ZASADY BUDŻETOWE
Zasady budżetowe - są to pewne postulaty formułowane w odniesieniu do gosp. budżetowej w celu nadania jej racjonalnego charakteru. Postulaty te znajdują odzwierciedlenie w aktach prawnych oraz w rozwiązaniach ustrojowych równocześnie większość z nich ma ponadczasowy charakter (ponadustrojowy).
Powszechnie znane są pod nazwą zasad budżetowych. Mają charakter prawny ,występują w postaci postulatów.
1.ZASADA UPRZEDNIOŚCI - uchwalenie budżetu powinno nastąpić przed rozpoczęciem roku budżetowego.
Znajduje to odzwierciedlenie zarówno w konstytucji jak i w ustawie o fin. publ.W praktyce zasada ta jest notorycznienaruszana dlatego wypracowano określone formy prowadzenia gosp.budżet. w okresie przejściowym - (czas kiedy nie mamy ustawy budżetowej , a rok już się zaczął) do nich zaliczamy.
prowizorium budżetowe - najczęściej stosowana forma w praktyce polskiej, charakt. się tym że dopuszcza się stosowanie jej takze w stosunku do budzetow samorzadowych w przypadku gdy przyjeto takie rozwiazanie przy budzecie panstwa.Polega ona na przyjeciu tymczasowej,uproszczoneji skroconej wersji uchwal. Ustawy budzetowej
prerogacja budzetu - polega na przedluzeniu waznosci budzetu ubieglorocznego w sytuacji,gdy nie ma mozliwosci uchwalenia nowej ustawy,a warunki ekonomiczne w stosunku do roku poprzedniego ulegly nieznacznym zmianom.
Prowadzenie gosp. budzet. Na podstawie projektu budzetu - forma ta jest stosowawna w wypadku gdy wystepuje dominacja okreslonej opcji politycznej we wladzach panstwa.
Upowaznienie rzadu do dokonywania niezbednych wydatkow w okresie przejsciowym.Rozwiazanie takie znajduje gwarancje konstytucyjne a wprowadzane jest w sytuacji niemoznosci uchwalenia czy sformulowania projektu budzetu przy znacznych zmianach w koniunkturze gospodarczej.
2.ZASADA ZUPELNOSCI - mowi ona,ze wszelkie dochody i wydatki z sektora publicznego powinne byc ujete osobno w celu kontroli gospod. budzetowej(jest to budzetowanie brutto).Wyjatek stosowany jest w wypadku jednostek sekt. publ. prowadzacych dzialalnosc komercyjna.Rozliczaja sie one z budz. saldami - nosi to nazwe budzetowanie netto.
3.ZASADA JEDNOSCI BUDZETOWEJ - wszystkie dochody i wydatki sektora publ.powinne byc ujete w jednym budzecie w/g wymogu fiskalnej jednosci kasy.Zasada ta jest realizowana w dwoch posaciach :
p. formalna - wszystkie dochody i wydatki powinny byc opisane w jednym akcie prawnym(ustawa budzetowa)
p.materialna - wszystkie dochody i wydatki powinny trafiac na jeden rachunek.Zasada ta sluzy kompleksowej ocenie gosp.budz. W praktyce wystepuja liczne odstepstwa naruszajace ja a przyjmujace postac publ. finansow celowych.
4.ZASADA SPECJALIZACJI - dochody i wydatki uporzadkowane sa w/g aspektow:
rzeczowy - rodzajowy -mowi o tym ,ze dochody i wydatki powinny byc ujete w/g zrodel pochodzenia i wydatkowania
ilosciowy - doch. I wydatki powinny miec charakter kwotowy.
wydatkowanie oraz otrzymywanie dochodow powinno byc okreslone czasowo,ostateczne granice wyznacza rok budzetowy (1lipca - 30 czerwca )
Granice stos. tych aspektow wyznacza czytelnosc budzetu tzn.nie moga byc one ani zbyt ogolne ani zbyt szczegolowe.W Polsce stosujemy klasyfikacje budzet w postaci jednolitego systemu symboli cyfrowych stosow. do okreslania doch i wydatkow.
5.ZASADA OGOLNOSCI - mowi ona o tym, ze nie istnieje powiazanie miedzy dochodami i wydatkami budzetu, czyli srodki pieniezne trafiajace do budzetu staja sie “anonimowe”.
6. ZASADA JAKOSCI- mowi ona o tym, ze prace zwiazane z konstruowaniem, planowaniem, uchwalaniem, wykonywaniem i kontrola budzetu musza byc jawne tzn. dostepne dla wszystkich obywateli -gwarancje prawne
Jednak w dotychczasowej praktyce zasada ta byla naruszana.
7. ZASADA ROWNOWAGI- mowi ona o tym, ze gospodarka budzetowa powinna przebiegac w sposob zrownowazony tzn. wydatki powinny znajdowac pokrycie w dochodach (ewentualny niedobor nie powinien przekraczac 3%PKB).
8. ZASADA REALNOSCI- dochody i wydatki powinny odzwierciedlac obecna sytuacje gospodarki tzn. byc z nia powiazane.
T: FORMA DOCHODOW BUDZETOWYCH.
DOCHODY BUDZETOWE - sa to wplywy pieniezne pochodzace z roznych zrodel. Przyjmuja one postac nastepujacych form:
podatku, oplaty, dochody z komercyjnej dzialalnosci sektora publicznego, clo, pozyczka publiczna, dochod z emisji pieniadza, dochody z majatku publicznego i pozostale dochody.
Podstawowa forma jest podatek, reszta jest uzupelnieniem.
Planowane dochody 140000 mln zl
Podatek 130000 mln zl
Clo 5000 mln zl
Oplaty nie maja jednolitego charakteru i w gospodarce budzetowej funkcjonuja w trzech formach:
Oplata bedaca podatkiem- w tym wypadku ma nieekwiwalentny charakter, od podatku w zasadzie rozni sie tylko nazwa
Oplata miejscowa (klimatyczna), oplata targowa, oplaty adiacenckie, oplata eksploatacyjna
Oplaty adiacenckie- zwiazane ze wzrostem wartosci dzialek, nieruchomosci.
Oplaty bedace cenami- pobierane sa za swiadczenia wzajemne w pelni ekwiwalentne, nie stanowia przedmiotu rozwazan o finansach publicznych, oplata za energie elektryczna, wode, gaz.
Oplaty administracyjne- pobierane z tytulu okreslonych czynnosci urzedowych. Istniejacy problem to zakres pokrycia kosztow, czesto oplata.
OPLATA SKARBOWA:
oplata skarbowa
podatek od czynnosci cywilno-prawnych.
OŚWIADCZENIE
Oświadczam, że pracę niniejszą przygotowałam samodzielnie. Wszystkie dane, istotne myśli i sformułowania pochodzące z literatury (przytoczone dosłownie lub niedosłownie) są opatrzone odpowiednimi odsyłaczami. Praca ta nie była w całości ani w części, która zawierałaby znaczące fragmenty, przedstawione w pracy jako oryginalne (wyniki badań empirycznych, obliczenia, spostrzeżenia, wnioski, oceny itp.) przez nikogo przedłożona do żadnej oceny i nie była publikowana.
Paulina Jabłońska