Rynek:

1. pojęcie historyczne - miejsce spotkań kupujących i sprzedających, którzy dokonują transakcji pieniężnych (place targowe, bazary, sklepy, hale targowe, i wszelkie miejsca na których dokonuje się aktu kupna-sprzedaży.

2. kryterium ekonomiczne - ogół stosunków wymiennych towarowo-pieniężnych między sprzedającymi oferującymi do sprzedaży towary i usługi po określonej cenie a kupującymi, zgłaszającymi zapotrzebowanie na te towary / usługi znajdujące pokrycie w środkach pieniężnych.

3. ujęcie geograficzne - obszar o zbliżonych warunkach dokonywania zakupu i sprzedaży. Obszar o zbliżonej gęstości sieci handlowej, formach sprzedaży, o zbliżonym stopniu zaopatrzenia w masę towarową, o zbliżonych cenach artykułów i podobnym profilu zakupu. Najmniejszy rynek w tym ujęciu to lokalny, a największy to światowy.

4. ujęcie cybernetyczne - określony zbiór elementów i relacji zachodzących między nimi w wyniku czego zachodzą procesy sterowania.

Elementy podmiotowe - sprzedający i kupujący.

Elementy przedmiotowe - towary i środki pieniężne.

Między tymi elementami zachodzą relacje, które przyjmują formę umów, negocjacji, ofert.

Przekroje analizy rynku:

Podział w zależności od miejsca podejmowania decyzji:

1. analiza rynku jako źródło informacji w ujęciu makroekonomicznym.

2. analiza rynku w celu kształtowania rynków regionalnych.

3. analiza rynku w przekroju mikroekonomicznym (służy do podejmowania decyzji przez poszczególnych uczestników).

Przedmiotem analizy rynku mogą być elementy rynku:

- popyt, podaż i cena

oraz uczestnicy tego rynku:

- przedsiębiorstwa produkcyjne, usługowe, handlowe i inne jednostki gospodarcze, gospodarstwa domowe.

Przedmiotem analizy rynku mogą być zależności między elementami rynku i wyrażają one się w postaci mechanizmu rynkowego.

Przedmiotem analizy rynku może być analiza charakteru stosunków rynkowych między uczestnikami.

Przedmiotem analizy rynku mogą być ogólne warunki wymiany towarów i usług w procesach zakupu i sprzedaży.

Zasady analizy rynku:

1. Powszechność - udział wszystkich podmiotów rynkowych w tej analizie.

2. Kompleksowość - wszystkie procesy powstające na rynku jak i wszystkie warunki, które te procesy determinują.

3. Powiązania branżowe - wszystkie rynki branżowe są ze sobą powiązane.

4. Powiązania terytorialne - analiza w przestrzeni.

5. Dwukierunkowość przepływu informacji.

6. Elastyczność form organizacyjnych metodyki badań rynku w różnych jednostkach.

Rynek doskonały:

- duża liczba kupujących i sprzedających,

- homogeniczność produktów - jednorodność produktów pod względem składu fizycznego lub chemicznego,

- bliski kontakt sprzedających i kupujących - całkowita przejrzystość pod względem cen i zamiarów obu stron,

- brak dyskryminacji - ani jedni ani drudzy nie są skrępowani

Rynek doskonały:

Niedobór - jeśli cena jest niższa od ceny równowagi to zgodnie z przebiegiem krzywych popyt przewyższa podaż i wobec niewystarczającej ilości danego
towaru na rynku cena wzrośnie, gdyż znajdą się tacy nabywcy, którzy chętnie zapłacą wyższą cenę, aby tylko kupić potrzebny towar.

Nadwyżka - jeżeli cena jest wyższa od ceny równowagi to podaż jest wyższa od popytu i wobec nadmiaru produktu na rynku jego cena spadnie, gdyż znajdą się tacy sprzedający, którzy będą w stanie sprzedać towar po niższej cenie aby go tylko sprzedać.

Rynek nabywcy (rynek ciśnienia) - jest to rynek, na którym utrzymuje się trwała przewaga ofert sprzedawców, którą zapewniają rezerwy czynników produkcji.

Rynek sprzedawców (rynek ssania) - jest to taki rynek, na którym utrzymuje się trwała przewaga ofert nabywców w stosunku do możliwości produkcji.

