KOSMETOLOGIA

1. Kosmetologia - (gr. Cosmein) - porządkowanie, czyszczenie;

• Kosmeter - w Helladzie, młoda niewolnica zajmująca się porządkiem\

• Kometicos - technika upiększania

• W starożytnym Rzymie kosmetami byli nazywani niewolnicy zajmujący się masażem w łaźniach

2. Kosmetologia to dziedzina medycyny zajmująca się:

• Pielęgnacją skóry zdrowej i z problemami

• Zapobieganiem defektom urody

• Profilaktyką procesów starzenia się

• Upiększaniem i zdobieniem ciała

• Składem preparatów kosmetycznych i działaniem na skórę

• Dbaniem o higienę psychiczną człowieka

• Propagowaniem zachowań prozdrowotnych (promocja zdrowia)

3. Definicja zdrowia według WHO (1947)

„ Zdrowie to pozytywny stan samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub ułomności”.

4. Promocja zdrowia (kształtowanie postaw prozdrowotnych):

• Życie bez używek

• Bezpieczny seks

• Walka z nadwagą, otyłością

• Regularne badania profilaktyczne: ginekologiczne, mammograficzne, stomatologiczne

• Profilaktyka przeciw chorobom społecznym, np. cukrzycy

• Stosowanie hormonalnej terapii zastępczej

5. Rodzaje kosmetologii:

• Pielęgnacyjna

• Upiększająca (zdobnicza)

• Lecznicza

6. Kosmetolog wykorzystuje wiedzę z zakresu:

• Podstawowych nauk medycznych: anatomia, histologia, fizjologia, chemia kosmetyczna, biochemia, biologia, mikrobiologia, fizyka, higiena - nie mają kontaktu z ludźmi

• Klinicznych nauk medycznych: dermatologia, onkologia, chirurgia plastyczna, geriatria, endokrynologia, dietetyka, interna, diabetologia, angiologia, promocja zdrowia.

7. Definicja kosmetyku według dyrektywy Kosmet. Unii Europejskiej:

Kosmetyk - substancja lub preparat przeznaczony do użycia w kontakcie z różnymi zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego, zębami lub błonami śluzowymi jamy ustnej z celem wyłącznym lub głównie czyszczenia ich, perfumowania, zmian ich wyglądu, ochrony i utrzymania w dobrym stanie.

- kosmetyki nie leczą

- kosmetyki nie są wprowadzane do wnętrza organizmu

8. Podstawowe zadania kosmetyków:

• Oczyszczanie

• Pielęgnacja

• Ochrona

• Upiększanie

9. Zasady etyczne:

• Przestrzeganie praw etycznych

• Dbanie o godność wykonywanego zawodu

• Wykonywanie zabiegów z należytą starannością i poświęcanie im niezbędnego czasu

• Wykonywanie zabiegów w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość usług.

Przeciwwskazania przy trądziku różowatym:

- rozgrzewanie skóry, nieodpowiedni środek

Przeciwwskazania do zmian np. pieprzyki, znamiona

- środek rozgrzewający, drażniący promienie UV

10. Podstawowe umiejętności kosmetyczki:

• Ustalenie rodzaju zabiegu kosmetycznego lub kierowanie pacjenta do lekarza

• Wykonywanie zabiegów z zakresu kosmetologii pielęgnacyjnej, upiększające, i leczniczej

• Masaż ogólny

• Zabiegi z fizjoterapii

• Udzielanie porad z zakresu kosmetyki i higieny ogólnej

• Dobra znajomość preparatów kosmetycznych

11. Badania:

• Badanie podmiotowe - wywiad (anamneza)

Osobie zgłaszającej się do gabinetu kosmetycznego należy założyć kartę

ANAMNEZA:

• Dotychczasowa pielęgnacja, stosowane zabiegi, sposoby mycia, używane preparaty

• Stan zdrowia - przebyte i obecne choroby

• Tryb życia - dieta, wywiad zawodowy

• Badanie przedmiotowe:

