odbiorców i zainteresowanych. Z takich sytuacji właśnie powstają konflikty przestrzenne, ważne jest zatem prowadzenie takiej polityki, która uwzględnia dobro użytkowników tej przestrzeni, bo jest ona tworzona dla nich i to im ma ona odpowiadać. Nawet najlepszy pomysł na zorganizowanie jakiejś przestrzeni, który jest idealny zdaniem władz i planistów, może okazać się całkowicie bezużyteczny jeśli nie zaakceptuje i nie przyjmie go społeczeństwo.
42
Komercjalizacja miejskiej przestrzeni publicznej jest zagrożeniem dla kontaktów społecznych i międzyludzkich. Poprzez ten zabieg następuje rozpad struktury miasta. Przestrzenie publiczne są sprzedawane podmiotom prywatnym, które są zorientowane na zysk a nie na dobro społeczne i tworzenie przyjaznych miejsca dla użytkowników miasta. Komercjalizacja prowadzi do utraty demokratycznej kontroli życiowej przestrzeni mieszkańców miasta. W coraz mniejszym stopniu mogą oni decydować o miejskiej przestrzeni, która jest sprzedawana i zaczyna funkcjonować jako teren rynkowy, reklamowy i inwestycyjny.
43
Planowanie przestrzenne bierze pod uwagę tereny naturalne i wartości kulturowe. Rozporządzenia i plany przestrzenne są formułowane uwzględniając aspekty przyrodnicze, ekologiczne i kulturowe. Ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego jest bardzo ważnym elementem rozsądnego planowania przestrzennego i przestrzennej polityki. Dokumenty typu decyzja o warunkach zabudowy, o oddziaływaniu na środowisko, pozwolenie na emisje itp. są dowodem na dbałość władz i planistów o środowisko i kulturę społeczeństwa.
44
TCM to metoda zarządzania centrami miast wdrażana w krajach europejskich od ok. 20 lat.
TCM to metoda zarządzania, której celem jest zwiększenie atrakcyjności gospodarczej, społecznej i kulturalnej centrum miasta dla przedsiębiorstw i użytkowników.
TCM działa poprzez formalne lub/i nieformalne partnerstwo publiczno - prywatne, skoncentrowane na wizji i strategii, promujące aktywne uczestnictwo różnych partnerów w zarządzaniu, marketingu, dostarczaniu zasobów.
TCM jednoczy partnerów różnych sektorów i ułatwia współpracę, zrozumienie i działanie.
TCM jest finansowane przez sektor publiczny i prywatny.
TCM jest pro-aktywne, innowacyjne, łatwo adaptuje się do zmian w mieście i środowisku, wykorzystując badania naukowe i rozwój nowych metod pracy.
45
Strach, snobizm i pieniądze najczęściej prowadzą za bramy
Rosnąca liczba zamkniętych osiedli nie przesądza jeszcze o niczym. Może być zarówno modą na zawiązywanie wspólnot (wszak to "osiedla"), jak i wyrazem dążenia do izolacji (bo przecież "zamknięte"). Socjologowie z największym zaciekawieniem przyglądają się rozwojowi grodzonych osiedli i jak z pamięci recytują przyczyny popularności tego zjawiska.
Pierwszym jest strach. Fizyczne atrybuty zamkniętych osiedli - bramy, mury czy płoty - dowodzą podstawowej obawy człowieka - o bezpieczeństwo swoje, bliskich i własnego majątku. Stąd akceptacja dla wideodomofonów, monitoringu i służb ochroniarskich przy wejściach do tzw. security zones (stref bezpieczeństwa).
Dr Jacek Gądecki zajmujący się naukowo tematem zamkniętych osiedli, stawia w swojej książce [1] pytanie, czy aby z oryginalnej nazwy gated community (znaczy tyle, co "odgrodzona społeczność") na pierwszy plan znacznie bardziej niż community (społeczność) nie wybija się dziś gated (zamknięta). Idea gromadzenia w jednym miejscu społeczności pod jakimś względem do siebie podobnych rozbiła się o ostre kanty rzeczywistości. To nie wspólne cele, ale obietnica bezpieczeństwa sprowadza dziś mieszkańców na zamknięte osiedla.