Pojemność rynku - wielkość masy towarowej, która została sprzedana lub przy pełnym zaopatrzeniu rynku mogłaby być sprzedana. Jest to suma popytu zaspokojonego i niezaspokojonego.

Elementy wpływające na pojemność rynku:

- potrzeba,

- dochody,

(wzrost dochodów może spowodować:

- ilościowy wzrost popytu w obrębie produktów tej samej jakości,

- jakościowy wzrost w obrąbie tej samej ilości,

- ilościowy i jakościowy wzrost popytu na dane towary,

- spadek ilościowy przy wzroście jakościowym,

- spadek ilościowy w obrębie tej samej jakości)

- cena produktu.

Chłonność rynku - kategoria o charakterze jakościowym trudna do liczbowego zmierzenia. Oznacza stan natężenia potrzeb w porównaniu z istniejącym stanem ich zaspokojenia. Do badania tego zjawiska stosuje się: ankiety, wywiady, badania sondażowe, a przeprowadza się na kupujących i sprzedających.

Informacja

Wiadomość - treść obiektywna (wysyłana) staje się informacją dopiero gdy dociera do odbiorcy i zmienia stan jego wiedzy.

System informacji rynkowej, który jest zbiorem samej informacji z podsystemów, w których ona występuje, a także technik i metod ich poboru, obejmuje gromadzenie i przetwarzanie informacji do celów poznawczych i decyzyjnych dotyczących rynku. Zakres i zasięg zbieranej informacji uzależniony jest od potrzeb i możliwości użytkowników tego systemu. Najważniejszym elementem jest etap gromadzenia danych. DANEANALIZA

Cechy informacji (dobrej):

- dokładna,

- przydatna,

- dane powinny być aktualne.

I Podział informacji:

a) operatywna - zbierana codziennie

b) specjalna - zbierana na poszczególne potrzeby

II Podział informacji:

a) wewnętrzna - wytwarzana i wykorzystywana w organizacji

b) zewnętrzna - wytwarzana i wykorzystywana poza organizacją

III Podział informacji:

a) od nabywców - możliwości, zdolności kupujących

b) od sprzedawców - dana dotyczące sprzedaży i kosztów

IV Podział informacji:

a) o wydarzeniach przeszłych

b) o wydarzeniach przyszłych - na podstawie przeszłych

Ćwiczenia 2

Analiza struktury danego zjawiska polega na określeniu elementów tworzących dane zjawisko oraz na ustaleniu charakteru relacji między samymi elementami oraz między poszczególnymi elementami a danym ogólnym zjawiskiem. Analiza struktury ma charakter statyczny co jednak nie wyklucza porównań omawianych wielkości w czasie.

Przedmiot badania	Rodzaj wskaźników
- ocena wielkości (poziomu) poszczególnych elementów zjawiska	- wskaźniki struktury w liczbach względnych lub procentach (odsetkach)
- przeciętny poziom badanego zjawiska	- średnia arytmetyczna (nie ważona i ważona), dominanta, mediana
- zróżnicowanie zjawiska	- rozstęp, wariancja, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, wskaźnik asymetrii
- koncentracja zjawiska	- wskaźniki struktury, współczynnik koncentracji
- zmiany struktury w czasie, porównanie różnych struktur	- wszystkie wyżej wymienione wskaźniki

Badanie dynamiki zjawiska pozwala na ustalenie kierunku rozwoju danego zjawiska (może wystąpić wzrost, spadek lub brak zmiany), oraz badanie tempa zmian.

1. Jednopodstawowe wskaźniki dynamiki - pozwalają na ocenę zmiany danego zjawiska odnosząc do jednego wybranego okresu.

;
;
; ... ;
*100%

2. Wskaźnik dynamiki łańcuchowy - pozwala na ocenę zmiany dynamiki zmian danego zjawiska w kolejnych następujących po sobie okresach.

