KOMPETENTNY
NAUCZYCIEL – JAK
KONSTRUOWAĆ
INDYWIDUALNE PROGRAMY
EDUKACYJNO –
TERAPEUTYCZNE,
KARTY INDYWIDUALNYCH
POTRZEB

Opracowanie na podstawie materiałów MEN i
ORE:
mgr Ewa Piotrowska – Kołata
mgr Zofia Wojdat

Centrum Doskonalenia i Edukacji we
Włocławku

www.cdie-wloclawek.pl

Dziecko ma problem –

chcę mu pomóc

www.cdie-wloclawek.p

l

NOWE REGULACJE PRAWNE
ZAWARTE ZOSTAŁY W
ROZPORZĄDZENIACH:



⇒ w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w
publicznych



przedszkolach, szkołach i placówkach



⇒ w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i
młodzieży



niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i
oddziałach



ogólnodostępnych lub integracyjnych



⇒ w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i
młodzieży



niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach,
szkołach



i oddziałach oraz ośrodkach



⇒ w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych



⇒ w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych



⇒ w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i
słuchaczy oraz



przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych



⇒ w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-
pedagogicznych,



w tym publicznych poradni specjalistycznych



⇒ w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym
publicznej poradni specjalistycznej

www.cdie-wloclawek.pl

ROZPORZĄDZENIE MEN Z DNIA 17 LISTOPADA
2010R.W SPRAWIE ZASAD UDZIELANIA I
ORGANIZACJI POMOCY PSYCHOLOGICZNO-
PEDAGOGICZNEJ

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce polega na:
• rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych,
• rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów,

wynikających w szczególności ze:

1) szczególnych uzdolnień;
2) niepełnosprawności;
3) choroby przewlekłej;
4) niedostosowania społecznego;
5) zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
6) specyficznych trudności w uczeniu się;
7) zaburzeń komunikacji językowej;
8) sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
9) niepowodzeń edukacyjnych;
10) zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego
rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi;
11) trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą
środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą;
12) innych potrzeb dziecka.

www.cdie.wloclawek.pl

PEDAGOG UDZIELA POMOCY
PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ

Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają, prowadzący zajęcia z uczniem,

nauczyciele,

wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści, w szczególności, psycholodzy,

pedagodzy, logopedzi i doradcy zawodowi, we współpracy z:

1) rodzicami uczniów;
2) poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi;
3) placówkami doskonalenia nauczycieli;
4) innymi przedszkolami, szkołami i placówkami;
5) organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz
rodziny, dzieci i młodzież

www.cdie.wloclawek.pl

PEDAGOG MOŻE BYĆ INICJATOREM UDZIELANIA
POMOCY
PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana z inicjatywy:
1) ucznia;
2) rodziców ucznia;
3) nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z

uczniem;

4) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej;
5) asystenta edukacji romskiej;
6) pomocy nauczyciela.
Nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista informuje niezwłocznie

dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki o stwierdzonej potrzebie objęcia
ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającej z przeprowadzonych
działań pedagogicznych

Pomoc psychologiczno – pedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły lub

placówki

www.cdie.wloclawek.pl

W JAKIEJ FORMIE I KOMU PEDAGOG MOŻE
UDZIELAĆ POMOCY PSYCHOLOGICZNO -
PEDAGOGICZNEJ?

W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest

organizowana i udzielana w formie:



klas terapeutycznych (z wyjątkiem szkół specjalnych);



zajęć rozwijających uzdolnienia;



zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;



zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych,



logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o
charakterze terapeutycznym;



zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu,



oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej;



porad i konsultacji.

www.cdie.wloclawek.pl

ROZPORZĄDZENIE MEN Z DNIA 17
LISTOPADA 2010R.W SPRAWIE ZASAD
UDZIELANIA I ORGANIZACJI POMOCY
PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ

W przedszkolu i placówce pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i

udzielana w

formie:
uczniom



zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych,



logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć



o charakterze terapeutycznym;



porad i konsultacji.

rodzicom uczniów i nauczycielom



porad i konsultacji;



warsztatów i szkoleń.

www.cdie.wloclawek.pl

ILU UCZNIÓW MOŻE BYĆ NA
POSZCZEGÓLNYCH ZAJĘCIACH?