• Wiek

• Rodzaj skóry

• Kolor skóry

• Napięcie mięśni, grubość podściółki tłuszczowej

• Defekty skóry i przydatków

12. Ustawa z dnia 17.02.2004 r.

13. Zakład kosmetyczny - zakłady świadczące usługi w zakresie regeneracji, pielęgnacji i upiększania ciała.

14. Zasady higieny personelu, np.:

• Posiadanie aktualnych szczepień

• Noszenie czystej odzieży ochronnej, wykonanej z materiałów które można zdezynfekować

DEZYNFEKCJA

• Niszczenie lub usunięcie form wegetatywnych drobnoustrojów do bezpiecznego poziomu dla człowiek

• Wykorzystywane są metody fizyczne i chemiczne, które powinny być skuteczne w stosunku do bakterii, wirusów, grzybów

• Związki mające bezpośredni kontakt ze skórą nie mogą działać toksycznie, drażniąco ani alergizująco

• Użyty w zabiegach sprzęt musi być zdezynfekowany przed umyciem i sterylizacją

• Proces dezynfekcji jest wykorzystywany w postępowaniu aseptycznym i antyseptycznym

Środek do dezynfekcji nie zawsze jest do pomieszczeń i do skóry. Zależy to od rozcieńczenia.

ASEPTYKA - działanie mające nie dopuścić do zakażenia pozostałych w różnych okolicznościach.

ANTYSEPTYKA - działanie, którego celem jest usunięcie i zniszczenie mikroorganizmów z pola zabiegowego, niszczących struktury bakterii, uszkadzających ich metabolizm oraz likwidujących zarodniki.

15. Metody dezynfekcji:

• Fizyczne

Termiczne

- pasteryzacja - wodzie o temperaturze 80-100°C ; para wodna przez 30 minut - dezynfekcja bielizny

Nietermiczne

- UVC lub UVB

- filtracja - zatrzymywanie drobnoustrojów na filtrze o określonej średnicy porów - do oczyszczania powietrza w instalacjach

• Chemiczno - termiczne

- płyn do dezynfekcji podgrzewa się do temp 40°C - 60 °C - do dezynfekcji przedmiotów

• Chemiczne

- alkohole - Ciolex, aldesan

- fenole - sebidin, manusan

- związki jodu (jodofory - związki jodu z wielkocząsteczkowymi związkami ogranicznymi)- povidone, Jodine

- związki chloru - chlorowane kwasy sulfonowe (chloramid)

- środki utleniające 3-8% woda utleniona

- barwniki - fiolet krystaliczny, zieleń brylantowa, fuksyna zasadowa, et akrydyna, nadmanganian potasu

- środki powierzchniowo czynne - chloroheksydyna

STERYLIZACJA

• Proces niszczenia wszystkich drobnoustrojów, zarówno ich form wegetatywnych jak i ich zarodników

• Przedmioty, które mają być poddane sterylizacji muszą być idealnie czyste, suche, zdezynfekowane, i zapakowane w sposób zapobiegający wtórnym zanieczyszczeniom, aby czynnik sterylizujący swobodnie przenikał

16. Metody sterylizacji:

• Parowa (ciepłem wilgotnym)

• Suchym, gorącym powietrzem

• Gazowa, mikrotemperatura

• Radiacyjna

• Chemiczna

17. Skuteczność sterylizacji:

• Każdy przedmiot poddany sterylizacji musi być wcześniej zdezynfekowany, po umyciu osuszony

18. Kontrola:

• Indykatory chemiczne

• Wskaźniki fizyczne i biologiczne

• Czynnik sterylizacyjny

CHOROBY

1. Ryzyko zakażenia zależy od:

• Stanu ekspozycji: prawdopodobna, pewna, masywna

• Miejsca zanieczyszczonego: skóra, śluzówki, zakłucie igłą

• Tupu wirusa:

- HIV 0,3%

- HCV 3-10%

-HBV 6-30%

Ryzyko zakażenia przy jednorazowej ekspozycji przedskórnej

2. Ekspozycja zawodowa - kontakt pracownika z materiałem biologicznym pochodzącym od osoby będącej nosicielem wirusa HIV, HCV, HBV