;
;
; ... ;
*100%

Trend - ekstrapolacja trendu liniowego

- wartość okresu

- kolejny „numer” okresu

Zadanie 1

Przykład liczby odlotów z lotniska w Berlinie.

lata	liczba w tyś (Yi)	wsk.łań.	wsk.jedn.X1	wsk.jedn.Xmax	wsk.jedn.Xmin	ti	ti-t'	(ti-t')^2	Yi-Y'	(ti-t')(Yi-Y')
1988	119	-	100,0%	51,3%	100,0%	1	-7	49	-77,6	543,2
1989	135	113,4%	113,4%	58,2%	113,4%	2	-6	36	-61,6	369,6
1990	139	103,0%	116,8%	59,9%	116,8%	3	-5	25	-57,6	288
1991	179	128,8%	150,4%	77,2%	150,4%	4	-4	16	-17,6	70,4
1992	194	108,4%	163,0%	83,6%	163,0%	5	-3	9	-2,6	7,8
1993	207	106,7%	173,9%	89,2%	173,9%	6	-2	4	10,4	-20,8
1994	213	102,9%	179,0%	91,8%	179,0%	7	-1	1	16,4	-16,4
1995	220	103,3%	184,9%	94,8%	184,9%	8	0	0	23,4	0
1996	219	99,5%	184,0%	94,4%	184,0%	9	1	1	22,4	22,4
1997	223	101,8%	187,4%	96,1%	187,4%	10	2	4	26,4	52,8
1998	219	98,2%	184,0%	94,4%	184,0%	11	3	9	22,4	67,2
1999	217	99,1%	182,4%	93,5%	182,4%	12	4	16	20,4	81,6
2000	232	106,9%	195,0%	100,0%	195,0%	13	5	25	35,4	177
2001	221	95,3%	185,7%	95,3%	185,7%	14	6	36	24,4	146,4
2002	212	95,9%	178,2%	91,4%	178,2%	15	7	49	15,4	107,8
średnia Y'	196,6				średnia t'	8	suma	280	suma	1897

Wskaźniki agregatowe - informują nas w jakim stopniu na zmianę struktury zakupów czy sprzedaży wpływają zmiany ilości, a w jakim stopniu cen kupowanych czy sprzedawanych towarów.

1. Wskaźnik agregatowy wartości

2. Wskaźnik agregatowy ilości

3. Wskaźnik agregatowy ceny

q - ilość

p - cena

Zadanie 2

Produkt	1995			1998
		Po	Qo	PoxQo	Pn	Qn	PnxQn
Proszek	3,20 zł	1640	5 248,00 zł	4,50 zł	1513	6 808,50 zł
Płyn	4,30 zł	1120	4 816,00 zł	5,00 zł	1209	6 045,00 zł
Żel	1,60 zł	804	1 286,40 zł	2,00 zł	746	1 492,00 zł
Mydło	3,00 zł	710	2 130,00 zł	4,00 zł	604	2 416,00 zł
Szampon	5,00 zł	750	3 750,00 zł	7,00 zł	651	4 557,00 zł
		suma=	17 230,40 zł		suma=	21 318,50 zł

Iw = 123,73

Produkt	1995			1998
		Po	Qn	PoxQn	Pn	Qo	PnxQo
Proszek	3,20 zł	1513	4 841,60 zł	4,50 zł	1640	7 380,00 zł
Płyn	4,30 zł	1209	5 198,70 zł	5,00 zł	1120	5 600,00 zł
Żel	1,60 zł	746	1 193,60 zł	2,00 zł	804	1 608,00 zł
Mydło	3,00 zł	604	1 812,00 zł	4,00 zł	710	2 840,00 zł
Szampon	5,00 zł	651	3 255,00 zł	7,00 zł	750	5 250,00 zł
		suma=	16 300,90 zł		suma=	22 678,00 zł

Iq = 94,61

Ip = 131,62

Ćwiczenia 3

Pięć podstawowych składników procesów rozwojowych w czasie:

- Trend - podstawowy i najbardziej regularny składnik procesu. Określany jest jako pewien ogólny kierunek rozwoju zjawiska wynikający z oddziaływania określonego zespołu przyczyn głównych. Dzięki temu można przedstawić trend w sposób przybliżony za pomocą odpowiedniej funkcji matematycznej.

- Wahania cykliczne - długotrwałe wahania regularne, powtarzające się w odstępach czasu dłuższych niż rok. Z wahaniami tymi mamy do czynienia w produkcji podlegającej cyklom o charakterze koniunkturalnym.

- Wahania sezonowe - wahania regularne powtarzające się w okresach krótszych niż jeden rok. Wahania te wywołane są zmianami pór roku i zmianami warunków klimatycznych. Wyodrębnienie tych wahań jest możliwe w przypadku dysponowania danymi kwartalnymi lub miesięcznymi za okresy kilkuletnie.