1. Zajęcia rozwijające uzdolnienia organizuje się dla uczniów szczególnie uzdolnionych

przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Liczba uczestników zajęć wynosi do 8 uczniów.

2. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów mających trudności w

nauce, w szczególności w spełnianiu wymagań edukacyjnych określonych w podstawie
programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego. Liczba uczestników zajęć
wynosi do 8 uczniów.

3.Zajęcia specjalistyczne:
- zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i
odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się.
Liczba uczestników zajęć wynosi do 5 uczniów.
- zajęcia logopedyczne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami mowy, które powodują
zaburzenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę. Liczba uczestników zajęć wynosi do 4

uczniów.

- zajęcia socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym
organizuje się dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne.

Liczba uczestników zajęć wynosi do 10 uczniów.

-

Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem
kształcenia i kariery zawodowej organizuje się w celu wspomagania uczniów w
podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy.
Zajęcia te prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści

-

www.cdie.wloclawek.pl

KWALIFIKACJE DO PROWADZENIA ZAJĘĆ W
RAMACH POMOCY PP

-Zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze oraz zajęcia

specjalistyczne prowadzą nauczyciele i specjaliści posiadający
kwalifikacje

odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć.

Godzina zajęć rozwijających uzdolnienia i zajęć dydaktyczno - wyrównawczych
trwa 45 minut, a godzina zajęć specjalistycznych trwa 60 minut.

W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie godzin zajęć

specjalistycznych w czasie krótszym niż 60 minut, zachowując łączny
czas zajęć ustalony dla danego

ucznia.

www.cdie.wloclawek.pl

HARMONOGRAM

DZIAŁAŃ

SZKOŁY PODSTAWOWE I
PONADGIMNAZJALNE

do 31 marca 2012

Zespoły wykonają swoje zadania:



ustalenie zakresu, w którym uczeń

wymaga pomocy psychologiczno-
pedagogicznej z uwagi na
indywidualne potrzeby rozwojowe i
edukacyjne oraz możliwości
psychofizyczne, w tym szczególne
uzdolnienia;



określenie zalecanych form, sposobów i
okresu udzielania uczniowi pomocy
psychologiczno-pedagogicznej, z
uwzględnieniem indywidualnych potrzeb
rozwojowych i edukacyjnych oraz
możliwości psychofizycznych ucznia, ;



zaplanowanie działań z zakresu
doradztwa edukacyjno-zawodowego i
sposobu ich realizacji – w przypadku
ucznia szkoły ponadgimnazjalnej.

HARMONOGRAM

DZIAŁAŃ

SZKOŁY PODSTAWOWE I
PONADGIMNAZJALNE

do 30 kwietnia 2012



dyrektor ustala dla uczniów - na
podstawie zaleceń Zespołów -
formy, sposoby i okresy udzielania
pomocy psychologiczno-
pedagogicznej oraz wymiar
godzin poszczególnych form
pomocy udzielanej od roku
szkolnego 2012/2013;

HARMONOGRAM

DZIAŁAŃ

SZKOŁY PODSTAWOWE I
PONADGIMNAZJALNE



niezwłocznie po zatwierdzeniu przez
organy prowadzące arkusza
organizacyjnego na rok szkolny
2012/2013, dyrektor informuje
rodziców uczniów o ustalonych dla
uczniów formach (wymiarze godzin),
sposobach i okresach udzielania
pomocy od roku szkolnego 2012/2013.

HARMONOGRAM

DZIAŁAŃ

SZKOŁY PODSTAWOWE I
PONADGIMNAZJALNE

do 30 września 2012



Zespoły opracowują dla uczniów:
IPET, PDW i KIPU realizowany w roku
szkolnym 2012/2013

.

HARMONOGRAM

DZIAŁAŃ

SZKOŁY PODSTAWOWE I
PONADGIMNAZJALNE

KTO PLANUJE I KOORDYNUJE UDZIELANIE
POMOCY PSYCHOLOGICZNO-
PEDAGOGICZNEJ?