To właśnie kryterium bezpieczeństwa stawiają na pierwszym miejscu wybierający mieszkania na zamkniętych osiedlach. Badania pokazują, że w Polsce takich osiedli jest więcej niż u naszych zachodnioeuropejskich sąsiadów. W tym wypadku czerpiemy z amerykańskiego wzorca. Czego tak naprawdę się boimy? „Im bardziej się zamykamy, tym bardziej boimy się ludzi” - twierdzi Katarzyna Zaborska z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego - „Poczucie bezpieczeństwa osób żyjących w osiedlach strzeżonych paradoksalnie coraz bardziej się obniża. Przemykamy ze strzeżonego parkingu przy domu do takiego samego w pracy, hipermarkecie. Tu strażnicy, tu kamera, tam szlaban, krata - na każdym kroku coś mi przypomina, że trzeba uważać”. Prawdopodobnie ilość przestępstw popełnianych na terenie osiedli zamkniętych jest dużo mniejsza niż na tych „otwartych”. Niebezpieczeństwo grozi jednak z innej strony. Otaczanie się murem sprzyja pogłębianiu podziałów pomiędzy ludźmi oraz odcinaniu się od problemów pozostawionych po drugiej stronie. Problemów, które przestają istnieć dla „elity” - budząc frustrację tych, których z kolei na prestiżowe osiedle zwyczajnie nie stać. Prestiż oznacza snobizm. Osiedla zamknięte to także swoista moda, podsycana przez deweloperów, którzy hasło bezpieczeństwa kreowanej przez siebie bajkowej krainy traktują jak kolejny reklamowy slogan. Przeciwnikami osiedli zamkniętych są socjologowie i architekci. To ingerencja w tkankę społeczną i urbanistyczną - twierdzą - służą izolacji biedniejszych od bogatszych, rozbijają przestrzeń publiczną. Tworzenie wewnątrz miasta miasteczek, do których tylko nieliczni mają wstęp, dzielenie go rzędami ogrodzenia i stawianie ochroniarza przy bramie nie sprzyja budowaniu klimatu, atmosfery miejsca.
46
Degradacja historycznych śródmieść, które z wielu różnych przyczyn stały się coraz bardziej uciążliwe do mieszkania, pracy i wypoczynku, cechuje wiele europejskich miast i wciąż jeszcze się nasila. Jedną ze znaczących przyczyn jest wyludnianie się centralnych dzielnic, spowodowane starzeniem się populacji. Zjawisko to - powszechne w Europie zachodzi również w Polsce, w której wreszcie także zostało dostrzeżone (choć dodatkowo nakładają się tu nasze, specyficzne problemy). Tak więc pustoszeją mieszkania, niszczeją kamienice - nawet te o wysokich walorach architektonicznych i kulturowych - pogłębia się ich techniczna degradacja. Postępuje także dekapitalizacja infrastruktury technicznej. W skrajnych przypadkach, np. w Lipsku dotkniętym po 1989 roku utratą znacznej liczby mieszkańców, mimo aktywnych działań władz miasta, opustoszałe kamienice popadają w ruinę i przestają fizycznie istnieć. W obszarach śródmieść pojawiają się niekorzystne zmiany funkcjonalne, przede wszystkim znika funkcja mieszkaniowa. W to miejsce często pojawia się działalność biznesowa, a niektóre śródmieścia zamieniają się na przykład w "produkt turystyczny". Pogłębia się niewłaściwa struktura wiekowa, a brak młodej populacji stawia pod znakiem zapytania dalszy rozwój nie tylko dzielnic centralnych. Zróżnicowanie mieszkańców pod względem dochodów oznacza na ogół ich pauperyzację, lokatorzy o niskich dochodach zostają ze śródmieść wyeliminowani, wzrasta ilość "pustostanów".
W Polsce kryzys śródmieść ma swą dodatkową specyfikę. Chodzi o spadek po komunizmie w postaci nieuporządkowanych ksiąg hipotecznych i niejasnego stanu prawno-własnościowego kamienic. Narasta ponadto tzw. "luka remontowa", czyli permanentny brak środków na remonty, zwłaszcza prywatnych kamienic. Brakuje zachęt czy programowego wsparcia dla właścicieli kamienic ze strony państwa i władz publicznych.
Zatem w obszarach śródmieść degradacja zabudowy i przestrzeni publicznych skumulowała się z wszelkimi nierozwiązanymi problemami społecznymi i ekonomicznymi oraz z uciążliwościami środowiska. Śródmieścia, będące sercem i wizytówką miast, podupadają, tracąc znaczenie, atrakcyjność, a także tradycyjne funkcje i charakter dzielnic mieszkaniowych. O ich tożsamości lub nawet unikalności przesądza historyczna tkanka urbanistyczna, tymczasem często pod znakiem zapytania stoi jej fizyczne zachowanie. Zagrożona jest sama istota europejskich miast.
