Specjalne potrzeby
edukacyjne dotyczą dzieci:
upośledzonych umysłowo;
o inteligencji niższej niż przeciętna:
-
równomiernie opóźnione we wszystkich sferach,
-
dzieci z zakłóceniami rozwoju mowy sprzężonymi
z opóźnieniami myślenia słowno-pojęciowego
oraz funkcji słuchowych przy jednocześnie
prawidłowo rozwiniętej analizie i syntezie
wzrokowej oraz funkcjach motorycznych,
-
dzieci z zaburzeniami funkcji wzrokowej oraz
sprawności manualnej przy prawidłowym rozwoju
funkcji słuchowych, mowy i myślenia,
-
dzieci, u których najgorzej rozwinięte jest
myślenie;
c.d.
dzieci z zaburzeniami procesów emocjonalno-
motywacyjnych;
dzieci z zaburzeniami dynamiki procesów
nerwowych (zahamowane i nadpobudliwe);
dzieci zaniedbane pedagogicznie i środowiskowo;
dzieci z zaburzeniami rozwoju osobowości
(charakteriopaci i socjopaci);
dzieci ze specyficznymi trudnościami w nauce
czytania i pisania przy stosowaniu standardowych
metod nauczania i inteligencji na poziomie co
najmniej przeciętnej oraz sprzyjających
warunkach.
Zaburzenia uczenia się
Oznaczają zaburzenia jednego lub więcej
podstawowych procesów psychicznych
związanych z rozumieniem lub użyciem mowy
w mowie i piśmie.
Obejmują takie przypadki, jak:
1.
Dysleksja
2.
Dysortografia
3.
Dysgrafia
4.
Dyskalkulia
Dysleksja rozwojowa
To specyficzne trudności w nauce czytania i pisania przy
stosowaniu standardowych metod nauczania i inteligencji
na poziomie co najmniej przeciętnej oraz przy
sprzyjających warunkach.
Podstawowymi objawami dysleksji są trudności w
przetwarzaniu pisma na poziomie pojedynczych wyrazów:
-
błędne i/lub;
-
powolne dekodowanie (odczytywanie) wyrazów oraz ich
błędne enkodowanie (zapisywanie).
Powyższe trudności mogą utrudniać rozumienie
czytanych tekstów, formułowanie wypowiedzi pisemnych
i prowadzić do opóźnień w nabywanie wiedzy oraz
rozwoju pojęciowym.
Typy dysleksji:
Wzrokowa – percepcja i pamięć wzrokowa.
Słuchowa – percepcja i pamięć słuchowa.
Integracyjna – zaburzony proces integrowania
bodźców pochodzących z różnych źródeł.
Dysleksja typu P – niedostateczna
aktywizacja lewej półkuli mózgowej.
Dysleksja typu L – niedostateczna
aktywizacja prawej półkuli mózgowej (dzieci
opuszczają litery, źle czytają, zniekształcają
tekst).
Teorie dysleksji:
Teoria deficytu przetwarzania fonologicznego –
przyczyną dysleksji są wysoce specyficzne trudności w
zakresie precyzyjnego przetwarzania dźwięków mowy.
Teoria podwójnego deficytu – poza deficytem
fonologicznym przyczyną dysleksji jest deficyt w
zakresie precyzyjnej, czasowej integracji informacji
płynących z różnych modalności.
Teorie „móżdżkowe” (deficytu automatyzacji) – są
to trudności w zakresie automatyzacji złożonych
czynności z powodu nieprawidłowego rozwoju móżdżku.
Teorie deficytu przetwarzania informacji w czasie
– dysleksja wynika z trudności w przetwarzaniu
sekwencji szybko zmieniających się i krótko trwałych
bodźców wzrokowych i słuchowych.
Wskaźniki dysleksji
(objawów
szukamy zarówno w czytaniu jak i w
pisaniu)
Mylenie liter o podobnym kształcie, np.: m-n, o-a, e-ę, a-
ą.