3. Procedury zmniejszające ryzyko zakażenia:

• mycie rąk, odkażanie w płynie dezynfekującym

• odzież ochronna i rękawiczki

• twardy, zamykany pojemnik na zużyte igły

• odpowiednio zabezpieczone pojemniki na materiały biologiczne

• przestrzeganie procedur sterylizacji i dezynfekcji

HIV

1. HIV - zespół nabytego upośledzenia odporności

AIDS - wywołany przez ludzki wirus upośledzenia odporności HIV

0,7% - przy wstrzykiwaniu narkotyków ta sama igłą przez osobę zakażoną i niezakażoną

0,5% - 3% - podczas stosunku analnego, jeśli osoba aktywna jest zakażona

13% - 40% zakażenie dziecka od chorej matki w okresie około płodowym, w okresie ostrego zakażenia oraz zaawansowanej choroby

2. Cechy HIV:

• Zaburzenia immunologiczne - spadek limfocytów CD4 we krwi obwodowej i poważne upośledzenie ich funkcji

• Rozwój nowotworów

• Występowanie licznych zakażeń oportunistycznych

• Zaburzenia neurologiczne i psychiczne

• Postępujące wyniszczenie

• Choroby skór i błon śluzowych o nietypowym przebiegu

3. Zakażeniu sprzyjają stany zapalne narządów płciowych i menstruacje u kobiet

4. Wrażliwość wirusa:

• Na chlor, aldehyd glutanowy i formalinę

• Ginie w temperaturze wrzenia

• Ginie po 30 minutach w temp 56°C

• W białkach po liofilizacji ulega inaktywacji po 2 godzinach w temp 68°C

• Inaktywowany po 1-4 minutach pod wpływem 6% wody utlenionej lub 70% etanolu

• W igle lub strzykawce w zależności od wilgotności - kilka godzin

• HIV wysuszony, np. na powierzchniach jest jeszcze wykrywalny po 1 tygodniu ( ma zmniejszoną infekcyjność)

5. Komórki docelowe dla HIV:

• Komórki posiadające receptor CD4

• Makrofagi i monocyty

• Komórki Langerhansa - odpornościowe w naskórku

• Komórki dendryczne układu chłonnego

• Komórki śródbłonka naczyń mózgu, astrocyty, komórki mikrogleju, oligodendryty

• Komórki szyjki macicy i nabłonka pochwy

• Bliżej niezidentyfikowane komóki jelita grubego i siatkówki oka

6. Etapy wchłaniania:

• Połączenie gp 120 wirusa z receptoren CD4 komórki zakażonej

• Połączenie z ko receptorami CCr-5 i CXCR- 4 (dla HIV - 1 i HIV- 2)

• Koreceptor CXCR - 4 może łączyć się z HIV - 2 bez udziału receptora CD4

Makrofagi i monocyty nie ulegają efektowi cytopatycznemu, replikacja HIV w tych komórkach jest 100 razy większa niż w limfocytach

7. Kategorie zakażenia:

A -bezobjawowi nosiciele oraz osoby we wczesnym okresie choroby

Przebieg kliniczny:

1. Początek zakażenia 3 tygodnie, przebieg bezobjawowy (okienko serologiczne 4-6 tygodni po zakażeniu, kiedy we krwi obwodowej nie ma jeszcze przeciwciał mimo obecności w niej HIV

2. Pierwotna ostra wiremia ( trwa ok. 1-2tyg) zespół mononukleozopodobny, plamiste lub grudkowe zmiany skórne, ból gardła, brak łaknienia, biegunka, bóle stawowo - mięśniowe, gorączka, bóle neurologiczne, powiększenie obwodowych węzłów chłonnych

3. Uogólnione przetrwanie powiększonych węzłów chłonnych (poobwodowa limfadenopatia) - powiększenie obwodowych węzłów chłonnych w co najmniej dwóch okolicach do średnicy 1,5cm; najczęściej kilka lub kilkanaście miesięcy od zakażenia (może być w 8 tyg zakażenia)

4. Okres bezobjawowy - kilka kilkanaście lat (zmniejsza się liczba limfocytów CD4 - niebezpieczny epidemiologicznie

B - chory z objawami zakażenia HIV ale bez chorób wskazujących na AIDS (objawowa)