Pojęcie reurbanizacji (myślę, że można to podpiąć pod rewitalizację śródmieścia) zdefiniowano w projekcie jako proces optymalizacji warunków ekonomicznych, społecznych, środowiskowych, prawnych, a także budowlanych dla zapewnienia tętniącej przestrzeni do życia w centrum miasta - przy zachowaniu jego tożsamości i dziedzictwa kulturowego, którą to przestrzeń ludzie wybierają jako miejsce do życia i która przyciąga inwestycje. Reurbanizacja to zarówno proces odnowy śródmieść, jak i konkretna metoda opracowania i wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju dzielnicy śródmiejskiej, przynoszącej pożądane skutki dla miasta jako całości. Takie podejście wiąże się nieodłącznie zarówno z analitycznym, jak i normatywnym komponentem planowania urbanistycznego. Przy tym realizacja celów reurbanizacji - aby była efektywna - wymaga stosowania także innych działań, które w Polsce uważa się za pozaplanistyczne.
47
Nie ogarniam
48
Prócz szeregu dokumentów o charakterze branżowym, planujących i określających kie-
runki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w skali ogólnej (np. Strategia dla rolnictwa
i obszarów wiejskich, Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa,
Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich, Krajowy Plan Strategicznego Rozwoju Obszarów Wiej-
skich i inne) istnieją dokumenty koncentrujące się na rozwoju przestrzennym, w których jed-
nym z podstawowych wyzwań jest dbałość o zachowanie ładu przestrzennego, w skali ogól-
nej lub lokalnej.
Podstawowym dokumentem tego typu jest obowiązująca obecnie Koncepcja Polityki
Przestrzennego Zagospodarowania Kraju przyjęta 17 listopada 2000 r. przez Sejm Rzeczypo-
spolitej Polskiej. Koncepcja określa zasady polityki państwa w zakresie przestrzennego za-
gospodarowania kraju na najbliższe kilkanaście lat. Dokument przewiduje miedzy innymi
wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich realizowany poprzez:
• stopniową modernizację i restrukturyzację gospodarki żywnościowej,
• zdynamizowanie rozwoju gospodarki turystycznej na obszarach o najwyższych walo-
rach turystycznych,
• ekologicznie uwarunkowany rozwój gospodarki leśnej i wodnej,
• zdynamizowanie rozwoju infrastruktury technicznej i społecznej na obszarach wiej-
skich. (to chyba są te kluczowe wyzwania)
49
zalety współpracy międzygminnej - Łatwiejsze osiąganie zamierzonych celów, szybsze i sprawniejsze wykonywanie zadań publicznych oraz wspólne rozwiązywanie problemów.
Związki międzygminne posiadają osobowość prawną i są korporacjami prawa publicznego tworzonymi przez samorządy gminne zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym.
Powstają zgodnie z procedurą w drodze porozumienia zatwierdzonego uchwałą rad gmin wchodzących w skład związku. Ich ogólnym celem jest wspólne wykonywanie zadań publicznych, cele szczegółowe są opisane w statucie związku.
Każda ze stron posiada swoje prawa i obowiązki ściśle związane z wykonywaniem zadań założonych przy tworzeniu związku. Wykonując powierzone zadania związek działa na własną odpowiedzialność.
Utworzenie porozumienia międzygminnego - w odróżnieniu od związków międzygminnych - nie oznacza powstania odrębnej osoby prawnej. Zgodnie z zapisem ustawy porozumienie międzygminne pozwala na powierzenie jednej gminie określonych zadań publicznych drugiej gminy. Wykonując powierzone zadania publiczne objęte porozumieniem gmina przejmuje prawa i obowiązki jednostki samorządu terytorialnego, z którą to porozumienie nawiązała. Gmina, która uzyskała takie wsparcie, ma obowiązek wniesienia przynajmniej częściowego udziału poniesionych kosztów związanych z realizacją owych zadań.
Związki i porozumienia międzygminne są nieskomplikowaną formą współpracy jednostek samorządów terytorialnych, pozwalającą tworzyć więzi partnerstwa o klarownych zasadach. Jasno zdefiniowany system odpowiedzialności, finansowania i podziału obowiązków pozwala na skuteczniejszą realizację zadań powierzonych ich członkom. W czasie gdy kolejne nowelizacje ustaw sprawiają, że coraz więcej nas dzieli niż łączy, każda forma współpracy i partnerskich relacji jest mile widziana.