Mylenie liter o tym samym kształcie, a różniących się
położeniem względem osi pionowej i poziomej, np.: p-b,
d-t,
p-d, j-l.
Przestawianie liter, sylab i wyrazów.
Opuszczanie liter, sylab i wyrazów.
Powtarzanie tych samych liter, sylab i wyrazów.
Tworzenie nowych wyrazów ze skrzyżowania dwóch
wyrazów sąsiadujących ze sobą tzw. Kontaminacje, np.:
kino – gitara = nogi
Dyslektyk nie rozumie tego co czyta.
Dysortografia
To specyficzne trudności w opanowaniu
poprawnej pisowni, czyli błędy zapisu
literowego, błędy interpunkcji i błędy związane
z segmentacją (przenoszenie wyrazów).
Wskaźniki dysortografii
Mylenie zapisu głosek mających w języku polskim dwojaki
zapis literowy, np.: ż-rz, h-ch, u-ó.
Mylenie zapisu ą-ę, np.: piękna – pienkna, benzyna –
bęzyna.
Mylenie liter, których odpowiedniki dźwiękowe stanowią
podobieństwo brzmieniowe, np. torebka – torepka, kod
pocztowy – kot pocztowy, prośba – proźba.
Łączenie w jedną całość przyimków z rzeczownikami tzw.
asocjacje, np. w domu-wdomu.
Nieprawidłowa realizacja zmiękczeń, np.: ś-si, ć-ci, ź-zi, ń-
ni.
Mylenie pary i-j, np.: pies-pjes, jajko-iaiko.
Nieuwzględnianie pisowni małych i dużych liter.
Nie uwzględnianie podstawowych zasad interpunkcyjnych.
Dysortografik zna i rozumie reguły pisania, ale nie umie
ich zastosować.
Dysgrafia
To niski poziom graficzny pisma powodujący, że
jest ono nie czytelne lub trudne do odczytania.
Wskaźniki dysgrafii
(objawów
szukamy tylko w piśmie)
Kłopoty w odtwarzaniu formy litery, np.: a-
Złe proporcje w budowie liter, i liter w stosunku do
siebie, np.:
dom-
Zła płynność połączeń między literami, np.:
Zły stopień zagęszczenia między literami i wyrazami
(wyrazy zbyt ścieśnione lub zbyt rozstrzelone), np.:
Złe rozplanowanie graficzne wyrazów na stronnicy.
Nie możność utrzymania pisma w liniaturze.
Brak utrzymania kierunku zapisu między literami i
wyrazami tzw. chwiejne lub pijane pismo.
Małe tempo pisania.
Duża siła nacisku na narzędzie..
Dysgrafik tym różni się od osoby bazgrzącej, że mimo
chęci nie umie napisać wyraźnie.
Dysgrafia rysunku:
Kłopoty z odwzorowaniem i zniekształceniem
figur.
Upraszczanie rysowanych kształtów.
Brak płynności linii.
Zakłócenia wyobraźni przestrzennej, złe
zaplanowanie rysunku.
Nieumiejętność zachowania odstępów między
elementami rysunku.
Niechęć do pracy, unikanie jakichkolwiek form
rysunku.
Niezadowolenie z pracy objawiające się np.:
częstym ścieraniem, zamazywaniem,
poprawianiem linii, niekończeniem pracy.
Duży nacisk na narzędzie.
Fazy rozwoju rysunku:
Stadium bazgrot (1-4 lata)
-
bazgroty bezwładne
-
bazgroty kontrolowane
-
nazywanie bazgrot
Stadium schematu uproszczonego (3/4-6/7 lat)
-
głowonogi
-
głowotułów
-
właściwy schemat uproszczony
Stadium schematyczne – opanowanie kształtu (7-
9 lat)
Stadium realizmu (10-11 lat)
Dyskalkulia
To zaburzenie zdolności matematycznych
mających swoje źródło w genetycznych
nieprawidłowościach tych części mózgu, które
są bezpośrednim podłożem dojrzewania
zdolności matematycznych zgodnie z wiekiem.