Okres pomiędzy serologicznie dodatnim stanem choroby a pełnym obrazem AIDS (ogólne dolegliwości: gorączka, utrata masy ciała, nieswoiste zmiany skórno - śluzówkowe, bakteryjna angionatoza, dysplazja szyjki macicy lub rak szyjki macicy we wczesnym stadium, patologiczne wartości badań laboratoryjnych: limfocyty CD4 <400mm³, leukopenia

C - pełnoobjawowy AIDS

AIDS - końcowy okres zakażenia HIV, towarzyszący mu rozwój zakażeń oportunistycznych o ciężkim przebiegu lub nowotworów a także postępujące otępienie i wyniszczenie chorego

8. Profile zakażenia HIV:

1. 70-80% - objawy pojawiają Si e po 5 latach od zakażenia

2. Klika % - rozwój choroby poniżej 10 lat

3. 10-15% - objawy choroby po 2-3 latach

4. 5% - zakażeni wirusem HIV, u których nigdy nie dojdzie do rozwoju AIDS

9. Zakażenia oportunistyczne AIDS:

• Pierwotniakowi np. zapalenie mózgu

• Grzybicze: kandydoza narządowa, histoplazmoza rozsiana

• Wirusowe: półpasiec, ospa, WZW typ B, HSV 1, HSV2

• Bakteryjne: gruźlica płuc, bakteryjne zapalenie jelit

10. DIAGNOSTYKA:

• Test przesiewowy - test serologiczny III generacji ELISA wykrywaniem przeciwciał anty gp 120

• Okno serologiczne IV generacji ELISA z wykrywaniem antygenu p24

• Okno serologiczne 10-12 dni Test potwierdzenia (test Western Blott)

11. Postępowanie poekspozycyjne:

• Spłukać ranę nad strumieniem bieżącej wody, przepłukać jamę ustną, opłukać roztworem 0,9% NaCl śluzówki oczu

• Nie tamować wypływającej krwi, skaleczone miejsce przemyć środkiem odkażającym

• Poinformować przełożonego o wypadku

• Jeśli jest dostępny Retovir - podać 200mg jednorazowo

• Unikać zachowań mogących narazić inne osoby na zakażenie

• Wykonać stosowną diagnostykę w określonym odstępie czasu od ekspozycji

GRZYBICE OPORTUNISTYCZNE

• U pacjentów z obniżoną odpornością w wyniku choroby lub leczenia

• Zakażenie przez drobnoustrój o znikomej wirulencji

• Zwykle niezakaźna

• Przebyte zachorowanie nie powoduje zwykle odporności na powtórne zakażenie

• W tkankach i hodowli występuje w tej samej formie

ŚWIERZB

• Świąd po rozgrzaniu ciała

• Swędzące grudki na końcach korytarzy rytych przez samice

CHOROBY NOWOTWOROWE

• Rak szyjki macicy

• Mięsak Kaposiego

• Chłoniami - ziarniak grzybiasty, zespół Sezoyrego

WZW

1. WZW - wirusowe zapalenie wątroby (obecność zmian martwiczych i zapalnych w wątrobie)

2. Przyczyny:

• Leki

• Toksyny

• Wirusy hepatotropowe (A-E, G)

• Inne infekcje, np. pasożyty

• Choroby autoimmunologiczne

3. Budowa wątroby:

• Podzielona na 4 płaty: prawy, lewy, czworoboczny, ogoniasty

• Ma 8 segmentów

• Uniaczyniają ją: żyła wątrobowa, tętnica wątrobowa

4. Funkcje wątroby:

• Metabolizm węglowodanów, tłuszczów, hemu, bilirubiny

• Produkcja białek, osocza krwi i wytwarzanie aminokwasów

• Magazynowanie witamin :A, D, B ₁₂ i żelaza

• Produkcja żółci

• Metabolizowanie leków, toksyn, ksenobiotyków

• Β-oksydacja kwasów tłuszczowych

• Glukogeneza, glikogenoliza, glikogeneza

5. Nosiciel WZW typu B

• Pewna grupa ryzyka nigdy nie zdrowieje po ostrym WZW (przewlekłe zapalenie wątroby - nosiciel objawowy)