- Wahania krótkookresowe - wahania regularne, powtarzające się w obrębie miesięcy, tygodni a nawet dni. Przyczynami takich wahań jest rozkład dni wolnych, rozkład dni targowych, godziny otwarcia sklepów, urzędów i instytucji.

- Wahania nieregularne - nie wykazują żadnych prawidłowości w ich występowaniu. Wyróżnia się dwa rodzaje wahań nieregularnych: wahania incydentalne i wahania przypadkowe. Wahania incydentalne występują rzadko i nie podlegają żadnym prawidłowościom losowym burząc całkowicie regularność procesów rozwojowych i nie dają się w żaden sposób przewidzieć. Natomiast wahania przypadkowe występują stale, ale nie wpływają na ogólny przebieg zjawiska i dają się szacować przy użyciu odpowiednich procedur.

Zadanie 3

Sezonowość (badanie jakiegoś zjawiska sprzedaży)

Lata	Kwartał	Spadek	Średnia ruchomaX4	Średnia ruchomaX2	Spadek/śrenia ruchomaX2
1997	I	5,8
		II	5,1	6,350
		III	7,0	6,600	6,475	1,081081
		IV	7,5	6,875	6,738	1,113173
	1998	I	6,8	7,075	6,975	0,97491
		II	6,2	7,300	7,188	0,862609
		III	7,8	7,350	7,325	1,064846
		IV	8,4	7,450	7,400	1,135135
	1999	I	7,0	7,625	7,538	0,92869
		II	6,6	7,725	7,675	0,859935
		III	8,5	7,800	7,763	1,095008
		IV	8,8	7,875	7,838	1,122807
	2000	I	7,3	8,000	7,938	0,919685
		II	6,9	8,150	8,075	0,854489
		III	9,0
		IV	9,4

Zamiana tabeli

Kwartał	Rok	Spadek/śrenia ruchomaX2	Wskaźnik surowy(średnia ze średniejX2)	Wskaźnik skorygowany (wsk.sur.*wsp.kor.)
I			0,941095	0,940126
		1998			0,97491
		1999			0,92869
		2000			0,919685
	II					0,859011	0,858126
		1998			0,862609
		1999			0,859935
		2000			0,854489
	III	1997			1,081081	1,080312	1,0792
		1998			1,064846
		1999			1,095008
	IV	1997			1,113173	1,123705	1,122548
		1998			1,135135
		1999			1,122807
		Suma:	4,004123	4

Współczynnik korygujący = liczba sezonów / suma wskaźnika surowego

=4/4004123=0,99897

Powrót do pierwszej tabeli

Lata	Kwartał	Spadek	Wsk. Sezonowości	Sprzedaż pozbawiona czynnika sezonowości (Spadek/Wsk.sez.)
1997	I	5,8	0,940126	6,17
		II	5,1	0,858126	5,94
		III	7,0	1,0792	6,49
		IV	7,5	1,122548	6,68
	1998	I	6,8	0,940126	7,23
		II	6,2	0,858126	7,23
		III	7,8	1,0792	7,23
		IV	8,4	1,122548	7,48
	1999	I	7,0	0,940126	7,45
		II	6,6	0,858126	7,69
		III	8,5	1,0792	7,88
		IV	8,8	1,122548	7,84
	2000	I	7,3	0,940126	7,76
		II	6,9	0,858126	8,04
		III	9,0	1,0792	8,34
		IV	9,4	1,122548	8,37

Wykres sezonowości zjawiska i pozbawionego sezonowości:

Testy Koniunktury

(okresy dłuższe niż rok) opierają się o dane zbierane od firm.

Testy koniunktury - technika zbierania danych:

a) źródłem informacji jest ankieta, przeprowadzona na grupie jednostek gospodarczych - przedsiębiorstwach przemysłowych, handlowych i usługowych, gospodarstwach domowych itp. rozsyłanych drogą pocztową,

b) zbierane informacje maja przeważnie charakter jakościowy, tzn. nie zawierają z zasady żadnych liczb, a jedynie ocenę stanu lub tendencji (dobrze-źle, wzrost-spadek),

c) ocena koniunktury dokonywana jest na podstawie reprezentatywnej próby a nie badań pełnych na całej populacji generalnej,

d) testy koniunktury uwagę koncentrują na identyfikacji oczekiwanych zmian, nie rejestrują natomiast minionych faktów,

e) prowadzone są regularnie w odstępach miesięcznych, dwumiesięcznych lub kwartalnych.

