Bajka jest krótkim utworem, najczęściej wierszowanym, o wyraźnym nacechowaniu dydaktycznym, jej bohaterami mogą być zwierzęta, ludzie bądź przedmioty. Postaci te mają jednoznaczne cechy, charaktery, czytelnie uosabiają zarysowaną postawę. Zdarzenia opisane służą prezentacji ogólnie przyjętej i obowiązującej prawdy moralnej.
Najczęstszym rodzajem są bajki zwierzęce, w których poprzez nadanie poszczególnym gatunkom zwierząt określonych cech, wyszydzane są przywary ludzkie, np.: lew oznacza siłę; lis - chytrość; owca - naiwność i bezbronność.
Prawdziwe, zamierzone wątki tematyczne są często ukryte za „zasłoną alegorii”, która odbiera wypowiedzi znaczenie dosłowne. Alegoria uosabia pojęcia abstrakcyjne, np.: sowa jest alegorią mądrości. Pozwala dostrzec analogię pomiędzy postaciami a określonymi typami ludzkimi.
Tematyka bajek oscyluje wokół niepoprawnych stosunków międzyludzkich, sprzeczności między prawem moralnym a naturalnym, aktualnych problemów narodowych - społecznych i politycznych.
Zwarta i krótka wypowiedź, jaką jest bajka odchodzi od literackiego rozmachu. Nie ma tu różnorodności środków artystycznych i bogatej stylistyki. Wypowiedź w bajce jest bardzo ekonomiczna. Dominują tu epitety, anafory, porównania, antytezy, itp.
Wyróżniamy dwa typy bajek:
* Narracyjną, uprawianą przez XVII. Wiecznego pisarza La Fontaine'a. Ma ona formę krótkiej, wierszowanej noweli, np.: bajka „Przyjaciele” A. Mickiewicza.
* Bajka epigramatyczna - krótka, zwięzła, najczęściej czterowersowa
Przedstawiona w bajce historia jest pretekstem do wypowiedzenia ogólnych prawd życiowych, zawartych w morale.
BAJKA, podstawowy gatunek ustnej twórczości lud.; ukształtowany w starożytności, na motywach folklorystycznych, odrębny gatunek literatury dydaktycznej; utwór epicki pisany prozą lub wierszem, zawierający naukę moralną, czasem o charakterze satyr.; występuje w formie rozbudowanej — bajka narracyjna, oraz w zwartej i zwięzłej — bajka epigramatyczna. Bajka jest formą przypowieści na temat charakterów, postaw ludzkich i sytuacji społ. — powtarzalnych i powszechnych, której bohaterami są postacie ludzkie, zwierzęta, rośliny, przedmioty (apolog); najbardziej rozpowszechniona jest bajka zwierzęca, zwykle o charakterze alegor., w której zwierzęta występują jako konwencjonalne znaki ludzkich postaw i działań — są one maskami typowych cech psychol.-moralnych (np. lis — chytrość). Pierwszymi bajkopisarzami byli: twórca bajki zwierzęcej Ezop i Fedrus; motywy bajki starożytnej przejęli: J. La Fontaine, G.E. Lessing, I.A. Kryłow; w Polsce — Biernat z Lublina, potem m.in.: I. Krasicki, S. Trembecki, A. Gorecki, A. Mickiewicz, A. Fredro, J. Lemański, B. Hertz