Dyrektor wyznacza

osobę

lub

osoby

koordynujące pracę zespołu.

Spotkania zespołu

zwołuje, w miarę potrzeb, osoba

koordynująca pracę Zespołu,

nie rzadziej

jednak

niż

dwa razy w roku szkolnym.

www.cdie.wloclawek.pl

KTO MOŻE BRAĆ UDZIAŁ W
POSIEDZENIU ZESPOŁU?

1.Rodzice ucznia mogą uczestniczyć w pracach Zespołu w części
dotyczącej ich dziecka;

2. Przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym

poradni specjalistycznej – na wniosek dyrektora;

3. Inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy, pedagodzy,

logopedzi lub inni specjaliści – na wniosek rodzica ucznia.

Osoby biorące udział w spotkaniu zespołu obowiązane są do

nieujawniania spraw poruszanych podczas spotkania.

www.cdie.wloclawek.pl

ZADANIA ZESPOŁU DS. UCZNIA ZE SPE

1. ustala zakres, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno pedagogicznej z uwagi na indywidualne

potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne;

2. określa zalecane formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, z

uwzględnieniem zaleceń zawartych odpowiednio w orzeczeniu lub opinii oraz indywidualnych potrzeb rozwojowych i
edukacyjnych ucznia i indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia;

3. planuje działania z zakresu doradztwa edukacyjno zawodowego i sposób ich realizacji – w przypadku ucznia

gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej

4. opracowuje kartę indywidualnych potrzeb ucznia KIPU oraz plan działań wspierających PDW, IPET
6. dokonuje oceny efektywności pomocy psychologiczno pedagogicznej udzielanej uczniowi, w tym efektywności

prowadzonych zajęć;

7. podejmuje działania mediacyjne i interwencyjne w sytuacjach kryzysowych;

www.cdie.wloclawek.pl

www.cdie.wloclawek.pl

DLA KOGO IPET I KIP?

Podniesienie efektywności kształcenia uczniów
ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały
dla nauczycieli. MEN, 2010; www.men.gov.pl

www.cdie.wloclawek.pl

ORGANIZACJA PRACY ZESPOŁU



Zespół tworzy dyrektor szkoły

dla ucznia

posiadającego:



orzeczenie

o potrzebie kształcenia specjalnego,



orzeczenie

o potrzebie indywidualnego nauczania,



orzeczenie

o potrzebie indywidualnego obowiązkowego

rocznego przygotowania przedszkolnego,



opinię

poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym

poradni specjalistycznej



wobec którego nauczyciel, wychowawca lub specjalista

stwierdził

potrzebę objęcia

pomocą psychologiczno-

pedagogiczną, wynikającą z przeprowadzonych działań

pedagogicznych

www.cdie.wloclawek.pl

WSTĘPNE ROZPOZNANIE POTRZEB

Rozpoznanie dokonane przez Zespół, jest podstawą

do założenia:

Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia – KIPU

Stworzenia

Planu Działań Wspierających – PDW

Wielospecjalistyczna ocena poziomu

funkcjonowania ucznia, jest podstawą
opracowania i modyfikowania

Indywidualnego

Programu Edukacyjno Terapeutycznego –
IPET

www.cdie.wloclawek.pl

KARTA INDYWIDUALNYCH POTRZEB UCZNIA

PODNIESIENIE EFEKTYWNOŚCI KSZTAŁCENIA UCZNIÓW
ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI.
MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELI.
MEN, 2010; WWW.MEN.GOV.PL

CO ZAWIERA KARTA INDYWIDUALNYCH
POTRZEB UCZNIA?

1) imię (imiona) i nazwisko ucznia;
2) nazwę przedszkola lub szkoły oraz oznaczenie grupy lub klasy,do

której uczeń uczęszcza;

3) informację dotyczącą orzeczenia lub opinii albo stwierdzonej

potrzeby objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną,
wynikającą z przeprowadzonych przez nauczycieli i specjalistów działań
pedagogicznych;

4) zakres w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno

pedagogicznej;

5) zalecane formy, sposoby i okresy udzielania pomocy psychologiczno-

pedagogicznej;

6) ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okresy udzielania pomocy

psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym
poszczególne formy będą realizowane;