Test koniunktury:

Jakość produktu	5	4	3	2	1	Obrót	Waga
Firma A	X					6000	6
Firma B		X				1000	1
Firma C				X		2000	2
Firma D					X	4000	4
Firma E			X			1000	1
Firma F		X				3000	3
Suma:	6	4	1	2	4		17

Saldo koniunktury

S=300/17=17,65%

Zwierciadło koniunktury (kilka zmiennych)

Ćwiczenia 4

Metoda wpływów lokalnych (Prawo grawitacji detalu Reilly'ego - metoda badania zasięgu rynków regionalnych.

Wg tego prawa ośrodki A i B przyciągają zakupy mniejszej miejscowości C - znajdującej się między nimi w pobliżu punktu zetknięcia się ich wpływów mniej więcej w stosunku proporcjonalnym do liczby ludności obu ośrodków, a odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu odległości każdego z tych ośrodków do miejscowości znajdującej się między nimi.

ACB

A' , B' - dokonywane przez mieszkańców C

Zadanie 4

A - Jelenia Góra => 100000 mieszkańców => 30 km do C

B - Wrocław => 600000 mieszkańców => 70 km do C

C - Bolków

Na każde 100 zakupów dokonywanych we Wrocławiu mieszkańcy C dokonują 91 w Jeleniej Górze.

Metoda punktowa (standaryzacji cech) - służy temu, że pewne rejony, rynki regionalne, terytoria dzielimy z punktu widzenia poziomu danego zjawiska (wyróżnienie obszarów podobnych).

Jeżeli jedna zmienna to dzielimy „bez obliczeń” na obszary podobne:

Województwo	X1	Poziom zjawiska
Jeleniogórskie	100	III
Wałbrzyskie	200	II
Wrocławskie	300	I
Legnickie	150	III
Zielonogórskie	120	III

Województwa o podobnym poziomie zjawiska:

I - wrocławskie,

II - wałbrzyskie,

III - jeleniogórskie, legnickie, zielonogórskie.

Jeżeli kilka zmiennych to stosujemy metodę punktową:

Etapy:

1. etap doboru cech diagnostycznych - przy czym należy zwrócić uwagę na to by dane te miały postać wskaźników, a więc odnosić się np. do liczby mieszkańców, powierzchni czy też wyrażać się w procentach. Dane te powinny być stymulantami.

2. etap zamiany wartości diagnostycznych określanych jako niesumowalne na punkty - standaryzacja cech.

3. ustalenie sumy punktów dla każdej jednostki terytorialnej.

4. wydzielenie podobnych rejonów na podstawie sumy punktów oraz interpretacja danych.

Zadanie 5

Poziom rozwoju turystyki na danym obszarze.

	wartości liczbowe cech
województwo	sprzedaż detaliczna na 1 mieszk. w zł	zatrudnienie na 1000mieszk.	placówki na 1000 mieszk.
jeleniogórskie	5429	90	41
legnickie	4979	78	34
wałbrzyskie	4692	45	31
opolskie	5678	66	32
zielonogórskie	6389	80	37
wrocławskie	7340	102	54
bielskie	6179	69	36
średnia	5812,286	75,71429	37,85714

	sprzedaż/ średnia	ztrudnienie/ średnia	placówki/ średnia	suma
jeleniogórskie	0,934056	1,188679	1,083019	3,205754
legnickie	0,856634	1,030189	0,898113	2,784936
wałbrzyskie	0,807256	0,59434	0,818868	2,220463	najniższy poziom zjawiska
opolskie	0,976896	0,871698	0,845283	2,693877
zielonogórskie	1,099223	1,056604	0,977358	3,133186
wrocławskie	1,262842	1,34717	1,426415	4,036427	najwyższy poziom zjawiska
bielskie	1,063093	0,911321	0,950943	2,925357

Przedziały można ustalać samemu np.:

3 - rozwój mały

34 - rozwój średni

4 - rozwój duży

do 3 => legnickie, wałbrzyskie, opolskie, bielskie,

od 3 do 4 => jeleniogórskie, zielonogórskie,

pow. 4 => wrocławskie.