• W pewnej grupie osób wirus przetrwał w organizmie i namnaża się do końca życia - nosiciel bezobjawowy)

6. Objawy:

• Niekiedy przebieg bezobjawowy

• Zespół rzekomo grypowy i rzekomo reumatyczny

• Żółtaczka - hiperbilirubina w surowicy

• Brak apetytu, nudności, wymioty, bóle brzucha

• Uczucie przewlekłego zmęczenia

• Ciemna barwa moczu i jasny stolec

• Bardzo wysoka aktywność ALA+ / AspAt

HBV

1. HBV

• Zaliczany do DNA - wirusów

• Zjadliwy tylko dla ludzi

• W temperaturze pokojowej może pozostawać przez miesiąc zachowując zdolność infekowania

2. Struktura:

• Na powierzchni glikoproteina - antygen HBS

• W rdzeniu DNA - polimeraza DNA, tworzące razem antygen HBcAgn (nie występuje w surowicy)

• Cząsteczka białka występująca w rdzeniu to antygen HBeAg (występuje we krwi)

• We krwi, płynach ustrojowych i wydzielinach występują całkowite winiony wirusa

3. Drogi zakażenia:

• Niezdezynfekowany sprzęt medyczny

• Kontakt seksualny

• Dziecko przez matkę podczas choroby

• W trakcie transfuzji krwi lub preparatów krwiopochodnych

4. Grupy ryzyka:

• Narkomani

• Partnerzy seksualni osób zarażonych

• Osoby mające wielu partnerów seksualnych

• Homoseksualiści

• Osoby mające kontakt z krwią i płynami ustrojowymi

• Osoby dializowane, biorcy przeszczepów, pacjenci oddziałów zabiegowych

• Więźniowie

5. Objawy przewlekłego HBV:

• Większość nie odczuwa

• Zmęczenie, obniżenie nastroju

• Stałe lub okresowe zwiększenie aktywności AlAt/ AspAT

• W badaniach histologicznych martwica hepatocytów śródzrazikowo z odczynem zapalnym i włóknieniem, nacieki z komórek jednojądrowych w przestrzeniach wrotnych

6. Fazy choroby:

• Faza tolerancji immunologicznej: w surowicy duża wiremia HBV

• Faza obostrzenia - zwiększenie aktywności AlAt i obraz kliniczny przypominający zapalenie ostre

7. Powikłania HBV:

• Marskość wątroby - 5-8 lat

• Czynniki sprzyjające przebudowie marskiej

• Starszy wiek

• Koinfekcje HCV lub HIV

• Płeć męska

• Mała aktywność ALT

• Alkohol

• Rak wątrobowo komórkowy

• Choroby kompleksów immunologicznych ( przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek, guzkowe zapalenie tętnic)

Układ immunologiczny albo usuwa wirusa albo przechodzi w wirusowe zapalenie wątroby - dłużej niż 6 miesięcy

8. Przebieg wirusowej infekcji wątroby:

• Ostre zapalenie wątroby - do 6 miesięcy od zakażenia

• Wywołana przez wirus HBV powodujący infekcję komórek wątroby

• HBV nie wywołuje cytopatycznego zniszczenia komórek wątroby

• Niszczenie hepatocytów zależne jest od odpowiedzi immunologicznej gospodarza

• Okres inkubacji 45-100 dni

• Osoba zainfekowana jest zakaźna dla otoczenia jeszcze przed wystąpieniem objawów choroby i przez zmienny okras po ustąpieniu objawów ostrego zapalenia

ZÓŁTACZKA

1. Objawy:

• Żółte zabarwienie twardówek, błon śluzowych i skóry spowodowane odkładaniem się w tkankach bilirubiny - zwiększone stężenie we krwi

• Bilirubina - końcowy produkt metabolizmu hemu wchodzącego w skład hemoglobiny i powstaje w śledzionie, szpiku lub wątrobie

• Z miejsca powstania transportowanie jest do wątroby, tam ulega sprzężeniu z kwasem glukuronowym i zostaje wydzielana do żółci

• Uszkodzone komórki wątroby przedostanie się do formy sprzężonej bilirubiny do krwi i powstaje objaw żółtaczki

---