7) ocenę efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej

uczniowi;

8) terminy spotkań zespołu;
9) podpisy osób biorących udział w poszczególnych spotkaniach zespołu

www.cdie.wloclawek.pl

ELEMENTY KIPU - PRZYKŁADOWE ZAPISY

ZAKRES, w którym uczeń wymaga pomocy:
W zakresie funkcjonowania poznawczo- percepcyjnego, funkcjonowania

zdrowotnego, społecznego, wspierania samooceny, radzenia sobie z
emocjami, myślenia przyczynowo- skutkowego, abstrakcyjnego,
usprawniania motoryki, analizatorów, dostosowania wymagań,
wydłużenia czasu pracy, funkcjonowania w środowisku, w zakresie
rozwoju fizycznego, społeczno-emocjonalnego, rozwoju intelektualnego,
itp.

Sposoby: praca grupowa, indywidualna, w parach, z udziałem rodziców,

rówieśników, itp.

Okresy udzielania pomocy: np. I semestr, cały rok, zajęcia co drugi

tydzień, 2 godziny zajęć korekcyjno-kompensacyjnych w każdym
tygodniu (120min.)

www.cdie.wloclawek.pl

PLAN DZIAŁAŃ WSPIERAJĄCYCH PDW

Plan Działań Wspierających (PDW) opracowuje się dla:
- ucznia lub grupy uczniów o jednorodnym rozpoznaniu, wobec których,

ze względu na potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości
psychofizyczne, określono potrzebę objęcia pomocą psychologiczno
pedagogiczną;

- posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym

poradni specjalistycznej;

- posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego

przygotowania przedszkolnego;

- psiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
- dla ucznia, u którego ze względu na potrzeby rozwojowe lub

edukacyjne, nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub
specjalista, prowadzący zajęcia z uczniem, stwierdził potrzebę objęcia
pomocą psychologiczno-pedagogiczną

⇒ (w przypadku uczniów, którzy posiadają jednocześnie orzeczenie o

potrzebie kształcenia specjalnego i orzeczenie o potrzebie
indywidualnego nauczania lub indywidualnego obowiązkowego
rocznego przygotowania przedszkolnego opracowuje się

Indywidualny

Program Edukacyjno -Terapeutyczny

).

www.cdie.wloclawek.pl

ELEMENTY PDW

1) cele do osiągnięcia w pracy z uczniem w zakresie

pomocy psychologiczno-pedagogicznej,

2) działania realizowane z uczniem w ramach

poszczególnych zalecanych form i sposobów udzielenia
uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej,

3) metody pracy z uczniem,
4) zakres dostosowania wymagań edukacyjnych

wynikających z programu nauczania

5) działania wspierające rodziców ucznia,
6) zakres współdziałania z poradniami psychologiczno

pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi,
placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami
pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na
rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

www.cdie.wloclawek.pl

DLA JAKICH UCZNIÓW IPET?

Indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne

tworzone są dla dzieci i młodzieży posiadających
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego:

•

niepełnosprawnych: słabosłyszących,

niesłyszących, słabowidzących,
niewidomych, z niepełnosprawnością
ruchową, w tym z afazją, z upośledzeniem
umysłowym w stopniu lekkim,
umiarkowanym lub znacznym, z
autyzmem, w tym z Zespołem Aspergera, z
niepełnosprawnościami sprzężonymi;

• niedostosowanych społecznie oraz

zagrożonych niedostosowaniem
społecznym

www.cdie.wloclawek.pl

WIELOSPECJALISTYCZNA OCENA POZIOMU
FUNKCJONOWANIA UCZNIA

Dla uczniów z orzeczeniem o niepełnosprawności.
Przygotowana przez zespół – nauczycieli i specjalistów:



mocne strony, osiągnięcia rozwojowe, możliwości psychofizyczne,

zainteresowania,



funkcjonowanie w społeczności szkolnej,



poziom wiedzy i umiejętności,



trudności edukacyjne



trudności rozwojowe – ograniczenia psychofizyczne, problemy

wychowawcze, opiekuńcze
Przygotowana na podstawie zajęć obowiązkowych, dodatkowych.
Przygotowywana nie rzadziej niż raz w roku, a następnie
podlegająca okresowej ocenie efektywności i ewentualnym
modyfikacjom.