Ważne:

1. Dobór cech diagnostycznych - STYMULANTY

2. Umiejętny podział na grupy (przedziały)

Wskaźnik lokalizacji Florence'a - wskaźnik ten umożliwia ocenę stopnia terytorialnej zgodności i dostosowania bądź niedostosowania (tzw. dysproporcji) dwóch badanych i wzajemnie porównywalnych zjawisk, z których jedno ma najczęściej charakter pochodny. Współczynnik ten przybiera wartości z przedziału od 0 do 1 i jeśli oba zjawiska mają identyczną strukturę terytorialną to wówczas F=0. jeśli zaś rozmieszczenie badanych zjawisk będzie skrajne to F=1.

3 grupy wskaźnika:

F<0,25 - wysoki stopień rozproszenia, mała koncentracja danego zjawiska,

0,25<F<0,49 - średni stopień rozproszenia, średnia koncentracja danego zjawiska,

0,49<F - niski stopień rozproszenia, duża koncentracja danego zjawiska.

Wir - wskaźnik struktury jednego zjawiska

Wi - wskaźnik struktury drugiego zjawiska

Zadanie 6

gmina	Spożycie Coca Coli w litrach	Przychody ludności w tyś. Zł	Wir (spożycie*100/suma)	Wi (Przychody*100/suma)	Wir-Wi (+)	Wir-Wi (-)
Boleławiec	711	1320	8,970477	8,113092	0,857385
Jelenia Góra	1234	1840	15,56901	11,30916	4,259855
Kamienna góra	456	890	5,753217	5,470191	0,283027
Karpacz	1190	2100	15,01388	12,90719	2,106687
Kowary	540	1150	6,81302	7,068224		-0,2552
Lubań	670	1200	8,453192	7,375538	1,077654
Piechowice	340	1180	4,28968	7,252612		-2,96293
Szklarska Poręba	1190	1950	15,01388	11,98525	3,028629
Świeradów Zdrój	670	1820	8,453192	11,18623		-2,73304
Wojcieszyce	115	870	1,450921	5,347265		-3,89634
Zgorzelec	810	1950	10,21953	11,98525		-1,76572
suma	7926	16270	100	100	11,61324	-11,6132

Ćwiczenia 5

Analiza przestrzeni.

Iloraz lokalizacji - służy do oceny stopnia proporcjonalności badanego zjawiska w przestrzeni względem jakiegoś innego elementu.

Wskaźnik ten wylicza się indywidualnie dla każdego obszaru. Wartość wskaźnika tylko dodatnia. Wskaźnik dzielmy na 3 zakresy:

powyżej 1 - względny nadmiar badanego zjawiska w stosunku do bazy,

równy 1 - względna równowaga porównywanych zjawisk,

poniżej 1 - względny niedobór badanego zjawiska w stosunku do bazy.

Wada wskaźnika - nierówny rozkład 01 

Zadanie 7

gmina	Spożycie Coca Coli w litrach	Przychody ludności w tyś. Zł	Wir (spożycie*100/suma)	Wi (Przychody*100/suma)	Iloraz lokalizacji
Boleławiec	711	1320	8,970477	8,113092	1,105679
Jelenia Góra	1234	1840	15,56901	11,30916	1,376673
Kamienna góra	456	890	5,753217	5,470191	1,05174
Karpacz	1190	2100	15,01388	12,90719	1,163218
Kowary	540	1150	6,81302	7,068224	0,963894
Lubań	670	1200	8,453192	7,375538	1,146112
Piechowice	340	1180	4,28968	7,252612	0,591467
Szklarska Poręba	1190	1950	15,01388	11,98525	1,252696
Świeradów Zdrój	670	1820	8,453192	11,18623	0,755678
Wojcieszyce	115	870	1,450921	5,347265	0,271339
Zgorzelec	810	1950	10,21953	11,98525	0,852676
suma	7926	16270	100	100

Wskaźnik zmienności rozmieszczenia - służy dynamicznej analizie zachodzących w przestrzeni zmian i umożliwia on porównanie zmian terytorialnego rozmieszczenia jednego zjawiska, w ciągu pewnego czasu.

Uk - wartość struktury z okresu końcowego,

Up - wartość struktury z okresu początkowego.

Wartości wskaźnika od 0 do 1:

dla Z=0 - brak jakichkolwiek zmian struktury badanego zjawiska,

dla Z=1 - zmiana struktury badanego zjawiska na całkowicie przeciwną.