Współpraca międzygminna dotyczyć powinna zarówno problematyki uzgadniania subregionalnych priorytetów rozwoju, jak również określania zakresu oddziaływania obszarowego wspólnych przedsięwzięć w zakresie inwestycji celu publicznego, oraz zharmonizowanej realizacji tych przedsięwzięć inwestycyjnych które wpływają na poprawę pozycji konkurencyjnej obszaru metropolii, jako wspólnej wartości gmin metropolitalnych. Dla poszczególnych wskazanych powyżej zagadnień właściwe są różne procedury prawne związane z prawnymi ramami określającymi zasady działań dla planowania przestrzennego, planowania rozwoju, czy realizacji przedsięwzięć przy wsparciu środków unijnych.
Formy współpracy mogą mieć charakter obligatoryjny wynikający z unormowań ustawowych, jak równie mogą wynikać z uświadomionej konieczności wzajemnej współpracy. Wypracowanie właściwych form współpracy międzygminnej odpowiadających kategorii podejmowanych działań planistycznych lub realizacyjnych jest wyzwaniem dla władz samorządowych obszaru metropolii i swoistym sprawdzianem ich zdolności do współpracy na rzecz rozwoju. Efekty takiej współpracy, jej rezultaty będą decydowały nie tylko o możliwościach rozwojowych poszczególnych gmin , ale w praktyce będą znaczący wpływ na cały obszar metropolii reprezentujący około 2,4 mln ludzi. Przy czym działania władz samorządu województwa nie mogą zastąpić funkcjonowania sieci współpracy samorządów metropolitalnych ze względu na szczególny stopień i natężenie ich wzajemnych powiązań i uzależnień.
Ten subregionalny wymiar współpracy jest zresztą jednym z podstawowych problemów zarządzania w obszarach metropolitalnych państw OECD, gdzie sieć wzajemnych relacji o charakterze technicznym, politycznym, społecznym , czy gospodarczym tworzy szczególny węzeł wzajemnych uzależnień. Funkcjonujące w praktyce europejskiej sposoby zarządzania takimi obszarami oparte bądź na rygorystycznych rozwiązaniach prawnych np. model francuski , czy też quasi dobrowolnych ewoluujących w kierunku sformalizowanych struktur np. aglomeracja Stuttgartu, lub też dobrowolne porozumienia funkcjonujące w Wielkiej Brytanii wskazują na wielość możliwych rozwiązań.
Jednakże każde z tych rozwiązań zakłada zdolność poszczególnych gmin do zdefiniowania swoich długoterminowych potrzeb, interesów, oraz umiejętności określenia problemów które wymagają wspólnego działania na rzecz wspólnoty metropolitalnej, co często musi się wiązać z koniecznym samoograniczeniem swoich kompetencji na rzecz wspólnych instytucji. Taka zdolność dialogu nie może być tylko domeną władz lokalnych muszą w nim uczestniczyć lokalne grupy interesu oraz środowiska mieszkańców. Tylko w ten sposób można wykazać celowość ponoszenia dodatkowych obciążeń przez lokalny samorząd na rzecz szerszej wspólnoty. Taka umiejętność zbudowania form dla możliwej współpracy jest wyzwaniem i jednocześnie sprawdzianem jakości funkcjonowania lokalnych władz. Szczegółowe zaś formy i procedury współpracy powinny być dostosowane do celu działań, przedmiotu i płaszczyzny aktywności.
50
Nie umiem znaleźć tych notatek :/ i nie mama pojęcia jaka ma być odp.
Zarządzanie nieruchomościami, red. E. Kucharska-Stasiak, Valor 2000, s. 404
Kucharska-Stasiak: Nieruchomość w gospodarce rynkowej, wyd. PWN, Warszawa 2006, s.18
Bryx Marek: rynek nieruchomości system i funkcjonowanie, Poltext, Warszawa 2006, s. 32
Kucharska-Stasiak: Nieruchomość w gospodarce rynkowej, wyd. PWN, Warszawa 2006,s.62-64
Kucharska-Stasiak: Nieruchomość w gospodarce rynkowej, wyd. PWN, Warszawa 2006, ss. 200-201
kucharska nieruch w rynku ss.53
http://www.ue.katowice.pl//images/user/File/kolegium_zarzadzania/nieruchomosci/Polko_Gospodarka%20mieszkaniowa_materialy%20dydaktyczne.pdf
na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Prawo rolne, red. A. Stelmachowski
Zarządzanie nieruchomościami, red. E. Kucharska-Stasiak, Valor 2000, ss. 131-132, 137
R. niemczyk, Gospodarka i obrót nieruchomościami
18