www.cdie.wloclawek.pl

INDYWIDUALNY PROGRAM EDUKACYJNO-
TERAPEUTYCZNY - IPET



nie ma obligatoryjnego wzoru, zależy od rodzaju

niepełnosprawności, nasilenia niedostosowania,
etapu edukacyjnego, musi zawierać te elementy,
które są wymienione w rozporządzeniu



nie jest programem nauczania



łączy funkcję dydaktyczno – wychowawczą z

funkcją terapeutyczną, czyli zawiera cele edukacyjne i

terapeutyczne



uwzględnia zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie
kształcenia specjalnego oraz potrzeby określone w
wielospecjalistycznej ocenie poziomu funkcjonowania
dziecka

www.cdie.wloclawek.pl

ELEMENTY IPET

Program określa:
1. zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do
indywidualnych potrzeb oraz możliwości psychofizycznych
ucznia,
2. rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli,
wychowawców i specjalistów, prowadzących zajęcia z
uczniem,
3. formy i metody pracy z uczniem,
4. ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okres udzielania
pomocy oraz wymiar godzin,
5. działania wspierające rodziców oraz zakres współdziałania z
poradnią pp i specjalistami,
6. zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne i inne zajęcia,
7. zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami.

www.cdie.wloclawek.pl

IPET

Indywidualne programy edukacyjno-
terapeutyczne powinny uwzględniać
zalecenia zawarte w orzeczeniu oraz
być dostosowane do indywidualnych
potrzeb rozwojowych i edukacyjnych
uczniów, a także ich możliwości
psychofizycznych.

www.cdie.wloclawek.pl

INDYWIDUALNY PROGRAM EDUKACYJNO-
TERAPEUTYCZNY ZAWIERA:

•

zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do

indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych
ucznia oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych
ucznia,
• rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i
specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, w tym w
przypadku:
- ucznia niepełnosprawnego – zakres działań o
charakterze rewalidacyjnym,
- ucznia zagrożonego niedostosowaniem społecznym –
zakres działań o charakterze socjoterapeutycznym,

-

ucznia niedostosowanego społecznie – zakres działań o

charakterze resocjalizacyjnym,

-

www.cdie.wloclawek.pl

INDYWIDUALNY PROGRAM EDUKACYJNO-
TERAPEUTYCZNY ZAWIERA:

• formy i metody pracy z uczniem,
• ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okres udzielania
uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar
godzin, w których poszczególne formy będą realizowane,
• zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne zajęcia –
stosownie do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych
ucznia,

•

działania wspierające rodziców ucznia oraz zakres współpracy

nauczycieli i specjalistów z rodzicami w realizacji działań
opisanych powyżej,
• zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-
pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi,
placówkami doskonalenia nauczycieli, i innymi instytucjami
(organizacjami pozarządowymi, instytucjami działającymi na rzecz
rodziny, dzieci i młodzieży w lokalnym środowisku) w realizacji
działań opisanych powyżej.

www.cdie.wloclawek.pl

ZASADY I WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE
KONSTRUOWANIA INDYWIDUALNYCH
PROGRAMÓW EDUKACYJNO TERAPEUTYCZNYCH

Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny
opracowuje zespół po dokonaniu
wielospecjalistycznej oceny poziomu
funkcjonowania ucznia na okres, na jaki zostało
wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia
specjalnego, nie dłuższy jednak niż etap edukacyjny.

Nie rzadziej niż raz w roku zespół dokonuje okresowej
wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania
ucznia, uwzględniając ocenę efektywności pomocy
psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi.

www.cdie.wloclawek.pl

Wielospecjalistyczna ocena poziomu
funkcjonowania ucznia:



określenie wielospecjalistyczna diagnoza

oznacza, że ostateczna diagnoza jest wspólnie
wypracowana przez nauczycieli i specjalistów
pracujących z uczniem.

www.cdie.wloclawek.pl

WAŻNE!