Zadanie 8

gmina	Spożycie Coca Coli w litrach 1995	Spożycie Coca Coli w litrach 2001	Up	Uk	(+)	(-)
Boleławiec	450	711	6,656805	8,970477	2,313672
Jelenia Góra	1200	1234	17,75148	15,56901		-2,18247
Kamienna góra	350	456	5,177515	5,753217	0,575702
Karpacz	1090	1190	16,12426	15,01388		-1,11038
Kowary	460	540	6,804734	6,81302	0,008287
Lubań	600	670	8,87574	8,453192		-0,42255
Piechowice	310	340	4,585799	4,28968		-0,29612
Szklarska Poręba	970	1190	14,34911	15,01388	0,664766
Świeradów Zdrój	500	670	7,39645	8,453192	1,056742
Wojcieszyce	80	115	1,183432	1,450921	0,267489
Zgorzelec	750	810	11,09467	10,21953		-0,87514
suma	6760	7926	100	100	4,886659	-4,88666

Współczynnik efektywności zmian terytorialnych netto - służy do ilościowego wyrażenia efektywności wzajemnych zmian układu terytorialnego dwóch zjawisk w danym czasie.

Przykład jak liczyć:

Gmina	1998		2002
		X1	Y1	X2	Y2
		F1		F2
		Z1
			Z2
Jelenia Góra	134	4	150	5
Bolesławiec	89	2	100	6
Wrocław	254	6	280	9

Wartości wskaźnika od -1 do 1:

-1 - zmiany były niekorzystne,

1 - zmiany obu zjawisk były korzystne.

Analiza współzależności.

Najwięcej uwagi poświęca się określeniu podstawowych uwarunkowań na popyt i podaż. Cechy mierzalne: przychody oraz ceny.

Mierniki elastyczności:

Współczynnik elastyczności dochodowej popytu - to pewna wielkość wyrażająca stosunek względnych zmian popytu na dane dobro do względnej zmiany dochodów. Określa procentowe zmiany popytu przy zmianie dochodu o 1%.

Wartości:

Ey>1 - popyt doskonale elastyczny, reagujący w stopniu więcej niż proporcjonalnym na zmiany dochodów - dobra luksusowe (głównie artykuły konsumpcyjne trwałego użytku),

Ey=1 - popyt proporcjonalny, reagujący w stopniu wprost proporcjonalnym na zmiany dochodów - dobra względnie luksusowe,

0<Ey<1 - popyt mało elastyczny, reagujący w stopniu mniej niż proporcjonalnym na zmiany dochodów - dobra pierwszej potrzeby,

Ey=0 - popyt sztywny, niereagujący na zmiany dochodów - dobra najbardziej potrzebne.

Ey<0 - popyt odwrotnie elastyczny, reagujący w odwrotnym kierunku na zmiany dochodów - dobra niższego rzędu, stanowiące podstawę egzystencji uboższej ludności.

Z tego współczynnika Ernest Engel wywnioskował 4 prawa dotyczące współzależności między wydatkami a dochodami:

1. W miarę wzrostu dochodów ludności zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność w całości wydatków konsumpcyjnych.

2. Udział procentowy wydatków na obuwie i odzież nie ulega większym zmianom.

3. Względnie stały pozostaje również udział procentowy wydatków na mieszkanie.

4. W miarę wzrostu dochodów ludności zwiększa się procentowy udział wydatków na dobra trwałego użytku, usługi, kształcenia, rekreację, rozrywkę.

Współczynnik elastyczności dochodowej ceny (elastyczność jakości popytu).

Interpretacja jak elastyczności dochodowej popytu.

Współczynnik elastyczności cenowej popytu.

Mówi o przyroście popytu na dane dobro przy wzroście ceny o 1%.

Wartość z reguły ujemna.

Wzrost ceny danego produktu powoduje, że przeważnie kupujemy mniej tego produktu.

Współczynnik elastyczności krzyżowej (mieszanej).

Mówi o tym jak zmiana ceny jednego dobra wpływa na popyt na drugie dobro: czy dobra są substytutami (wartość +) czy komplementarnymi (wartość -).

Wszystkie te zależności (współczynniki) to zależności liniowe.

Ilość

Cena

niedobór

nadwyżka

Popyt

Podaż

---