Wielospecjalistyczną diagnozę funkcjonowania
ucznia należy budować na podstawie informacji o
dziecku i jego specjalnych potrzebach. Informacje
te pochodzą z następujących źródeł:

- z wywiadów i rozmów z rodzicami,
- z orzeczeń i opinii wydawanych przez poradnie psychologiczno-
pedagogiczne, zawierających specjalistyczną diagnozę (pedagogiczną,
psychologiczną, logopedyczną) ze szczególnym zwróceniem uwagi na
istotne informacje dotyczące szkolnego funkcjonowania dziecka,
- od lekarzy i specjalistów leczących dziecko, z dokumentacji
medycznej dostarczonej przez rodziców,
- od innych specjalistów pracujących z dzieckiem (np. rehabilitantów,
terapeutów, kuratorów sądowych),
- z obserwacji nauczycieli, które dotyczą funkcjonowania ucznia w
klasie, szkole (między innymi z analizy wytworów dziecka),
- z badań specjalistycznych (psychologicznych, pedagogicznych,
logopedycznych) prowadzonych w szkole,

-

z dokumentacji prowadzonej przez wychowawcę klasy

.

www.cdie.wloclawek.pl

WAŻNE!

Rozpoznanie powinno dotyczyć:

− mocnych stron dziecka, jego zdolności, wiedzy i
umiejętności potrzebnych do realizacji poszczególnych
przedmiotów czy zadań, które mogą być przed nim stawiane,
także jego
ulubionych form aktywności i zainteresowań,
− trudności edukacyjnych lub rozwojowych ucznia w zakresie:
- emocji i funkcjonowania społecznego (np. w nawiązywaniu
kontaktów z rówieśnikami, wyrażaniu uczuć w sposób
społecznie akceptowany, umiejętności werbalizowania uczuć),

-

sprawności motorycznej dziecka, w tym możliwości

samoobsługi (szczególnie ważne w przypadku dzieci
niepełnosprawnych),

-

www.cdie.wloclawek.pl

- komunikowania się (np. w przypadku dzieci obcokrajowców
możliwość porozumiewania się w języku polskim, w przypadku
niektórych dzieci niepełnosprawnych – konieczność stosowania
metod komunikacji alternatywnej),
- funkcjonowania poznawczego (np. koncentracja uwagi, pamięć,
myślenie),
- wiedzy z poszczególnych przedmiotów i umiejętności szkolnych
(czytanie, pisanie, liczenie),
- motywacji,
− warunków zewnętrznych:
- organizacji przestrzeni klasy czy szkoły (np. oznakowanie
niebezpiecznych miejsc, gdy w klasie
jest dziecko słabo widzące), pracy na lekcji, sposobu oceniania
dziecka,
- sytuacji rodzinnej dziecka, w tym informacji przekazanych przez
rodziców (np. że nie mają oni wystarczającej wiedzy, by pomóc
dziecku w nauce),

-

dodatkowych informacji i zaleceń (np. dotyczących noszenia aparatu

słuchowego, okularów, butów ortopedycznych, nietypowych
zachowań dziecka).

www.cdie.wloclawek.pl

ZAKRES DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ
EDUKACYJNYCH DO INDYWIDUALNYCH POTRZEB
ROZWOJOWYCH I EDUKACYJNYCH ORAZ
MOŻLIWOŚCI PSYCHOFIZYCZNYCH UCZNIA

Przed przystąpieniem do określania zakresu dostosowań warto
rozważyć następujące kwestie:
- jakie cele chcę osiągnąć w pracy z uczniem,
- jaki dobór treści nauczania (wiedzy),
- jaki dobór metod i form pracy,
- jaki sposób oceniania i motywowania,
- jaki sposób organizacji klasy, szkoły, pozwoli uczniowi na
przyswojenie wiedzy i sprostanie wymaganiom.

Konstruując indywidualny program dla dzieci posiadających
orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, należy
pamiętać, że powinien on mieć charakter edukacyjno-
terapeutyczny

.

www.cdie.wloclawek.pl

WAŻNE!

W zakresie funkcji edukacyjnej indywidualny program edukacyjno-
terapeutyczny może być:
1. adaptacją programu przyjętego w szkole zawierającą
dostosowania wymagań podstawy programowej do indywidualnych
potrzeb i możliwości ucznia, a także modyfikację metod, form i
sposobów realizacji oraz opis dodatkowych działań wspierających;
2. całkowicie autorskim programem zawierającym treści nauczania,
metody i formy pracy na poszczególnych bądź wszystkich
przedmiotach lub obszarach edukacyjnych dostosowanym do
indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia

.

Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie w stopniu
lekkim realizują tę samą podstawę programową
kształcenia ogólnego, co ich pełnosprawni
rówieśnicy. Odrębną podstawę programową realizują
natomiast uczniowie z upośledzeniem umysłowym w
stopniu umiarkowanym i znacznym.

www.cdie.wloclawek.pl

WAŻNE!

W zakresie funkcji terapeutycznej indywidualny program
powinien odnosić się do:
- uczniów niepełnosprawnych – zawierać elementy
terapeutyczne (np. rehabilitacji ruchowej, nauki
alternatywnych metod komunikacji) usprawniające
zaburzone funkcje;
- uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym –
mieć charakter socjoterapeutyczny (np. zajęcia dotyczące
kontroli wyrażania silnych emocji, eliminowanie zachowań
niepożądanych, socjoterapia);

-

uczniów niedostosowanych społecznie – mieć charakter

resocjalizacyjny (np. trening zastępowania agresji, trening
kontroli złości).

-

www.cdie.wloclawek.pl

Formułując cele terapeutyczne do pracy z dzieckiem,
należy w pierwszej kolejności odpowiedzieć na pytania:
- Co jest najważniejsze dla dziecka, by w ogóle
mogło się uczyć?
- Jaka forma działań czy zajęć może pozwolić
dziecku pokonać tę trudność?
Jeśli dziecko ma fobię szkolną, bardzo ważnym
elementem programu będzie obniżenie poziomu lęku i
konieczne działania podjęte w tym zakresie.

www.cdie.wloclawek.pl

FORMY I METODY PRACY Z UCZNIEM

W określeniu procedury osiągania celów rozumianej jako
sposób wykorzystania dostępnych metod, form, środków
dydaktycznych czy innych zasobów szkoły i środowiska w
celu pomocy dziecku przydatne mogą być następujące
pytania:
- Które ze znanych nauczycielom metod, form pracy,
środków dydaktycznych najlepiej posłużą uczniowi?
- Które z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej
najlepiej posłużą uczniowi?
- Z którym ze specjalistów, trenerów, rehabilitantów pracuje
się dziecku najlepiej, najbardziej efektywnie?
- Jaki rodzaj i sposób organizacji zajęć (czas trwania, liczba
osób) umożliwia dziecku efektywne korzystanie z nich?

www.cdie.wloclawek.pl

SPOSOBY PRACY Z UCZNIEM



odpowiednia organizacja pracy w czasie zajęć

obowiązkowych i dodatkowych (m.in. Stosowanie metod
pracy adekwatnych do potrzeb ucznia, podawanie
materiału w odpowiednim układzie);



właściwe egzekwowanie wiedzy i ocenianie ucznia (np.
sprawdzanie umiejętności czytania ucznia z dysleksją nie
w obecności klasy; stosowanie oceny opisowej nie tylko
na etapie edukacji wczesnoszkolnej);



wykorzystywanie codziennych szkolnych sytuacji, zajęć
wychowawczych i innego rodzaju zajęć do wspierania
rozwoju, kształtowania akceptowanych postaw,
zapobiegania zagrożeniom, korekcję niewłaściwych
zachowań (np. praca nad umiejętnościami wyrażania
emocji w sytuacji konfliktu między uczniami polegająca
na wspieraniu uczniów w rozwiązaniu realnie zaistniałej
sytuacji)

www.cdie.wloclawek.pl

SPOSOBY PRACY Z UCZNIEM



dostosowane warunki zewnętrzne (np. zapewnienie
dziecku autystycznemu miejsca (oddzielonego
parawanem), w którym będzie mógł odpocząć, jeśli
poczuje się przeciążony zbyt dużą liczbą bodźców

www.cdie.wloclawek.pl

Dziękujemy

mgr Ewa Piotowska-Kołata

mgr Zofia Wojdat

www.cdie.wloclawek.pl